Bài giảng Lý luận dạy học môn Toán 1 - Chương 1: Dạy học giải bài toán - Tăng Minh Dũng

Dạy học giải bài toán Tăng Minh Dũng Khoa Toán-Tin, trường Đại học Sư phạm TpHCM dungtm@hcmup.edu.vn Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Nội dung trình bày • Khái niệm Bài toán • Dạy học giải bài toán • Dạng toán - Phương pháp - Căn cứ 2 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Nội dung trình bày • Khái niệm Bài toán • Dạy học giải bài toán • Dạng toán - Phương pháp - Căn cứ 3 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Bài toán = Bài tập? • Lê Văn Tiến (2016). Phương pháp dạy học môn toán. NXB Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. 
 tr.146-158 • Nguyễn Ái Quốc (?). Phân loại khái niệm Bài toán trong dạy học toán phổ thông. 4 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Phân loại 5 • Bài toán có thuật giải tổng quát • Bài toán không có thuật giải tổng quát • Bài toán đóng • Bài toán mở • Bài toán thực tiễn • Bài toán toán học Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Phân loại 6 • Bài toán có thuật giải tổng quát • Bài toán không có thuật giải tổng quát • Bài toán đóng • Bài toán mở • Bài toán thực tiễn • Bài toán toán học Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Thuật toán 7 • Nghĩa chặt (tin học): Thuật toán là một dãy sắp thứ tự các thao tác cần thực hiện trên một số hữu hạn các dữ liệu, và đảm bảo rằng sau một số hữu hạn bước sẽ đạt được kết quả nào đó. Hơn nữa, quy trình này độc lập với các dữ liệu. • Nghĩa rộng (DH toán): Thuật toán là một dãy hữu hạn các bước cần thực hiện theo một thứ tự nhất định để giải quyết một kiểu nhiệm vụ nào đó. Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Phân loại 8 • Bài toán có thuật giải tổng quát • Bài toán không có thuật giải tổng quát • Bài toán đóng • Bài toán mở • Bài toán thực tiễn • Bài toán toán học Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Bài toán mở 9 • Hoa Ánh Tường (2011). Sử dụng câu hỏi kết thúc mở kích thích học sinh giao tiếp toán học. Tạp chí khoa học Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, 31, 121-124. Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Phân loại 10 • Bài toán có thuật giải tổng quát • Bài toán không có thuật giải tổng quát • Bài toán đóng • Bài toán mở • Bài toán thực tiễn • Bài toán toán học Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Quá trình mô hình hoá 11 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Nội dung trình bày • Khái niệm Bài toán • Dạy học giải bài toán • Dạng toán - Phương pháp - Căn cứ 12 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Chức năng của “giải bài toán” • Hoạt hoá kiến thức cũ • Tạo động cơ • Đưa vào kiến thức mới • Củng cố kiến thức, rèn luyện kĩ năng, hình thành kĩ xảo • Phát triển năng lực và các phẩm chất tư duy • Chẩn đoán biểu tượng của HS về 1 khái niệm • Làm rõ vai trò, ý nghĩa thực tiễn của tri thức toán học 13 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Các bước dạy học giải bài toán 1. Tìm hiểu bài toán 2. Tìm kiếm phương hướng giải 3. Lựa chọn và tiến hành giải theo hướng đã chọn 4. Soạn thảo lời giải 5. Kiểm tra, đánh giá kết quả và lời giải 14 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Tìm hiểu bài toán • Giả thiết? • Kết luận? • Hình vẽ? • Dạng toán có/không thuật giải? 15 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Tìm kiếm phương án giải • Nhận biết: các yếu tố quen thuộc? các mối quan hệ? • Quy lạ về quen • Nghiên cứu trường hợp đặc biệt • Phân tích đi lên, phân tích đi xuống 16 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Lựa chọn và tiến hành giải • Hướng giải tối ưu trong các hướng có thể? 17 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Soạn thảo lời giải • Không có sai lầm • Trình bày rõ ràng • Dựa trên căn cứ vững chắc • Đầy đủ các trường hợp có thể 18 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Kiểm tra, đánh giá • Kiểm tra tính chính xác của kết quả, lời giải • Tìm các cách giải khác (nhanh hơn, dễ hiểu hơn) • Đánh giá phương pháp giải —> tri thức phương pháp • Phát hiện các trường hợp đặc biệt, khái quát hoá, mở rộng bài toán 19 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Nội dung trình bày • Khái niệm Bài toán • Dạy học giải bài toán • Dạng toán - Phương pháp - Căn cứ 20 Tăng Minh Dũng Lý luận dạy học môn toán 1 Mối liên hệ giữa Dạy học giải bài toán 
 và các tình huống dạy học điển hình khác 21 Dạng toán Phương pháp Căn cứ Dạy học tri thức 
 phương pháp Dạy học khái niệm Dạy học định lí