Bài giảng Kinh tế quốc tế (nâng cao) - Chương 1: Giới thiệu

11 KINH TẾ QUỐC TẾ (NÂNG CAO) Chương 1: Giới thiệu TS NGUYỄN MINH ĐỨC TS Nguyễn Minh Đức 2009 2 Giới thiệu l Kinh tế là gì? l Khái niệm về Kinh tế quốc tế? TS Nguyễn Minh Đức 2009 3 Khái niệm về kinh tế quốc tế l Là một môn khoa học kinh tế l Các vấn đề nghiên cứu: l Mối quan hệ kinh tế giữa các quốc gia, các nền kinh tế, các khu vực kinh tế l Phân phối và sử dụng tài nguyên giữa các quốc gia, các nền kinh tế thông qua thương mại l Sự cân bằng cung cầu hàng hóa, dịch vụ, tiền tệ trên toàn thế giới 2TS Nguyễn Minh Đức 2009 4 l “Kinh tế quốc tế nghiên cứu tính quy luật của mối quan hệ kinh tế giữa các quốc gia thông qua trao đổi hàng hóa, dịch vụ, sự lưu thông của các yếu tố sản xuất, sự chuyển đổi tiền tệ và thanh khoản giữa các quốc gia.” Khái niệm về kinh tế quốc tế TS Nguyễn Minh Đức 2009 5 Nội dung môn học – Phần 1 I. Thị trường quốc tế (International markets) l Giới thiệu l Khái niệm về kinh tế quốc tế l Những thay đổi hiện nay của nền kinh tế thế giới l Những vấn đề tồn tại của môi trường vĩ mô liên quan đến kinh tế quốc tế l Thị trường quốc tế (International markets) l Cơ sở của thị trường quốc tế và giá ở mỗi thị trường (International markets and prices) l Dư cung và dư cầu (Excess supply and demand) l Cân bằng thương mại (The balance of trade) l Lợi thế so sánh và thương mại hóa (Comparative advantage and specialization) TS Nguyễn Minh Đức 2009 6 Nội dung môn học – Phần 2 II. Lý thuyết thương mại tân cổ điển (Neoclassical Trade theory) l Thương mại với chi phí bằng nhau (Trade with Constant Costs) l Chi phí cơ hội của sản xuất bằng nhau (Constant opportunity cost of production) l Sự chuyên môn hóa và lợi ích của thương mại (Specialization and gains from trade) l Ứng dụng của lý thuyết thương mại với chi phí cơ hội như nhau (Applications of constant cost trade theory) l Lợi ích của thương mại (The Gains from Trade) l Đường giới hạn sản xuất và thu nhập thực tế (The production possibilities frontier and real income) l Sự chuyên mốn hóa với chi phí gia tăng (Specialization with increasing costs) l Thương mại và Phát triển kinh tế (Economic development and trade) l Chính sách công nghiệp hóa (Industrial trade policy) 3TS Nguyễn Minh Đức 2009 7 Nội dung môn học – Phần 2 (tt) II. Lý thuyết thương mại tân cổ điển (Neoclassical Trade theory) l Tỷ lệ thương mại (Terms of Trade) l Đường cong ngoại thương (Offer curves) l Thuế quan và tỷ lệ thương mại (Tariffs and the terms of trade) l Các phản ứng thuế quan (Tariff games) l Chủ nghĩa bảo hộ thương mại (Protectionism) l Thuế nhập khẩu (Taxes on imports) l Quatas và các rào cản phi thuế quan khác (Quotas and other nontariff barriers) l Bảo hộ và sản xuất (Protection and production) l Cơ sở kinh tế chính trị của bảo hộ thương mại (Political economy of protection) TS Nguyễn Minh Đức 2009 8 Nội dung môn học – Phần 3 III. Sự di chuyển của các yếu tố sản xuất và hội nhập kinh tế thế giới (International Factors & Economic Integration) - Sự di chuyển lao động và vốn tư bản (International Labor & Capital) l Sự di dân quốc tế (International migration) l Đầu tư quốc tế (International investment) l Di dân, đầu tư nước ngoài và tái phân phối thu nhập (Migration, foreign investment, and income redistribution) l Di dân, đầu tư nước ngoài và thương mại (Migration, foreign investment, and trade) - Hội nhập kinh tế quốc tế (International Economic Integration) l Công ty đa quốc gia (Multinational firms) l Cơ sở kinh tế chính trị quốc tế (International political economy) l Các bước hội nhập kinh tế (Steps of economic integration) TS Nguyễn Minh Đức 2009 9 Nội dung môn học – Phần 4 IV. Tài chính quốc tế (International Finance) 1. Cán cân thanh toán (Balance of Payments) l Cân bằng thương mại (Price elasticities and the trade balance) l Tài khoản quốc gia (Current and capital accounts) l Thiếu hụt và thặng dư (Deficits and surpluses) l Chính sách tài khóa và tiền tệ (International fiscal and monetary policy) 2. Trao đổi tiền tệ l Tỷ giá hối đoái (Foreign exchange rates) l Tỷ giá hối đoái có kiểm soát (Managed exchange rates) l Trao đổi và rủi ro trong trao đổi tiền tệ (Foreign exchange trading and risk) 3. Tài chính quốc tế (International Financial Markets) l Thị trường nợ quốc tế (International markets for loans) l Giao dịch tài chính nước ngoài (Foreign exchange and finance) l Tiền tệ và tài chính quốc tế (Money and international finance) 4TS Nguyễn Minh Đức 2009 10 l Sự tăng trưởng nhanh chóng của giao thương quốc tế l Outsourcing (Sự di chuyển các nguồn lực sản xuất công nghiệp sang các nước có chi phí thấp hơn). l Sự gia tăng sức mạnh kinh tế của châu Á l Sự hình thành các khối thương mại khu vực như EU, NAFTA, AFTA. Những thay đổi trong nền kinh tế thế giới hiện nay TS Nguyễn Minh Đức 2009 11 l Nợ nần ở nhiều quốc gia cùng với khả năng dễ đổ vỡ của hệ thống tài chính thế giới l Sự chuyển đổi mạnh mẽ của các nền kinh tế XHCN trước đây sang kinh tế thị trường cùng với quá trình tư nhân hóa l Sự truyền bá nhanh chóng của các lối sống toàn cầu l Tiến trình mở cửa thị trường của các nước lớn như China, India, eastern Europe, khối Arab và Latin America. Những thay đổi trong nền kinh tế thế giới hiện nay TS Nguyễn Minh Đức 2009 12 l Các công ty đa quốc gia l Các liên kết hợp tác xuyên biên giới l Mâu thuẫn giữa các giá trị văn hóa và tôn giáo giữa các quốc gia và khu vực l Sự phát triển của các nhãn hiệu toàn cầu trong các ngành công nghiệp xe hơi, thực phẩm, quần áo và điện tử. Những thay đổi trong nền kinh tế thế giới hiện nay 5TS Nguyễn Minh Đức 2009 13 l Môi trường xã hội l Dân số gia tăng l Cấu trúc gia đình l Di dân l Từ đại chúng đến cá nhân Những thay đổi trong môi trường vĩ mô TS Nguyễn Minh Đức 2009 14 l Môi trường kinh tế l Phân bố thu nhập (bất bình đẳng) l Tiết kiệm và nợ nần Những thay đổi trong môi trường vĩ mô TS Nguyễn Minh Đức 2009 15 l Môi trường tự nhiên l Thiếu hụt nguyên liệu l Giá năng lượng tăng l Áp lực chống ô nhiễm Những thay đổi trong môi trường vĩ mô 6TS Nguyễn Minh Đức 2009 16 l Môi trường kỹ thuật l Cơ hội cho các sáng kiến l Ngân sách R&D l Luật lệ qui định kỹ thuật Những thay đổi trong môi trường vĩ mô TS Nguyễn Minh Đức 2009 17 l Môi trường luật pháp l Doanh nghiệp tham gia xây dựng luật pháp l Sự lớn mạnh của các nhóm lợi ích l Phong trào bảo vệ người tiêu dùng l Môi trường văn hóa xã hội l Phục hồi giá trị văn hóa truyền thống l Sự tồn tại của các nhóm văn hóa Những thay đổi trong môi trường vĩ mô TS Nguyễn Minh Đức 2009 18 l Những thay đổi hiện nay của nền kinh tế thế giới tác động như thế nào đến kinh tế Việt Nam và những phản ứng của các doanh nghiệp Việt Nam đối với các thay đổi đó?