Luận văn Phân tích đánh giá và xếp hạng các hệ nền phục vụ việc xây dựng cổng thông tin điện tử trong cơ quan hành chính nhà nước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ HỒ VĂN CHÍNH PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP HẠNG CÁC HỆ NỀN PHỤC VỤ VIỆC XÂY DỰNG CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ TRONG CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG NGHỆ THÔNG TIN Cần Thơ - 2010 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ HỒ VĂN CHÍNH PHÂN TÍCH ĐÁNH GIÁ VÀ XẾP HẠNG CÁC HỆ NỀN PORTAL PHỤC VỤ VIỆC XÂY DỰNG CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ TRONG CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC Chuyên ngành: HỆ THỐNG THÔNG TIN Mã số: 60 48 05 LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG NGHỆ THÔNG TIN Người hướng dẫn khoa học TS. NGÔ BÁ HÙNG Cần Thơ – 2010 LỜI BẢN QUYỀN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của chính bản thân. Ngoài việc sử dụng lại kết quả nghiên cứu của các tác giả khác như được trích dẫn, tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về những vấn đề được trình bày trong quyển luận văn này. Người cam đoan Hồ Văn Chính LỜI CẢM ƠN ZY Xin chân thành cảm ơn Khoa Công nghệ Thông tin và Truyền thông, Trường Đại học Cần Thơ đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập, cũng như thực hiện luận văn tốt nghiệp. Xin cảm ơn quý thầy cô khoa Công nghệ Thông tin và Truyền thông đã tận tình giảng dạy và cung cấp cho em những kiến thức quý báu trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại khoa. Xin gởi lời cảm ơn chân thành sâu sắc đến thầy Ngô Bá Hùng, người đã tạo mọi điều kiện để em tham gia thực hiện đề tài “Phân tích, đánh giá và xếp hạng các hệ nền phục vụ việc xây dựng Cổng thông tin điện tử cho cơ quan hành chính Nhà nước” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp. Xin nhớ mãi công ơn gia đình đã chăm sóc, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành tốt luận văn này. Cho tôi gởi lời cảm ơn đến toàn thể bạn bè, những người đã quan tâm, giúp đỡ và chia sẽ những kiến thức cần thiết cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Một lần nữa xin gởi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến gia đình, thầy cô và bạn bè. Trân trọng. Cần Thơ, tháng 10 năm 2010 Hồ Văn Chính MỤC LỤC ---W—X--- TÓM TẮT ........................................................................................................ 1 ABSTRACT ..................................................................................................... 2 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN .................................................. 3 1.1 Đặt vấn đề ............................................................................................................3 1.2 Phạm vi yêu cầu của đề tài .................................................................................4 1.2.1 Mục tiêu và kết quả đạt được .............................................................................4 1.2.2 Các vấn đề phải giải quyết.................................................................................4 1.3 Phương pháp tổ chức thực hiện.........................................................................5 1.4 Bố cục luận văn....................................................................................................5 Chương 2: CỔNG THÔNG TIN (PORTAL)............................................... 7 2.1 Quá trình hình thành và phát triển..................................................................7 2.1.1 Định nghĩa Portal .............................................................................................7 2.1.2 Các khái niệm cơ bản liên quan đến portal .......................................................8 2.1.2.1 Portlet..............................................................................................................8 2.1.2.2 Portlet container .............................................................................................8 2.1.2.3 Portal service ..................................................................................................9 2.1.2.4 Portal server....................................................................................................9 2.1.3 Các đặc trưng của một portal ............................................................................9 2.1.4 Phân loại Portal...............................................................................................11 2.2 Vấn đề xây dựng portal ....................................................................................12 2.2.1 Kiến trúc ứng dụng Portal ...............................................................................12 2.2.2 Các thành phần cơ bản của hệ nền Portal.......................................................13 2.3 Xu thế phát triển của hệ nền portal ...............................................................14 2.3.1 Nhu cầu về kiến trúc thống nhất .....................................................................14 2.3.2 Hệ nền portal và kiến trúc hướng dịch vụ (SOA)............................................16 2.3.3 Hệ nền trong tương lai ...................................................................................17 2.3.4 Thị phần portal trên thế giới ............................................................................18 2.4 Nền tảng công nghệ xây dựng hệ nền portal .................................................19 2.4.1 Công nghệ xây dựng hệ nền portal .................................................................19 2.4.2 Mô hình hoạt động của J2EE và .NET............................................................21 2.4.2.1 Mô hình hoạt động của .NET .......................................................................21 2.4.2.2 Mô hình hoạt động của J2EE.......................................................................22 CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ HỆ NỀN CỔNG THÔNG TIN ....................... 23 3.1 Tổng quan về công nghệ nền portal ................................................................23 3.1.1 Sản phẩm do các công ty trong nước tự phát triển..........................................23 3.1.2 Sản phẩm được phát triển dựa trên nền mã nguồn mở...................................23 3.1.3 Sản phẩm do các hãng có uy tín phát triển.....................................................24 3.2 Tình hình ứng dụng hệ nền xây dựng portal trong cơ quan HCNN............25 3.3 Phân tích vai trò của portal trong quản lý nhà nước ....................................26 3.3.1 Portal và Chính phủ điện tử.............................................................................26 3.3.2 Portal và vai trò nhu cầu quản lý thông tin trong cơ quan HCNN ................28 3.4 Tổng kết một số phương pháp đánh giá hệ nền đã có ...................................29 3.4.1 Phân tích đánh giá một số phương pháp đánh giá hệ nền đã có.....................29 3.4.2 Bảng tổng kết các phương pháp đánh giá hệ nền đã có ..................................40 3.4.3 Đánh giá và kết luận ........................................................................................41 CHƯƠNG 4: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ....................... 43 4.1 Bài toán về ứng dụng hệ nền xây dựng portal cấp tỉnh.................................43 4.2 Nội dung phân tích, đánh giá và xếp hạng hệ nền portal..............................45 4.2.1 Chọn hệ nền portal phân tích, đánh giá và xếp hạng ......................................45 4.2.2 Xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal ..................................................45 4.2.3 Xây dựng Phương pháp tính điểm....................................................................52 4.2.4 Tóm lược các tính năng của 6 hệ nền được đánh giá .....................................54 4.2.5 Đối tượng đánh giá hệ nền portal....................................................................57 4.2.6 Phương pháp và hình thức đánh giá hệ nền portal .........................................58 4.2.7 Thực hiện phân tích, đánh giá và xếp hạng “ theo Hệ nền” ...........................59 4.2.8 Thực hiện phân tích, đánh giá và xếp hạng “ theo Đối tượng” ......................65 4.2.9 Tổng hợp kết quả phân tích, đánh giá và xếp hạng 06 hệ nền portal..............68 4.3 Nhận xét, đánh giá và kết luận........................................................................69 4.4 Những khuyến cáo đến người sử dụng hệ nền portal ....................................70 CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN ..............................72 5.1 Kết luận ..............................................................................................................72 5.2 Hướng phát triển...............................................................................................72 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................74 PHỤ LỤC.................................................................................................................76 1. Phiếu lấy ý kiến đóng góp Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal .............................76 2. Danh sách các đối tượng đánh giá hệ nền............................................................81 3. Phiếu phân tích đánh giá theo Hệ nền..................................................................87 4. Phiếu tổng hợp xử lý số liệu đánh giá “theo Hệ nền”..........................................93 5. Phiếu đánh giá hệ nền portal theo Đối tượng.....................................................101 6. Phiếu tổng hợp xử lý số liệu đánh giá “theo Đối tượng”...................................110 7. Danh sách Portal các tỉnh, thành phố trực thuộc TW ........................................120 8. Đĩa CD-Rom lưu trự số liệu phân tích, đánh giá và xếp hạng hệ nền portal CÁC TỪ VIẾT TẮT ZY Stt Từ viết tắt Diễn giải 1 CAS Central Authentication Service 2 CMS Content Management System 3 CNTT Công nghệ thông tin 4 CSDL Cơ sở dữ liệu 5 DMZ Domain Zone 6 DNN DotNetNuke 7 DNS Domain Name System 8 EMS Express Mail Service 9 HCNN Hành chính nhà nước 10 IDC International Data Corporation 11 J2EE Java 2 platform Enterprise Edition 12 JSP JavaServer Page 13 JSR Java Specification Request 14 LDAP Lightweight Directory LDAP Access Protocol 15 MS Microsoft 16 MOSS Microsoft Office SharePoint Service 17 NITF News Industry Text Format 18 PC Personal computer 19 PORTAL Cổng thông tin 20 RDF Resource Description Format 21 RSS Rich Site Summary 22 SOA Service Oriented Architecture 23 SP SharePoint Portal 24 SSO Single Sign on 25 TT&TT Thông tin và truyền thông 26 TW Trung ương 27 WEBSITE Trang thông tin điện tử 28 WRSP Web Services for Remote Portlets 29 WSDL Web Service Description Language 30 WTO World Trade Organization 31 WWW World Wide Web 32 WYSWYG What You See, What You Get 33 UBND Uỷ ban Nhân dân 34 XML eXtensible Markup Language 35 XSL-FO eXtensible Stylesheet Language Formatting Objects DANH MỤC HÌNH VẼ ZY Hình 2.1: Mô hình Portal ............................................................................... 8 Hình 2.2: Kiến trúc Logic n-tier của một portal ................................................ 13 Hình 2.3: Kiến trúc hệ nền Portal .................................................................. 13 Hình 2.4: Kiến trúc phân tầng của hệ thống SOA........................................... 16 Hình 2.5: Kiến trúc của Khung ứng dụng portal ............................................ 17 Hình 2.6: Thị phần của các nhà cung cấp các sản phẩm portal chính............ 18 Hình 2.7: Tỷ lệ lợi nhuận phân chia theo hệ điều hành .................................. 19 Hình 2.8 Mô hình hoạt động của .NET ........................................................... 21 Hình 2.9:Mô hình hoạt động của J2EE .......................................................... 22 Hình 3.1: Mô hình đánh giá hệ thống Portal ..................................................... 33 Hình 3.2: Kết quả đánh giá xết hạng hệ nền portal of Asif Akram, Dharmesh Chohan,…Allan CCLRC e-Science Centre ..............................................................34 Hình 4.1: Hiện trạng sử dụng hệ nền xây dựng portal trong cơ quan HCNN....... 44 Hình 4.2: Đồ thị biểu diễn kết quả đánh giá “theo Hệ nền”..................................62 Hình 4.3: Đồ thị biểu diễn kết quả đánh giá “theo Đối tượng” .......................... 67 DANH SÁCH CÁC BẢNG ZY Bảng 2.1: So sánh công nghệ .NET với J2EE.................................................... 21 Bảng 3.1: Tiêu chí đánh giá hệ nền của tổ chức The Open Polytechnic of New Zealand .......................................................................................................... 29 Bảng 3.2: Tiêu chí đánh giá hệ nền của Paul Brown .............................................31 Bảng 3.3: Tiêu chí yêu cầu đánh giá các CMS của Chantel Brathwaite .............. 37 Bảng 3.4: Kết quả đánh giá các hệ nền của Enterprise Portal Services Group.... 38 Bảng 3.5: Bảng tổng kết các phương pháp đánh giá hệ nền đã có...................... 40 Bảng 4.1: Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal ................................................... 50 Bảng 4.2: Kết quả tổng hợp số liệu đánh giá “theo Hệ nền” ............................ 60 Bảng 4.3: Kết quả tổng hợp số liệu đánh giá hệ nền “theo Đối tượng” ............ 65 Bảng 4.4: Bảng tổng hợp kết quả đánh giá hệ nền portal ................................. 68 TÓM TẮT ZY Ngày nay Cổng thông tin đóng một vai trò quan trọng trong mọi hoạt động quản lý về Kinh tế, xã hội của các cơ quan hành chính Nhà nước. Nhiều nền tảng Cổng thông tin đã được tạo ra, giúp phát triển Cổng thông tin nhanh hơn và thuận tiện. Sự khác biệt về công nghệ và sự đa dạng trong các chức năng được cung cấp bởi những nền tảng Cổng thông tin làm cho người dân gặp khó khăn trong việc lựa chọn một nền tảng thích hợp cho việc phát triển Cổng thông tin của họ. Vì lý do đó, luận án này đề xuất một phương pháp có thể giúp mọi người phân tích và đánh giá các nền tảng Cổng thông tin hiện có để xây dựng Cổng thông tin cho các cơ quan hành chính Nhà nước. Trước tiên, chúng tôi trình bày cơ sở lý thuyết của Cổng thông tin và các nền tảng Cổng thông tin. Sau đó chúng tôi trình bày các phương pháp trước đây được sử dụng để phân tích và đánh giá nền tảng Cổng thông tin trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Sau đó, chúng tôi trình bày phương pháp của chúng tôi để đánh giá nền tảng Cổng thông tin thích hợp cho việc xây dựng Cổng thông tin cho các cơ quan hành chính nhà nước ở Việt Nam. Cuối cùng chúng tôi trình bày kết quả của chúng tôi, kết quả của việc áp dụng phương pháp đánh giá hệ nền Cổng thông tin của chúng tôi vào sáu nền tảng Cổng thông tin phổ biến như: IBM WebSphere 6.1, Oracle AS Portal 10g, SharePoint 2007, Liferay 5.1, DotNetNuke 5.5 and uPortal 2.1. Keywords: portal, portal platforms, criteria, state administration, analysis and evaluation 1 ABSTRACT ZY Nowadays web portal plays an important role in social and economic management activities of the state administrative agencies. Many portal platforms have been created to help portal development more quickly and conveniently. The differences in technologies and diversity in functionalities provided by these portal platforms make people difficulty in choosing an appropriate platform for developing their web portal. For that reason, this thesis is to propose a method that can help people to analysis and evaluation the existing portal platforms in order to build web portals for the state administrative agencies. First, we present theoretical basis of the portal and the portal platforms. Then we present previous methods used to analysis and evaluate portal platforms in the world as well as in Vietnam. Then, we present our method to evaluate portal platforms that are appropriate for building web portals for state administrative agencies in Vietnam. Finally we present result our result of applying our portal evaluation method on six popular portal platforms as: IBM WebSphere 6.1, Oracle AS Portal 10g, SharePoint 2007, Liferay 5.1, DotNetNuke 5.5 and uPortal 2.1. Keywords: portal, portal platforms, criteria, state administration, analysis nd evaluation a 2 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN 1.1 Đặt vấn đề Ngày nay, với sự phát triển bùng nổ của CNTT, nhất là sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ web trên mạng Internet đã hình thành một số lượng rất lớn các website, phân bố trên hầu hết các quốc gia trên thế giới và giữ một vai trò đặc biệt quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống nhân loại. Với niềm đam mê sáng tạo và chinh phục thế giới, CNTT đã và đang thay đổi từng ngày. Các thế hệ website ra đời và cải tiến liên tục nhằm phục vụ tốt hơn cho việc tìm kiếm và xử lý thông tin trên mạng Internet, từ đó khái niệm “Website truyền thống” được chuyển thành “Website thông minh” với sự trợ giúp của dịch vụ Search Engine, một công cụ cho phép tìm kiếm và lọc thông tin trên cơ sở các từ khoá được xác lập bởi người dùng và dịch vụ phân loại thông tin, từ đó thuật ngữ “Website thông minh” hay “Cổng thông tin” được hình thành. Ở nước ta, năm 2000 Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương khóa 8 cũng đã xác định nhiệm vụ “…Ứng dụng CNTT trong hoạt động của các cơ quan Đảng và Nhà nước là bộ phận hữu cơ quan trọng của cải cách nền hành chính quốc gia, là nhiệm vụ thường xuyên của các cơ quan nhằm tăng cường năng lực quản lý, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả,…khẩn trương xây dựng các hệ thống thông tin cần thiết phục vụ lợi ích công cộng của nhân dân, phục vụ sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của nhà nước…”[4]. Tiếp đó tháng 11 năm 2006, Việt Nam trở thành thành viên chính thức của tổ chức thương mại thế giới WTO, cả dân tộc Việt Nam bước vào sân chơi lớn của thế giới. Những yêu cầu về cải cách hành chính, phát triển Chính phủ điện tử, thương mại điện tử càng trở nên cấp thiết và mang tính sống còn của đất nước. Nhận thức được yêu cầu đó nhiều địa phương rất quan tâm việc xây dựng portal như Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Vĩnh Long, Cần Thơ, Phú Yên, Đồng Tháp,…các địa phương này đã xây dựng được portal cho riêng mình, để nó trở thành một công cụ phục vụ đắc lực trong việc quản lý, điều hành các hoạt động kinh tế, xã hội trên địa bàn. Vấn đề quan trọng nhất của portal các địa phương hiện nay là phải đảm bảo việc cung cấp thông tin đầy đủ đến nhân dân, cung cấp các dịch vụ công trực tuyến, đồng thời tích hợp được các nguồn thông tin từ các hệ thống thông tin bên dưới hay có liên quan đạt hiệu quả cao. Từ đó đã phát sinh nhiều vấn đề mà các portal địa phương cần phải giải quyết như việc lựa chọn công nghệ nền, quy trình xử lý công việc và nhân tố con người,….đó là vấn đề không dễ dàng đối với các cơ quan HCNN, vì hiện tại đa số các portal của các địa phương chỉ 3 dừng lại ở mức cung cấp thông tin đến người dân, các hạng mục quan trọng như cung cấp dịch vụ công trực tuyến và tích hợp còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình xây dựng hay chưa thực hiện được. Mặt khác, Cải cách hành chính là thành phần quan trọng không thể thiếu được trong việc ứng dụng CNTT trong hoạt động cơ quan HCNN là nền tảng xây dựng Chính phủ điện tử ở nước ta, việc thực hiện cải cách hành chính nhằm giúp người dân và doanh nghiệp hiểu hơn về quy trình, thủ tục hành chính nhằm giảm thiểu tối đa thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp nhất là với khối lượng thủ tục hành chính khá lớn với 104,2 ngàn thủ tục của 87 cơ quan HCNN cấp bộ, tỉnh và tương đương [24], mỗi thủ tục hành chính có thể là một dịch vụ công. Do đó, việc hỗ trợ cơ quan HCNN lựa chọn công nghệ nền xây dựng portal là một mục tiêu hết sức thiết thực. Vì vậy việc cung cấp một phương pháp phân tích, đánh giá và xếp hạng hệ nền phục vụ việc xây dựng portal trong cơ quan HCNN là một vấn đề đặc biệt được các cấp, các ngành quan tâm. Đề tài này tập trung giải quyết vấn đề xây dựng một phương pháp phân