Bài giảng Công nghệ sản xuất đường mía - Bài 1: Giới thiệu về đường

1 1 GiỚI THIỆU VỀ ĐƯỜNG 2 ĐƯỜNG LÀ GÌ?  Theo nghĩa rộng là chất tạo vị ngọt nhờ cấu trúc chứa nhiều nhóm - OH (hay –NH) liên tiếp nhau  Theo nghĩa hẹp: đường là sản phẩm chứa saccharose kết tinh  Nếu nói đường: được mặc nhiên hiểu là đường saccharose Ngôn ngữ Sanskrit cổ: sharkara hay śarkarā Tiếng Pháp: sucre hiện đại, cổ: zuchre Tiếng Anh: sugar Tiếng Bồ Đào nha: açucar Tiếng Tây Ban Nha: azúcar Tiếng Ý: zucchero Tiếng Ba tư: shakar 3 -D-glucose + -D-fructose : lieân keát 1,2-glucoside Coâng thöùc phaân töû : C 12 H 22 0 11 Khoâng coøn tính khöû; khoâng taïo osazone. Trong töï nhieân: mía, cuû caûi ñöôøng, thoát noát. Trong mía, saccharose chieám gaàn nhö toaøn boä thaønh phaàn chaát khoâ (14 – 25% nöôùc mía): ñöôøng mía. 4 Caùc daïng ñöôøng Saccharose söû duïng trong thöïc phaåm 2 5   Các thông số vật lý – h lý Độ tan- khả năng kết tinh Độ quay cực  Các tính chất hoá học Phản ứng xảy ra trong môi trường acid Phản ứng xảy ra trong môi trường kiềm  Tính chất cảm quan Độ ngọt 6 Tinh thể saccharose  Tinh theå ñöôøng saccharose trong suoát, khoâng maøu  Tyû troïng 1,5879g/cm3 . Nhieät ñoä noùng chaûy t nc = 186-188 0 C. 7 Ñoä hoøa tan Deã hoøa tan trong nöôùc. Khoâng hoøa tan trong daàu hoûa, cloroform, CCl 4 ,CS 2 , benzen, tecpen, ancol vaø glycerin khan. Hoøa tan giôùi haïn trong anilin, piriñin, etyl acetat, amyl acetat, phenol vaø NH 3 .  Độ tan: laø noàng ñoä cuûa dung dòch baõo hoaø ôû moät ñieàu kieän nhieät ñoä vaø aùp suaát nhaát ñònh. 8 Độ hòa tan phụ thuộc nhiệt độ Nhiệt độ tan thì độ tan tăng Nhieät ñoä ( o C) Ñoä hoøa tan (g saccharose/100g nöôùc) Nhieät ñoä ( o C) Ñoä hoøa tan (g saccharose/100g nöôùc) 0 10 20 30 40 50 179,20 190,50 203,90 219,50 238,10 260,10 60 70 80 90 100 287,30 320,50 362,20 415,70 487,20 3 9 Ñoä hoøa tan (tt) Nhieät ñoä (oC) Löôïng muoái (g/100g nöôùc) Ñoä hoøa tan (g saccharose/100g dung dòch) KCl KBr KNO 3 NaCl CaCl 2 30 0 10 20 30 40 50 219,5 216,0 221,0 228,0 237,5 - 219,5 218,0 220,0 224,0 228,0 - 219,5 217,0 216,0 216,0 217,0 218,0 219,5 210,0 211,0 219,0 233,0 250,0 219,5 197,0 189,0 192,0 200,0 218,0 70 0 10 20 30 40 50 320,5 326,0 334,0 345,0 345,0 370,0 320,5 324,0 228,0 334,0 341,0 349,0 320,5 321,0 324,0 327,0 331,0 334,0 320,5 323,0 330,0 344,0 361,0 384,0 320,5 295,0 286,0 286,0 295,0 308,0 10 Độ tan của đường trong dung dịch đường  Độ tan của đường trong dung dịch nước mía cô đặc (g đường/g nước) Nhiệt độ (oC) Độ tinh khiết 100 90 80 70 60 50 65 3.06 2.96 2.82 2.74 2.64 2.50 70 3.25 3.14 2.99 2.93 2.81 2.62 75 3.46 3.33 3.20 3.11 2.97 2.76 80 3.69 3.56 3.43 3.35 3.17 2.97 85 3.94 3.77 3.66 3.57 3.40 3.15  Độ tan của đường trong dung dịch củ cải đường cô đặc (g đường/g nước) Nhiệt độ (oC) Độ tinh khiết 100 95 90 85 80 75 70 65 60 65 3.06 3.04 3.01 3.00 3.05 3.17 3.30 3.62 4.07 70 3.25 3.20 3.16 3.16 3.21 3.33 3.57 3.94 4.50 75 3.46 3.40 3.37 3.38 3.44 3.63 3.90 4.35 5.05 80 3.69 3.63 3.61 3.62 3.70 3.93 4.29 4.82 5.72 85 3.94 3.88 3.85 3.86 3.94 4.23 4.70 5.32 6.38 11 Giản đồ pha của dung dịch đường saccharose 12 Độ nhớt dung dịch đường  Tăng khi nhiệt độ giảm và nồng độ tăng Noàng ñoä (%) Ñoä nhôùt (10 -3 N.s/m 2 ) 20 o C 40 oC 60 oC 70 oC 20 40 60 70 1,96 6,21 58,93 485,00 1,19 3,29 21,19 114,80 0,81 0,91 9,69 39,10 0,59 1,32 5,22 16,90 4 13 Nhieät dung rieâng Nhieät dung rieâng cuûa ñöôøng saccharose nguyeân chaát: c = 4,18 ( 0,2387 + 0,00173 t ) (kj/kg.ñoä) Vôùi t : nhieät ñoä ( o C) Nhieät dung rieâng trung bình cuûa saccharose töø 22 – 51oC laø 0,3019. Nhieät dung rieâng cuûa dung dòch saccharose trong nöôùc: c = 4,18 [ 1- ( 0,6 – 0,0018 t ) x ] (kj/kg.ñoä) Trong ñoù t: nhieät ñoä o C vaø C: noàng ñoä ñöôøng (%) Nhieät löôïng rieâng cuûa saccharose 3941 kcal/g = 16 473 kJ/g 100 C 14 Goùc quay cöïc rieâng cuûa moät soá loaïi ñöôøng Hôïp chaát [] D 20-25 Hôïp chaát [] D 20-25 Monosaccharides L-Arabinose - - D-Fructose - D-Galactose - - D-Glucose - - D-Manno-2-heptulose D-Mannose - - D-Ramnose D-Ribose D-Xylose - Oligosaccharides Cellobiose - Gentianose +105 +55,4 +190,6 -92 -133,5 +80,2 +150,7 +52,8 +52,7 +112 +18,7 +29,4 +14,5 +29,3 -17 -7 -23,7 +18,8 +23,6 +34,6 +14,2 +33,4 Gentiobiose - - Kestose Lactose - Maltose - - Maltotriose Maltotetraose Maltopentaose Maltulose Manninotriose Melezitose Melibiose - Palatinose Panose Rafinose Saccharose -Schardingerdextrin -Schardingerdextrin - Schardingerdextrin Stachyose +10 +31 -3 +28 +53,6 +34,2 +130 +173 +112 +160 +166 +178 +64 +167 +88,2 +143 +123 +97,2 +154 +101 +66,5 +151 +162 +180 +146 15 Sự thuỷ phân saccharose  Trong moâi tröôøng acid, nhieät ñoä cao  Söï nghòch ñaûo ñöôøng.  Góc quay cực (+66,5o) (+ 52,5o) ( -93,0o) 16 Tốc độ chuyển hoá phụ thuộc vào  Nồng độ ion H+ - pH  Nồng độ dung dịch đường  Nhiệt độ  Thời gian 5 17 Ảnh hưởng của nhiệt độ và pH đến tốc độ chuyển hoá đường saccharose  Nhiệt độ càng tăng và pH càng giảm lượng đường saccharose chuyển hoá càng nhiều 18 Hậu quả của chuyển hoá đường saccharose  Tổn thất đường.  Ảnh hưởng đến tốc độ kết tinh của đường.  Tạo màu cho hỗn hợp  Trong mật cuối glucose > fructose fructose bị phân hủy nhiều hơn. 19 Phaûn öùng caramel hoaù  Khi laøm noùng chaûy ñöôøng (Tnc) hay ñun noùng dung dòch ñöôøng coù xuùc taùc cuûa acid hay kieàm seõ xaûy ra phaûn öùng caramel  Saûn phaåm phaûn öùng maøu naâu, muøi caramel ñaëc tröng, deã tan trong nöôùc. Chaát maøu caramen ñöôïc coi laø hôïp chaát humin.  Ñoù laø söï polyme hoùa ôû möùc ñoä khaùc nhau cuûa -anhyrit 25503691812102012112212 222 OHCOHCOHCOHC OHOHOH        X OnHOH OHOHCOHCOHC 234812 19 5010098244836 Chay )( 22     Saccharose (Khoâng maøu) Izosacaman (Khoâng maøu) Caramenlan (maøu ñaäm) Caramelen Caramelin (Schiff) Humin 20 Phaûn öùng Maillard  Taïo saûn phaåm N-glucoside : Melanoidine  Phaûn öùng xaûy ra ôû moïi nôi moïi luùc, chæ caàn söï coù maët cuûa ñöôøng khử, a.amin, peptid, protein,  Saûn phaåm coù maøu naâu, muøi thôm (muøi nöôùng), vò ñaéng (caàn: cacao, coffee), tính khöû taêng (deã tham gia phaûn öùng oxy hoùa) 6 21 Trong môi trường kiềm  Phaân töû ñöôøng saccharose khoâng coù nhoùm hydroxyl “glycosidic”  khoâng coù tính khöû.  Saccharose coù tính chaát nhö moät acid yeáu  keát hôïp ñöôïc vôùi kieàm taïo thaønh saccharate.  Bò thủy phaân thaønh glucose, fructose.  Sau ñoù glucose vaø fructose seõ phaûn öùng tieáp thaønh caùc chaát coù maøu  Glucose là chất khử trong phản ứng oxy hoá khử 0 20 40 60 80 5 6 7 8 9 10 11 Ñöôøng khöû phaân huûy (%) pH nöôùc mía 22 Taùc duïng cuûa enzym Döôùi taùc duïng cuûa enzym invertaza saccharose seõ chuyeån thaønh glucose vaø fructose.  Sau ñoù döôùi taùc duïng phöùc heä enzym, glucose vaø fructose seõ chuyeån thaønh rượu vaø CO 2 . C 6 H 12 O 6  2C 2 H 5 OH + CO 2 ( glucose hay fructose ) 23 Chỉ tiêu của đường tinh luyện (TCVN 6958:2001)  Cảm quan  Hoá lý Chæ tieâu Yeâu caàu Ngoaïi hình Muøi vò Maøu saéc Tinh theå maøu traéng, kích thöôùc töông ñoái ñoàng ñeàu, tôi khoâ, khoâng voùn cuïc. Tinh theå ñöôøng hay dung dòch ñöôøng trong nöôùc coù vò ngoït, khoâng coù muøi vò laï. Tinh theå traéng oùng aùnh, khi pha caøo nöôùc caát cho dung dòch trong suoát. STT Teân chæ tieâu Möùc 1 Ñoä Pol, khoâng nhoû hôn 99,80 2 Haøm löôïng ñöôøng khöû, % khoái löôïng, khoâng lôùn hôn 0,03 3 Tro daãn ñieän, % khoái löôïng, khoâng lôùn hôn 0,03 4 Söï giaûm khoái löôïng khi saáy ôû nhieät ñoä 105 0 C trong 3 giôø, % khoái löôïng, khoâng lôùn hôn 0.05 5 Ñoä maøu, ñôn vò ICUMSA, khoâng lôùn hôn 30 6 Asen, khoâng lôùn hôn 1mg/kg 7 Ñoàng , khoâng lôùn hôn 2 mg/kg 8 Chì , khoâng lôùn hôn 0.5mg/kg 24 Nguyên liệu chính trong sản xuất đường saccharose Cây mía sugarcane (Saccharum spp.) Củ cải đường sugar beets (Beta vulgaris) Cây thốt nốt sugar palm (Borassus flabellifer L.) Cây phong sugar maple (Acer saccharum) Cây cao lương Sorghum (Sorghum vulgare) Cây chà là date palm (Phoenix dactylifera) 7 25 CÔNG NGHỆ SẢN XUẤT ĐƯỜNG MÍA 26 Lịch sử sản xuất đường mía EÙp mía baèng hai truïc goã ñöùng keùo baèng söùc traâu boø Laéng baèng voâi Coâ ñaëc ôû chaûo Keát tinh ñöôøng töï nhieân. Naêm 1892, maùy eùp 3 truïc hieän ñaïi ñöôïc duøng ôû Myõ. Naêm 1884 duøng thieát bò keát tinh laøm laïnh. Naêm 1878 maùy saáy thuøng quay xuaát hieän. Naêm 1867, maùy eùp baèng gang ba truïc naèm ngang keùo baèng maùy hôi nöôùc ñöôïc duøng ôû ñaûo Reânioâng thuoäc Phaùp. Sau ñoù ngöôøi ta caûi tieán gheùp nhieàu truïc eùp ñeå naâng cao hieäu suaát eùp coù duøng nöôùc thaåm thaáu. Naêm 1837 Pouzolat phaùt minh maùy ly taâm truyeàn ñoäng ôû ñaùy, laáy ñöôøng ôû treân. Bessener phaùt minh maùy ly taâm kieåu thuøng quay. Naêm 1867 Weston ñaõ caûi tieán truyeàn ñoäng ôû treân, laáy ñöôøng ôû döôùi. Naêm 1820 maùy eùp khung baûn ra ñôøi. Naêm 1813 Howard phaùt minh ra boác chaân khoâng moät noài.Naêm 1843 Rillieux phaùt minh heä boác hôi nhieàu noài. Naêm 1812, Barrnel (Phaùp) duøng khí CO2 ñeå baõo hoøa voâi  phöông phaùp loïc ñeå loaïi keát tuûa CaCO3 . Sau ñoù kyõ sö Tratani (Italia), duøng khí SO2 ñeå trung hoøa löôïng voâi dö vaø taåy maøu nöôùc mía. Cô khí hoùa toaøn boä daây chuyeàn saûn xuaát, lieân tuïc hoùa, töï ñoäng hoùa Cô khí hoùa khaâu ñoán chaët mía Duøng thieát bò khueách taùn lieân tuïc Naáu ñöôøng lieân tuïc vaø töï ñoäng Töï ñoäng hoaøn toaøn maùy ly taâm Loïc ñöôøng baèng phöông phaùp trao ñoåi ion Caùc thieát bò phaân tích nhanh vaø töï ñoäng, maùy tính ñieän töû ñaõ ñöôïc duøng nhieàu ôû nhieàu nöôùc treân theá giôùi. 500 BC Aán ñoä: Sankara 398 Aán ñoä & Trung quoác keát tinh ñöôøng tinh theå töø maät Theá kyû XVI Nhaø maùy luyeän ñöôøng ôû Ñöùc, Anh, Phaùp Theá kyû XIX Nhaø maùy luyeän ñöôøng hieän ñaïi ñaàu tieân ôû Anh Theá kyû XX – XXI Ngaønh ñöôøng phaùt trieån maïnh khaép theá giôùi 27 Cây mía  Tên gọi: Sugar cane, noble cane (English) Ikshu, khanda, sarkara (Sanskrit) Pundia, paunda (Hindi) Poovan karumbu (Tamil)  Tên khoa học: Saccharum officinarum Họ: Hoà thảo Poaceae, Gramineae 28 Nguồn gốc  Nguồn gốc cây mía: New Guinea  Biết đến: 6000 BC  Bắt đầu trồng trọt 1000 BC ở Đông Nam Á, Đông Ấn độ, và vùng Thái Bình Dương  Di thực đến Địa Trung Hải 600-1400 AD: Ai cập: 640 AD, Trong các cuộc xâm chiếm  Syria, Cyprus, Crete, Thổ Nhĩ Kỳ 715 AD.  Năm1420 Người Bồ Đào Nha đưa mía đến vùng Đại Tây Dương: Madeira, Canary Islands, Azores, và tây Phi.  Năm 1493: Columbus đưa mía từ Canary Islands đến Dominican Republic.  Mía được trồng ở trung và Nam Mỹ vào khoảng1520s  Sau đó mởi đến Anh, Pháp và Tây Ấn 8 29 Mía chín  Thoâng thöôøng mía chín sau khi troàng khoaûng 12-15 thaùng.  Luùc haøm löôïng ñöôøng trong thaân mía ñaït toái ña  Löôïng ñöôøng khöû coøn laïi ít nhaát.  Khi haøm löôïng ñöôøng ñaït toái ña thì tuøy gioáng mía vaø ñieàu kieän thôøi tieát maø löôïng ñöôøng naøy duy trì khoaûng 15 ngaøy ñeán 2 thaùng. Sau ñoù löôïng ñöôøng baét ñaàu giaûm.  Khi mía chín, thôøi tieát caøng khoâ thì haøm löôïng ñöôøng caøng cao.  ngöng töôùi nöôùc ñeå thuùc mía chín.  Coù moät soá gioáng mía, khi quaù chín chöa thu hoaïch kòp bò troå côø. Vaán ñeà troå côø cuûa mía laø moät hieän töôïng thay ñoåi sinh lyù, laøm giaûm haøm löôïng ñöôøng trong mía.  Haøm löôïng ñöôøng trong caây mía trong caây mía khoâng troå côø vaø troå côø: Gioáng mía Haøm löôïng ñöôøng trong caây mía ( % ) Khoâng troå côø Troå côø POJ CO Phuù Thoï 14 9,3 10,7 8,2 30 Thu hoaïch vaø baûo quaûn  Sau khi chaët, haøm löôïng ñöôøng trong mía giaûm nhanhcaàn vaän chuyeån nhanh veà nhaø maùy vaø eùp caøng sôùm caøng toát.  Td: mía ñöa vaøo eùp sau 8 ngaøy keå töø khi chaët, hieäu suaát thu hoài ñöôøng giaûm 20%.  Caùc chæ tieâu quan troïng: chaát khoâ, thaønh phaàn ñöôøng, ñoä tinh khieát, haøm löôïng ñöôøng khöû  Söï thay ñoåi caùc thaønh phaàn cuûa nöôùc mía eùp theo thôøi gian baûo quaûn Thôøi gian sau khi chaët (ngaøy ) Bx ( % ) Thaønh phaàn ñöôøng ( % ) Pol ( % ) Rs ( % ) 0 1 2 3 4 5 21,2 21,6 21,7 21,8 22,3 22,5 19,93 20,20 20,25 19,69 19,07 18,45 94,0 93,3 93,3 90,3 85,5 82,0 0,3 0,3 0,4 0,8 1,6 2,1 31 Caùc bieän phaùp ñeå haïn cheá toån thaát ñöôøng sau thu hoaïch  Chaët mía khi trôøi reùt hay hôi reùt.  Chaët mía theo chieàu luoáng mía, caùc caây mía goái leân nhau ñeå giaûm löôïng nöôùc boác hôi vaø choáng reùt.  Chaát mía thaønh ñoáng ñeå giaûm söï phaân giaûi ñöôøng. Duøng laù mía thaám nöôùc ñeå che cho mía luùc vaän chuyeån vaø coù theå duøng nöôùc töôùi phun cho mía. 32 Từ Mía Thành Đường 9 33 CNSX đường thô 34 CN Tinh luyện đường 35 CNSX đường tinh luyện tại nhà máy đường Biên hoà 36 MÍA VÀO NHÀ MÁY CẦN ĐẠT TIÊU CHUẨN GÌ? Neáu mía ñaït caùc yeâu caàu sau ñaây thì ñöôïc nhaäp vaøo nhaø maùy :  Chöõ ñöôøng (CCS) > 7  Haøm löôïng ñöôøng khöû < 2%  Taïp chaát < 5% 10 37 Thieát bò vaän chuyeån mía caây  Caàn caåu: coá ñònh vaø di ñoäng. Phaïm vi hoaït ñoäng cuûa caàn caåu tuøy thuoäc vaøo chieàu daøi vaø goùc quay cho pheùp cuûa caàn, thöôøng duøng loaïi quay ñöôïc xung quanh. Khi choïn vaø tính caåu thöôøng chuù yù 3 ñaëc tính sau: Söùc naâng: ñöôïc tính baèng 1/10 naêng suaát eùp trong 1 h. Baùn kính hoaït ñoäng (chieàu daøi caàn truïc) tính theo coâng thöùc: R = 3 C 1/2 (C: Naêng suaát eùp, taán/h) Chieàu cao naâng toái ña laø 8 m. Xe gooøng: laø loaïi phöông tieän phoå bieán ñeå vaän chuyeån mía treân baõi ñeán baêng chuyeàn mía. Soá löôïng xe ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: N= 2 C t/60 m C: naêng suaát mía eùp, taán/h t: thôøi gian caàn ñeå ñi vaø veà cuûa moãi xe gooøng h; m: taûi troïng cuûa gooøng, taán 38 HỆ THỐNG BĂNG TẢI 39 ÑÒNH NGHÓA MOÄT SOÁ DANH TÖØ–THUAÄT NGÖÕ THÖÔØNG DUØNG 1. Mía: mía nguyeân lieäu duøng ñeå saûn xuaát ñöôøng. Mía ñöa vaøo ñeå trích, eùp goàm coù mía thuaàn vaø caùc taïp chaát theo mía. 2. Taïp chaát cuûa mía: goàm laù, ngoïn mía non, reã, ñaát caùt 3. Baõ mía: laø phaàn chaát khoâ khoâng tan trong nöôùc sau khi eùp laáy nöôùc mía trong caây mía. 4. Baõ nhuyeãn: laø nhöõng haït raát nhoû, goàm nhöõng sôïi cellulose raát ngaén sinh ra trong quaù trình chaët, ñaùnh tôi vaø caùn eùp. 5. Phaàn xô mía: chaát khoâ khoâng hoøa tan vaøo trong nöôùc naèm trong caây mía ñem so vôùi mía tính theo %. 6. Thaønh phaàn ñöôøng mía: laø tæ leä % cuûa ñöôøng coù trong caây mía ( trong coâng nghieäp: thaønh phaàn ñöôøng trong mía = thaønh phaàn ñöôøng trong nöôùc mía hoãn hôïp + thaønh phaàn ñöôøng trong baõ mía qua keát quaû phaân tích). 7. Chaát khoâ: chaát raén hoùa tan khoâng bay hôi ( nhö ñöôøng ), ñöôïc xaùc ñònh baèng Bx keá hoaëc chieát quang keá. 8. Bx: (Brix), bieåu thò troïng löôïng bieåu kieán cuûa chaát raén hoøa tan trong 100 phaàn troïng löôïng ñöôøng. Ño baèng phuø keá (Brix keá) hay tyûtroïng keá. 9. Pol: (Polamireter), laø bieåu thò troïng löôïng bieåu kieán cuûa ñöôøng saccharose trong 100 phaàn troïng löôïng ñöôøng. Ño baèng maùy Polarimeter 1 laàn theo tieâu chuaån quoác teá. 10. Thaønh phaàn ñöôøng: laø troïng löôïng saccharose trong saûn phaåm ñöôøng ( trong mía ) tính theo %. 40 ÑÒNH NGHÓA MOÄT SOÁ DANH TÖØ–THUAÄT NGÖÕ THÖÔØNG DUØNG 11. AP: ( Apparent Purite ), bieåu thò ñoä tinh khieát ñôn giaûn cuûa dung dòch ñöôøng. Coøn coù nghóa laø tæ leä % cuûa saccharose ( Pol ) treân toaøn phaàn chaát raén hoøa tan trong dung dòch ñöôøng vôùi: 12. GP: (Gravity Purity) , bieåu thò tæ leä troïng löôïng saccharose trong toaøn boä troïng löôïng chaát raén hoøa tan. 13. Sacc: ñöôïc xaùc ñònh baèng phöông phaùp phaân cöïc 2 laàn treân maùy polarimeter. 14. Chöõ ñöôøng: laø tæ soá % ñöôøng mía thöông maïi duøng ñeå mua mía, thöôøng kí hieäu CCS (commercail cane sugar). Ñöôøng mía: saccharose 15. Ñöôøng khöû RS: (Reducting Sugars), laø glucid trong phaân töû coù chöùa nhoùm – CHO (Andehyd) hay = CO (Aceton) 16. Ñöôøng nguyeân lieäu: taát caû caùc loaïi ñöôøng ñöa vaøo saûn xuaát ñeå gia coâng, tinh cheá laïi coù saûn phaåm cao caáp hôn. 17. Ñöôøng thoâ: (Raw Suger), laø loaïi ñöôøng nguyeân lieäu ñoái vôùi nhaø maùy ñöôøng tinh luyeän, laø loaïi ñöôøng coù tinh theå maøu vaøng, chöa qua saáy khoâ, thöôøng coù Pol = 96-98% 18. Ñöôøng tinh luyeän RE: (Refined tra quality), laø ñöôøng ñöôïc saûn xuaát töø ñöôøng nguyeân lieäu, ñöôøng thoâvôùi phaåm chaát cao (Pol  99,8%, ñoä aåm  0,04%). 19. Ñöôøng kính traéng RS: (Refined Standard Quality), laø ñöôøng ñöôïc saûn xuaát tröïc tieáp töø nguyeân lieäu mía caây, thöôøng coù phaåm chaát thaáp hôn RE (Pol  99,5%, ñoä aåm  0,05%). Coù nhieàu nôi coøn goïi laø ñöôøng traéng ñoàn ñieàn, ñöôøng caùt traéng. 11 41 ÑÒNH NGHÓA MOÄT SOÁ DANH TÖØ–THUAÄT NGÖÕ THÖÔØNG DUØNG 20. Nöôùc mía nguyeân: (nöôùc mía ñaàu) laø nöôùc mía ñöôïc eùp ra töø caây mía chöa pha troän nöôùc vaøo, nhö nöôùc mía eùp ra cuûa maùy eùp ñaàu tieân trong daøn eùp. 21. Nöôùc thaåm thaáu: (Imbition), laø nöôùc coù nhieät ñoä nhaát ñònh phun vaøo baõ ngay khi ra khoûi mieäng eùp, hoaëc trong maùy khuyeách taùn ñeå laøm loaõng noàng ñoä ñöôøng trong baõ mía ñöôïc hoøa tan ra vôùi nuôùc, roài tieáp tuïc eùp, hoaëc khuyeách taùn nhaèm naâng cao hieäu suaát eùp hoaëc trích nöôùc mía trong caây mía. 22. Nöôùc mía hoãn hôïp: bao goàm nöôùc mía eùp ra ôû maùy ñaàu tieân vaø caùc maùy eùp sau ñaõ ñöôïc pha loaõng ñeå bôm vaøo khaâu sau xöû lyù cheá lieäu. 23. Nöôùc mía gia nhieät: laø nöôùc mía ñaõ ñöôïc ñi qua caùc thieát bò gia nhieät laøm cho nöôùc mía coù nhieät ñoä cao hôn. 24. Nöôùc mía trung hoøa: laø nöôùc mía ñaõ ñi qua caùc taùc nhaân hoùa hoïc nhö Ca(OH) 2 , H 2 SO 3 , H 2 CO 3 vaø phaûn öùng hoùa hoïc ñeå taïo ra caùc muoái keát tuûa. 25. Nöôùc cheø trong: laø nöôùc mía sau khi ñaõ trung hoøa ñöôïc qua thieát bò laéng, loïc, gaïn, löôïc ñöôïc nöôùc mía trong suoát. 26. Nöôùc loïc trong: laø nöôùc mía ruùt ra töø caùc maùy loïc. 27. Buøn loïc: laø hoãn hôïp goàm coù ít nöôùc mía, caùc chaát caën baån keát tuûa, baõ nhuyeãn laøm chaát trôï loïc ñöôïc thaûi ra sau khi ñaõ chaét loïc gaàn heát nöôùc mía trong hoãn hôïp ñoù (ñöôøng soùt trong buøn loïc khoaûng 0,5-1%) 28. Nöôùc mía kieàm hoùa: laø nöôùc mía ñaõ qua pha troän vôùi söõa voâi Ca(OH) 2 ñeå naâng ñoä pH leân cao. 42 ÑÒNH NGHÓA MOÄT SOÁ DANH TÖØ–THUAÄT NGÖÕ THÖÔØNG DUØNG 29. Nöôùc cheø ñaëc: (Syrup) laø nöôùc cheø trong sau khi qua heä thoáng boác hôi (coâ ñaëc) laøm noàng ñoä cheø trong ñöôïc naâng leân ( thöôøng töø 60-70 0 Bx). 30. Ñöôøng non: (Masaccharose-cuite), laø hoãn hôïp goàm coù tinh theå ñöôøng vaø maät sau khi naáu ñeán côõ haït tinh theå vaø noàng ñoä naøo ñoù roài nhaû xuoáng trôï tinh. Tuøy theo cheá ñoä naáu maø phaân caáp caùc loaïi ñöôøng non A, B, Chay trong nhaø maùy ñöôøng tinh luyeän thì goïi ñöôøng non R1, R2, R3, 31. Ñöôøng caùt: