Bài giảng Kinh tế thủy sản - Chương 3 - Kinh tế sản xuất

TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 1 1 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 KINH TẾ THỦY SẢN CHƯƠNG 3 - KINH TẾ SẢN XUẤT TS. NGUYỄN MINH ĐỨC ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TPHCM Bài giảng 2 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Mục đích của sản xuất v Thỏa mãn những mong muốn và nhu cầu của con người v Những nhu cầu cơ bản của loài người là thực phẩm, quần áo, chỗ ở và sự an toàn. Những nhu cầu của con người càng gia tăng gấp nhiều lần cùng với sự phát triển của xã hội. Con người phải sản xuất để có được những phương tiện mà qua đó, họ có thể thỏa mãn những nhu cầu, mong muốn của riêng họ, đồng thời cũng giúp thỏa mãn nhu cầu của những người khác. TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 2 3 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v Một người vừa là nhà sản xuất vừa là người tiêu dùng. v Mục đích của sản xuất là để cải thiện lợi ích kinh tế, cải thiện điều kiện và chất lượng cuộc sống bằng cách thúc đẩy con người ngày càng thỏa mãn nhiều hơn những nhu cầu và mong muốn. Trước khi bắt tay vào sản xuất, nhà sản xuất sẽ phải xem xét những nhu cầu và mong muốn của những người khác được phản ánh ở một nơi để trao đổi các thông tin, được gọi là thị trường. 4 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Sản xuất là gì? v Sản xuất là quá trình kết hợp các nguồn lực để tạo ra một số hàng hóa hay dịch vụ có giá trị. v Sản xuất bao gồm các hoạt động sau: § Thay đổi dạng thức của 1 loại hàng hóa ở bất kỳ giai đoạn nào từ nguyên liệu thô đến sản phẩm cuối cùng. Ví dụ: từ phụ phế phẩm chăn nuôi thành thức ăn cho cá. § Thay đổi tình trạng của hàng hóa. Ví dụ: nuôi cá từ cá giống thành cá thương phẩm, phi-lê cá trong các xí nghiệp chế biến. § Cung cấp dịch vụ. Ví dụ: dịch vụ khuyến ngư TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 3 5 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Các yếu tố của sản xuất v Quá trình sản xuất sử dụng nhiều yếu tố, được phân ra làm 4 loại chính, gọi là 4 yếu tố của sản xuất: § Đất đai, đại diện cho tài sản tự nhiên được sử dụng trong sản xuất. Yếu tố đất đai trong sản xuất bao gồm luôn cả cây cối sinh vật tự nhiên, chất khoáng, nước và các loại thủy vực; thậm chí bao gồm cả ánh sáng và không khí. § Vốn là yếu tố “nhân tạo”, bao gồm thức ăn, phân bón, hồ chứa, nhà xưởng, tiền bạc và kể cả kỹ thuật sản xuất. § Lao động là nguồn năng lượng “cơ bắp” sơ cấp được sử dụng trong sản xuất, bao gồm cả lao động điều hành, lao động gia đình và lao động được thuê mướn. § Quản lý là nguồn lực trí óc cho sản xuất, trái với năng lượng “cơ bắp”. Quản lý liên quan đến quá trình ra quyết định và chịu trách nhiệm rủi ro. 6 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 NĂM NGUOÀN LÖÏC SINH KẾ NGUOÀN LÖÏC LAO ÑOÄNG NGUOÀN LÖÏC TÖÏ NHIEÂN NGUOÀN LÖÏC TAØI CHÍNHNGUOÀN LÖÏC VAÄT CHAÁT NGUOÀN LÖÏC XAÕ HOÄI O TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 4 7 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v taát caû khaû naêng lao ñoäng, kyõ naêng, kieán thöùc, kinh nghieäm vaø söùc khoûe ñeå giuùp con ngöôøi coù theå thöïc hieän ñöôïc caùc keá sinh nhai cuûa mình nhaèm ñaït ñöôïc caùc keát quaû vaø muïc tieâu cuûa cuoäc soáng v bao goàm caû soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa ñoäi nguõ lao ñoäng saün coù v laø moät nguoàn löïc toái quan troïng cho những hộ sản xuất ngöôøi nhỏ vì nguoàn NGUOÀN LÖÏC LAO ÑOÄNG 8 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v taát caû nhöõng nguoàn lôïi thuoäc veà töï nhieân maø ngöôøi daân söû duïng ñeå kieám soáng v haøm chöùa taát caû töø nhöõng taøi saûn chung cho moïi ngöôøi nhö khí haäu, nhieät ñoä, khoâng khí, söï ña daïng sinh hoïc cho ñeán caùc taøi nguyeân ñöôïc söû duïng tröïc tieáp cho saûn xuaát nhö ñaát ñai, nguoàn nöôùc, caây troàng, vaät nuoâi, v raát gaàn vôùi caùc khaùi nieäm ruûi ro Nguoàn löïc töï nhieân coù vai troø raát quan troïng ñoái vôùi noâng daân vì hoï leä thuoäc raát nhieàu vaøo thieân nhieân NGUOÀN LÖÏC TÖÏ NHIEÂN Prepared by NMDuc 2002 TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 5 9 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v caùc maïng löôùi vaø söï lieân keát ôû caùc caáp khaùc nhau hay ôû caùc ngaønh ngheà khaùc nhau giöõa nhöõng ngöôøi chia seû cuøng loaïi lôïi ích hay coù cuøng loaïi sôû thích v goàm quyeàn thaønh vieân trong vieäc tham gia caùc hieäp hoäi, ñoaøn theå vaø caû caùc moái quan heä vôùi caùc toå chöùc khaùc nhau trong xaõ hoäi NGUOÀN LÖÏC XAÕ HOÄI Prepared by NMDuc 2002 10 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v caùc cô sôû haï taàng cô baûn v caùc tö lieäu saûn xuaát § Cô sôû haï taàng (ñöôøng giao thoâng, nôi ôû, nguoàn caáp thoaùt nöôùc, naêng löôïng vaø heä thoáng truyeàn thoâng, ) thöôøng laø caùc taøi saûn coâng coäng, coù theå söû duïng maø khoâng traû tieàn tröïc tieáp § Caùc tö lieäu saûn xuaát thöôøng do sôû höõu caù nhaân hay taäp theå hoaëc coù theå ñöôïc thueâ möôùn v Vieäc thieáu thoán hay haïn cheá trong vieäc tieáp caän tôùi caùc nguoàn löïc vaät chaát coù theå laø moät yeáu toá chính cuûa ñoùi ngheøo NGUOÀN LÖÏC VAÄT CHAÁT Prepared by NMDuc 2002 TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 6 11 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v taát caû caùc nguoàn tieàn maø ngöôøi daân coù ñöôïc ñeå phuïc vuï cho cuoäc möu sinh cuûa mình. § voán töï coù (nhö tieàn maët, trang söùc hay caùc loaøi gia suùc coù theå baùn ngay ñeå coù tieàn) § voán vay (töø ngaân haøng hay baïn beø, ngöôøi thaân) § tieàn trôï caáp NGUOÀN LÖÏC TAØI CHÍNH Prepared by NMDuc 2002 12 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Sản xuất thủy sản v Sản xuất thủy sản liên quan đến sinh học. Quá trình sản xuất thủy sản là một quá trình kết hợp các nguồn lợi thủy sinh, lao động và sự quản lý để tạo ra một sản phẩm có khả năng tiêu thụ. v Các nhà sinh học thủy sản thường quan tâm đến sản lượng khi các yếu tố đầu vào như thức ăn, mật độ và số lượng thả giống, chất lượng nước, thay đổi v Một nhà kinh tế sẽ quan tâm đến cả hai: Sản lượng và hiệu quả sử dụng vốn. TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 7 13 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 HÀM SỐ SẢN XUẤT v Hàm số sản xuất là mối quan hệ kỹ thuật giữa các yếu tố đầu vào và sản phẩm tại một thời điểm nhất định với một công nghệ nhất định v Các yếu tố đầu vào: là các nguyên liệu ban đầu, vất chất hay dịch vụ, sử dụng cho quá trình sản xuất. v Các đầu vào cho sản xuất thủy sản bao gồm con giống, thức ăn, ao hồ, nguyên liệu thủy sản, máy móc thiết bị, kỹ thuật, tổ chức và dịch vụ... 14 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v Sản phẩm: là các sản phẩm vật chất hay dịch vụ được tạo ra từ quá trình sản xuất. Sản phẩm được hiểu là các sản phẩm hay nguồn lực vật chất. Trong ngành thủy sản, sản phẩm bao gồm cá, tôm, các sản phẩm thuỷ sinh ở các dạng thức khác nhau: tươi sống, sơ chế hay đã chế biến, ăn liền. Sản phẩm trong ngành thủy sản cũng là những dịch vụ khuyến ngư, những kỹ thuật sản xuất và tư vấn, v Sản phẩm NTTS thường đa dạng và là kết quả của hàng loạt các yếu tố đầu vào. Mức độ sản phẩm làm ra được quy định bởi việc sử dụng các mức độ của mỗi yếu tố đầu vào cũng như mối quan hệ tương tác giữa chúng. TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 8 15 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Hàm số sản xuất thủy sản có thể ñược thể hiện thông qua phương trình ñại số sau: Y = f(X1, X2, X3,... , Z) Trong ñó: Y - Sản phẩm NTTS X1 - Lượng thức ăn X2 - Kích cỡ thả X3 - Tỷ lệ sống X4 - Mật ñộ thả Z - Các biến số khác có liên quan ñến tăng trưởng của loài thủy sản 16 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v Phương trình thể hiện sản lượng hay năng suất sản xuất liên quan đến mỗi yếu tố đầu vào ở một mức độ nào đó. v Với số mẫu lớn và thực nghiệm nhiều, hàm số sản xuất là công thức toán học biểu diễn mối quan hệ giữa các yếu tố đầu vào và năng suất v Việc xác định hàm số sản xuất trong thực tế thường không đơn giản. Trong thực tế để đơn giản hoá việc xây dựng hàm số sản xuất người ta thường chỉ để 1 yếu tố thay đổi còn các yếu tố khác cố định. Kết quả có thể xác định được mối quan hệ giữa sản phẩm và sự thay đổi của một loại đầu tư (như thức ăn) trong điều kiện các đầu tư khác được khống chế. Trong trường hợp này ta có hàm sản xuất được biểu diễn dưới dạng: v Y = f(X1|X2, X3, X4, X5,..., Z) TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 9 17 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Bảng 1: Năng suất cá tra nuôi ở các mật độ khác nhau 851664016250148 568578913750125 420522112500114 1067480111250102 10673734875079 -2667625057 Thay đổi về n.suất Năng suất (kg/ha) Mật độ (con/ha) Mật độ (kg/ha) 18 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 57 79 102 114 125 148 MËt ®é th¶ (kg/ha) N ¨ n g s u Ê t (k g /h a ) Quan hệ giữa mật ñộ và năng suất TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 10 19 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 •Sản lượng tăng khi ñầu vào tăng •Tỷ lệ tăng không bằng nhau ở các mức ñầu vào khác nhau Hàm sản xuất trong ñồ thị có các ñặc ñiểm sau: 20 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 v Trong nuôi trồng thuỷ sản, hàm sản xuất thường rất phức tạp. Brett (1979) mối quan hệ giữa tăng trưởng và lượng thức ăn là mối quan hệ cơ bản trong NTTS. - Quy luật giá trị giảm dần trong kinh tế sản xuất. -Trong thực tế, hàm số sản xuất rất ña dạng, nó có thể là hàm số tuyến tính, hàm số bậc 2, hyperbole... Do vậy, ñường biểu diễn quá trình sản xuất có thể biểu diễn bằng các công thức toán học ñơn giản hoặc phức tạp. TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 11 21 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 22 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Sản phẩm biên v Hình dạng của đường cong tăng trưởng còn thể hiện giá trị sản phẩm biên (MP - Marginal Product hay MPP - Marginal Physical Product). v Sản phẩm biên là lượng sản phẩm tăng thêm khi tăng 1 đơn vị của yếu tố đầu vào. Sản phẩm biên của yếu tố X1 là sự thay đổi của tổng sản phẩm (TPP - Total Physical Product) do sự thay đổi 1 đơn vị X1 tạo thành. v Lượng sản phẩm biên được tính bằng công thức: ∆TPP MPPX1 = ------- ∆X1 TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 12 23 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Sản phẩm trung bình Sản phẩm trung bình (APP - Average Physical Product) thể hiện lượng sản phẩm tạo ra trên mỗi một đơn vị đầu vào tại các mức đầu vào khác nhau. Công thức tính APP: TPP APPX1 = ---------- X1 24 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 13 25 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Hình 4. Mối quan hệ giữa TPP, MPP và APP 26 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 MỐI QUAN HỆ GIỮA MPP, APP VÀ TPP Mối quan hệ giữa MPP và APP v MPP > APP (đường cong MPP nằm trên đường cong APP) => APP ở giai đoạn tăng. v MPP < APP (đường cong MPP nằm dưới đường cong APP) => APP ở giai đoạn giảm. v MPP = APP => APP đạt giá trị cự đại. Mối quan hệ giữa MPP và TPP v Khi MPP tăng, TPP tăng với tốc độ (tỷ lệ) tăng. Sau khi MPP đạt giá trị cực đại, TPP tiếp tục tăng nhưng với nhịp độ giảm. v MPP = 0, TPP đạt giá trị cực đại. v MPP < 0, TPP giảm dần. v Đường cong thể hiện mối quan hệ giữa MPP và APP có ý nghĩa quan trọng trong việc ra quyết định của các nhà sản xuất, các nhà kinh tế. Thông qua mối quan hệ này người ta có thể chia quá trình sản xuất ra làm các giai đoạn khác nhau. TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 14 27 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Hình 5: Các giai ñoạn của sản xuất 28 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 CÁC GIAI ĐOẠN TRONG SẢN XUẤT Trong bất kỳ một quá trình sản xuất nào người ta cũng có thể chia làm 3 giai đoạn: v Giai đoạn 1: từ giá trị 0 đến thời điểm A khi MPP = APP (giai đoạn đường cong MPP nằm trên đường cong APP). v Giai đoạn 2: từ A (MPP = APP) đến B (thời điểm tổng sản phẩm đạt giá trị cực đại, hay MPP = 0). Giai đoạn này là giai đoạn phù hợp cho quá trình sản xuất. Hơn nữa, trong giai đoạn này sẽ xuất hiện các thời điểm mang lại cho nhà sản xuất thu nhập ròng lớn nhất và thiệt hại thấp nhất. v Giai đoạn 3: sau khi tổng sản phẩm (TPP) đạt giá trị cực đại và giảm dần (hay giai đoạn MPP<0). Tại giai đoạn này, các nhà sản xuất sẽ không tiến hành sản xuất do tổng sản phẩm càng giảm khi đầu tư càng tăng. TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 15 29 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 30 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 TỐI ƯU HOÁ SẢN XUẤT § Tối ưu hoá là hình thức sử dụng một tài nguyên (yếu tố đầu vào) nào đó để sản xuất và tạo ra thu nhập ròng cao nhất. § Về mặt toán học, lợi nhuận của quá trình sản xuất sẽ đạt tối ưu khi giá trị của sản phẩm biên (VMP - Value of the Marginal Product) bằng với giá của tài nguyên (giá của yếu tố đầu vào). VMP = MPP . PY Lợi nhuận của sản xuất sẽ đạt tối ưu khi VMP = MPP.PY = PX hay MPP = PX/PY PX là giá của tài nguyên X PY là giá sản phẩm Y TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 16 31 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 § Giả thiết quan trọng: chỉ một yếu tố đầu vào thay đổi, các yếu tố đầu vào khác không đổi. § Điều kiện giả định: các yếu tố đầu vào là vô hạn và việc mua các tài nguyên đầu vào và bán sản phẩm được tiến hành trên một thị trường cạnh tranh hoàn hảo. § Trong ví d
 Bng 3, ch mt yu t đu vào thay đ i đó là th c ăn (mi bao 20kg). Tt c các yu t đu vào khác đưc s d
ng trong không gii hn và nhà sn xut không gp khó khăn v tài chính. Gi s giá th c ăn (PX) là 8.0 đô la mt bao, và giá sn phm là 2.0 đô la/kg. Gi s giá sn phm không thay đ i. § Trong điu kin như vy, liu ngưi nuôi cá có th s d
ng  m c th c ăn nào đ đt đưc li nhun cao nht? 32 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 1472868-4-24.8439 2664908-2-15.6458 3656928216.6467 4048888637.3446 42408281268.2415 38327081899.0354 282452822118.7263 141630820107.5152 281081055.051 000000000 Lợi nhuậnTCTR (TVP)PXVMPMPPAPPTPPTĂ (túi) Bảng 3: Số liệu giả thiết thể hiện nguyên lý tối ưu lợi nhuận trong ñiều kiện tài nguyên không hạn chế TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 17 33 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 § lợi nhuận cao nhất 42 đô la đạt được khi sử dụng thức ăn ở mức 5 bao. Tại các mức sử dụng thức ăn thấp hơn, giá trị của sản phẩm biên (VMP) đều dạt cao hơn chi phí biên (chi phí tăng thêm khi tăng thêm một đơn vị đầu tư hay giá của 1 đơn vị đầu vào - PX). §Khi cho ăn ở mức lớn hơn 5 bao, chi phí biên (PX) sẽ vượt quá giá trị sản phẩm biên (VMP). §Nhà sản xuất tiếp tục tăng đầu tư khi mà giá trị sản phẩm biên vẫn còn cao hơn chi phí biên. TỐI ƯU HOÁ LỢI NHUẬN 34 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 § Việc tối ưu hoá sản lượng đôi khi không mang lại lợi nhuận tối ưu. § Quy luật tối ưu lợi nhuận được hình thành dựa trên quy luật biên (quy luật gia tăng). Một nhà sản xuất nếu chỉ đưa ra các quyết định về mức đầu tư dựa trên APP hoặc TPP và quy luật giá trị sẽ thu được lợi nhuận thấp hơn so với các nhà sản xuất sử dụng quy luật biên trong phân tích kinh tế. § Các chi phí cố định không ảnh hưởng đến quyết định mức sản xuất của nhà sản xuất. Nhà sản xuất chỉ quyết định mức sản xuất tối ưu dựa vào các chi phí biến đổi. Đặc biệt, để có quyết định mức độ sản xuất đúng đắn, nhà sản xuất phải dựa vào sản phẩm biên và chi phí biên. TỐI ƯU HOÁ LỢI NHUẬN TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 18 35 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Các hàm số sản xuất thực nghiệm v Nuôi trồng thuỷ sản là một quá trình sinh học phức tạp, các mối quan hệ chức năng tồn tại dựa trên cơ sở các mối quan hệ giữa các yếu tố đầu vào và các sản phẩm. v các quy luật sinh học thường không đồng nhất. v Do vậy, các hàm số toán học có thể phản ánh mối quan hệ giữa các yếu tố đầu vào và sản phẩm nhưng chưa chắc đã giải thích được các hiện tượng của các yếu tố đầu vào và sản phẩm, đặc biệt là các hiện tượng sinh học. v Các hàm số sản xuất có thể được xây dựng dựa trên các số liệu thực nghiệm và chỉ mang tính chất tương đối. 36 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 Ví dụ: Y = 0.45 + 0.36X1 + 4.46X2a - 9.27X3a + 0.28X4a - 0.74X5 Trong đó: Y = Sản lượng cá (lbs/acre/ngày) X1 = Thức ăn (lbs/acre/ngày) X2a = Trả nợ hàng năm ($/acre/ngày) X3a = Lao động (giờ/acre/ngày) X4a = Cá giống thả (con/acre/ngày) X5 = Thời gian nuôi (ngày) TS Nguyễn Minh Đức Lưu ý: Chỉ sử dụng nội bộ cho sinh viên KTS, ðH Nông Lâm TPHCM, nghiêm cấm sao chép, upload, phổ biến ở tất cả các hình thức 19 37 NMDuc 2009© Nguyễn Minh Đức 2009 HỆ SỐ CO GIÃN CỦA SẢN XUẤT v Độ co giãn của sản xuất thể hiện các thay đổi tương đối về sản lượng liên quan đến thay đổi 1 đơn vị đầu vào. v Co giãn của sản xuất được xác định theo công thức sau: Tỷ lệ phần trăm thay đổi về sản phẩm EP = ---------------------------------------------------- Tỷ lệ phần trăm thay đổi về đầu tư ∆Y/Y ∆Y X MPP EP = --------- = ----- x ----- = ------- ∆X/X ∆X Y APP