Vật lý - Chương 10: Từ trường và Cảm ứng từ

Chương'10' Từ'trường'và'Cảm'ứng'từ' 7/11/15' Từ'trường' 1.  Tương(tác(từ( 7/11/15' Tương'tác'từ' I I ! F ! FI I ! F ! F N S S N ! F !F N S! F ! F Từ'trường' 2.  Khái(niệm( !  Một(vấn(đề(đặt(ra(là(tại(sao(lại(xuất(hiện(tương(tác( giữa(các(dòng(điện(và(sự(tương(tác(đó(thực(hiện(như( thế(nào,(có(thông(qua(môi(trường(vật(chất(nào( không?( !  Vật(lý(duy(vật(hiện(đại(quan(niệm(rằng:(Sự(tương(tác( giữa(các(dòng(điện(thực(hiện(được(thông(qua(môi( trường(vật(chất(trung(gian(được(gọi(là(từ(trường.Sự( tương(tác(diễn(ra(như(sau:(Mỗi(dòng(điện(tạo(ra(xung( quanh(nó(một(từ(trường(và(từ(trường(này(tác(dụng( một(lực(từ(lên(các(dòng(điện(khác,(lên(kim(nam(châm( hay(một(cách(tổng(quát(là(lên(các(điện(tích(chuyển( động(trong(từ(trường(này.( 7/11/15' Từ'trường' 2.  Khái(niệm( !  “Vậy(từ(trường(là(một(dạng(vật(chất(tồn(tại(xung( quanh(các(dòng(điện,(và(là(nhân(tố(trung(gian(truyền( tương(tác(giữa(các(dòng(điện(với(nhau.(Từ(trường( cũng(là(một(dạng(đặc(biệt(của(trường(điện(từ”.( !  Để(đặc(trưng(cho(từ(trường(về(mặt(lực(tác(dụng( người(ta(sử(dụng(véc(tơ(cảm(ứng(từ(((((.( !  Như(vậy(véc(tơ(cảm(ứng(từ((((((cũng(tương(tự(như(véc( tơ(cường(độ(điện(trường((((((của(điện(trường.( !  Để(xác(định(véc(tơ(cảm(ứng(từ((((((người(ta(áp(dụng( định(luật(BioqSavartqLaplace( 7/11/15' ! B ! B! E ! B Từ'trường' 3.  Định(luật(BioqSavartqLaplace( !  Đinh(luật:(Véc(tơ(cảm(ứng(từ((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( do(một(phần(tử(dòng(điện((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( gây(ra(tại(điểm(M(cách(nó((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( một(khoảng(r(có:(
  Phương:(vuông(góc(với(mặt(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( phẳng(chứa(phần(tử((((((((((và(điểm(M(
  Chiều(sao(cho(3((véc(tơ((((((((((,(((((và((((((((((lập(thành(một(tam( diện(thuận((xác(định(theo(quy(tắc(vặn(đinh(ốc)(
  Độ(lớn( !  Trong(đó(((((((((((((((((((((((((((((((((((((là(hằng(số(từ(của(chân( không,(((((là(hằng(số(từ(tỷ(đối(của(môi(trường( 7/11/15' Id ! ℓ ! r d ! B dB = µ0µ 4π Idℓ ⋅sinα r 2 Id ! ℓ α ! r d ! B M Id ! ℓ µ0 = 4π ×10 −7Hm −1 µ Từ'trường' 4.  Quy(tắc(vặn(đinh(ốc(xác(định(chiều(của(véc(tơ(cảm( ứng(từ( !  “Đặt(cái(đinh(ốc(theo(chiều(của(dòng(điện,(nếu(quay( cho(cái(đinh(ốc(tiến(theo(chiều(dòng(điện(thì(chiều( quay(của(cái(đinh(ốc(tại(một(điểm(sẽ(là(chiều(của(véc( tơ(cảm(ứng(từ(tại(điểm(đó”( 7/11/15' Chiều' dòng' điện' Chiều' từ' trường' Chiều' dòng' điện' Từ'trường' 5.  Nguyên(lý(chồng(chất(từ(trường( !  Cho(phép(tìm(véc(tơ(cảm(ứng(từ(do(toàn(bộ(dòng( điện(gây(ra(tại(một(điểm(nào(đó.(Véc(tơ(cảm(ứng(từ( do(một(dòng(điện(bất(kỳ(gây(ra(tại(một(điểm(nào(đó( bằng(tổng(các(véc(tơ(cảm(ứng(từ(do(các(phần(tử(dòng( điện(gây(ra(tại(điểm(đó.( !  Dưới(dạng(tích(phân( 7/11/15' ! B = Δ ! Bi i=1 n ∑ ! B = d ! B Toàn dòng( ) ∫ Δ ! Bi → d ! Bi; n →∞ Từ'trường' 6.  Ví(dụ:(Từ(trường(của(một(dây(dẫn(((((((((((((((((((((((((((((((((((((( có(cường(độ(I(thẳng(dài(vô(hạn( 7/11/15' θ ! r Id ! ℓ A B ! B M ! B R ℓ θ1 θ2 d ! B = µ0µ 4π Id ! ℓ × !r"# $% r 3 B = dB∫ = µ0µI 4π dℓ ⋅sinθ r 2A B ∫ r = R sinθ và ℓ R = cotθ ⇒ dℓ = Rdθ sin2 θ B = µ0µI 4π dθ ⋅sinθ Rθ1 θ2 ∫ = µ0µI 4πR cosθ1 − cosθ2( ) θ1 = 0; θ2 = π ⇒ B = µ0µI 2πR Từ'trường' 6.  Ví(dụ:(Từ(trường(của(một(dây(dẫn(((((((((((((((((((((((((((((((((((((( có(cường(độ(I(thẳng(dài(vô(hạn( 7/11/15' Từ'trường' 7.  Ví(dụ:(Từ(trường(của(một(vòng(dây(dẫn(hình(tròn( 7/11/15' B = µ0µIR 2 2 R2 +h2( ) 3/2 d ! B1 ! r Id ! ℓ2 Id ! ℓ1 ! r h d ! B2 d ! B R I Định'lý'OstrogradskiIGauss' 1.  Đường(cảm(ứng(từ( !  Để(biểu(diễn(từ(trường(một(cách(hình(ảnh(người(ta( dùng(các(đường(cảm(ứng(từ.(Đó(là(những(đường( còng(mà(tiếp(tuyến(tại(mọi(điểm(của(nó(trùng(với( phương(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(tại(điểm(đó.(Chiều(của( đường(sức(từ(trường(là(chiều(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ.( !  Quy(ước:(vẽ(số(đường(cảm(ứng(từ(qua(một(đơn(vị( diện(tích(đặt(vuông(góc(với(chúng(có(trị(số(bằng(độ( lớn(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(tại(điểm(đó.( !  Đặc(điểm:(đường(cảm(ứng(từ(là(những(đường(cong( kín(không(giao(nhau.( !  Chiều(đi(ra(từ(cực(bắc,(đi(vào(cực(nam(của(nam(châm( 7/11/15' Định'lý'OstrogradskiIGauss' 2.  Từ(thông( !  Định(nghĩa( !  Ý(nghĩa:(Từ(thông(có(trị(số(bằng(số(lượng(đường(cảm( ứng(từ(gửi(qua(diện(tích(S( 7/11/15' ! B ! n Bn ! S S d ! S ΦM = ! B ⋅ ! S = Bn ⋅S ΦM = dΦM =∫ ! B ⋅d ! S∫ Định'lý'OstrogradskiIGauss' 3.  Định(luật(OxtrogradskyqGauss( !  Từ(thông(toàn(phần(gửi(qua(mặt(kín(S(bất(kì(có(giá(trị( đại(số(bằng(không.( 7/11/15' ΦM = ! B ⋅d ! S S "∫ = 0 ! n ! n Từ(thông(đi(vào( Từ(thông(đi(ra( Định'lý'dòng'toàn'phần' 1.  Lưu(số(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ( !  Lưu(số(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(dọc(theo(đường(cong( kín(là(đại(lượng(về(giá(trị(bằng(tích(phân(của(((((((((((( dọc(theo(toàn(bộ(đường(cong(đó( !  Định(lý(“Lưu(số(của(véc(tơ(cảm((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( ứng(từ(dọc(theo(một(đường(cong((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( kín(có(giá(trị(bằng(tổng(đại(số(dòng(((((((((((((((((((((((((((((((((((((( điện(xuyên(qua(mặt(cong(giới(hạn((((((((((((((((((((((((((((((((((( bởi(đường(cong(đó(nhân(với(μ0μ”( 7/11/15' ! B ⋅d ! ℓ C( ) #∫ = B ⋅dℓ ⋅cos ! B ⋅d ! ℓ( ) C( ) #∫ ! B ⋅d ! ℓ C( ) #∫ = µ0µI ! B Or d ! ℓ ! I Định'lý'dòng'toàn'phần' 2.  Chứng(minh((tham(khảo)( 7/11/15' ! B ⋅d ! ℓ C( ) !∫ = B ⋅dℓ ⋅cos # B ⋅d # ℓ( ) C( ) !∫ dℓ ⋅cos # B ⋅d # ℓ( ) = rdϕ B = µ0µ I 2πr ! B ⋅d ! ℓ C( ) !∫ = µ0µ I2πr ⋅r dϕC( )!∫ " B ⋅d " ℓ C( ) !∫ = µ0µ I2π dϕC( )!∫ = µ0µI ! B Odϕr M d ! ℓ Định'lý'dòng'toàn'phần' 3.  Áp(dụng( !  Đường(cong(không(bao(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( quanh(dòng(điện( !  Nhiều(dòng(điện( 7/11/15' 1 2 ba I1 I2 I3 ! B ⋅d ! ℓ C( ) !∫ = −I1 + I2 − I3 ! B ⋅d ! ℓ C( ) !∫ = " B ⋅d " ℓ 1a2 ∫ + " B ⋅d " ℓ 2b1 ∫ ⇒ " B ⋅d " ℓ C( ) !∫ = 0 Định'lý'dòng'toàn'phần' 3.  Áp(dụng( !  Đường(cong(bao(quanh(dòng(điện(nhiều(lần( 7/11/15' ! B ⋅d ! ℓ C( ) !∫ = 2µ0µI ! B ⋅d ! ℓ C( ) !∫ = 0 Định'lý'dòng'toàn'phần' 3.  Áp(dụng:(Từ(trường(trong(lòng(cuộn(dây(hình( xuyến( 7/11/15' ! B ⋅d ! ℓ C( ) !∫ = µ0µ ⋅nI B dℓ C( ) !∫ = B ⋅2πR = µ0µ ⋅nI B = µ0µ ⋅nI 2πR n(là(số(vòng(dây( Định'lý'dòng'toàn'phần' 3.  Áp(dụng:(Từ(trường(của(ống(dây(thẳng((((((((((((((((((( (từ(trường(của(cuộn(cảm)( !  Ống(dây(dài(vô(hạn(≡(hình(xuyến(có(bán(kính(bằng( vô(cùng.( !  n0(=(n/2πR(là(mật(độ(số((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( vòng(dây(trên(một(đơn(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( vị(độ(dài(của(ống(dây.( !  Trên(thực(tế(những(ống(dây(có(chiều(dài(lơn(hơn( khoảng(10(lần(đường(kính(của(nó(có(thể(coi(gần(đúng( là(có(từ(trường(đều(bên(trong(ống.( 7/11/15' B = µ0µn0I Tác'dụng'của'từ'trường' 1.  Lực(Ampere( !  Thực(nghiệm(cho(thấy(rằng(mọi(dòng(điện(đặt(trong( từ(trường(đều(chịu(tác(dụng(của(một(lực(từ(gọi(là(lực( Ampere.( !  Một(phần(tử(dòng(điện(dài((((((có(cường(độ(I(đặt(trong( từ(trường(có(cảm(ứng(từ(B(sẽ(chịu(tác(dụng(của(một( lực(từ(dF(
  Có(phương(vuông(góc(với(mặt(phẳng(chứa(((((((((và((
  Có(chiều(xác(định(theo(quy(tắc(bàn(tay(trái(
  Có(độ(lớn:(((((((((((((((((((((((((((((((((((,(với((((((là(góc(hợp(bởi(hai(véc(((( tơ((((((((((và( 7/11/15' dℓ Id ! ℓ ! B dF = dℓ ⋅Bsinα α Id ! ℓ ! B ! F ! B Tác'dụng'của'từ'trường' 1.  Lực(Ampere( !  Quy(tắc(bàn(tay(trái:(“Đặt(bàn(tay(trái(sao(cho(véc(tơ( cảm(ứng(từ(hướng(vào(lòng(bàn(tay,(chiều(từ(cổ(tay( tới(các(ngón(tay(chỉ(chiều(của(dòng(điện(khi(đó(chiều( của(ngón(tay(cái(choãi(ra(một(góc(90(độ(chỉ(chiều(của( lực(từ(tác(dụng(lên(dòng(điện”( 7/11/15' ! B !F I I Tác'dụng'của'từ'trường' 2.  Lực(Lorentz( !  Giả(sử(có(điện(tích(+q(bay(với(vận(tốc(((((trong(từ( trường(đều(có(véc(tơ(cảm(ứng(từ((((((,(khi(đó(q(sẽ(chịu( tác(dụng(của(một(lực(từ(gọi(là(lực(Lorentz( !  Alpha(là(góc(hợp(bởi(phương(của(véc(tơ(vận(tốc(((((và( phương(của(véc(tơ(cảm(ứng(từ(( !  Lưu(ý:(
  Chiều(của(dòng(điện(I(là(chiều(chuyển(động(của(điện(tích( dương,(cùng(chiều(với(vận(tốc(((((nếu(q(dương(và(ngược(lại(
  ((((vuông(góc(với(((((nên(chỉ(làm(thay(đổi(phương(của(( 7/11/15' q = I ⋅ t ! ℓ = !v ⋅ t " # $ ⇒ I ⋅ ! ℓ = q ⋅ !v ⇒ F = BIℓsinα = Bqvsinα ! v ! v ! B ! B ! v ! v ! v ! F Tác'dụng'của'từ'trường' 2.  Lực(Lorentz( 7/11/15' R ! B ! F !v R !v ! F ! B Tác'dụng'của'từ'trường' 3.  Chuyển(động(của(hạt(tích(điện(trong(từ(trường( 7/11/15' Tác'dụng'của'từ'trường' 4.  Tương(tác(của(hai(dòng(điện(song(song( !  Dòng(điện(I2(gây(ra(một(từ(trường(xung(quanh(nó( !  Tại(vị(trí(của(I1(cách(I2(một(khoảng(a(từ(trường(này( có(phương(vuông(góc(với(I1,(chiều(như(hình(vẽ(và(có( độ(lớn(bằng( !  B2(tác(dụng(lên(I1(một(lực(từ( !  Theo(quy(tắc(bàn(tay(trái,(lực(này(hướng(về(I1(nếu( hai(dòng(điện(cùng(chiều(và(ngược(lại,(tức(là(chúng( hút(nhau(nếu(cùng(chiều,(đẩy(nhau(nếu(ngược(chiều( 7/11/15' B2 = µ0µI2 2πa ℓ I1 a ! B2 ! F a I2 F = I1 ! ℓ × ! B2 = I1ℓ ×B2 = µ0µI1I2ℓ 2πa Tác'dụng'của'từ'trường' 5.  Công(của(lực(từ( 7/11/15' (((((((((((((((((((((,(là(phần(diện(tích(mà(dây(dẫn(quét( được(trong(quá(trình(chuyển(động;((((((((((là(từ( thông(gửi(qua(dS.( ( ) M M dIdA dSBddSBIdA dx90sinBIddxFdA Φ⋅= ⇓ ⋅=Φ⋅⋅= ⋅°⋅⋅=⋅= ℓ dxddS ⋅= ℓ MdΦ B ! xd ! F ! ℓ I Tác'dụng'của'từ'trường' 6.  Động(cơ(điện( !  Cặp(lực(từ(tác(dụng(lên(khung(dây(dẫn;(Động(cơ(điện( 7/11/15' B ! A B C D N S Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ' 1.  Thí(nghiệm(Faraday( !  Khi(nam(châm((ống(dây(có(dòng(điện)(chuyển(động( có(dòng(điện(xuất(hiện(chạy(qua(điện(kế( 7/11/15' 1 2 2 1 Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ' 2.  Phân(tích(thí(nghiệm( !  Nam(châm(dịch(chuyển,(ống(dây(có(dòng(điện(dịch( chuyển.( !  Thay(đổi(dòng(điện(hoặc(dịch(chuyển(lõi(sắt(thì(từ( thông(qua(ống(dây(1(biến(thiên.(Ngoài(ra(không(còn( một(biết(đổi(nào(khác(trong(ống(dây(1.( !  Đảo(chiều(của(nam(châm(hay(ống(dây(thì(kim(điện(kế( dịch(chuyển(theo(hướng(ngược(lại.( !  Độ(lệch(của(kim(điện(kế(phụ(thuộc(vào(tốc(độ(di( chuyển(của(các(thanh(nam(châm(và(ống(dây(1.( !  Mọi(sự(dịch(chuyển(đều(dẫn(dến(sự(thay(đổi(của(từ( thông(gửi(qua(ống(dây.( 7/11/15' Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ' 3.  Kết(luận(của(Faraday( !  Sự(biến(đổi(của(từ(thông(gửi(qua(mạch(kín(là(nguyên( nhân(sinh(ra(dòng(điện(cảm(ứng(trong(mạch(đó( !  Dòng(điện(cảm(ứng(chỉ(tồn(tại(khi(từ(thông(gửi(qua( mạch(kín(thay(đổi( !  Cường(độ(của(dòng(điện(cảm(ứng(tỉ(lệ(thuận(với(tốc( độ(biến(đổi(của(từ(thông(gửi(qua(mạch( 4.  Khái(niệm( !  Vậy(“hiện(tượng(cảm(ứng(điện(từ(là(hiện(tượng(xuất( hiện(suất(điện(động(cảm(ứng(trong(một(mạch(điện( khi(từ(thông(qua(mạch(đó(biến(thiên”.( 7/11/15' Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ' 5.  Định(luật(Lens( !  “Dòng(điện(cảm(ứng(phải(có(chiều(sao(cho(từ(trường( mà(nó(sinh(ra(có(tác(dụng(chống(lại(nguyên(nhân( sinh(ra(nó”.( !  Nếu(từ(thông(qua(mạch(kín(tăng(thì(từ(trường(cảm( ứng(ngược(chiều(với(từ(trường(gây(ra(nó.( !  Nếu(từ(thông(qua(mạch(kín(giảm(thì(từ(trường(cảm( ứng(cùng(chiều(với(từ(trường(gây(ra(nó.( 7/11/15' ! B0 ! Bc Ic ! B0 ! Bc Ic Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ' 6.  Suất(điện(động(cảm(ứng( !  Giả(sử(có(một(vòng(dây(dẫn(kín((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( dịch(chuyển(trong(một(từ(trường((((((((((((((((((((((((((((((((((( không(đều(sao(cho(từ(thông(qua((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( vòng(dây(thay(đổi(gây(ra(một(suất(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( điện(động(cảm(ứng(trong(vòng(dây.( !  Gọi(dA(là(công(của(lực(từ(tác(dụng(lên(vòng(dây(trong( khoảng(thời(giàn(dt,(khi(đó( !  Theo(định(luật(Lens(công(của(lực(từ(cản(trở(sự(dịch( chuyển(của(vòng(dây(cho(nên(để(dịch(chuyển(vòng( dây(ta(cần(phải(tốn(một(công(dA’(bằng(công(dA(về(trị( số.( 7/11/15' 1 2 dA = IcdΦM dA' = −dA = −IcdΦM Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ' 6.  Suất(điện(động(cảm(ứng( !  Mặt(khác(theo(địn(luật(bảo(toàn(năng(lương,(công(cơ( học(dA’(được(chuyển(thành(năng(lượng(của(dòng( cảm(ứng.(Nếu(gọi(ξc(là(suất(điện(động(cảm(ứng(thì( năng(lượng(của(dòng(cảm(ứng(sinh(ra(trong(khoảng( thời(gian(dt(là:( !  Vậy( ( !  “Suất(điện(động(cảm(ứng(luôn(bằng(về(trị(số(nhưng( trái(dấu(với(tốc(dộ(biến(thiên(của(từ(thông(gửi(qua( diện(tích(của(mạch(điện”.( 7/11/15' dEc = ξcIcdt = dA' dA' = −dA⇔ ξcIcdt = −Ic ⋅dΦM ⇒ ξc = − dΦM dt Hiện'tượng'cảm'ứng'điện'từ' 7.  Một(vài(ứng(dụng( 7/11/15' Hiện'tượng'tự'cảm' 1.  Thí(nghiệm( !  Mạch(điện(1:(Đèn(sáng(tối(bình(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( thường(khi(đóng(ngắt(khó(K( !  Mạch(điện(2:(Đóng(khóa(K(đèn((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( sáng(từ(từ,(ngắt(khóa(K(đèn(tắt(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( từ(từ.(Khi(đóng(khóa(K(kim(điện(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( kế(lệch(về(a,(khi(ngắt(khóa(K(kim((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( điện(kế(lệch(về(b(trước(khi(quay((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( trở(lại(vị(trí(cân(bằng(0( !  Kết(luận:(Rõ(ràng(khi(ngắt(khóa(K(đã(có(một(dòng( điện(xuất(hiện(trong(mạch(làm(đèn(vụt(tắt(và(làm( kim(điện(kế(lệch(về(bị(trí(b(trước(khi(quay(trở(về(0( 7/11/15' Đ Đ R Hình'1' ' ' ' ' ' Hình'2' K L K b 0 a Hiện'tượng'tự'cảm' 2.  Giải(thích( !  Bật(khóa(K,(i(tăng(=>(Φm(gửi((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( qua(ống(dây(L(tăng(=>(xuất(hiện((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( dòng(điện(tự(cảm(ic(trong(mạch((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( có(chiều(chống(lại(việc(tăng(i(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( =>(cuộn(cảm(L(tích(trữ(một(phần(năng(lượng(dưới( dạng(năng(lượng(từ(trường(làm(đén(sáng(từ(từ.( !  Ngắt(khóa(K,(i!giảm(=>(Φm(gửi(qua(ống(dây(L(giảm(=>( xuất(hiện(dòng(điện(tự(cảm(ic(trong(mạch(có(chiều( chống(lại(việc(giảm(i(=>(cuộn(L(giải(phóng(năng( lượng(tích(trữ(làm(đèn(tắt(từ(từ.( 7/11/15' Đ L K b 0 a Hiện'tượng'tự'cảm' 3.  Định(nghĩa( !  Hiện(tượng((tự(cảm(là(hiện(tượng(xuất(hiện(dòng( điện(cảm(ứng(do(chính(sự(thay(đổi(của(dòng(điện( đang(chạy(trong(mạch(gây(ra( 4.  Suất(điện(động(tự(cảm( !  “Trong(mạch(điện(đứng(yên(và(không(thay(đổi(hình(dạng,( suất(điện(động(tự(cảm(luôn(tỉ(lệ(thuận(nhưng(trái(dấu(với( tốc(độ(biến(thiên(cường(độ(dòng(điện(trong(mạch”.( 7/11/15' ξtc = − dΦM dt ; mà ΦM ~ i L(là(hệ(số(tự(cảm(của(ống(dây,(đơn(vị(henri((H)( ΦM = Li ⇒ ξtc = −L di dt 1.  Năng(lượng(của(ống(dây((cuộn(cảm)( !  Đóng(khóa(K(dòng(điện(tăng(từ(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( từ(do(xuất(hiện(dòng(điện(tự(cảm((((((((((((((((((((((((((((((((((( trong(mạch,(dòng(điện(này((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( ngược(chiều(với(dòng(điện(do(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( nguồn(phát(ra.(Nhiệt(lượng(tỏa((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( ra(trên(điện(trở(R(nhỏ(hơn(((((((((.( !  Ngắt(khóa(K,(dòng(điện(giảm(từ(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( từ(=>(có(một(năng(lượng(dự(trữ(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( ở(đâu(đó(được(giải(phóng(ra(làm(((((((((((((((((((((((((((((((((((((((((( tỏa(nhiệt(trên(điện(trở(R(dù(mạch((((((((((((((((((((((((((((((((((( hở.( Năng'lượng'từ'trường' 7/11/15' I0 Đóng(K( I0 Ngắt(K( K LR I0 2Rt 1.  Năng(lượng(của(ống(dây((cuộn(cảm)( !  Áp(dụng(định(luật(Ohm( !  Nhân(hai(vế(với(idt( !  =>(Năng(lượng(từ(trường( !  Trong(cả(quá(trình( Năng'lượng'từ'trường' 7/11/15' I0 Đóng(K( I0 Ngắt(K( K LR ε + εtc = iR; εtc = −L di dt ⇒ ε − L di dt = iR ⇒ εidt − Lidi = i 2Rdt dWm = −Lidi Wm = dWm∫ = − Li di 0 I0 ∫ = 1 2 Li2 Năng'lượng'từ'trường' 2.  Năng(lượng(từ(trường( !  Năng(lượng(từ(trường( !  Năng(lượng(này(tồn(tại(trong(khoảng(không(gian(có( từ(trường((tức(là(chỉ(tồn(tại(trong(thể(tích(của(ống( dây)( !  Mật(độ(năng(lượng(từ(trường( 7/11/15' Wm = 1 2 Li2 ωm = Wm V = 1 2 Li2 ⋅ 1 ℓ ⋅S = 1 2 µ0µ n2S ℓ " # $ % & 'i 2 ⋅ 1 ℓ ⋅S = 1 2 µ0µ n2 ℓ2 i 2 B = µ0µ n ℓ i ⇒ωm = 1 2 B2 µ0µ Năng'lượng'từ'trường' 2.  Năng(lượng(từ(trường( !  Từ(trường(mang(năng(lượng.( !  Năng(lượng(từ(trường(định(sứ(trong(khoảng(không( gian(có(từ(trường((khoảng(không(gian(giới(hạn(bởi( thể(tích(của(ống(dây)( !  Mật(độ(năng(lượng(từ(trường( !  Biểu(thức(này(áp(dụng(cho(một(từ(trường(bất(kỳ.( 7/11/15' ωm = 1 2 B2 µ0µ Hết'chương'10' 7/11/15'