Đề tài Đổi mới hoạt động của công đoàn Việt Nam trong xu thế hội nhập quốc tế

Lêi më ®Çu Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn vÞ trÝ cña c«ng ®oµn trong ®êi sèng kinh tÕ – chÝnh trÞ – x· héi ë ViÖt Nam. C¬ chÕ thÞ tr­êng víi søc m¹nh cña nã ®ang cã nh÷ng ¶nh h­ëng nhiÒu mÆt ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn. Do nhiÒu nguyªn nh©n, c«ng ®oµn cßn nhiÒu lóng tóng vÒ m« h×nh tæ chøc vµ ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng. V× vËy, cã nhiÒu ng­êi cho r»ng hiÖn nay c«ng ®oµn ®ang mÊt dÇn ¶nh h­ëng trong ®êi sèng x· héi, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ng­êi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®ang xuÊt hiÖn vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. §ã lµ “m¶nh ®Êt” cho c«ng ®oµn ho¹t ®éng, nh­ng ®ång thêi còng ®ßi hái c«ng ®oµn ph¶i ®æi míi néi dung, ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng cho phï hîp víi xu thÕ míi, ph¸t huy tÝch cùc vai trß cña m×nh trong x· héi. Nghiªn cøu vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ viÖc lµm thiÕt thùc vµ cã nhiÒu ý nghÜa, ®Æc biÖt lµ trong n¨m 2006 ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn thø 150 cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. XuÊt ph¸t tõ lý do ®ã, em ®· chän ®Ò tµi “§æi míi ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn ViÖt Nam trong xu thÕ héi nhËp quèc tÕ” lµ ®Ò tµi cho Kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña ®Ò tµi lµ tËp trung nghiªn cøu ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn hiÖn nay. Trªn c¬ së t×m hiÓu thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn ViÖt Nam, rót ra nhËn xÐt vµ ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn trong xu thÕ héi nhËp quèc tÕ. §Ò tµi ®­îc nghiªn cøu trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa Mac-Lªnin vµ c¸c quan ®iÓm cña §¶ng, t­ t­ëng cña Hå ChÝ Minh. C¸c ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®­îc sö dông trong ®Ò tµi lµ ph©n tÝch, tæng hîp, quy n¹p. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, Kho¸ luËn ®­îc chia lµ 3 ch­¬ng: - Ch­¬ng I. Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c«ng ®oµn ViÖt Nam hiÖn nay. - Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn ViÖt Nam. - Ch­¬ng II. Hoµn thiÖn ph¸p luËt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng nh­ng do kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ, l¹i lµ lÇn ®Çu lµm quen víi c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc trong khi ®ã ®Ò tµi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò rÊt míi vµ phøc t¹p v× vËy ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn ch©n thµnh cña Quý thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó cã kÕt qu¶ tèt h¬n trong nh÷ng lÇn nghiªn cøu khoa häc sau. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Ch­¬ng i Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ C«ng ®oµn ViÖt Nam 1. VÞ trÝ, vai trß cña c«ng ®oµn ViÖt Nam 1.1. VÞ trÝ cña c«ng ®oµn ViÖt Nam Tõ khi ra ®êi (28/7/1929), c«ng ®oµn ViÖt Nam ®· gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong phong trµo ®Êu tranh b¶o vÖ quyÒn lîi cña giai cÊp c«ng nh©n. TiÒn th©n cña tæ chøc c«ng ®oµn ViÖt Nam lµ tæ chøc “C«ng héi ®á” do T«n §øc Th¾ng thµnh lËp ®Çu nh÷ng n¨m 1920 nh»m l·nh ®¹o c«ng nh©n ®Êu tranh ®ßi quyÒn lîi, gãp phÇn ®oµn kÕt c«ng nh©n cïng víi giai cÊp, tÇng líp kh¸c trong c¶ n­íc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc. Cïng víi sù ph¸t triÓn x· héi, qu¸ tr×nh lao ®éng còng cã nhiÒu thay ®æi. C«ng ®oµn ViÖt Nam dÇn chiÕm ®­îc vÞ trÝ quan träng trong hÖ thèng c¸c tæ chøc x· héi vµ trong ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. Theo ®iÒu 10 HiÕn ph¸p n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992: “C«ng ®oµn lµ tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi cña giai cÊp c«ng nh©n vµ ng­êi lao ®éng cïng víi c¬ quan nhµ n­íc, tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi ch¨m lo vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸n bé, c«ng nh©n,viªn chøc vµ nh÷ng ng­êi lao ®éng kh¸c; tham gia qu¶n lý nhµ n­íc vµ x· héi, tham gia kiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¬ quan nhµ n­íc, tæ chøc kinh tÕ, gi¸o dôc c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc vµ ng­êi lao ®éng x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc”.{8, tr7} §iÒu 1 LuËt C«ng ®oµn còng ghi nhËn: “ C«ng ®oµn lµ tæ chøc chÝnh trÞ-x· héi réng lín cña giai cÊp c«ng nh©n vµ ng­êi lao ®éng ViÖt Nam, tù nguyÖn lËp ra d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, lµ thµnh viªn cña hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi ViÖt Nam, lµ tr­êng häc chñ nghÜa x· héi cña ng­êi lao ®éng”.{10, tr3} Nh­ vËy, c«ng ®oµn ViÖt Nam lµ thµnh viªn cña hÖ thèng chÝnh trÞ, lµ trung t©m tËp hîp, ®oµn kÕt, gi¸o dôc, rÌn luyÖn, x©y dùng ®éi ngò giai cÊp c«ng nh©n, lao ®éng. C«ng ®oµn lµ chç dùa v÷ng ch¾c cña §¶ng, lµ sîi d©y nèi liÒn §¶ng víi quÇn chóng. Víi vÞ trÝ lµ tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi cña giai cÊp c«ng nh©n, cña ng­êi lao ®éng, c«ng ®oµn lu«n cè g¾ng tËp hîp toµn bé quÇn chóng, c«ng nh©n, viªn chøc lao ®éng. C«ng ®oµn lµ tæ chøc x· héi ®­îc h×nh thµnh do nhu cÇu cña ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng. C«ng ®oµn thu hót sù tham gia ®«ng ®¶o cña c«ng nh©n viªn chøc, ng­êi lao ®éng kh«ng ph©n biÖt giíi tÝnh, d©n téc, thµnh phÇn x· héi, tÝn ng­ìng, t«n gi¸o. C«ng ®oµn lµ mét tæ chøc x· héi cã tÝnh chÊt nghiÖp ®oµn. TÝnh chÊt nµy biÓu hiÖn ë thµnh phÇn tham gia vµ môc ®Ých tån t¹i cña c«ng ®oµn. C¸c thµnh viªn c«ng ®oµn thuéc vÒ lùc l­îng lao ®éng, ®· hoÆc ®ang lµm mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. Do ®ã, c«ng ®oµn cã thÓ coi lµ tæ chøc nghÒ nghiÖp réng lín nhÊt, thu hót sù tham gia ®«ng ®¶o nhÊt cña mäi tÇng líp lao ®éng trong x· héi. MÆt kh¸c, c«ng ®oµn cßn lµ mét tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi cã vÞ trÝ quan träng trong x· héi, cã ¶nh h­ëng to lín ®Õn ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n lao ®éng. C«ng ®oµn lµ tæ chøc ®¹i diÖn cho ng­êi lao ®éng, tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cho hä vµ tham gia qu¶n lý kinh tÕ x· héi. C«ng ®oµn cßn lµ ng­êi tuyªn truyÒn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña §¶ng, nhµ n­íc ®Õn víi quÇn chóng, ng­êi lao ®éng. C«ng ®oµn cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng §¶ng, båi d­ìng c«ng nh©n ­u tó kÕt n¹p §¶ng. Cã thÓ nãi, c«ng ®oµn lµ céng sù ®¾c lùc cña nhµ n­íc bëi nh÷ng ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn ®· thùc sù gãp phÇn x©y dùng chÝnh quyÒn nhµ n­íc, v× môc ®Ých tån t¹i cña nhµ n­íc, v× lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n. Sù thõa nhËn cña x· héi, cña Nhµ n­íc trªn c¸c ph­¬ng diÖn kh¸c nhau ®· kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña c«ng ®oµn, ®ång thêi t¹o ra ®iÒu kiÖn ph¸p lý x· héi cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn ®Ó c«ng ®oµn thùc hiÖn tèt chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh. “Kh«ng cã mét nÒn mãng nh­ c¸c tæ chøc c«ng ®oµn th× kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c chøc n¨ng cu¶ nhµ n­íc”. {1, tËp 38, tr380} 1.2. Vai trß cña c«ng ®oµn Nghiªn cøu vai trß cña c«ng ®oµn trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ vÒ mÆt lý luËn, thùc tiÔn, mµ c¶ mÆt t­ t­ëng. Lªnin nãi: “ …C«ng ®oµn cã vai trß lµ tr­êng häc qu¶n lý,tr­êng häc kinh tÕ, tr­êng hoÆc chñ nghÜa céng s¶n…”{2, tËp 42, tr250} Ngµy nay trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vai trß cña c«ng ®oµn cµng ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn trªn c¸c lÜnh vùc, cô thÓ lµ: Trong lÜnh vùc kinh tÕ. Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, c«ng ®oµn cÇn cã vai trß tÝch cùc trong viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn c¬ chÕ míi. Vai trß cña c«ng ®oµn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ tham gia ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, cñng cè nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng c«ng ®oµn trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ song vÉn ®¶m b¶o kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß then chèt, chñ ®¹o. Mét mÆt, c«ng ®oµn ®Èy m¹nh ho¹t ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, c«ng ®oµn hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng h­íng. Trong lÜnh vùc chÝnh trÞ: Trong bèi c¶nh hiÖn nay, yªu cÇu ®Æt ra lµ x©y dùng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng chÝnh trÞ trong cñng cè vµ gi÷ v÷ng bé m¸y nhµ n­íc. §Ó n©ng cao vÞ thÕ chÝnh trÞ cña m×nh, c«ng ®oµn cÇn lµ cÇu nèi t¨ng c­êng mèi liªn hÖ mËt thiÕt gi÷a §¶ng vµ nh©n d©n, ®¶m b¶o vµ ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña ng­êi lao ®éng, tõng b­íc hoµn thiÖn nÒn d©n chñ, ®¶m b¶o thùc thi ph¸p luËt vµ ®Ó nhµ n­íc thùc sù lµ cña d©n, do d©n, v× d©n. Tr­íc diÔn biÕn phøc t¹p cña ®êi sèng kinh tÕ - x· héi hiÖn nay, c«ng ®oµn ph¶i gãp phÇn cïng víi nhµ n­íc ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ bëi cã t¹o ®­îc æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ míi tiÕn hµnh ®æi míi kinh tÕ cã hiÖu qu¶ vµ hoµn thµnh tèt c¸c môc tiªu kinh tÕ ®Æt ra trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Nh­ vËy, c«ng ®oµn cã tr¸ch nhiÖm to lín cïng víi c¸c tæ chøc trong hÖ thèng chÝnh trÞ cña n­íc CHXHCN ViÖt Nam hoµn thµnh tèt nhiÖm vô chÝnh trÞ trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trong lÜnh vùc x· héi: NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· lµm thay ®æi bé mÆt n­íc nhµ song còng ®em l¹i kh«ng Ýt nh÷ng tiªu cùc, ¶nh h­ëng ®Õn t©m lý, ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. V× vËy, c«ng ®oµn ph¶i gãp phÇn x©y dùng giai cÊp c«ng nh©n, b¶o ®¶m sù thèng nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam, kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é gi¸c ngé chÝnh trÞ, tÝnh tæ chøc kû luËt, tr×nh ®é v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt ®Ó giai cÊp c«ng nh©n thùc sù ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc. C«ng ®oµn ph¶i tuyªn truyÒn gi¸o dôc ng­êi lao ®éng chèng tiªu cùc vµ tÖ n¹n x· héi, x©y dùng ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, chuyªn m«n, nghiÖp vô, kü thuËt vµ tÝnh s¸ng t¹o cho ng­êi lao ®éng. C«ng ®oµn gãp phÇn cñng cè liªn minh c«ng - n«ng vµ trÝ thøc x©y dùng khèi ®oµn kÕt toµn d©n. §©y lµ c¬ së x· héi v÷ng ch¾c, t¨ng c­êng søc m¹nh cña nhµ n­íc. Trong lÜnh vùc v¨n ho¸ t­ t­ëng. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã nhiÒu ­u ®iÓm, tÝch cùc song nÒn kinh tÕ nµy cßn lµ “m¶nh ®Êt” lµm n¶y sinh nh÷ng tiªu cùc x· héi. H¬n lóc nµo hÕt, c«ng ®oµn cÇn ph¸t huy vai trß cña m×nh trong viÖc gi¸o dôc c«ng nh©n, viªn chøc, ng­êi lao ®éng n©ng cao lËp tr­êng giai cÊp, ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ cao ®Ñp, truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc vµ tiÕp thu nh÷ng thµnh tùu tiªn tiÕn cña v¨n minh nh©n lo¹i. §ã lµ yÕu tè quan träng lµm cho vai trß cña c«ng ®oµn ngµy cµng më réng ph¸t triÓn. Ngµy nay, tæ chøc c«ng ®oµn ®ang, ®· vµ sÏ thu hót ®­îc ®«ng ®¶o lùc l­îng ng­êi lao ®éng. C«ng ®oµn cßn cã vai trß thóc ®Èy ng­êi lao ®éng tÝch cùc s¸ng t¹o ®Ó trë thµnh bé phËn quan träng cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña tæ chøc c«ng ®oµn 2.1. Chøc n¨ng cña tæ chøc c«ng ®oµn Chøc n¨ng cña tæ chøc c«ng ®oµn ®­îc x¸c ®Þnh bëi tÝnh chÊt, vÞ trÝ, vai trß cña tæ chøc c«ng ®oµn. Cô thÓ lµ c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n sau ®©y: Chøc n¨ng ®¹i diÖn vµ b¶o vÖ c¸c quyÒn, lîi Ých cña c«ng nh©n, ng­êi lao ®éng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, quan hÖ chñ - thî ngµy cµng phøc t¹p, t×nh tr¹ng bãc lét ng­êi lao ®éng diÔn ra hµng ngµy vµ cã xu h­íng ph¸t triÓn. V× vËy, chøc n¨ng b¶o vÖ lîi Ých ng­êi lao ®éng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng nµy, c«ng ®oµn tham gia cïng chÝnh quyÒn t×m viÖc lµm vµ t¹o ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt h¬n cho ng­êi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ®oµn tham gia ý kiÕn trong viÖc x©y dùng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng ë c¸c doanh nghiÖp, t­ vÊn vµ b¶o vÖ ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh ký kÕt hîp ®ång lao ®éng, ký tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ, gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng vµ tæ chøc ®×nh c«ng... C«ng ®oµn cßn tham gia trong viÖc qu¶n lý vµ sö dông quü phóc lîi tËp thÓ, b¶o vÖ quyÒn h­ëng b¶o hiÓm x· héi cña ng­êi lao ®éng. Trªn c¬ së ®ã, c«ng ®oµn ®· gãp phÇn ph¸t huy d©n chñ, c«ng b»ng x· héi, ®Æc biÖt lµ b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng. Chøc n¨ng ®¹i diÖn cho ng­êi lao ®éng tham gia qu¶n lý kinh tÕ vµ x· héi, qu¶n lý nhµ n­íc: Trong ph¹m vi chøc n¨ng cña m×nh, c«ng ®oµn thùc hiÖn quyÒn kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ, tæ chøc, doanh nghiÖp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý kh«ng cã nghÜa lµ c«ng ®oµn lµm c¶n trë c«ng viÖc cña nhµ n­íc. C«ng ®oµn thamgia qu¶n lý chÝnh lµ b¶o vÖ lîi Ých tr­íc m¾t vµ lîi Ých l©u dµi cña ng­êi lao ®éng, cña doanh nghiÖp, cña nhµ n­íc mét c¸ch c¨n b¶n, hiÖu qu¶ ph¸t huy vai trß ‘‘tr­êng häc qu¶n lý’’ cña c«ng ®oµn. §Ó thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n lý c«ng ®oµn cÇn ®Èy m¹nh néi dung ho¹t ®éng cô thÓ: Tæ chøc phong trµo thi ®ua lao ®éng giái trong ng­êi lao ®éng. VËn ®éng tæ chøc ng­êi lao ®éng tham gia x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, nhiÖm vô c«ng t¸c, tham gia qu¶n lý lao ®éng, t×m viÖc lµm vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc. C«ng ®oµn ph¶i tham gia trong lÜnh vùc tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ng­êi lao ®éng. Ngµy nay, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo xu thÕ héi nhËp, khi thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý, c«ng ®oµn cÇn chó träng ®Õn viÖc ph¸t triÓn tiÒm n¨ng lao ®éng, ph¸t huy s¸ng kiÕn, cïng chñ doanh nghiÖp t×m nguån vèn, më réng thÞ tr­êng s¶n xuÊt kinh doanh, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. KiÓm tra, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña nhµ n­íc chèng n¹n tham nhòng, quan liªu. Chøc n¨ng tæ chøc gi¸o dôc, vËn ®éng c«ng nh©n vµ ng­êi lao ®éng: Mét trong nh÷ng chøc n¨ng tiÕp theo cña c«ng ®oµn lµ tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ng­êi lao ®éng v÷ng tin vµo ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, vµo th¾ng lîi cña sù nghiÖp ®æi míi, lu«n lu«n tØnh t¸o, c¶nh gi¸c, ®Êu tranh víi mäi khuynh h­íng sai lÇm. Néi dung chøc n¨ng gi¸o dôc cña c«ng ®oµn ngµy nay cµng ®­îc më réng, toµn diÖn h¬n, nhÊt lµ gi¸o dôc ph¸p luËt, gi¸o dôc thÈm mü, gi¸o dôc truyÒn thèng ®¹o ®øc cho ng­êi lao ®éng. Tãm l¹i, chøc n¨ng cña c«ng ®oµn lµ mét hÖ thèng ®ång bé bao gåm nhiÒu chøc n¨ng kh¸c nhau. Trong ®ã, chøc n¨ng ®¹i diÖn b¶o vÖ c¸c quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng nh©n vµ ng­êi lao ®éng lµ chøc n¨ng quan träng nhÊt, thÓ hiÖn môc tiªu ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn; chøc n¨ng ®¹i diÖn ng­êi lao ®éng tham gia qu¶n lý kinh tÕ x· héi, qu¶n lý nhµ n­íc mang cã ý nghÜa nh­ lµ mét ph­¬ng tiÖn ®Ó biÕn c¸c chøc n¨ng cña c«ng ®oµn thµnh hiÖn thùc; chøc n¨ng tæ chøc gi¸o dôc, vËn ®éng c«ng nh©n, ng­êi lao ®éng cã vai trß hç trî tÝch cùc ®Ó c«ng ®oµn ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ®Ò ra. 2.2. NhiÖm vô cña c«ng ®oµn NhiÖm vô cña c«ng ®oµn lµ toµn bé môc tiªu mµ c«ng ®oµn cÇn ®¹t tíi, lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra mµ c«ng ®oµn cÇn gi¶i quyÕt trong tõng thêi kú cô thÓ. Thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng ®oµn lµ ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña c«ng ®oµn trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh, phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi cña giai ®o¹n ®ã. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, nh»m ®¶m b¶o cho c¸c chøc n¨ng cña c«ng ®oµn ®­îc thùc hiÖn tèt gãp phÇn x©y dùng mét x· héi “c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”, c«ng ®oµn cã c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau: - §¹i diÖn cho ng­êi lao ®éng tham gia víi c¬ quan nhµ n­íc x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ - x· héi, c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng. - TËp hîp, gi¸o dôc vµ tuyªn truyÒn ph¸p luËt ®Ó ng­êi lao ®éng hiÓu râ quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh, cña c¸c c¬ quan tæ chøc. - Tham gia c¸c quan hÖ trong n­íc vµ quèc tÕ nh»m x©y dùng c¸c mèi quan hÖ ®èi néi, ®èi ngo¹i réng r·i, gãp phÇn thùc hiÖn ®­êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho m«i tr­êng lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao, c«ng ®oµn cÇn cã ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nh­: quyÒn tù do c«ng ®oµn; cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®éc lËp; ®­îc sù b¶o trî cña nhµ n­íc vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c... C¸c ®iÒu kiÖn trªn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn v× nã lµ nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô do tæ chøc c«ng ®oµn ®Æt ra trong giai ®o¹n hiÖn nay.{14, tr81,82} 3. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ®oµn ViÖt Nam C¬ cÊu tæ chøc lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt trong c«ng t¸c tæ chøc. C¬ cÊu tæ chøc ph¶n ¸nh sù ph©n c«ng lao ®éng trong mét tæ chøc, hoÆc lµ sù ph©n bæ nhiÖm vô cña bé m¸y tæ chøc cho c¸c c¬ së tæ chøc trùc thuéc. Khi nh×n vµo c¬ cÊu bé m¸y tæ chøc ®ã cã thÓ thÊy ®­îc c¸c nhiÖm vô chñ yÕu cña tæ chøc, trªn c¬ së ®ã mµ ph©n biÖt tæ chøc nµy víi tæ chøc kh¸c. C¬ cÊu tæ chøc cßn ph¶n ¸nh mèi quan hÖ c«ng t¸c gi÷a c¸c bé phËn cÊu thµnh, th«ng qua nghiªn cøu c¬ së cña hÖ thèng tæ chøc. B¶o ®¶m sè nh©n sù cÇn thiÕt trong c¸c ®¬n vÞ cÊu thµnh. C¬ cÊu tæ chøc ph¶i b¶o ®¶m, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc lu©n chuyÓn vµ xö lý th«ng tin gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, tæ chøc c«ng ®oµn ViÖt Nam gåm 4 cÊp c¬ b¶n sau: i) Tæng Liªn ®oµn Lao ®éng ViÖt Nam (TL§L§VN); ii) Liªn ®oµn lao ®éng tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng(gäi lµ liªn ®oµn lao ®éng tØnh, thµnh phè) vµ c«ng ®oµn ngµnh trung ­¬ng; iii) C«ng ®oµn cÊp trªn c¬ së; iv) C«ng ®oµn c¬ së vµ nghiÖp ®oµn{7, tr10}. Trong ®ã, mçi cÊp c«ng ®oµn cã nhiÖm vô kh¸c nhau. §èi t­îng chØ ®¹o trùc tiÕp cña TL§L§VN lµ c¸c liªn ®oµn lao ®éng tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng, c«ng ®oµn ngµnh trung ­¬ng vµ c¬ quan tæng liªn ®oµn lao ®éng, c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. TL§L§VN lµ c¬ quan cao nhÊt quyÕt ®Þnh ph­¬ng h­íng, chñ tr­¬ng, néi dung, ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn nh»m thùc hiÖn nghÞ quyÕt ®¹i héi c«ng ®oµn toµn quèc vµ nghÞ quyÕt cña §CSVN, chØ ®¹o c«ng t¸c tæng kÕt thùc hiÖn vµ nghiªn cøu lý luËn c«ng ®oµn. Liªn ®oµn lao ®éng tØnh, thµnh phè cã ®èi t­îng chØ ®¹o trùc tiÕp lµ c¸c liªn ®oµn lao ®éng quËn, huyÖn, thÞ x·, thµnh phè thuéc tØnh, c¸c c«ng ®oµn c¬ së vµ nghiÖp ®oµn ®ãng trªn ®Þa bµn kh«ng ph©n biÖt cÊp qu¶n lý vµ thµnh phÇn kinh tÕ. ChØ ®¹o trùc tiÕp c«ng ®oµn tæng c«ng ty (thuéc tØnh); c«ng ®oµn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, c¸c c«ng ®oµn ngµnh ®Þa ph­¬ng, c«ng ®oµn c¬ së trung ­¬ng (nh÷ng c«ng ®oµn c¬ së kh«ng cã c«ng ®oµn ngµnh trung ­¬ng). Liªn ®oµn lao ®éng tØnh, thµnh phè quyÕt ®Þnh thµnh lËp c¸c c«ng ®oµn vµ nghiÖp ®oµn thuéc ®Þa ph­¬ng qu¶n lý, th¶o luËn víi c«ng ®oµn ngµnh trung ­¬ng tr­íc khi quyÕt ®Þnh thµnh lËp hoÆc gi¶i thÓ c¸c c«ng ®oµn ngµnh ®Þa ph­¬ng. ChØ ®¹o c¸c cÊp c«ng ®oµn ë ®Þa ph­¬ng tæ chøc ®¹i héi, quyÕt ®Þnh c«ng nhËn ban chÊp hµnh vµ uû ban kiÓm tra c«ng ®oµn ngµnh ®Þa ph­¬ng, c¸c c«ng ®oµn trùc thuéc ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. H­íng dÉn c«ng t¸c ph¸t triÓn ®oµn viªn, x©y dùng c«ng ®oµn c¬ së vµ nghiÖp ®oµn v÷ng m¹nh, c«ng nhËn vµ ®Ò nghÞ TL§L§VN khen th­ëng nh÷ng c«ng ®oµn c¬ së vµ nghiÖp ®oµn v÷ng m¹nh. Ngoµi ra, liªn ®oµn lao ®éng tØnh cßn qu¶n lý c¸c c¸n bé c«ng ®oµn chuyªn tr¸ch liªn ®oµn lao ®éng tØnh, thµnh phè, c«ng ®oµn ngµnh ®Þa ph­¬ng, liªn ®oµn lao ®éng quËn, huyÖn, thÞ x·, thµnh phè thuéc tØnh, c«ng ®oµn c¬ së, thùc hiÖn quy ho¹ch kÕ ho¹ch ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé, thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh víi c¸n bé thuéc diÖn qu¶n lý. C«ng ®oµn ngµnh trung ­¬ng cã ®èi t­îng chØ ®¹o lµ c«ng ®oµn tæng c«ng ty, c«ng ®oµn trong c¸c c¬ quan bé, c«ng ®oµn trong c¸c ban cña §¶ng, ®oµn thÓ trung ­¬ng vµ c¸c c«ng ®oµn c¬ së trùc thuéc. C«ng ®oµn ngµnh trung ­¬ng cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi liªn ®oµn lao ®éng tØnh, thµnh phè chØ ®¹o h­íng dÉn c«ng ®oµn ngµnh, ®Þa ph­¬ng c¸c néi dung thuéc ngµnh, nghÒ. §èi t­îng chØ ®¹o, nhiÖm vô cña c«ng ®oµn ngµnh trung ­¬ng ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong ®iÒu lÖ cña c«ng ®oµn ViÖt Nam vµ trong c¸c nghÞ quyÕt ®­îc ban hµnh ë c¸c nhiÖm kú ®¹i héi c«ng ®oµn ViÖt Nam. C«ng ®oµn cÊp trªn c¬ së bao gåm liªn ®oµn lao ®éng quËn, huyÖn, thÞ x·, thµnh phè thuéc tØnh vµ c¸c c«ng ®oµn tæng c«ng ty, c«ng ®oµn ngµnh ®Þa ph­¬ng, c«ng ®oµn c«ng ty, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp tËp trung chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp (hoÆc phèi hîp) cña liªn ®oµn lao ®éng tØnh, thµnh phè (trung ­¬ng) vµ c«ng ®oµn ngµnh trung ­¬ng. §èi t­îng chØ ®¹o trùc tiÕp cña c«ng ®oµn cÊp nµy lµ c¸c c«ng ®oµn c¬ së vµ nghiÖp ®oµn ®· ®­îc ph©n cÊp qu¶n lý theo ®iÒu lÖ c«ng ®oµn ViÖt Nam. C«ng ®oµn c¬ së vµ nghiÖp ®oµn cã ®èi t­îng chØ ®¹o trùc tiÕp lµ c¸c c«ng ®oµn bé phËn; tæ c«ng ®oµn. C«ng ®oµn c¬ së vµ nghiÖp ®oµn ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp vµ c«ng nhËn ban chÊp hµnh c«ng ®oµn bé phËn vµ tæ c«ng ®oµn; chØ ®¹o c«ng ®oµn bé phËn vµ tæ c«ng ®oµn, thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c«ng t¸c chÝnh trÞ, t­ t­ëng, ph¸t triÓn ®oµn viªn, x©y dùng c«ng ®oµn bé phËn tæ c«ng ®oµn vµ c«ng ®oµn c¬ së v÷ng m¹nh{15, tr67}. Víi mét c¬ cÊu chÆt chÏ thèng nhÊt nh­ vËy, c«ng ®oµn cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong ho¹t ®éng ch¨m lo, b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ ®­a chÝnh s¸ch ph¸p luËt vµo ®êi sèng, gióp cho ®¹i bé phËn ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc v× sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ cña x· héi. 4. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn lµ nh÷ng chuÈn mùc ®Ó h­íng dÉn néi dung, ph­¬ng ph¸p, h×nh thøc ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn. C¸c nguyªn t¾c nµy bao gåm: 4.1. §¶m b¶o sù l·nh ®¹o cña §CSVN ®èi víi ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn §CSVN lµ h¹t nh©n l·nh ®¹o hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi cña n­íc CHXHCN ViÖt Nam. TÊt c¶ nh÷ng thµnh viªn hÖ thèng chÝnh trÞ trong ®ã cã c«ng ®oµn ®Òu ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. Ho¹t ®éng cña c«ng