Bài giảng Mở đầu sinh lý bệnh

MỞ ĐẦU SINH LÝ BỆNH HỌC VIỆN QUÂN Y Nội dung Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh Mục đích học môn sinh lý bệnh Tính chất phương pháp luận môn sinh lý bệnh Vai trò sinh lý bệnh trong y học Định nghĩa SLB là môn học nghiên cứu những qui luật hoạt động của cơ thể và cơ quan khi bị bệnh . Từ đó làm cơ sở cho việc chẩn đoán , điều trị , phòng bệnh . 1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh Định nghĩa Nghiên cứu các qui luật phát sinh và phát triển bệnh xẩy ra đặc hiệu ở cơ quan gọi là sinh lý bệnh bộ phận ( tuần hoàn , hô hấp , gan , tiết niệu ) 1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh Định nghĩa Nghiên cứu một số qui luật bệnh không đặc hiệu cơ quan có tính chất toàn thân , những khái niệm chung về các quá trình bệnh lý điển hình gọi là sinh lý bệnh đại cương như : viêm , sốt , miễn dịch , u,.. 1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh Nội dung Nghiên cứu các yếu tố và qui luật bệnh ( nguyên nhân và điều kiện gây bệnh ); Nghiên cứu bệnh căn , qui luật phát triển bệnh ( cơ chế phát sinh , phát triển và kết thúc bệnh - bệnh sinh ); 1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh Nội dung Bệnh có thể khỏi hoặc chết . => Nhằm trả lời câu hỏi " tại sao ?", " như thế nào ?". => Từ đó xây dựng những khái niệm cơ bản của bệnh . 1.Định nghĩa và nội dung sinh lý bệnh Trang bị cho thầy thuốc tương lai những qui luật chung , cơ bản về bệnh và mối liên quan giữa bệnh và lành ( cơ chế phản ứng của cơ thể ). Giữa các cơ quan trong cơ thể , giữa tại chỗ và toàn thân . 2.Mục đích môn sinh lý bệnh Giúp người học vận dụng liên hệ những qui luật vào thực tế , không bị lạc giữa " rừng rậm lâm sàng ". 2.Mục đích môn Sinh lý bệnh Xây dựng cho học viên có phương pháp luận để tiếp cận những qui luật bệnh . Mục đích này = dạy phương pháp ( tại sao ?), kinh nghiệm nghiên cứu . 2.Mục đích môn Sinh lý bệnh Tính chất tổng hợp Xuất phát từ cơ thể là một khối thống nhất , mối liên quan giữa các phần với nhau . 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Tính chất tổng hợp Tập hợp những quan sát từ nhiều cơ quan , nhiều giai đoạn phát triển của cơ thể = qui luật bệnh tật --> rút ra liên quan tại chỗ và toàn thân trong bệnh tật 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Muốn tìm ra qui luật hoạt động thì đòi hỏi phải có một phương pháp tổng hợp tốt ; Nắm được cái gì là chính , loại bỏ những hiện tượng phụ để đi đến bản chất của vấn đề . 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Từ những hiện tượng bệnh lý cụ thể , tìm cách khái quát hoá thành những qui luật hoạt động của cơ thể bị bệnh ( tổng hợp tốt ). 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Ví dụ : - Loét dạ dày hành tá tràng - cơ chế toàn thân - Thiếu oxy: nhiều nguyên nhân cơ chế từ các chuyên khoa Tính chất tích hợp Nghiên cứu chức năng của từng cơ quan nhưng không tách rời quan hệ chung . 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Tìm hiểu qui luật hoạt động của cơ thể bị bệnh . Sinh lý bệnh tận dụng mọi khả năng kỹ thuật cũng như thành tựu của những môn học khác . 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Nên SLB mang tính chất tích hợp về mặt phương pháp , để giải thích cơ chế bệnh sinh nó có thể sử dụng cơ chế hoá sinh , lý sinh , hình thái , di truyền . 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Phải hiểu biết sinh các môn học khác : hóa sinh , sinh lý , GPB, GP, dược ... => SLB không có kỹ thuật và phương pháp riêng hay nói cách khác phương pháp SLB là tổng hợp và tích hợp . 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Ví dụ : Nghiên cứu bệnh ung thư = máu , hoá sinh , miễn dịch , di truyền ... thành qui luật ung thư 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Tính chất thực nghiệm Để hiểu cơ chế bệnh phải giải đáp câu hỏi " tại sao ?" hay " như thế nào ?". 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Tính chất thực nghiệm Để hình thành kết luận có tính qui luật của một bệnh phương pháp phải qua 4 bước sau : 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Quan sát : dùng ngũ quan , dùng phương tiện kỹ thuật , xét nghiệm cận lâm sàng Giả thuyết : sau khi thu thập dữ kiện ở người bệnh , người thầy thuốc đặt giả thuyết dựa trên những khách quan thu được . 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Chứng minh bằng thực nghiệm : để kiểm chứng giả thuyết có thể bằng các phương tiện kỹ thuật , điều trị khỏi , đối chiếu lâm sàng – GPB, thực nghiệm trên động vật Kết luận 3.Tính chất phương pháp luận trong nghiên cứu sinh lý bệnh Soi sáng cho công tác phòng và điều trị Muốn dự phòng bệnh nào cần nắm được qui luật hoạt động của chúng . SLB nghiên cứu qui luật hoạt động của bệnh , => đề ra được nguyên tắc phòng và điệu trị bệnh . 4.Vai trò của sinh lý bệnh trong y học Soi sáng cho công tác phòng và điều trị Biết quan hệ giữa nguyên nhân và điều kiện gây bệnh , giữa con người và môi trường -> dự phòng tốt . 4.Vai trò của sinh lý bệnh trong y học Điều trị đề ra 3 cách : điều trị nguyên nhân , điều trị bệnh sinh , điều trị triệu chứng 4.Vai trò của sinh lý bệnh trong y học Là cơ sở của y học hiện đại Là phương pháp luận của y học hiện đại . Nhờ phương pháp thực nghiệm mà SLB không dừng lại ở quan sát và giả thuyết , có khả năng chứng minh nên đã làm cho y học hiện đại phát triển . 4.Vai trò của sinh lý bệnh trong y học Là môn học triết học của y học Nêu qui luật biện chứng và duy vật về bệnh . Vì SLB đi từ quan sát và thực nghiệm khoa học => xây dựng thành lý luận , => làm kim chỉ nam trong hành nghề . 4.Vai trò của sinh lý bệnh trong y học Là môn học triết học của y học Vấn đề nguyên nhân và điều kiện , tại chỗ và toàn thân . Các nền y học cổ khó phát triển được vì thiếu cơ sở lý luận . 4.Vai trò của sinh lý bệnh trong y học