Bài giảng GIS đại cương (Principles of GIS) - Chương 1: Giới thiệu về GIS - Nguyễn Duy Liêm

1Giới thiệu về GIS TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH KHOA MÔI TRƯỜNG & TÀI NGUYÊN BỘ MÔN GIS & TÀI NGUYÊN Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Nội dung  Con người nhận thức thế giới như thế nào? (How does the human brain perceive the world?) Dựa trên giác quan Có sự hỗ trợ của công nghệ  Dữ liệu và thông tin khác nhau ra sao? (Data vs. Information)  GIS là gì? (What is a GIS?)  GIS ra đời khi nào? (History of GIS)  GIS gồm các thành phần nào? (Components of a GIS) 2  GIS có chức năng gì? (Functions of a GIS)  Tính đa ngành, liên ngành của GIS (GIS as Multidisciplinary Science)  Vai trò của GIS (Why does GIS matter?)  Phạm vi ứng dụng của GIS (Area of GIS applications)  Các ứng dụng GIS điển hình (Examples of GIS applications) Môi trường: không khí, đại dương, DTM  Tài nguyên thiên nhiên: đất đai, đa dạng sinh học, rừng Thiên tai: cháy rừng, hạn hán, lũ lụt, xâm nhập mặn Dịch bệnh: COVID-19 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Con người nhận thức về thế giới như thế nào? 3 ? Cảm nhận (5 giác quan) Thị giác Thính giác Khứu giác Vị giác Xúc giác Kích thích (vật lý, hóa học) Hình ảnh Âm thanh Vị Mùi Đụng chạm Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Tô mì hải sản Tiếng nước sôi Mùi thơm Vị cay Nóng tay Con người nhận thức về thế giới như thế nào? 4 ? Cảm nhận (5 giác quan) Thị giác Thính giác Khứu giác Vị giác Xúc giác Kích thích (vật lý, hóa học) Hình ảnh Âm thanh Vị Mùi Đụng chạm Xử lý Tô mì cay mới nấu xong Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Công nghệ thay đổi cách nhận thức của con người 5 5 giác quan Thế giới Bộ não Chuyển đổi thành tín hiệu điện Cảm giác, nhận thức Xử lý tín hiệu điện 5 giác quan Thế giới Bộ não Chuyển đổi thành tín hiệu điện Cảm giác, nhận thức Xử lý tín hiệu điện Cảm biến Chuyển đổi thành dữ liệu Tạo ra kích thích (vật lý, hóa học) Tạo ra kích thích (vật lý, hóa học) Thị giác, Thính giác, Khứu giác, Vị giác, Xúc giác Máy ảnh, Máy ghi âm, Cảm biến mùi (khói), vị, Màn hình cảm ứng Thông tin, kiến thức, trí tuệ Thông tin, kiến thức, trí tuệ Phần mềm Chuyển đổi thành kích thích Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Dữ liệu là gì?  Trong khoa học Tất cả hình ảnh, âm thanh, mùi, vị, đụng chạm từ thế giới thực được chuyển đổi thành các chữ cái (AZ), con số (09), kí hiệu (@, [, \, ,?, *,%, ...) hoặc sự kết hợp của chúng. Ví dụ: 6 Ân 12 tuổi 2 + 3 = 5 me@gmail.com  Trong khoa học máy tính Các chữ cái (AZ), con số (09), kí hiệu (@, [, \, ,?, *,%, ...) được chuyển sang một mã số duy nhất. Ví dụ trong hệ nhị phân: A → 01000001 9 → 00111001 @ → 01000000 Dữ liệu là giá trị duy nhất được tạo ra cho các chữ cái, con số, kí hiệu nhằm thể hiện các sự kiện, hiện tượng xảy ra trong thế giới thực. Dữ liệu là sự kết hợp của các chữ cái, con số, kí hiệu nhằm thể hiện các sự kiện, hiện tượng xảy ra trong thế giới thực. Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Thông tin là gì? 7  Trong khoa học Dữ liệu + Ngữ cảnh Nhận thức Ví dụ: 12 + “Ân 12 tuổi”  12 nghĩa là độ tuổi của Ân 12 + “Một năm có 12 tháng”  12 nghĩa là số tháng trong năm  Trong khoa học máy tính Dữ liệu + Xử lý (toán tử)  Thông tin Ví dụ: 2 + 3 = 5 00000010, 00000011 → + → 00000101 {2,3} OR {5} = {2,3,5} {00000010, 00000011}, {00000101} → OR → {00000010, 00000011, 00000101} Thông tin là sự kết hợp của dữ liệu và ngữ cảnh để tạo ra nhận thức. Thông tin là dữ liệu đã được xử lý bởi một quá trình (toán tử số học, luận lý). Thông tin từ một quá trình có thể trở thành dữ liệu của quá trình tiếp theo. Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Dữ liệu Thông tin  Thông tin = Dữ liệu + Ngữ cảnh = Dữ liệu + Cấu trúc + Ý nghĩa  Ví dụ: 8 Dữ liệu Cấu trúc Ý nghĩa Thông tin 04301975 04/30/1975 (Định dạng ngày Hoa Kỳ) Ngày Giải phóng miền Nam Ngày Giải phóng miền Nam là 04/30/1975 33 35 38 Con số, đơn vị °C Nhiệt độ không khí tại Hà Nội 3 ngày vừa qua Nhiệt độ không khí 3 ngày vừa qua tại Hà Nội là 33, 35, 38°C BL10 2 chữ cái: màu sắc 2 con số: kích cỡ Mã áo sơ mi trong cửa hàng quần áo Áo sơ mi đen, cỡ 10 1 1- Hay, 4- Tệ Bộ phim này thế nào? 1 Bộ phim này hay Cách thể hiện dữ liệu (chữ cái, con số, kí hiệu) Môi trường của dữ liệu (không- thời gian, đơn vị đo) Dữ liệu ở cấu trúc đúng và được đặt trong một ngữ cảnh Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Giá trị Ví dụ Boolean 2 giá trị (Đúng/ Sai, Có/ Không, Nam/ Nữ) Hôm nay có phải là thứ hai? Bạn có làm thêm không? Real Số thực Tuổi thọ trung bình của người Việt năm 2015: 73,2 tuổi Integer Số nguyên Năm nhuận có 366 ngày Text/String Con số, chữ cái, biểu tượng DH15GI  0123456789 Date/Time Con số, con số + biểu tượng 12:45:45 Ngày 1 tháng 1 năm 2021 Cấu trúc dữ liệu 9 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Bài tập 1  Cho các mẫu dữ liệu sau. Hãy thêm ngữ cảnh để nó trở thành thông tin? M 08032021 218101 9,5 Ω  Cho 3 bối cảnh sau. Hãy điền một ví dụ chuyển đổi dữ liệu sang thông tin cho từng bối cảnh? 10 Dữ liệu Cấu trúc Ý nghĩa Thông tin Siêu thị Rạp chiếu phim Báo Tuổi trẻ Hết giờ 5 phút Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Mô hình nhận thức của con người (DIKW) Dữ liệu (Data) Thông tin (Information) Kiến thức (Knowledge) Trí tuệ (Wisdom) Trả lời câu hỏi Ai? Cái gì? Ở đâu? Khi nào? Làm thế nào? Tại sao? Phương án nào tốt nhất? Ngữ cảnh Tạo từng phần Kết nối các phần Tạo từng nhóm Kết nối các nhóm Ví dụ Đèn giao thông, Màu đỏ, (107°, 19°) Đèn giao thông ở giao lộ A và B mới bật đèn đỏ Tôi đang chạy xe tới đoạn giao lộ A và B Tôi nên dừng xe lại Đặc tính Nghiên cứu, quan sát Phân loại, tính toán, chỉnh sửa So sánh, nhân quả, trao đổi Ứng dụng, phản ánh Giá trị Thấp nhất Trung bình Cao Cao nhất Cấu trúc/ Nhận thức Vật lý/ Cảm nhận Nhận thức/ Hiểu ý nghĩa Niềm tin/ Có niềm tin Phán đoán/ Biết phán đoán, ra quyết định 12 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Trí tuệ Kiến thức Thông tin Dữ liệu 13 Vận dụng kiến thức Sách, mô hình, hệ thống, lý thuyết, nguyên lý, chân lý Tổ chức thông tin Chương sách, tiên đề, truyện dài Liên kết dữ liệu Câu văn, đoạn văn, phương trình, khái niệm, ý tưởng, câu hỏi, truyện ngắn Các phần tử rời rạc Từ ngữ, con số, mã số, bảng biểu, cơ sở dữ liệu Cấp độ tổ chức tăng dần Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Hệ thống Hệ thống phi thông tin Hệ thống thông tin Hệ thống thông tin phi địa lý Hệ thống thông tin địa lý (Đầu vào) Hệ thống là gì? 19 Tập hợp các thực thể kết nối với nhau và các hoạt động tương tác nhằm một mục đích chung Tập hợp các quy trình tương tác trên dữ liệu để tạo ra thông tin hữu ích cho việc ra quyết định Một hình thức đặc biệt của hệ thống thông tin áp dụng cho dữ liệu địa lý (Đầu ra)(Xử lý) Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Dữ liệu địa lý là gì? 20 Dữ liệu không gian: Nó ở đâu? Dữ liệu thuộc tính: Nó là gì? Loài: sồi Chiều cao: 15 m Tuổi: 75 năm Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Chúng ta đang ở đâu? Chúng ta đang làm gì? 21 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Ứng dụng hỗ trợ đi xe buýt tại TP. Hồ Chí Minh 1. Nhập điểm xuất phát, điểm kết thúc 2. Xử lý tìm đường 3. Hiển thị những cách di chuyển tốt nhất bằng xe buýt 22 https://busmap.vn Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Bài tập 2  Xác định quy trình nào sau đây là hệ thống phi thông tin, hệ thống thông tin phi địa lý, hệ thống thông tin địa lý? 1: Pha trà sữa matcha 23 Bột trà xanh, nước sôi, sữa tươi, sữa đặc có đường Cho trà xanh vào chén, pha với nước sôi, dùng muỗng khuấy đều Đổ sữa đặc, sữa tươi vào nồi, đặt lên bếp nấu lửa nhỏ  Khi sữa đã sôi, cho trà xanh vào, khuấy đều  Nấu tiếp 5 phút rồi tắt bếp, để nguội. Ly trà sữa matcha End1234567891012345678923 30 giây Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Bài tập 2  Xác định quy trình nào sau đây là hệ thống phi thông tin, hệ thống thông tin phi địa lý, hệ thống thông tin địa lý? 2: Giao dịch chuyển khoản qua ATM 24 Thẻ ATM, mã pin, số tài khoản chuyển đến, số tiền muốn chuyển khoản Đưa thẻ vào máy ATM theo chiều mũi tên trên thẻ  Chọn ngôn ngữ  Nhập mã Pin  Chọn chức năng Chuyển khoản  Nhập số tài khoản chuyển đến  Nhập số tiền bạn muốn chuyển khoản  Chọn Có khi đã xác nhận thông tin hiển thị chính xác  Bạn muốn thực hiện giao dịch khác: Chọn có nếu muốn tiếp tục, Chọn không và nhận lại thẻ. Lịch sử giao dịch, số tiền còn lại trong tài khoản End1234567891012345678923 30 giây Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Bài tập 2  Xác định quy trình nào sau đây là hệ thống phi thông tin, hệ thống thông tin phi địa lý, hệ thống thông tin địa lý? 3: Giao thức ăn/ nước uống Grabfood 25 Phí vận chuyển, giá đơn hàng, tên thức ăn/ nước uống, tên/ số điện thoại/ địa chỉ cửa hàng (nơi mua), tên/ số điện thoại/ địa chỉ khách hàng (nơi nhận) Khách hàng đặt đơn hàng  Tài xế đến cửa hàng, mua thức ăn/ nước uống theo đơn hàng  Tài xế trả tiền mua thức ăn/ nước uống  Tài xế giao thức ăn/ nước uống đến địa chỉ khách hàng đã đặt  Khách hàng trả lại tiền mua thức ăn/ nước uống và phí vận chuyển cho tài xế. Thức ăn/ nước uống đến khách hàng, tiền đến cửa hàng, tiền vận chuyển đến tài xế End1234567891012345678923 30 giây Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS GIS là gì?  Hệ thống Thông tin Địa lý = Geographic Information System (GIS) 27 Tập hợp các thực thể kết nối với nhau và các hoạt động tương tác nhằm một mục đích chung (A group of connected entities and activities which interact for a common purpose) Tập hợp các quy trình tương tác trên dữ liệu để tạo ra thông tin hữu ích cho việc ra quyết định (A set of processes, executed on raw data, to produce information which will be useful for decision making) Dữ liệu có tham chiếu không gian (Spatially referenced data sets) Một hình thức đặc biệt của hệ thống thông tin áp dụng cho dữ liệu địa lý (A particular form of information system applied to geographical data) Dữ liệu đã được xử lý (raw data are processed) Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS GIS là gì?  Geographic (Địa lý)  Dữ liệu lưu trữ trong GIS có tham chiếu không gian  Địa điểm + Khoảng cách, góc + Địa chỉ + Tọa độ  Có thể hiển thị dữ liệu dưới dạng bản đồ 28 Cổng trường Đại học Nông Lâm TPHCM + Cách QL 1A 10 m + Tp. Thủ Đức + 10,87°N, 106,79°E Bản đồ bùng phát đại dịch COVID-19 tính đến ngày 14 tháng 4 năm 2020 Tổng số ca nhiễm 100.000+ 10.000 – 99.999 1.000 – 9.999 100 – 999 10 – 99 1 – 9 0/ không có số liệu Địa điểm Xác nhận Tử vong Hồi phục Hoa Kỳ 586.057 23.604 43.637 Tây Ban Nha 170.099 17.756 64.727 Ý 159.516 20.465 35.435 Đức 130.072 3.194 57.259 Pháp 98.076 14.967 27.718 Vương quốc Anh 88.621 11.329 0 Trung Quốc đại lục 82.249 3.341 77.738 ... Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS GIS là gì?  Information (Thông tin)  Dữ liệu đã xử lý, lưu trữ 2 thông tin: không gian, thuộc tính 29 Thông tin không gian Ở đâu? Thông tin thuộc tính Cái gì? Địa điểm Xác nhận Tử vong Hồi phục Hoa Kỳ 586.057 23.604 43.637 Tây Ban Nha 170.099 17.756 64.727 Ý 159.516 20.465 35.435 Đức 130.072 3.194 57.259 Pháp 98.076 14.967 27.718 Vương quốc Anh 88.621 11.329 0 Trung Quốc đại lục 82.249 3.341 77.738 ... Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS GIS là gì?  System (Hệ thống)  Tích hợp nhiều thành phần nhằm thực hiện các chức năng tương tác lên thông tin địa lý. 30 Dữ liệu Phương pháp, quy trình Con người Phần mềm Phần cứng Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Định nghĩa GIS thay đổi theo đối tượng sử dụng 31 Một tập hợp các bản đồ số (A container of maps in digital form) Công chúng (The general public) Một công cụ máy tính hỗ trợ giải quyết các vấn đề địa lý (A computerised tool for solving geographical problems) Nhà ra quyết định, tổ chức cộng đồng, nhà hoạch định (Decision-makers, community groups, planners) Hệ thống hỗ trợ ra quyết định không gian (A spatial decision support system) Khoa học quản lý, nghiên cứu vận trù (Management scientists, operations researchers) Một công cụ tiết lộ những gì ẩn giấu sau các thông tin địa lý (A tool for revealing what is otherwise invisible in geographical information) Nhà khoa học, nghiên cứu (Scientists, investigators) Một công cụ để thực hiện các thao tác trên dữ liệu địa lý hiệu quả hơn (A tool for performing operations on geographical data more efficiently) Quản lý tài nguyên, lập kế hoạch, vẽ bản đồ (Resource managers, planners, cartographers) Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Định nghĩa GIS  Một hệ thống thông tin (trên máy tính) được thiết kế để:  thu thập, lưu trữ, xử lý, phân tích và hiển thị mọi dạng dữ liệu địa lý (có vị trí trên Trái Đất)  nhằm hỗ trợ việc ra quyết định về quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai, tài nguyên, môi trường, giao thông, đô thị, 32 không phải hệ thông tin phi hình học! không chỉ là phần mềm! không chỉ làm bản đồ! Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Bài tập 3  Phân tích các thành phần trong các hệ thống sau: Hệ thống đăng kí môn học của Phòng Đào tạo Facebook (mạng xã hội) Zing MP3 (nghe nhạc) Grab (đặt xe)  Từ đó, xác định hệ thống nào/ chức năng nào trong hệ thống được xem là GIS? 33Hết giờ 5 phút Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Lược sử hình thành và phát triển GIS 35 1950 Sử dụng máy tính vẽ bản đồ Canada GIS - Đánh giá đất đai - GS. Roger Tomlinson (17/11/1933 - 9/2/2014) 1970 1980 1975 2000 nay Sơ khai Đổi mới Thương mại hóa Khai thác - Tính cá nhân - Hệ thống máy tính lớn - Thử nghiệm quy mô nhỏ - Nhiều tổ chức tham gia - Nhiều nhà cung cấp - Máy trạm, máy tính cá nhân - Tư vấn GIS - Máy tính cá nhân, mạng - Phần cứng - WebGIS - 17/11/2021 - Từ 1999, thứ Tư của tuần III tháng 11 1960 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Cách mạng công nghiệp 4.0 36 1784 Cách mạng công nghiệp 1.0 cơ giới hóa sản xuất = thủy năng, hơi nước (động cơ đốt trong) Cách mạng công nghiệp 2.0 sản xuất hàng loạt = điện năng (động cơ điện) Cách mạng công nghiệp 3.0 tự động hóa sản xuất = điện tử, công nghệ thông tin Cách mạng công nghiệp 4.0 sản xuất thông minh = sinh học, vật lý, kĩ thuật số, 3 yếu tố lõi của kĩ thuật số: - Trí tuệ nhân tạo (AI), - Vạn vật kết nối (IoT) - Dữ liệu lớn (Big Data) 20001870 1969 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Xu hướng của GIS 37 Tạo ra hàng loạt dữ liệu Cung cấp mẫu nhận thức, kiểm định thuật toán ra quyết định Cung cấp “suy nghĩ” cho các thiết bị số và quy trình tư động GIS Thời gian thực Phân tích nâng cao Dịch vụ theo vị trí Điện toán đám mây Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Du nhập, phát triển GIS tại Việt Nam 38 1980 Sơ khai - Dự án quốc tế Dự án GIS (1997- 1998) - Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường - 14 lớp bản đồ số hoá 1990 2010 Hệ tọa độ VN2000 Bản đồ 364 số hoá Viện Công nghệ vũ trụ (2006) Trung tâm Viễn thám QG (2008) QCQG về chuẩn thông tin địa lý (2007) 2000 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Du nhập, phát triển GIS tại Việt Nam 39 2010 nay VNREDSat-1 (2013) Vệ tinh quan sát Trái Đất đầu tiên của VN 2015 Cục Viễn thám QG (2013) Trung tâm Vệ tinh QG (2011) Trung tâm Vũ trụ QG (2017) Pico Dragon (1 kg) (8/2013- 3/2014) Vệ tinh nhỏ đầu tiên do VN tự chế tạo Micro Dragon (50 kg) (1/2020) 2013 Trung tâm Công nghệ phần mềm và GIS (2017) Cục Công nghệ thông tin và Dữ liệu tài nguyên môi trường Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Hội thảo Ứng dụng GIS toàn quốc 41 Thừa Thiên Huế (2009: ĐH Khoa học Huế, 2016: ĐH Khoa học Huế & ĐH Nông Lâm Huế) TP. Hà Nội (2013: ĐH Nông nghiệp Hà Nội, 2015: ĐH Khoa học Tự nhiên Hà Nội, 2021: ĐH Thủy lợi) TP. Đà Nẵng (2011: ĐH Sư phạm Đà Nẵng) TP. Hồ Chí Minh (2010: ĐH Nông Lâm TPHCM, 2012: ĐH Tài nguyên & Môi trường TPHCM, 2018: Viện Địa lý Tài nguyên TPHCM, 2020: ĐH Bách Khoa TPHCM) TP. Cần Thơ (2014: ĐH Cần Thơ) Bình Định (2017: ĐH Quy Nhơn) Đắc Lắc (2019: ĐH Tây Nguyên) 3 2 1 1 1 4 1 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Thành phần của GIS  Phần cứng: Thiết bị kĩ thuật để GIS vận hành Nhập dữ liệu: máy quét, bàn số hóa, bàn phím, chuột, microphone Lưu trữ dữ liệu: CD/ DVD, ổ cứng, đĩa mềm, băng từ Chạy phần mềm: CPU, RAM/ ROM Hiển thị dữ liệu: màn hình Xuất dữ liệu: máy in, máy vẽ, loa 42 Webcam được xếp vào loại nào? Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Thành phần của GIS  Phần mềm Nhập, biên tập dữ liệu Truy vấn, hiển thị dữ liệu Phân tích dữ liệu Hệ giao tiếp đồ họa với người dùng (GUI) Quản lý cơ sở dữ liệu 43 Phần mềm GIS nào là mã nguồn mở? AutoCAD có phải là phần mềm GIS? Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Thành phần của GIS  Dữ liệu Dữ liệu không gian: mô tả vị trí của đối tượng, có thể là vị trí tương đối (so với đối tượng không gian khác) hoặc vị trí tuyệt đối (so với hệ tọa độ). 44 X Y O C . 1 2 . Q 3 Q có tọa độ (3, 2) Q cách C 2 m về phía Đông . K CQK có dạng đường gấp khúc, dài 4 m CK có dạng đường thẳng, dài 2 2 m Vị trí Hình dạng, kích thước Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Bài tập 4  Trong mặt phẳng Oxy, Cho điểm A (3, 5), B cách A là 5 theo chiều dương trục Ox, AB vuông góc với Oy C cách A là 4 (chiều dương trục Ox), cách A là 5 (chiều dương trục Oy) Xác định tọa độ của B và C? 45 End1234567891012345678923 30 giây Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Thành phần của GIS  Dữ liệu Dữ liệu thuộc tính: mô tả đặc tính của đối tượng. 47 Nhị phân (Dichotomous) • Chỉ có 2 giá trị phân biệt Định tính (Categorical) • Danh xưng (nominal): giá trị độc lập, không theo trật tự • Thứ tự (ordinal): giá trị sắp xếp theo trật tự, khoảng cách thay đổi (không có đơn vị đo) Định lượng (Metric) • Giá trị sắp xếp theo trật tự, khoảng cách bằng nhau (có đơn vị đo) 0 1 1 0 Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Thành phần của GIS  Dữ liệu Dữ liệu thuộc tính: mô tả đặc tính của đối tượng. 48 Chỉ có đúng hai giá trị phân biệt? Có thể sắp xếp các giá trị theo trật tự? Các giá trị có đơn vị đo cố định? Sai Biến nhị phân (Dichotomous) Biến danh xưng (Nominal) Sai Biến định tính (Categorical) Biến thứ tự (Ordinal) Sai Đúng Đúng Biến định lượng (Metric) Đúng Áp dụng được toán tử =, ≠ đúng ≠ sai (đúng > sai?) Áp dụng được toán tử =, ≠ toán ≠ lý ≠ hóa (toán > lý > hóa?) Áp dụng được toán tử =, ≠, nhất > nhì (nhất + nhì?) Áp dụng được toán tử =, ≠, , +, -, x, ÷ 2 m dài gấp đôi 1 m Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Bài tập 5  Trong bảng điểm của sinh viên, dữ liệu nào là Nhị phân (dichotomous), Danh xưng (nominal), Thứ tự (ordinal), Định lượng (metric)? 49Hết giờ 5 phút Copyright © 2021 | nguyenduyliem@hcmuaf.edu.vn Giới thiệu về GIS Thành phần của GIS  Quy trình Cách thức dữ liệu được nhập vào GIS, quản lý, phân tích và trình b