Bài giảng Tâm lý học đại cương - Chương 3: Tình cảm và ý chí (Phần 2) - Đoàn Thị Thanh Vân

10/22/2013 1 Chương III. T×nh c¶m vµ ý chÝ 1. Kh¸i niÖm t×nh c¶m 2. C¸c møc ®é cña t×nh c¶m 3. C¸c quy luËt t×nh c¶m 4. Ý chÝ vµ hµnh ®éng ý chÝ 1. Kh¸i niÖm t×nh c¶m * §Þnh nghÜa t×nh c¶m * Ph¸n ¸nh nhËn thøc vµ ph¶n ¸nh t×nh c¶m * T×nh c¶m vµ xóc c¶m T×nh c¶m Lµ th¸i ®é c¶m xóc æn ®Þnh cña con ngêi víi nh÷ng SVHT cña hiÖn thùc kh¸ch quan, ph¶n ¸nh ý nghÜa cña chóng trong mèi liªn hÖ víi nhu cÇu vµ ®éng c¬ cña hä 10/22/2013 2 Đặc điểm Phản ánh NT Phản ánh TC Đối tượng, Phạm vi Mọi SVHT SVHT thỏa mãn 1 nhu cầu nào đó của CN Phương thức HA, Biểu tượng, KN Rung động, trải nghiệm Tính chủ thể Tương đối khách quan Chủ quan Con đường hình thành Nhanh hơn, đơn giản hơn Lâu dài hơn,phức tạp hơn * Xóc c¶m vµ tình c¶m Giống nhau: - Đều là thái độ của CN đối với SVHT - Đều có tính lây lan - Biểu hiện của tâm lý người * Xóc c¶m vµ t×nh c¶m Xóc c¶m T×nh c¶m Là QT tâm lý Là thuộc tính tâm lý Cã ë người vµ vËt ChØ ë con người T¹m thêi, ®a d¹ng X¸c ®Þnh vµ æn ®Þnh ë tr¹ng th¸i hiÖn thùc ë tr¹ng th¸i tiÒm tµng XuÊt hiÖn trước XuÊt hiÖn sau Thùc hiÖn chøc n¨ng Thùc hiÖn chøc n¨ng sinh vËt x· héi G¾n víi PX kh«ng §K G¾n víi PX cã §K 10/22/2013 3 2. C¸c møc ®é cña t×nh c¶m C¸c møc ®é TC Møc1: MÇu s¾c xóc c¶m cña c¶m gi¸c Møc2: Xóc c¶m Møc3: T×nh c¶m Xóc ®éng T©m tr¹ng T×nh c¶m ®¹o ®øc T×nh c¶m trÝ tuÖ T×nh c¶m thÈm mÜ T×nh c¶m ho¹t ®éng 3. C¸c quy luËt cña t×nh c¶m C¸c quy luËt TC Quy luËt l©y lan Quy luËt thÝch øng Quy luËt t¬ng ph¶n Quy luËt di chuyÓn Quy luËt pha trén Nguyễn Xuân Long- ĐHNN- ĐHQGHN Phần III. Nhân cách và sự hình thành nhân cách 9 Vai trò của tình cảm Trong tâm lý học Là mặt tập trung nhất, đậm nét nhất nhân cách của con người Với nhận thức Tình cảm là nguồn động lực mạnh mẽ kích thích con người tìm tòi chân lý. Ngược lại nhận thức là cơ sở, là cái “lý” của tình cảm, “lý” chỉ đạo tình cảm, lý và tình là 2 mặt của một vấn đề, nhân sinh quan thống nhất của con người. Với hành động Nảy sinh và biểu hiện trong hoạt động, đồng thời là một trong những động lực thúc đẩy con người hoạt động Tình cảm có quan hệ và chi phối toàn bộ các thuộc tính tâm lý của nhân cách 10/22/2013 4 4. Ý chÝ vµ hµnh ®éng ý chÝ * Kh¸i niÖm ý chÝ * Kh¸i niÖm hµnh ®éng ý chÝ * ý chÝ Ý chÝ lµ mÆt n¨ng ®éng cña ý thøc, biÓu hiÖn ë n¨ng lùc thùc hiÖn nh÷ng hµnh ®éng cã môc ®Ých, ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc khắc phục khã kh¨n Là điểm hội tụ của NT và TC hướng vào hđ của CN Là yếu tố QT tạo nên tài năng của CN Là 1 thuộc tính tâm lý của nhân cách PA HTKQ dưới hình thức các mục đích hành động Là hình thức điều chỉnh hành vi tích cực nhất ý chÝ Mét sè phÈm chÊt cña ý chÝ TÝnh môc ®Ých (tù gi¸c) YC.ppt TÝnh ®éc lËp TÝnh quyÕt ®o¸n TÝnh kiªn cường TÝnh tù chñ 10/22/2013 5 Người có mục đích hành động là người:  Biết nỗ lực ý chí để hành động  Biết tự kiềm chế bản thân  Biết hy sinh cái nhỏ, nhằm vào cái lớn  Biết chống lại hành động mạo hiểm, phưu lưu  Biết chủ động để hành động Tính độc lập ở người thể hiện: • Không từ bỏ dễ dàng lòng tin của mình • Không dễ nghe theo người khác mù quáng • Có trách nhiệm với mình, mọi người • Có tính kiên trì để đạt tới mục đích • Học tập có chọn lọc, không bảo thủ --> Phân biệt với: Độc đoán Người kiên cường có các biểu hiện:  Vững lòng tin, không hoang mang, do dự  Kịp thời QĐ và thực hiện QĐ kịp thời  Tư tưởng đạo đức tiến bộ, không đầu hàng trước khó khăn, cám dỗ  Thất bại  rút kinh nghiệm  Biết tự kiềm chế, dũng cảm, kiên trì đạt mục đích -Phân biệt: Ngoan cố 10/22/2013 6 * Hµnh ®éng ý chÝ Hµnh ®éng ý chÝ lµ hµnh ®éng cã ý thøc, cã chñ t©m, ®ßi hái nç lùc kh¾c phôc khã kh¨n ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých ®Ò ra §Æc ®iÓm hµnh ®éng ý chÝ XuÊt hiÖn khi gÆp khã kh¨n Do c¬ chÕ ®éng c¬ ho¸ hµnh ®éng ý thøc râ, chøa ®ùng néi dung ®¹o ®øc ý thøc ®iÒu khiÓn, ®iÒu chØnh ®Ó kh¾c phôc khã kh¨n KÜ x¶o vµ thãi quen KÜ x¶o lµ hµnh ®éng tù ®éng ho¸ ®îc h×nh thµnh mét c¸ch cã ý thøc , nghÜa lµ hµnh ®éng tù ®éng ho¸ nhê luyÖn tËp Thãi quen lµ lo¹i tù ®éng ho¸ æn ®Þnh, trë thµnh nhu cÇu cña con ngêi KÜ x¶o Thãi quen Mang tÝnh kÜ thuËt Nhu cÇu, nÕp sèng G¾n t×nh huèng cô thÓ, BÒn v÷ng, ¨n s©u vµo nÕp cã thÓ bÞ mai mét sèng LuyÖn tËp NhiÒu con ®êng §¸nh gi¸ mÆt thao t¸c §¸nh gi¸ mÆt ®¹o ®øc