Luận văn Hoàn thiện công tác kế toán nghiệp vụ tiêu thụ hàng hóa trong doanh nghiệp thương mại

Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ tËp trung, quan liªu bao cÊp viÖc tiªu thô hµng hãa trong c¸c doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch tõ trªn giao xuèng vµ ®­îc bï ®¾p nÕu lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ vµ thua lç. Do vËy, c¸c doanh nghiÖp kh«ng cÇn ph¶i nç lùc t×m hiÓu thÞ tr­êng, kh«ng vËn dông hÕt néi lùc cña m×nh ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ thóc ®Èy viÖc tiªu thô hµng hãa cho doanh nghiÖp. B­íc sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¹nh tranh lµ tÊt yÕu vµ hoµn toµn b×nh ®¼ng ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trªn thÞ tr­êng. C¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ ngåi bÊt vËn chê ®îi kÕ ho¹ch tõ cÊp trªn mµ tù b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù th©n vËn ®éng, tù t×m kiÕm thÞ tr­êng ®Ó lµm sao ®­a ®­îc nhiÒu hµng hãa ®Õn víi ng­êi tiªu dïng cµng tèt. NÕu nh­ tr­íc ®©y"tr¨m ng­êi b¸n, v¹n ng­êi mua", th× ngµy nay "hµng tr¨m ng­êi b¸n míi cã mét ng­êi mua", thÞ tr­êng lµ mét th¸ch thøc lín lao ®èi víi mçi doanh nghiÖp trong viÖc tiªu thô hµng hãa. Do vËy, ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c tiªu thô hµng hãa, cã c¸c chiÕn l­îc kinh doanh thÝch hîp víi doanh nghiÖp t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp chñ ®éng thÝch øng víi m«i tr­êng c¹nh tranh khèc liÖt, ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh kÞp thêi khi cã c¬ héi, huy ®éng c¸c nguån lùc hiÖn cã vµ tiÒm lùc ®Ó cã thÓ tèi ®a ®­îc hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó lµm chñ vµ kiÓm so¸t ®­îc ho¹t ®éng nµy mét c¸ch ®Çy ®ñ th× kh«ng thÓ kh«ng sö dông vµ thùc hiÖn c«ng cô nµy ®ã lµ c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. Trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu, cïng víi sù ®æi míi s©u s¾c cña c¬ cÊu kinh tÕ, gãp phÇn tÝch cùc vµo t¨ng c­êng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý kinh tÕ- tµi chÝnh. H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ- tµi chÝnh, cã vai trß tÝch cùc trong viÖc ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Víi chøc n¨ng lµ mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ- tµi chÝnh, kÕ to¸n lµ mét bé phËn g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh tÕ, v× vËy kÕ to¸n cã vai trß ®Æc biÖt quan träng kh«ng chØ ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh Nhµ n­íc mµ cßn v« cïng cÇn thiÕt ®èi víi ho¹t ®éng tµi chÝnh cña mäi doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ trong c¸c doanh nghiÖp. Qua qu¸ tr×nh häc tËp ë tr­êng, qua thêi gian thùc tËp vµ tiÕp cËn t×nh h×nh thùc tÕ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh t¹i C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi, cïng víi sù gióp ®ì cña c¸n bé phßng kÕ to¸n thèng kª cña C«ng ty vµ gi¸o viªn Hµ §øc Trô ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy. Ngoµi nh÷ng phÇn nh­: Môc lôc, phÇn më ®Çu, phÇn kÕt luËn, phô lôc vµ tµi liÖu tham kh¶o. LuËn v¨n vÒ "Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i" cña em gåm cã 03 phÇn chÝnh: PhÇn thø nhÊt: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. PhÇn thø hai: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa cña C«ng ty ChÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi. PhÇn thø ba: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa t¹i C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi. Em xin c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o, ®Æc biÖt lµ Hµ §øc Trô vµ toµn thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn t¹i C«ng ty chÕ biÕn vµ kinh doanh than Hµ Néi ®· gióp ®ì em hoµn thµnh bµi luËn v¨n nµy. Sinh viªn thùc hiÖn luËn v¨n Ng« Gia Kh¸ PhÇn mét Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i i. nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ho¹t ®éng tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. 1. Tiªu thô hµng hãa vµ vai trß cña qu¸ tr×nh tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Mét sè kh¸i niÖm vÒ tiªu thô hµng hãa nh­: Theo nghÜa réng: Tiªu thô hµng hãa lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ bao gåm nhiÒu kh©u tõ viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng, x¸c ®Þnh nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng, ®Æt hµng hoÆc tæ chøc s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn hµnh vi b¸n hµng. Trong ®ã hµnh vi b¸n hµng bao gåm: Lùa chän vµ x¸c lËp kªnh ph©n phèi; Lùa chän c¸c chÝnh s¸ch vµ h×nh thøc b¸n hµng; TiÕn hµnh qu¶ng c¸o vµ xóc tiÕn; Thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc t¹i ®iÓm b¸n. Theo hiÖp héi kÕ to¸n quèc tÕ: Tiªu thô hµng hãa, lao vô, dÞch vô lµ viÖc chuyÓn dÞch quyÒn së h÷u vÒ s¶n phÈm hµng hãa, s¶n phÈm lao vô, dÞch vô ®· thùc hiÖn cho kh¸ch hµng ®ång thêi thu tiÒn b¸n hµng hoÆc chuyÓn quyÒn thu tiÒn tõ ng­êi mua sang ng­êi b¸n. Tãm l¹i tiªu thô hµng hãa cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh viÖc tån t¹i, ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c lîi Ých kinh tÕ x· héi. 2. §Æc ®iÓm cña nghiÖp vô tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. 2.1. Ph­¬ng thøc tiªu thô. C¸c ph­¬ng thøc tiªu thô hµng hãa c¬ b¶n sau: a. Ph­¬ng thøc b¸n bu«n: Ph­¬ng thøc nµy ®­îc tiÕn hµnh theo hai h×nh thøc: Ph­¬ng thøc b¸n bu«n qua kho: Trong ph­¬ng thøc nµy cã hai h×nh thøc: + B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp + B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc chuyÓn hµng B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng: Trong ph­¬ng thøc nµy cã hai ph­¬ng thøc sau: + B¸n hµng vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc trùc tiÕp (h×nh thøc giao tay ba). + B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc chuyÓn hµng. b. Ph­¬ng thøc b¸n lÎ: Ph­¬ng thøc b¸n lÎ ®­îc ¸p dông ë c¸c quÇy hµng nh»m phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña d©n c­ vµ ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c h×nh thøc sau: H×nh thøc b¸n hµng thu tiÒn tËp trung H×nh thøc b¸n hµng thu tiÒn trùc tiÕp H×nh thøc b¸n hµng tù phôc vô H×nh thøc b¸n hµng tr¶ gãp c. B¸n hµng ký göi ®¹i lý: Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i giao hµng cho c¬ së ®¹i lý, bªn ®¹i lý sÏ trùc tiÕp b¸n hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng cho doanh nghiÖp th­¬ng m¹i vµ ®­îc h­ëng hoa hång ®¹i lý. Sè hµng göi b¸n ®¹i lý vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, khi doanh nghiÖp nhËn ®­îc tiÒn do bªn ®¹i lý thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th× hµng míi ®­îc x¸c ®Þnh lµ ®· tiªu thô. 2.2 Ph¹m vi vµ thêi ®iÓm x¸c ®Þnh hµng tiªu thô. a. Ph¹m vi hµng b¸n. Hµng b¸n trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i lµ nh÷ng hµng hãa kinh doanh cña doanh nghiÖp (lµ nh÷ng hµng hãa mµ doanh nghiÖp mua vµo vµ tån tr÷ víi môc ®Ých b¸n ra nh»m thu lîi nhuËn). Ngoµi ra cßn gåm: Hµng xuÊt sö dông néi bé, phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Hµng hãa xuÊt lµm quµ tÆng Hµng hãa xuÊt ®Ó tr¶ l­¬ng, th­ëng cho c«ng nh©n viªn, thanh to¸n thu nhËp chia cho c¸c bªn tham gia liªn doanh. Hµng xuÊt ®æi kh«ng t­¬ng ®­¬ng vÒ b¶n chÊt b. Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu (thêi ®iÓm x¸c ®Þnh hµng b¸n) Doanh thu b¸n hµng ®­îc ghi nhËn khi ®ång thêi tháa m·n 05 ®iÒu kiÖn sau: Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng hãa cho ng­êi mua. Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng hãa nh­ ng­êi së h÷u hµng hãa hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng hãa. Doanh thu ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n. Doanh nghiÖp ®· thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ tõ viÖc giao dÞch b¸n hµng. 2.3. Gi¸ b¸n hµng hãa. Gi¸ b¸n hµng ®­îc x¸c ®Þnh theo nguyªn t¾c gi¸ thÞ tr­êng. Lµ gi¸ tháa thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n theo tõng ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng cô thÓ vµ ®­îc ghi trªn hãa ®¬n hoÆc hîp ®ång. + §èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ: Doanh thu b¸n hµng ®­îc ghi nhËn theo gi¸ b¸n ch­a cã thuÕ GTGT. + §èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ, doanh thu b¸n hµng ®­îc ghi nhËn theo gi¸ b¸n cã thuÕ. Ph­¬ng ph¸t x¸c ®Þnh gi¸ b¸n. + Gi¸ b¸n hµng hãa (ch­a thuÕ)= Gi¸ mua + ThÆng sè th­¬ng m¹i Mµ thÆng sè th­¬ng m¹i= Gi¸ mua x Tû lÖ thÆng sè ( Gi¸ b¸n hµng hãa= Gi¸ mua (1+ Tû lÖ thÆng sè) ThÆng sè th­¬ng m¹i lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ gi¸ mua cña hµng hãa ®Ó ng­êi b¸n cã thÓ bï ®¾p toµn bé chi phÝ kinh doanh bá ra vµ h×nh thµnh lîi nhuËn. Tû lÖ thÆng sè th­¬ng m¹i sÏ ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm ë tõng doanh nghiÖp vµ cho tõng mÆt hµng. Ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng hãa. Tïy vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp mµ cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ vèn b¸n hµng riªng Tr­êng hîp doanh nghiÖp sö dông gi¸ mua thùc tÕ ®Ó ghi chÐp kÕ to¸n hµng tån kho. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt kho  =  TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho  +  Chi phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng   B­íc 1: TÝnh trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho. Ta cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: Ph­¬ng ph¸p ®Ých danh: L« hµng nµo xuÊt kho th× lÊy ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh. Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa xuÊt kho trong kú  =  Sè l­îng hµng hãa xuÊt kho trong kú  x  §¬n gi¸ mua thùc tÕ b×nh qu©n   Trong ®ã: §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn ®­îc x¸c ®Þnh theo hai c¸ch: C¸ch 1: §¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷: §¬n gi¸ b×nh qu©n (theo tõng mÆt hµng)  =  TrÞ gi¸ mua thù tÕ cña hµng hãa tån kho ®Çu kú  +  TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa nhËp kho trong kú     Sè l­îng hµng hãa tån kho ®Çu kú  +  Sè l­îng hµng hãa nhËp kho trong kú   C¸ch 2: §¬n gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp (b×nh qu©n liªn hoµn) §¬n gi¸ b×nh qu©n (theo tõng mÆt hµng)  =  TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa tån kho tr­íc khi nhËp  +  TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng hãa nhËp kho     Sè l­îng hµng hãa tån kho tr­íc khi nhËp  +  Sè l­îng hµng hãa nhËp kho   Cuèi kú tÝnh trÞ gi¸ mua cña toµn bé hµng hãa xuÊt kho trong kú b»ng c¸ch tæng céng trÞ gi¸ mua cña tõng lo¹i hµng hãa xuÊt khÈu. Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc: Víi ph­¬ng ph¸p nµy khi tÝnh gi¸ mua thùc tÕ hµng xuÊt kho dùa theo gi¶ thiÕt l« hµng nµo nhËp tr­íc th× xuÊt tr­íc. Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc: Víi ph­¬ng ph¸p nµy khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt kho dùa theo gi¶ thiÕt l« hµng nµo nhËp tr­íc th× xuÊt tr­íc. B­íc 2: TÝnh vµ ph©n bæ chi phÝ thu mua hµng cho l« hµng hãa xuÊt kho trong kú: Chi phÝ mua hµng ®­îc tËp hîp riªng suèt th¸ng, cuèi thµng tiÕn hµnh ph©n bæ cho hµng xuÊt kho vµ hµng cßn l¹i tû lÖ víi gi¸ trÞ mua hµng cña th¸ng. Chi phÝ mua hµng ph©n bæ cho hµng xuÊt kho  =  Chi phÝ mua hµng cña hµng tån kho ®Çu kú  +  Chi phÝ mua hµng ph¸t sinh trong kú  x  TrÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng xuÊt kho     TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng tån ®Þnh kú  +  TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng nhËp trong kú     B­íc 3: Tæng hîp gi¸ mua thùc tÕ vµ chi phÝ mua hµng tÝnh cho hµng xuÊt kho. Tr­êng hîp doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi chÐp chi tiÕt hµng tån kho. Cuèi kú dùa vµo trÞ gi¸ vèn thùc tÕ vµ trÞ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng l­u chuyÓn trong kú ®Ó tÝnh to¸n ®iÒu chØnh chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng hãa xuÊt kho trong kú. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt b¸n  =  TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng tån ®Çu kú  +  TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng nhËp trong kú  X  TrÞ gi¸ hµng tån cña hµng xuÊt kho     TrÞ gi¸ h¹ch to¸n cña hµng tån ®Çu kú  +  TrÞ gi¸ hµng tån cña hµng nhËp trong kú     2.4. Ph­¬ng thøc thanh to¸n Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, thanh to¸n tiÒn hµng lµ do hai bªn tháa thuËn vµ lùa chän ph­¬ng thøc thanh to¸n phï hîp. C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n gåm: Ph­¬ng thøc thanh to¸n trùc tiÕp lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n mµ hai bªn mua b¸n trùc tiÕp quan hÖ víi nhau mµ kh«ng ph¶i th«ng qua trung gian trong viÖc thanh to¸n tiÒn hµng, ph­¬ng thøc nµy cã c¸c h×nh thøc sau: + H×nh thøc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, ng©n phiÕu + H×nh thøc hµng ®æi hµng Ph­¬ng thøc thanh to¸n kh«ng trùc tiÕp lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch trÝch chuyÓn tiÒn ë tµi kho¶n cña doanh nghiÖp hoÆc bï trõ gi÷a c¸c ®¬n vÞ th«ng qua trung gian lµ ng©n hµng. Ph­¬ng thøc nµy ®­îc thÓ hiÖn qua mét sè h×nh thøc sau: + Thanh to¸n sÐc + Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm chi + Thanh to¸n b»ng ñy nhiÖm thu + Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông + Thanh to¸n b»ng thÎ thanh to¸n + Thanh to¸n bï trõ 3. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa trong doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. 3.1. Yªu cÇu qu¶n lý: Qu¶n lý vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cña hµng hãa b¸n ra: Bao gåm qu¶n lý kh©u b¸n tõng mÆt hµng, tõng nhãm hµng. Qu¶n lý tèt kh©u nµy sÏ gióp cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong kinh doanh. Qu¶n lý gi¸ c¶ hµng hãa: §ßi hái doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®­îc biÓu gi¸ cho tõng mÆt hµng, tõng ®Þa ®iÓm kinh doanh. Ngoµi ra, cÇn ph¶i theo dâi viÖc thùc hiÖn gi¸ thêi kú ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng tiªu cùc trong kú nh­ n©ng gi¸, gi¶m gi¸. Qu¶n lý doanh thu: Ph¶i qu¶n lý tæng doanh thu vµ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. Qu¶n lý gi¸ vèn hµng b¸n: Qu¶n lý gi¸ vèn hµng b¸n lµ doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý tõ viÖc mua hµng, nguån hµng, thêi gian mua ®Õn viÖc b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn hµng vÒ nhËp kho. Qu¶n lý viÖc thu håi tiÒn vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh: Qu¶n lý chÆt chÏ mÆt nµy b¾t ®Çu tõ khi ký kÕt hîp ®ång ®Õn khi ng­êi mua thùc sù nhËn ®­îc hµng vµ tiÒn ®­îc ®­a vÒ ®¬n vÞ. 3.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa. Ph¶n ¸nh, ghi chÐp, tÝnh to¸n sè hiÖn cã, t×nh h×nh lu©n chuyÓn vµ sö dông tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn, qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh ®Ó gi¸m ®èc, kiÓm tra viÖc gi÷ g×n vµ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn, kinh phÝ vµ ph¸t hiÖn ng¨n ngõa kÞp thêi nh÷ng gian lËn th­¬ng m¹i, tham «, l·ng phÝ, vi ph¹m chÝnh s¸ch, chÕ ®é, luËt kinh tÕ, tµi chÝnh cña Nhµ n­íc. Cung cÊp c¸c sè liÖu, tµi liÖu phôc vô ®iÒu hµnh qu¶n lý doanh nghiÖp. KÕ to¸n tiªu thô hµng hãa lµ mét bé phËn kÕ to¸n trong doanh nghiÖp mang nhiÖm vô lµ thu thËp xö lý th«ng tin vÒ viÖc b¸n hµng trong doanh nghiÖp cho chñ doanh nghiÖp. H¹ch to¸n kÕ to¸n tiªu thô hµng hãa gióp cho doanh nghiÖp t×nh h×nh kinh doanh cña tõng mÆt hµng, ®Þa ®iÓm kinh doanh nµo cã hiÖu qu¶, bé phËn nµo thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tiªu thô hµng hãa... Ghi chÐp, ph¸n ¸nh kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ trung thùc t×nh h×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp trong kú. TÝnh to¸n gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa ®· tiªu thô, nh»m x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. Ph¶i tæng hîp, tÝnh to¸n, ph©n bæ chi phÝ cho mèi l« hµng hãa ®· tiªu thô, tÝnh to¸n chÝnh x¸c, x¸c ®Þnh gi¸ vèn cña hµng ®· tiªu thô nh»m x¸c ®Þnh l·i gép cña doanh nghiÖp. KiÓm tra t×nh h×nh thu tiÒn b¸n hµng vµ qu¶n lý tiÒn b¸n hµng. Cung cÊp ®Çy ®ñ, kkÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ t×nh h×nh b¸n hµng, phôc vô cho viÖc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph¸n ¸nh, kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ t×nh h×nh thùc tÕ kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm, hµng hãa. II. ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. 1. H¹ch to¸n ban ®Çu. H¹ch to¸n ban ®Çu lµ qu¸ tr×nh theo dâi, ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo c¸c chøng tõ kÕ to¸n lµm c¬ së cho viÖc h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch to¸n chi tiÕt. Tïy vµo tõng ph­¬ng thøc, h×nh thøc b¸n hµng, kÕ to¸n sö dông c¸c chøng tõ kÕ to¸n sau: Hãa ®¬n GTGT sè hiÖu 01/GTKT- 3LL Hãa ®¬n b¸n hµng sè hiÖu 02/GTTT- 3LL B¸o c¸o b¸n hµng B¶ng kª b¸n lÎ hµng hãa, dÞch vô B¶ng thanh to¸n hµng ®¹i lý GiÊy nép tiÒn cña nh©n viªn b¸n hµng PhiÕu thu, giÊy b¸o cã hoÆc sao kª cña ng©n hµng C¸c chøng tõ kÕ to¸n kh¸c cã liªn quan 2. Tµi kho¶n sö dông KÕ to¸n ho¹t ®éng b¸n hµng kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: TK 511: Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô TK 512: Doanh thu néi bé TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n TK 156: Hµng hãa TK 157: Hµng göi b¸n TK 131: Ph¶i thu cña ng­êi mua TK 333 (3331): ThuÕ GTGT ph¶i nép TK 33311: ThuÕ GTGT cña hµng hãa vµ dÞch vô tiªu thô trong n­íc TK 521: ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i TK 531: Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i TK 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n C¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c: 111, 112, 635,... 3. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n 3.1. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng ë doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ nép thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n bu«n. B¸n bu«n qua kho B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp. + Khi doanh nghiÖp xuÊt kho b¸n hµng, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 113, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511 (5111): Gi¸ b¸n ch­a thuÕ gi¸ trÞ gi¸ t¨ng Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra KÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156 (1561): TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho + Khi b¸n hµng néi bé, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 136: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 512: Doanh thu néi bé ch­a cã thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra (nÕu cã) §ång thêi kÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 156 (1561): TrÞ gi¸ hµng xuÊt kho B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc göi b¸n + Khi doanh nghiÖp xuÊt kho göi hµng cho kh¸ch hµng, c¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, kÕ to¸n ghi: Nî TK 157: Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho Cã TK 156 (1561): Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho + Khi ph¸t sinh c¸c chi phÝ göi hµng, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: NÕu theo hîp ®ång bªn b¸n chÞu: Nî TK 641: Chi phÝ göi hµng Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo Cã TK 111, 113, 331: Tæng gi¸ thanh to¸n NÕu theo hîp ®ång bªn mua chÞu: Nî TK 138 (1388): Chi phÝ tr¶ thay ng­êi mua Cã TK 111, 112, 331,.. Chi phÝ tr¶ thay ng­êi mua + Khi ng­êi mua nhËn ®­îc hµng ®· thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 113, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 632: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 157: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n B¸n bu«n chuyÓn th¼ng: B¸n bu«n chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc giao tay ba. + Khi doanh nghiÖp b¸n hµng hµng theo h×nh thøc giao tay ba, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ghi: Nî TK 632: Gi¸ mua cña hµng hãa Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu vµo Cã TK 111, 112, 331: Tæng gi¸ thanh to¸n trong kh©u mua. Nî TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n trong kh©u b¸n Cã TK 511 (5111): Gi¸ b¸n ch­a thuÕ CãTK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra B¸n bu«n chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc göi hµng. + Khi doanh nghiÖp chuyÓn hµng cho kh¸ch hµng tõ kho cña ng­êi cung cÊp, kÕ to¸n ghi nh­ sau: Nî TK 157: Gi¸ mua cña hµng hãa göi b¸n Nî TK 133 (1331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra Cã TK 111, 112, 331...: Tæng gi¸ thanh to¸n + Khi ng­êi mua nhËn ®­îc hµng, ®· thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 511 (5111): Gi¸ b¸n ch­a thuÕ Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra + KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 157: TrÞ gi¸ hµng göi b¸n KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n lÎ t¹i quÇy Khi doanh nghiÖp nhËn ®­îc chøng tõ b¸n hµng, c¨n cø vµo chøng tõ, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 131: Gi¸ thanh to¸n Cã TK 511: Gi¸ b¸n ch­a thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Cã TK 333 (33311): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 632: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa Cã TK 156 (1561): KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa NÕu ph¸t sinh thõa, thiÕu tiÒn b¸n hµng, c¨n cø vµo chøng tõ,kÕ to¸n ghi: + ThiÕu tiÒn b¸n hµng Nî TK 111: Thu tiÒn mÆt nhËp quü sè thùc nhËp Nî TK 138 (1381, 1388): Sè tiÒn thiÕu chê xö lý hoÆc b¾t båi th­êng Cã TK 511: Gi¸ b¸n ghi trªn hãa ®¬n hoÆc b¶ng kª Cã TK 333 (3331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra + Thõa tiÒn b¸n hµng Nî TK 111: TiÒn thõa chê xö lý Cã TK 338 (3381): TiÒn thõa chê xö lý KÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng tr¶ gãp Khi doanh nghiÖp b¸n hµng theo ph­¬ng thøc tr¶ gãp, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112: Sè tiÒn thu lÇn ®Çu Nî TK 131: Sè tiÒn cßn ph¶i thu Cã TK 511: Gi¸ b¸n thu tiÒn ngay Cã TK 333 (3331): ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra Cã TK 338 (3387): L·i tr¶ gãp KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n: Nî TK 632: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa Cã TK 156: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng hãa §Þnh kú khi kh¸ch hµng thanh to¸n sè tiÒn tr¶ gãp Nî TK 111, 112: Kh¸ch hµng thanh to¸n Cã TK 131: Kh¸ch hµng thanh to¸n §ång thêi x¸c ®Þnh sè l·i tr¶ gãp nhËn ®­îc tõng kú: Nî TK 338 (3387): L·i tr¶ gãp ®· nhËn Cã TK 515: L·i tr¶ gãp ®· n