Bài giảng Phương pháp nghiên cứu kinh tế - Bài 7: Thu thập dữ liệu - Trần Tiến Khai

Bài 7Thu Thập Dữ Liệu1Sơ cấp (primary data)Thứ cấp (secondary data)Tam cấp (tertiary sources)Nguồn dữ liệu2Các cấp độ của thông tin dữ liệu Dữ liệu sơ cấp (primary data):Các kết quả nguyên thủy của các nghiên cứu hoặc các dữ liệu thô chưa được giải thích hoặc phát biểu đại diện cho một quan điểm hoặc vị trí chính thức nào đó.Hầu hết có căn cứ đích xác vì chưa được lọc hoặc diễn giải bởi một người thứ hai. Nguồn dữ liệu sơ cấp: thường là các số liệu ghi nhận trong nghiên cứu, các số liệu cá nhân, các bảng số liệu thô được mua, các bảng, biểu đồ số liệu thống kê.Nguồn dữ liệu3Dữ liệu sơ cấpDo người nghiên cứu trực tiếp thu thậpPhù hợp với mục tiêu nghiên cứuCó tính độc nhấtNguồn dữ liệu4Các cấp độ của thông tin dữ liệu Dữ liệu thứ cấp (secondary data): Các thông tin diễn dịch, giải thích của các dữ liệu sơ cấp. Hầu hết các dữ liệu tham khảo đều thuộc nhóm này. Dữ liệu tam cấp (tertiary sources):Có thể là các thông tin diễn dịch, giải thích của các dữ liệu thứ cấp;Thông thường là các chỉ mục (indexes), danh mục tài liệu tham khảo (bibliographies), và các nguồn trợ giúp tìm kiếm thông tin khác, ví dụ các trang Web tìm kiếm thông tin Internet (Internet search engine). Nguồn dữ liệu5Dữ liệu thứ cấpNguồn:các báo cáo của chính phủ, bộ ngành, số liệu của các cơ quan thống kê dữ liệu của các công ty về báo cáo kết quả tình hình hoạt động kinh doanh, nghiên cứu thị trường.các báo cáo nghiên cứu của cơ quan, viện, trường đại học;Nguồn dữ liệu6Dữ liệu thứ cấpNguồn:các báo cáo nghiên cứu của cơ quan, viện, trường đại học;các bài viết đăng trên báo hoặc các tạp chí khoa học chuyên ngành và tạp chí mang tính hàn lâm có liên quan; Nguồn dữ liệu7Dữ liệu thứ cấpNguồn:tài liệu giáo trình hoặc các xuất bản khoa học liên quan đến vấn đề nghiên cứu;các bài báo cáo hay luận văn của các sinh viên khác (khóa trước) trong trường hoặc ở các trường khác.Nguồn dữ liệu8Dữ liệu thứ cấpƯu điểm: tiết kiệm tiền, thời gianNhược điểm khi sử dụngMục tiêuĐộ tin cậyNguồn dữ liệu9Thu thập dữ liệu sơ cấpQuan sátPhỏng vấnĐiều tra sử dụng bảng câu hỏi (phiếu điều tra, questionnnaires)Nguồn dữ liệu10Dữ liệu định tính – định lượng11Tính chấtĐịnh lượngĐịnh tínhMục đíchMô tả sự kiện bằng những con sốXác định ý nghĩ, quan điểm, cảm xúc, xu hướng bằng lờiTrình bàyQuan điểm, ngôn ngữ của nhà nghiên cứuQuan điểm, ngôn ngữ của người được nghiên cứuChọn mẫuNgẫu nhiên hoặc ngẫu nhiên có phân tầng Có mục đích Câu hỏiĐóng, trắc nghiệm, câu trả lời định sẵn.Mở, câu trả lời tự do không định sẵnPhỏng vấnCấu trúc. Bảng hỏi được sọan sẵn theo một cấu trúc cố định, không thay đổiBán cấu trúc. Bảng hỏi chỉ mang tính chất gợi ý. Các câu hỏi được phát triển từ trả lời của người được phỏng vấnQuan sátQuan sát có tham dự (nhập vai)Quan sát không có tham dự (không nhập vai)Những trở ngại : Đối tượng thay đổi hành vi Thiên lệch chủ quanDiễn giải khác nhauQuan sát phiến diện hoặc ghi chép thiếu. Thu thập dữ liệu sơ cấp12Phỏng vấnCác dạng phỏng vấn: (1) không cấu trúcPhỏng vấn sâuPhỏng vấn nhóm Phỏng vấn chuyên gia(2) cấu trúc Sử dụng bảng hỏi/phiếu điều tra định sẵn (3) bán cấu trúcKết hợp không cấu trúc và cấu trúcThu thập dữ liệu sơ cấp13Sử dụng bảng hỏi / phiếu điều traCâu hỏi đóngCâu hỏi mởCác chú ý khi đặt câu hỏiNgắn gọnRõ ý, thống nhất cách hiểu giữa người hỏi và người trả lờiMột ý duy nhấtPhù hợp về trình độ, kiến thức và khả năng trả lờiKhông gợi ý, định hướng cách trả lờiKhông dựa trên các giả địnhThu thập dữ liệu sơ cấp14Ưu nhược điểm của câu hỏi mởCung cấp thông tin sâu, phong phú, nhưng khó xử lý thông tin và phân tích dữ liệu khó hơn. Tạo cho người trả lời sự tự do diễn đạt ý tưởng của họ.Dễ bị thiếu thông tin. Tránh được thiên lệch từ phía người người trả lời nhưng có thể bị thiên lệch từ người hỏi.Thu thập dữ liệu sơ cấp15Ưu nhược điểm của câu hỏi đóngThiếu thông tin sâu và ít có sự khác biệt. Thiên lệch do các câu trả lời định sẵn (thiên lệch từ ý tưởng của người đặt câu hỏi). Do câu trả lời định sẵn nên có thể không phản ánh đúng ý kiến của người được hỏi, trả lời thiếu động não. Ưu điểm lớn nhất là thông tin dữ liệu thu thập được dễ dàng phân tích và xử lýThu thập dữ liệu sơ cấp16Các bước thiết lập bảng hỏiXác định thật rõ mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu và các giả thiếtLiệt kê tất cả các câu hỏi có thể có cho từng mục tiêu / câu hỏi nghiên cứu (so sánh với các biến số, thông tin dự kiến cần phải thu thập)Liệu kê các thông tin, đo lường cần phải có cho từng mục tiêu/câu hỏi nghiên cứuThiết lập câu hỏi cụ thể để có thể lấy được thông tin, đo lường Thu thập dữ liệu sơ cấp17Đánh giá bảng hỏi / phiếu điều traCó phù hợp với mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu hay không?Có dễ hiểu hay không?Có khả năng thu thập thông tin, dữ liệu hay không?Có phù hợp cho việc nhập thông tin, dữ liệu vào máy tính để xử lý hay không?Phỏng vấn thử và điều chỉnhPhỏng vấn thựcThu thập dữ liệu sơ cấp18Tập huấn về nội dung và cách phỏng vấn cho điều tra viênLập kế hoạch điều traThời gianNhân lựcKinh phíPhương tiệnLiên hệ địa bànNgười dẫn đường...Tổ chức điều tra khảo sát19