Đề tài Hệ thống công bố thông tin trên thị trường chứng khoán Việt Nam

MỤC LỤC TỔNG QUÁT LỜI MỞ ĐẦU DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÔNG BỐ MINH BẠCH THÔNG TIN ..................................... 1 1.1 Công bố Minh bạch thông tin.............................................................................................................. 2 1.2 Nguyên tắc công bố minh bạch thông tin của OECD ........................................................................ 3 1.3 Lợi ích - chi phí của việc công bố minh bạch thông tin ..................................................................... 5 CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN CÔNG BỐ - MINH BẠCH THÔNG TIN TRÊN THẾ GIỚI ............ ............................................................................................................................................................. 21 2.1 Thực tiễn tình hình công bố thông tin tại tập đoàn Goldman Sachs ................................................ 22 2.2 Thực tiễn tình hình công bố thông tin tại ngân hàng Lehman Brothers .......................................... 26 2.3 Bài học kinh nghiệm về công bố thông tin của các nước phát triển ................................................ 29 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CÔNG BỐ TRÊN THN TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ............................................................................................................................ 33 3.1 Quy định pháp lý và công bố minh bạch thông tin ........................................................................... 34 3.2 Thực trạng hoạt động công bố thông tin của công ty niêm yết ........................................................ 36 3.3 Thực tiễn hoạt động bên thứ ba ......................................................................................................... 42 3.4 Nguyên nhân thiếu minh bạch thông tin ........................................................................................... 46 CHƯƠNG 4: KHẢO SÁT HỆ THỐNG CÔNG BỐ THÔNG TIN TRÊN THN TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ............................................................................................................ 50 4.1 Mức độ công bố thông tin của công ty niêm yết .............................................................................. 51 4.2 Mức độ quan tâm đối với các thông tin của nhà đầu tư ................................................................... 58 4.3 Tổng quát về kết quả khảo sát và đề xuất thông tin công bố ........................................................... 60 CHƯƠNG 5: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG BỐ - MINH BẠCH THÔNG TIN TRÊN THN TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ........................................................... 66 5.1 Đề xuất đối với các cơ quan nhà nước có liên quan ....................................................................... 67 5.2 Đề xuất đối với công ty niêm yết ................................................................................................. 70 5.3 Đề xuất đối với nhà đầu tư ........................................................................................................... 71 5.4 Đề xuất đối với bên thứ ba ........................................................................................................... 73 KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC ........................................................................................................................................... 1 PHỤ LỤC A - Nguyên tắc cụ thể về công bố - minh bạch thông tin của OECD ........................... 1 PHỤ LỤC B - Lợi ích biên và chi phí biên của công bố - minh bạch thông tin ............................. 9 PHỤ LỤC C - Thông tin hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.................. 19 PHỤ LỤC D - Quy chế quản trị áp dụng cho các công ty niêm yết – Công bố thông tin ............ 26 PHỤ LỤC E – Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán .................... 29 PHỤ LỤC F - Bảng câu hỏi khảo sát ........................................................................................... 33 PHỤ LỤC G - Kết quả khảo sát ................................................................................................... 37 PHỤ LỤC H - Danh sách công ty niêm yết được khảo sát .......................................................... 42 MỤC LỤC CHI TIẾT CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÔNG BỐ MINH BẠCH THÔNG TIN ..................................... 1 1.1 Công bố Minh bạch thông tin ..................................................................................................... 2 1.1.1 Khái niệm công bố minh bạch thông tin ............................................................................. 2 1.1.1.1 Công bố thông tin ....................................................................................................... 2 1.1.1.2 Minh bạch thông tin .................................................................................................... 2 1.1.2 Sự khác biệt giữa công bố và minh bạch thông tin ............................................................. 3 1.2 Nguyên tắc công bố minh bạch thông tin của OECD .............................................................. 3 1.3 Lợi ích chi phí của việc công bố minh bạch thông tin .............................................................. 5 1.3.1 Lợi ích ................................................................................................................................... 5 1.3.1.1 Đối với bên sử dụng thông tin (Nhà đầu tư) .............................................................. 5 1.3.1.2 Đối với bên công bố thông tin (Công ty niêm yết) .................................................... 7 1.3.1.3 Lợi ích tổng quan đối với thị trường .......................................................................... 8 1.3.2 Chi phí ................................................................................................................................ 11 1.3.2.1 Đối với bên sử dụng thông tin (Nhà đầu tư) ............................................................ 11 1.3.2.2 Đối với bên công bố thông tin (Công ty niêm yết) .................................................. 11 1.3.3 Mối quan hệ giữa lợi ích và chi phí biên........................................................................... 12 1.3.3.1 Tiến trình thay đổi hành vi ....................................................................................... 12 1.3.3.2 Lợi ích và chi phí của bên công bố .......................................................................... 13 1.3.3.3 Lợi ích và chi phí của bên người sử dụng thông tin ................................................ 14 1.3.3.4 Khoảng cách thông tin giữa bên công bố và người sử dụng thông tin ................... 15 1.3.3.5 Yếu tố giúp cải thiện mô hình lợi ích - chi phí biên ................................................ 17 1.3.3.6 Tính cân bằng không ổn định và chính sách kinh tế của việc công bố ................. 20 CHƯƠNG 2: THỰC TIỄN CÔNG BỐ MINH BẠCH THÔNG TIN TRÊN THẾ GIỚI ...... 21 2.1 Thực tiễn tình hình công bố thông tin tại tập đoàn Goldman Sachs ................................... 22 2.1.1 Khái quát về tập đoàn Goldman Sachs ............................................................................. 22 2.1.2 Cáo buộc của SEC và tình hình không công bố thông tin của Goldman Sachs .............. 22 2.1.3 Nguyên nhân không công bố thông tin của Goldman Sachs ............................................ 23 2.1.4 Tác động của vụ kiện Goldman Sachs ............................................................................... 23 2.1.4.1 Đối với công ty ........................................................................................................ 23 2.1.4.2 Đối với nhà đầu tư .................................................................................................... 24 2.1.4.3 Đối với thị trường .................................................................................................... 24 2.2 Thực tiễn tình hình công bố thông tin tại ngân hàng Lehman Brothers ............................. 26 2.2.1 Khái quát về ngân hàng Lehman Brothers ........................................................................ 26 2.2.2 Giới thiệu về vi phạm công bố thông tin của Lehman Brothers ....................................... 26 2.2.3 Cách thức che dấu thông tin của Lehman Brothers ........................................................ 26 2.2.4 Tác động đến thị trường sau sự sụp đổ của Lehman Brothers ......................................... 28 2.3 Bài học kinh nghiệm công bố thông tin của các nước phát triển ......................................... 29 2.3.1 Bài học kinh nghiệm của Pháp .......................................................................................... 29 2.3.2 Bài học kinh nghiệm của Mỹ.............................................................................................. 31 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CÔNG BỐ TRÊN THN TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ............................................................................................................................ 33 3.1 Quy định pháp lý về công bố thông tin .................................................................................... 34 3.1.1 Thay đổi quy định công bố ................................................................................................. 34 3.1.2 Quy định xử phạt khi vi phạm công bố thông tin .............................................................. 35 3.2 Thực trạng hoạt động công bố thông tin của công ty niêm yết ............................................. 36 3.2.1 Thông tin trong báo cáo tài chính ..................................................................................... 36 3.2.1.1 Chênh lệch báo cáo tài chính ................................................................................... 36 3.2.1.2 Chậm nộp báo cáo tài chính .................................................................................... 37 3.2.2 Giao dịch nội gián .............................................................................................................. 38 3.2.3 Tin đồn ................................................................................................................................ 39 3.2.4 Giao dịch của cổ đông lớn/nội bộ ..................................................................................... 41 3.3 Thực tiễn hoạt động bên thứ ba ................................................................................................ 42 3.3.1 Vai trò của bên thứ ba ........................................................................................................ 42 3.3.2 Thực trạng hoạt động của bên thứ ba ............................................................................... 43 3.3.2.1 Ủy ban chứng khoán ................................................................................................ 43 3.3.2.2 Công ty kiểm toán .................................................................................................... 44 3.3.2.3 Công ty chứng khoán ............................................................................................... 45 3.3.2.4 Công ty xếp hạng tín nhiệm..................................................................................... 45 3.4 Nguyên nhân thiếu công khai minh bạch trên thị trường ..................................................... 46 3.4.1 Từ góc độ vĩ mô nền kinh tế và quy định pháp luật ......................................................... 46 3.4.2 Từ góc độ công ty ............................................................................................................... 48 3.4.3 Từ góc độ nhà đầu tư ......................................................................................................... 49 CHƯƠNG 4: KHẢO SÁT HỆ THỐNG CÔNG BỐ THÔNG TIN TRÊN THN TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ............................................................................................................ 50 4.1 Mức độ công bố thông tin của công ty niêm yết ..................................................................... 51 4.1.1 Thông tin tài chính ............................................................................................................. 53 4.1.1.1 Báo cáo tài chính ...................................................................................................... 53 4.1.1.2 Hoạt động kinh doanh .............................................................................................. 54 4.1.2 Thông tin phi tài chính ....................................................................................................... 55 4.1.2.1 Hội đồng quản trị ..................................................................................................... 55 4.1.2.2 Ban kiểm soát ........................................................................................................... 56 4.1.2.3 Hoạt động chuyển nhượng cổ đông lớn .................................................................. 56 4.1.2.4 Những thông tin khác .............................................................................................. 57 4.2 Mức độ quan tâm của nhà đầu tư ............................................................................................ 58 4.3 Tổng quan về kết quả khảo sát và đề xuất thông tin công bố ............................................... 60 4.3.1 Nhận xét tổng quát ............................................................................................................. 60 4.3.2 Đề xuất giải pháp .............................................................................................................. 62 4.3.2.1 Quyền biểu quyết ứng với mỗi loại cổ phần ........................................................... 62 4.3.2.2 Báo cáo ghi nhận các kiến nghị, đề xuất tại cuộc họp cổ đông .............................. 63 4.3.2.3 Thông tin kiểm toán ................................................................................................. 64 4.3.2.4 Ban giám đốc ........................................................................................................... 64 4.3.2.5 Ban kiểm soát .......................................................................................................... 64 CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG CÔNG BỐ THÔNG TIN ........................... 66 5.1 Đề xuất đối với các cơ quan Nhà nước có liên quan .............................................................. 67 5.1.1 Quy định chế tài ................................................................................................................. 67 5.1.2 Hệ thống kiểm soát giao dịch ............................................................................................ 68 5.1.3 Chế độ kế toán và chun mực kế toán ............................................................................... 68 5.1.4 Chế độ kiểm toán ................................................................................................................ 69 5.1.5 Quy định bản cáo bạch ...................................................................................................... 69 5.1.6 Tăng cường công tác tuyên truyền và phổ biến kiến thức ................................................ 71 5.2 Đề xuất giải pháp đối với công ty niêm yết ........................................................................... 70 5.2.1 Hoàn thiện cơ chế Công bố thông tin nội bộ và kênh thông tin qua website ................ 71 5.2. 2 Áp dụng các tiêu chun quốc tế về công bố thông tin .................................................... 71 5.2. 3 Tăng cường phân tích và dánh giá rủi ro kinh doanh của công ty ............................... 72 5.2.4 Phát triển hoạt động quan hệ với nhà đầu tư .................................................................... 72 5.3 Đề xuất giải pháp đối với nhà đầu tư ................................................................................... 73 5.4 Đề xuất giải pháp đối với bên thứ ba ................................................................................... 74 5.4.1 Công ty xếp hạng tín nhiệm .............................................................................................. 74 5.4.2 Công ty chứng khoán ......................................................................................................... 75 KẾT LUẬN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC ........................................................................................................................................... 1 PHỤ LỤC A - Nguyên tắc cụ thể về công bố - minh bạch thông tin của OECD ........................... 1 PHỤ LỤC B - Lợi ích biên và chi phí biên của công bố - minh bạch thông tin ............................. 9 PHỤ LỤC C - Thông tin hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.................. 19 PHỤ LỤC D - Quy chế quản trị áp dụng cho các công ty niêm yết – Công bố thông tin ............ 26 PHỤ LỤC E – Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán .................... 29 PHỤ LỤC F - Bảng câu hỏi khảo sát ........................................................................................... 33 PHỤ LỤC G - Kết quả khảo sát ................................................................................................... 37 PHỤ LỤC H - Danh sách công ty niêm yết được khảo sát .......................................................... 42 DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ
Bảng biểu Bảng 2.1_Chỉ số chứng khoán thế giới ...................................................................................... 25 Bảng 2.2_ Số liệu sử dụng và tác động của Repo 105 của Lehman Brothers ............................ 27
Hình vẽ Hình 2.1_Tỷ lệ giảm điểm của các cổ phiếu khối ngân hàng ..................................................... 24 Hình 4.1_Mức độ công bố thông tin của các công ty niêm yết .................................................. 51 Hình 4.2_Mức độ quan tâm thông tin của công ty niêm yết của Nhà đầu tư ............................. 58 Hình 4.3_Biều đồ các loại thông tin đề xuất công bố bổ sung ................................................... 63 DANH MỤC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT BCTC Báo cáo tài chính BCTN Báo cáo thường niên BGĐ Ban Giám đốc BKS Ban Kiểm soát CTCP Công ty cổ phần ĐHCĐ Đại hội cổ đông HĐQT Hội đồng Quản trị NĐT Nhà đầu tư SGDCK TP.HCM Sở giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh UBCK Ủy ban chứng khoán TTCK Thị trường chứng khoán AMF Cơ quan Quản lý các thị trường tài chính Pháp CDO Nghĩa vụ nợ có đảm bảo CDS Hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng IR Hoạt động quan hệ với nhà đầu tư SEC Ủy ban Giao dịch Chứng khoán Mỹ Trang 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ CÔNG BỐ - MINH BẠCH THÔNG TIN Chương này bao gồm các vấn đề tổng quan về công bố và minh bạch thông tin:  Khái niệm công bố – minh bạch thông tin  Nguyên tắc công bố - minh bạch thông tin của OECD  Lợi ích và chi phí của công bố - minh bạch thông tin Trang 2 1.1 Công bố - Minh bạch thông tin 1.1.1 Khái niệm 1.1.1.1 Công bố thông tin Trong giao dịch tài sản, công bố liên quan đến việc người bán, người môi giới cung cấp cho người mua những thông tin liên quan và có thể ảnh hưởng đến giá trị tài sản. Những quy định liên quan đến thông tin phải được công bố dù người mua có yêu cầu thông tin đó hay không. Trong kế toán, công khai liên quan đến việc phổ biến thông tin của công ty liên quan đến hoạt động trong quá khứ, những dự báo cho tương lai, hoạt động hiện tại và nhiều thông tin khác mà NĐT có thể yêu cầu. Nói chung công khai thông tin là quá trình cung