Bài giảng môn Dịch vụ thư viện – thông tin - Lê Thị Xuân Thùy

Trường Đại học Văn hóa TP.HCM Khoa Thư viện – Thông tinMÔN: DỊCH VỤ THƯ VIỆN – THÔNG TINGVHD: Lê Thị Xuân ThùyLớp: ĐH Thư viện 9.21NỘI DUNG THUYẾT TRÌNHẢNH HƯỞNG CỦA LỨA TUỔI ĐẾN NHU CẦU ĐỌC2Trong thời đại xã hội hiện nay không ngừng phát triển nhu cầu đọc của con người cũng dần nâng cao một trong những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đối với nhu cầu đọc không thể không kể đến đó là yếu tố lứa tuổi.3Mỗi giai đoạn lứa tuổi đều có những đặc điểm tâm lý riêng do hoạt động chủ đạo chi phối. Tâm lý học phận chia cuộc đời con người thành bốn giai đoạn lứa tuổi tương ứng những hoạt động chủ đạo có tính chất khác nhau. - Giai đoạn thiếu nhi - Giai đoạn thanh thiếu niên - Giai đoạn tham gia lao động sản xuất - Giai đoạn nghĩ lao động (sau lao động)4Yếu tố ảnh hưởng nhu cầu đọc của thiếu nhiVề đặc điểm: lứa tuổi thiếu nhi đây là giai đoạn đặc biết của cuộc đời, các em có nhu cầu đọc, hứng thú đọc dường như chỉ mới bắt đầu hình thành nên việc có người lớn hướng dẫn, định hướng để phát huy khả năng trí tuệ lĩnh hội tri thức là vô cùng cần thiết.Nhu cầu đọc của các em thiếu nhi chủ yếu là đọc những cuốn truyện tranh nhiều hình vẽ, tranh ảnh minh họa, màu sắc bắt mắt, chữ phải to, rõ ràng, bố cục đẹp ưa nhìn.5Về nội dung tri thức trang bị: tri thức ở độ tuổi thiếu nhi cần đơn giản, dể hiểu và sinh động hấp dẫn. Sách dành cho lứa tuổi này không quá nhiều chữ chủ yếu là hình ảnh to, rõ, màu sắc sinh động hấp dẫn gắn liền với thực tế cuộc sống xung quanh.6Tuy nhiên:- Gia đình chưa quan tâm đến nhu cầu đọc của các em mà chỉ để các em nghe, xem những hình ảnh tivi hay trên các bài tạp.- Cha mẹ không có thời gian chăm sóc các em nên mua cho các em những đồ chơi hiện đại, đắt tiền. 7- Gia đình chưa thực sự biết đến tầm quan trọng, giá trị của sách đối với lứa tuổi này, vì trong độ tuổi này các em đã có sự tò mò với thới giới xung quanh.- Nhà trường quan tâm đến chất lượng giáo dục và các hoạt động vui chơi chứ chưa quan tâm thực sự đến nhu cầu đọc và chưa định hướng cho các em về nhu cầu đọc.8Yếu tố ảnh hưởng nhu cầu đọc của thanh thiếu niênTuổi vị thành niên:(10-19 tuổi)Ở lứa tuổi này các bạn đã viết và đọc thành thạo nên nhu cầu đọc ở lứa tuổi này củng tăng lên đọc nhiều loại tài liệu khác nhau.Tài liệu chủ yếu của các em là những cuốn sách giáo khoa mang tính phổ cập song song với đó là những cuốn tài sách tham khảo, sách nâng cao để phục vụ cho công việc học, làm bài tập ở trường. 9Ngoài ra các bạn còn đọc những tiểu thuyết, ngôn tình lãng mạn, truyện tranh hay các loại báo: “ mực tím”, “ hoa học trò”...10Tuy nhiên: Ở độ tuổi vị thành niên xuất hiện tình trạng đọc theo phong trào, đọc cho vui hay là đọc để thể hiện bản thân với ai đó củng xảy ra khá nhiều.11- Chỉ đọc những tác phẩm mang tính giải trí nhiều hơn các tác phẩm có giá trị khoa học cao, chưa có những kỹ năng phân biệt đâu là tác phẩm chính thống có giá trị nghệ thuật cao và đâu là những tác phẩm mang tính thị trường.12Thanh niên:- Về đặc điểm: lứa tuổi lãnh hội tri thức tư duy ở dạng bậc cao cần được cung cấp tri thức ở nhiều dạng khác nhau nên nhu cầu đọc củng trở nên phong phú và đa dạng hơn.1314Nhiều người mất hàng giờ ngồi trong quán Game – Internet. Trong khi đó, có một số kênh thông tin giải trí – những thông tin hời hợt, thoáng qua lại là đối tượng đọc của không ít sinh viên. Điều này đã ảnh hưởng đến sinh viên, làm cho họ ngày càng mất dần thói quen đọc sách dành thời gian cho việc đọc sách rất ít.15- Phương pháp dạy và học trong trường đại học hiên nay: Ở lứa tuổi nay đọc sách chủ yếu là chỉ đọc, học khi các kỳ thi tới gần, học đối phó – học để thi. Chính vì vậy, sinh viên trở nên thụ động trong việc đọc và nghiên cứu tài liệu, sách, báo. Nguyên nhân của sự thụ động nữa là sinh viên chỉ đọc khi giảng viên yêu cầu làm tiểu luận, bài tập lớn, hay thuyết trình về một đề tài hoặc chỉ phục vụ cho kỳ thi, tức là chỉ khi bị áp chế, bắt buộc, sinh viên mới có ý thức đọc mang tính tức thời16Yếu tố ảnh hưởng nhu cầu đọc của người trong độ tuổi lao độngVề đặc điểm: ở độ tuổi này nhu cầu đọc rất cao, phạm vi chuyên sâu hơn, đọc các tài liệu viết về nghề nghiệp hoặc liên quan đến nghề nghiệp.Người lao động phổ thông thường sẽ đọc những tài liệu mang tính chất phổ cập, thông dụng.17Người lao động trí thức thường đọc các tài liệu chuyên sâu hơn có độ phức tạp cao.Bên cạnh đó ở độ tuổi lao động người ta có sự quan tâm đến các tài liệu định hướng về sự thành công hay những kỹ năng quản lý, kỹ năng cộng tác, kỹ năng làm việc hiệu quả.....đồng thời cũng đọc các tài liệu để chăm sóc sức khỏe cho gia đình, dạy dỗ con cái..vv.Tuy nhiên ở lứa tuổi này nhu cầu bị chi phối rất nhiều vì thời gian của họ phải chăm sóc cho gia đình và công việc cũng như cuộc sống. Ở tuổi này việc họ quan tâm nhiều nhất đó là chất lượng cuộc sống, sau những ngày làm việc vất vã họ thường thư giãn bằng cách nghe nhạc hay xem các bộ phim truyền hình học các kênh thể thao giả trí thay vì đọc sách.20- Vào cuối tuần thì dành thời gian cho gia đình nên thời gian đọc sách hầu như không có.21Ảnh hưởng nhu cầu đọc sau lao độngNhưng người sau tuổi 60 nhu cầu đọc sẽ tăng lên vì sự nghiệp cuộc sống không còn là gánh nặng của họ, họ dành nhiều thời gian cho việc đọc để rèn luyện, hoàn hiện bản thân, giải trí hay đúc kết kinh nghiệm để truyền lại cho các thế hệ con cháu.Tuy nhiện, ở độ tuổi này cũng gặp những yếu tố làm ảnh hưởng nhu cầu đọc của họ.22Yếu tố ảnh hưởng đến nhu cầu đọc:- Ở tuổi này, tuổi càng lớn thì việc đọc sách báo có phần hạn chế do vấn đề sức khỏe nên họ tìm những thú vui điền viên. Các cụ thư giãn với công việc trồng hoa, nuôi chim, làm cây cảnh hoặc thăm viếng bạn bè. Các cụ gặp nhau đánh cờ giao lưu, bàn chuyện năm châu bốn bể.23Tóm lạiTuổi tác có ảnh hưởng và chi phối đến nhu cầu đọc của mọi người.Nhu cầu đọc có tỷ lệ thuận với tuổi tác.tuổi tác càng cao thì nhu cầu đọc càng tăng và phạm vi của nhu cầu đọc càng rộng, càng chuyên sâu và ngược lại.Tài liệu tham khảoLê Văn Viết (2001), Cẩm nang nghề thư viện, Nxb. Văn hóa Thông tin, Hà Nội.