Báo cáo Hoàn thiện công nghệ thiết kế, chế tạo bộ khuếch đại siêu cao tần tạp thấp

Năm 1980 đ-ợc sự giúp đỡ của một Việt kiều tại Cộng hoà Pháp, Viện Kỹ thuật Quân sự đã triển khai thực hiện đề tài cấp Viện: “Nghiên cứu thiết kế chế tạo và áp dụng thử bộ khuếch đại siêu cao tần tạp âm thấp vào tuyếnthu rađa dải sóng 10 cm”và đã đ-ợc đánh giá nghiệm thu xuất xắc, nh-ng đề tài không đ-ợc tiếp tục phát triển do lúc đó chúng ta gặp rất nhiều khó khănvề nguồn vật t-linh kiện và kinh phí đảm bảo. Năm 1992 Viện Kỹ thuật Quân sự phối hợp với Viện Kỹ thuật Phòng không thực hiện đề tài cấp Bộ Quốc phòng: “Nghiên cứu chế tạo thaythế khối, phân khối, cụm chi tiết hay hỏng hóc trong khí tài phòng không bằng linh kiện và công nghệ mới”, trong đó việc nghiên cứu chế tạo và áp dụng bộ khuếch đại siêu cao tần bằng bán dẫn tr-ờng có nội tạp nhỏ vào tuyến thu của đài rađa cảnh giới dẫn đ-ờng làm việc ở dải sóng10 cm đã đ-ợc đánh giá tốt và có chỉ lệnh cho mở đề tài áp dụng thử. Năm 1997 Viện Kỹ thuật Quân sự tham gia dự án cải tiến đài rađa cảnh giới dẫn đ-ờng ?37 (làm việc ở dải sóng 10cm) của Quân chủng Phòng không tại Nhà máy Quốc phòng A29 với nội dung: cải tiến tuyến thu cao tần, trong đó đèn khuếch đại siêu cao tần YB99 đ-ợc thay thế bằng bộ khuếch đại siêu cao tần bán dẫn tr-ờng tạp thấp. Tuy kết quả đạt đ-ợc có nhiều khả quan (nghiệm thu đ-ợc ba bộ trên tổng số năm bộ), song vẫn còn nhiều điểm tồn tại nh-: độ nhạy máy thu không đồng đều ở các kênh; khó đảm bảo độ nhạy của kênh thu làm việc ở phía tần số cao; độ bền của bộ khuếch đại (khả năng chịu đựng mức công suấtlớn ở đầu vào máy thu) không cao; độ tin cậy làm việc thấp Nguyên nhân chính của những tồn tại đó là do: Việc nghiên cứu tính toán thiết kế ch-a hợp lý, khi thiết kế ch-a thực sự bám sát các yêu cầu tổng thể về chỉ tiêu kỹ thuật và tình trạng hoạtđộng thực tế của đài rađa ?37; Công nghệ chế tạo còn đơn giản và mang tính chất thủ công; Chất l-ợng vật t- linh kiện không đảm bảo; Trình độ và kinh nghiệm thực tế của đội ngũ cán bộ tham gia thực hiện ch-a cao; Sự xuống cấp của khí tài do thời gian khai thác sử dụng dài dẫn đến sự biến đổi các tham số kỹ thuật một cách khó kiểm soát đ-ợc Trên cơ sở kết quả đã đạt đ-ợc của các đề tài nghiên cứu và các dự án cải tiến rađa, tr-ớc những yêu cầu cấp bách về vật t-thay thế của các loại khí tài rađa, năm 2001 Thủ tr-ởng Bộ Quốc Phòng đã giao cho Phân viện Rađa (Viện Rađa ngày nay) chủ trì thực hiện Dự án sản xuất thử nghiệm cấp Nhà n-ớc “Hoàn thiện công nghệ thiết kế, chế tạo bộ khuếch đại siêu cao tần tạp thấp”. Ngày 15 tháng 1 năm 2002 Bộ tr-ởng Bộ KHCNMT (nay là Bộ KH-CN)ra quyết định số 49/QĐ-BKHCNMT phê duyệt Dự án và Dự án đ-ợc triển khai thực hiện thông qua Hợp đồng nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ số 01/2002/HĐ-DAĐL ngày 24.1.2002 giữa Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi tr-ờng; Bộ Quốc Phòng và Trung tâm KHKT&CNQS. Mục tiêu của Dự án là: Hoàn thiện quy trình công nghệ chế tạo bộ khuếch đại siêu cao tần tạp thấp cho rađa cảnh giới dẫn đ-ờng ?37làm việc ở dải sóng 10 cm và tiến tới thực hiện thiết kế chế tạo các bộ khuếch đại cao tần cho các đài rađa làm việc ở các dải sóng khácđể chủ độngnguồn vật t-thay thế, đảm bảo khả năng chiến đấu của các loại khí tài rađa trong quân đội ta hiện nay. Dự án này đã tập trung giải quyết các vấn đề cơ bản sau: - Khảo sát và đánh giá chính xác tình trạng kỹ thuật thực tế tuyến siêu cao tần của các đài rađa?37, trên cơ sở đó xác định lại chỉ tiêu kỹ thuật của bộ khuếch đại cao tần tạp thấp cho phù hợp. - Xác định và xây dựng quy trình tính toán thiết kế bộ khuếch đại cao tần tạp thấp cho rađa ?37 (bao gồm hai phần: mạch bảo vệvà mạch khuếch đại siêu cao tần tạp thấp) trên cơ sở nghiêncứu ứng dụng công nghệ và linh kiện mới. - Sản xuất 10 bộ khuếch đại siêu cao tần theo quy trình tính toán thiết kế đã xác định, lắp đặt sản phẩm vào rađa ?37 để chiến đấu thử nghiệm. - Tổ chức đánh giá kết quả thử nghiệm, trên cơ sở đó đ-a ra các kết luận và kiến nghị để có thể tiến hành triển khai sản xuất và đ-a sản phẩm vào trang bị. Báo cáo khoa học này trình bày các phần cơ bản nh-sau: Phần một:Khảo sát đánh giá tình trạng thực tuyến cao tần rađa ?37 Phần hai:Xây dựng chỉ tiêu kỹ thuật cho KĐCT tạp thấp ứng dụng ở rađa ?37 Phần ba:Cơ sở lý thuyết để tính toán thiết kế bộ KĐCT tạp thấp Phần bốn:Thiết kế, chế tạo bộ KĐCT tạp thấp ứng dụng trong rađa ?37 Phần năm: Xây dựng quy trình thiết kế, chế tạo, kiểm tra, lắp đặt bộ KĐCT Trong suốt quá trình thực hiện, dự án luôn nhận đ-ợc sự quan tâm ủng hộ nhiệt tình và có hiệu quả của các ngành, các cấp của Bộ KH-CN; Bộ QP; các đơn vị phối hợp và các đồng nghiệp. Điều đó đã tạo điều kiện rất thuận lợi cho sự thành công của dự án. Nhóm thực hiện dự án - Viện Rađa xin chânthành cảm ơn tất cả những sự ủng hộ đó!