Báo cáo Phân tích đánh giá thực trạng hoạt động và giải pháp của hệ thống ngân hàng thương mại trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

CHÖÔNG I : NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VEÀ TÍN DUÏNG VAØ NGAÂN HAØNG TRONG NEÀN KINH TEÁ THÒ TRÖÔØNG : 1.1.- LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ TÍN DUÏNG : 1.1.1 Baûn chaát cuûa tín duïng : * Khaùi nieäm : Tín duïng laø quan heä vay möôïn, quan heä söû duïng voán laãn nhau giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay döïa treân nguyeân taéc hoaøn traû. Giaù trò cuûa tín duïng khoâng ngöøng ñöôïc baûo toàn maø noù coøn ñöôïc naâng cao nhôø lôïi töùc tín duïng. * Baûn chaát cuûa tín duïng : Tín duïng laø heä thoáng quan heä kinh teá phaùt sinh giöõa ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay, nhôø quan heä aáy maø voán tieàn teä ñöôïc vaän ñoäng töø chuû theå naøy sang chuû theå khaùc ñeå söû duïng cho caùc nhu caàu khaùc nhau trong neàn kinh teá xaõ hoäi. 1.1.2 Chöùc naêng cuûa tín duïng : * Taäp trung vaø phaân phoái laïi voán tieàn teä : Ñaây laø chöùc naêng cô baûn nhaát cuûa tín duïng, nhôø chöùc naêng naøy cuûa tín duïng maø caùc nguoàn voán tieàn teä trong xaõ hoäi ñöôïc ñieàu hoaø töø nôi "thöøa" sang nôi " thieáu" ñeå söû duïng nhaèm phaùt trieån neàn kinh teá. + ÔÛ maët taäp trung voán tieàn teä : Nhôø söï hoaït ñoäng cuûa heä thoáng tín duïng maø caùc nguoàn tieàn nhaøn roãi ñöôïc taäp trung laïi, bao goàm tieàn nhaøn roãi cuûa daân chuùng, voán baèng tieàn cuûa caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc ñoaøn theå, xaõ hoäi... + ÔÛ maët phaân phoái laïi voán tieàn teä : Ñaây laø maët cô baûn cuûa chöùc naêng naøy - ñoù laø söï chuyeån hoaù ñeå söû duïng caùc nguoàn voán ñaõ taäp trung ñöôïc ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát löu thoâng haøng hoaù cuõng nhö nhu caàu tieâu duøng trong toaøn xaõ hoäi. Vì vaäy tín duïng coù öu theá roõ reät, noù kích thích maët taäp trung voán vaø thuùc ñaåy vieäc söû duïng voán coù hieäu quaû. * Tieát kieäm tieàn maët vaø chi phí löu thoâng cho xaõ hoäi : Hoaït ñoäng tín duïng, tröôùc heát taïo ñieàu kieän cho söï ra ñôøi cuûa caùc coâng cuï löu thoâng tín duïng nhö thöông phieáu, kyø phieáu, caùc loaïi seùc, caùc phöông tieän thanh toaùn hieän ñaïi nhö theû tín duïng, theû thanh toaùn...cho pheùp thay theá moät soá löôïng lôùn tieàn maët löu haønh ( keå caû tieàn ñuùc baèng kim loaïi quyù nhö tröôùc ñaây vaø tieàn giaáy nhö hieän nay) nhôø ñoù laøm giaûm bôùt caùc chi phí in tieàn, ñuùc tieàn,vaän chuyeån, baûo quaûn tieàn... * Phaûn aùnh vaø kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng kinh teá : Chöùc naêng naøy laø heä quaû cuûa hai chöùc naêng treân. Söï vaän ñoäng cuûa voán tín duïng phaàn lôùn laø söï vaän ñoäng gaén lieàn vôùi söï vaän ñoäng cuûa vaät tö, haøng hoaù, chi phí trong caùc xí nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá, vì vaäy qua ñoù tín duïng khoâng nhöõng laø taám göông phaûn aùnh tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp maø coøn thoâng qua ñoù thöïc 1 hieän vieäc kieåm soaùt caùc hoaït ñoäng aáy nhaèm ngaên chaën caùc hieän töôïng tieâu cöïc laõng phí, vi phaïm luaät phaùp trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. 1.1.3 Vai troø cuûa tín duïng : * Tín duïng goùp phaàn thuùc ñaåy saûn xuaát, löu thoâng haøng hoaù phaùt trieån : Tín duïng, tröôùc heát laø caàu noái giöõa tieát kieäm vaø ñaàu tö, laø nguoàn cung öùng voán cho caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc kinh teá, laø coâng cuï ñeå taäp trung voán moät caùch coù hieäu quaû trong neàn kinh teá, laø coâng cuï thuùc ñaåy tích tuï voán cho caùc xí nghieäp, toå chöùc kinh teá. * Tín duïng goùp phaàn oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû : Trong khi thöïc hieän chöùc naêng taäp trung vaø phaân phoái laïi, tín duïng ñaõ goùp phaàn laøm giaûm khoái löôïng tieàn löu haønh trong neàn kinh teá, ñaët bieät laø tieàn maët trong tay caùc taàng lôùp daân cö, laøm giaûm aùp löïc laïm phaùt, nhôø vaäy goùp phaàn laøm oån ñònh tieàn teä, maët khaùc, do cung öùng voán cho neàn kinh teá, laøm cho saûn xuaát ngaøy caøng phaùt trieån, saûn phaåm haøng hoaù dòch vuï laøm ra ngaøy caøng nhieàu, ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu ngaøy caøng taêng cuûa xaõ hoäi, chính nhôø ñoù maø tín duïng goùp phaàn laøm oån ñònh thò tröôøng giaù caû trong nöôùc. * Goùp phaàn oån ñònh ñôøi soáng, taïo coâng aên vieäc laøm vaø oån ñònh traät töï xaõ hoäi : Moät maët, do tín duïng coù taùc duïng thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån. Maët khaùc, do voán tín duïng cung öùng ñaõ thu huùt ñöôïc löïc löôïng saûn xuaát môùi ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Qua ñoù, xaõ hoäi ñöôïc phaùt trieån laønh maïnh, ñôøi soáng ñöôïc oån ñònh, ai cuõng coù coâng aên vieäc laøm...ñoù laø tieàn ñeà quan troïng ñeå oån ñònh traät töï xaõ hoäi. Cuoái cuøng tín duïng coøn coù vai troø quan troïng trong vieäc môû roäng vaø phaùt trieån caùc moái quan heä kinh teá ñoái ngoaïi vaø môû roäng giao löu quoác teá. 1.2.- TOÅNG QUAN VEÀ NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI : 1.2.1 Khaùi nieäm : NHTM laø loaïi ngaân haøng giao dòch tröïc tieáp vôùi caùc coâng ty, xí nghieäp, toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân baèng caùch nhaän tieàn göûi roài söû duïng soá voán ñoù ñeå cho vay, chieát khaáu vaø cung öùng caùc dòch vuï ngaân haøng cho caùc ñoái töôïng noùi treân. Nhö vaäy, Ngaân haøng thöông maïi laø toå chöùc kinh doanh tieàn teä maø hoaït ñoäng chuû yeáu vaø thöôøng xuyeân laø nhaän tieàn göûi cuûa khaùch haøng vôùi traùch nhieäm hoaøn traû vaø söû duïng soá tieàn ñoù ñeå cho vay, thöïc hieän nghieäp vuï chieát khaáu vaø laøm phöông tieän thanh toaùn. Theo luaät caùc toå chöùc tín duïng thì Ngaân haøng laø loaïi hình toå chöùc tín duïng ñöôïc thöïc hieän toaøn boä hoaït ñoäng ngaân haøng vaø caùc hoaït ñoäng khaùc coù lieân quan. Trong ñoù hoaït ñoäng Ngaân haøng laø hoaït ñoäng kinh doanh tieàn teä ( huy ñoäng voán, caáp tín duïng, baûo laõnh vv...) 2 - Caù nhaân Cho vay - Caù nhaân - Hoä gia ñình - Hoä gia ñình - Coâng ty Nhaän tieàn göûi NHTM Cung caáp - Coâng ty - Xí nghieäp dòch vuï Ngaân haøng - Xí nghieäp - Caùc toå chöùc Tieát kieäm - Caùc toå chöùc 1.2.2 Caùc chöùc naêng cuûa Ngaân haøng thöông maïi : * Trung gian tín duïng : Ñaây laø chöùc naêng ñaëc tröng cô baûn nhaát cuûa NHTM vaø coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy neàn kinh teá haøng hoaù phaùt trieån, moät maëc NHTM huy ñoäng vaø taäp trung caùc nguoàn voán tieàn teä taïm thôøi nhaøn roãi trong neàn kinh teá ñeå hình thaønh voán cho vay; maët khaùc, treân cô sôû nguoàn voán ñaõ huy ñoäng ñöôïc, Ngaân haøng söû duïng cho vay ñaùp öùng nhu caàu voán cuûa neàn kinh teá, thuùc ñaåy quaù trình taùi saûn xuaát cuûa caùc doanh nghieäp. * Trung gian thanh toaùn vaø quaûn lyù caùc phöông tieän thanh toaùn : Ngaân haøng seõ trôû thaønh ngöôøi thuû quyõ cuûa caùc doanh nghieäp, thöïc hieän caùc dòch vuï thanh toaùn theo söï uyû nhieäm cuûa khaùch haøng. Trong khi laøm chöùc naêng trung gian thanh toaùn, Ngaân haøng seõ taïo ra nhöõng coâng cuï löu thoâng tín duïng vaø ñoäc quyeàn quaûn lyù caùc coâng cuï ñoù nhö : Seùc, giaáy chuyeån ngaân, theû thanh toaùn... nhôø vaøo caùc coâng cuï naøy, caùc NHTM ñaõ tieát kieäm ñöôïc cho xaõ hoäi raát nhieàu veà chi phí löu thoâng. * Cung caáp caùc dòch vuï taøi chính - Ngaân haøng : Trong quaù trình thöïc hieän nghieäp vuï tín duïng vaø ngaân quyõ, Ngaân haøng coù theå laøm tö vaán taøi chính, ñaàu tö, giöõ hoä giaáy tôø, chöùng khoaùn, laøm ñaïi lyù phaùt haønh coå phieáu cho caùc doanh nghieäp ... ñeå nhaän tieàn hoa hoàng, seõ vöøa tieát kieäm chi phí vöøa ñaït hieäu quaû cao. Coøn trong quaù trình tham gia thò tröôøng tieàn teä döôùi hình thöùc mua caùc chöùng khoaùn, phaùt haønh vaø baùn caùc coå phieáu, mua baùn soá dö treân taøi khoaûn taïi NHNN...thì NHTM ñôn thuaàn laø doanh nghieäp kinh doanh ñeå thu lôïi nhuaän. Qua ñoù chuùng ta thaáy raèng NHTM laø ñònh cheá taøi chính trung gian kinh doanh quyeàn söû duïng voán tieàn teä giöõa ngöôøi göûi tieàn vaø beân kia laø ngöôøi söû duïng tieàn, hoaït ñoäng kinh doanh ñoù gaén lieàn vôùi söï thaêng traàm cuûa neàn kinh teá. Nhö vaäy moät NHTM coù theå noùi laø kinh doanh coù hieäu quaû khi hoï coù moät löôïng khaùch haøng lôùn vôùi tyû leä ruûi ro thaáp. Hay noùi khaùc ñi chính chaát löôïng khaùch haøng maø moät NHTM coù ñöôïc seõ quyeát ñònh söï thaéng lôïi cuûa NHTM ñoù trong quaù trình phaùt trieån. 1.2.3 Caùc moâ hình toå chöùc : * Caên cöù vaøo tính chaát hoaït ñoäng cuûa NHTM : NHTM chuyeân doanh : Laø loaïi Ngaân haøng ñöôïc chuyeân moân hoaù ôû moät soá 3 nghieäp vuï Ngaân haøng, phuïc vuï cho moät hay moät soá lónh vöïc kinh teá nhaát ñònh. Ví duï nhö Ngaân haøng noâng nghieäp chæ phuïc vuï lónh vöïc noâng, laâm, ngö nghieäp. NHTM toång hôïp : Thöïc hieän toaøn boä hoaëc haàu nhö toaøn boä caùc nghieäp vuï Ngaân haøng vaø cho moïi lónh vöïc. * Caên cöù theo tính chaát sôû höõu cuûa NHTM : NHTMQD : Laø NHTM ñöôïc thaønh laäp toaøn boä baèng voán cuûa ngaân saùch Nhaø nöôùc nhö Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam, Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam... NHTMCP : Laø Ngaân haøng ñöôïc thaønh laäp döôùi hình thöùc coâng ty coå phaàn, nguoàn voán ban ñaàu coù ñöôïc do caùc coå ñoâng ñoùng goùp mua coå phieáu cuûa Ngaân haøng. Ví duï nhö Ngaân haøng Ñaïi Nam, Ngaân haøng AÙ Chaâu... NHLD : Laø Ngaân haøng ñöôïc thaønh laäp baèng voán goùp cuûa beân Vieät Nam (goàm moät hoaëc nhieàu Ngaân haøng Vieät Nam) vaø beân nöôùc ngoaøi (goàm moät hoaëc nhieàu Ngaân haøng nöôùc ngoaøi) treân cô sôû hôïp ñoàng lieân doanh. NHLD laø moät phaùp nhaân Vieät Nam, coù truï sôû chính taïi Vieät Nam, hoaït ñoäng theo giaáy pheùp thaønh laäp vaø hoaït ñoäng theo caùc quy ñònh lieân quan cuûa phaùp luaät Vieät Nam. Thôøi gian hoaït ñoäng ñöôïc quy ñònh trong giaáy pheùp khoâng quaù 30 naêm. CN-NHNNg : Laø ñôn vò phuï thuoäc cuûa NHNNg, ñöôïc NHNNg baûo ñaûm chòu traùch nhieäm ñoái vôùi moïi nghóa vuï vaø cam keát cuûa chi nhaùnh taïi Vieät Nam. Chi nhaùnh NHNNg coù quyeàn vaø nghóa vuï do phaùp luaät Vieät Nam quy ñònh, hoaït ñoäng theo giaáy pheùp môû chi nhaùnh vaø caùc quy ñònh lieân quan cuûa phaùp luaät Vieät Nam. Thôøi gian hoaït ñoäng ñöôïc quy ñònh trong giaáy pheùp khoâng quaù 20 naêm. 1.3. - CAÙC NGHIEÄP VUÏ CUÛA NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI : 1.3.1 Nghieäp vuï nguoàn voán vaø taøi saûn nôï cuûa NHTM : Nghieäp vuï huy ñoäng nguoàn voán laø hoaït ñoäng tieàn ñeà coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi baûn thaân Ngaân haøng cuõng nhö ñoái vôùi xaõ hoäi. Trong nghieäp vuï naøy, NHTM ñöôïc söû duïng nhöõng bieän phaùp vaø coâng cuï caàn thieát maø luaät phaùp cho pheùp ñeå huy ñoäng caùc nguoàn tieàn nhaøn roãi trong xaõ hoäi, laøm nguoàn voán tín duïng ñeå cho vay ñoái vôùi neàn kinh teá. Keát quaû cuûa nghieäp vuï nguoàn voán laø taïo ra nguoàn voán ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa neàn kinh teá. * Voán ñieàu leä vaø caùc quyõ : Voán ñieàu leä, caùc quyõ cuûa Ngaân haøng ñöôïc goïi laø voán cuûa Ngaân haøng, laø nguoàn voán khôûi ñaàu vaø ñöôïc boå sung trong quaù trình hoaït ñoäng. Voán ñieàu leä : Laø soá voán ban ñaàu khi thaønh laäp Ngaân haøng ñöôïc ghi vaøo ñieàu leä cuûa Ngaân haøng. Voán ñieàu leä ít nhaát phaûi baèng möùc voán phaùp ñònh do Chính phuû quy ñònh (xem Baûng 1.1) Baûng 1.1 : Voán phaùp ñònh cuûa NHTM 4 LOAÏI NGAÂN HAØNG Möùc voán phaùp ñònh Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân Vieät Nam 2.200.000.000.000VNÑ Ngaân haøng Coâng thöông Vieät Nam 1.100.000.000.000VNÑ Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam 1.100.000.000.000VNÑ Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam 1.100.000.000.000VNÑ Ngaân haøng Thöông maïi coå phaàn taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh 70.000.000.000VNÑ Ngaân haøng lieân doanh 10.000.000USD Chi nhaùnh Ngaân haøng nöôùc ngoaøi 15.000.000USD ( Trích danh muïc möùc voán phaùp ñònh theo Nghò ñònh soá 82/1998/NÑ-CP ngaøy 03/10/1998 cuûa Chính phuû) Ñoái vôùi NHTMQD : Voán ñieàu leä do ngaân saùch Nhaø nöôùc caáp 100%. Theo nguyeân taéc, soá caáp ban ñaàu phaûi ñaït ít nhaát 50% voán ñieàu leä cuûa NHTMQD. Soá coøn laïi seõ caáp tieáp ñuû trong thôøi haïn nhaát ñònh. Ñoái vôùi NHTMCP : Voán ñieàu leä do caùc coå ñoâng ñoùng goùp döôùi hình thöùc voán coå phaàn. Toaøn boä soá voán döï kieán hình thaønh seõ ñöôïc chia laøm nhieàu coå phaàn, moãi coå phaàn coù giaù trò ngang nhau, moät caù nhaân, phaùp nhaân ñöôïc quyeàn tham gia moät hoaëc moät soá coå phaàn nhaát ñònh. Theo quy ñònh, moãi NHTMCP phaûi coù moät soá coå ñoâng toái thieåu. Trong ñoù nhaát thieát phaûi coù coå ñoâng laø doanh nghieäp Nhaø nöôùc tham gia moät soá voán toái thieåu theo quy ñònh. Luaät phaùp coøn cho pheùp coå ñoâng laø ngöôøi nöôùc ngoaøi tham gia nhöng soá löôïng coå ñoâng vaø tyû leä voán coå phaàn tham gia khoâng quaù tyû leä quy ñònh. Caùc coå ñoâng saùng laäp buoäc phaûi tham gia toái thieåu 20% voán coå phaàn. Chæ khi naøo caùc coå ñoâng ñaõ ñaêng kyù vaø goùp voán coå phaàn ñaït ñöôïc ít nhaát 50% soá voán döï kieán theå hieän treân taøi khoaûn tieàn gôûi phong toaû veà voán coå phaàn taïi chi nhaùnh Ngaân haøng Nhaø nöôùc, thì môùi ñöôïc coi laø thaønh coâng vaø seõ ñöôïc caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng. Soá coå phaàn coøn laïi thoâng thöôøng phaûi ñöôïc goùp ñuû trong thôøi haïn moät naêm. Ñoái vôùi NHLD : Phaàn goùp voán cuûa nöôùc ngoaøi khoâng ñöôïc vöôït quaù 50% voán ñieàu leä cuûa NHLD. Voán Ñieàu leä cuûa NHTM. Tröôùc heát ñöôïc duøng ñeå : - Xaây döïng nhaø cöûa, vaên phoøng laøm vieäc, mua saém taøi saûn, trang thieát bò. - Ñeå taïo cô sôû vaät chaát, ñaûm baûo cho hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng, soá coøn laïi ñeå ñaàu tö, lieân doanh vaø cho vay trung, daøi haïn. * Caùc quyõ döï tröõ cuûa NHTM : 5 Ñaây laø caùc quyõ baét buoäc phaûi trích laäp trong quaù trình toàn taïi vaø hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng. Nguoàn hình thaønh quyõ döï tröõ laø trích theo tyû leä phaàn traêm theo quy ñònh treân soá lôïi nhuaän roøng cuûa Ngaân haøng. Caùc quyõ naøy goàm : + Quyõ döï tröõ boå sung voán ñieàu leä : Trích 5% lôïi nhuaän roøng haøng naêm cho ñeán khi baèng voán ñieàu leä. + Quyõ döï phoøng Taøi chính : Trích 10% laõi roøng ñeå buø ñaép ruûi ro. + Quyõ phaùt trieån, ñaàu tö phaùi trieån : Trích töø 5% ñeán 50% theo quy ñònh cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò. + Quyõ döï phoøng trôï caáp maát vieäc : Trích 5% laõi roøng. + Quyõ phuùc lôïi khen thöôûng : Trích töø 35% ñeán 45% laõi roøng ñeå taêng cöôøng phuùc lôïi cho ngöôøi lao ñoäng vaø khen thöôûng cho caùn boä coâng nhaân vieân. Ngoaøøi ra, trong caùc NHTM coøn coù nhöõng quyõ ñöôïc xaùc laäp khoâng döïa vaøo lôïi nhuaän roøng maø coù nguoàn buø ñaép nhö quyõ khaáu hao, quyõ baûo toàn voán... Toång hôïp caùc nguoàn voán ñieàu leä, caùc quyõ döï tröõ vaø caùc quyõ khaùc cuûa Ngaân haøng goïi chung laø voán töï coù cuûa Ngaân haøng. Ñaây laø yeáu toá taøi chính quan troïng baäc nhaát, noù vöøa cho thaáy quy moâ cuûa Ngaân haøng, vöøa phaûn aùnh khaû naêng ñaûm baûo caùc khoaûn nôï cuûa Ngaân haøng ñoái vôùi khaùch haøng. Tuy nhieân thöïc coù voán töï coù cuûa Ngaân haøng chæ bao goàm ( voán ñieàu leä + quyõ döï tröõ) maø thoâi. * Voán huy ñoäng : Voán huy ñoäng laø nguoàn voán chuû yeáu cuûa NHTM, thöïc chaát laø taøi saûn baèng tieàn cuûa caùc sôû höõu chuû maø Ngaân haøng taïm thôøi quaûn lyù vaø söû duïng, nhöng vôùi nghóa vuï hoaøn traû kòp thôøi, ñaày ñuû khi khaùch haøng yeâu caàu. Nguoàn voán huy ñoäng laø nguoàn taøi nguyeân to lôùn nhaát vaø bao goàm : Tieàn göûi khoâng kyø haïn cuûa ñôn vò, caù nhaân ; tieàn göûi tieát kieäm khoâng kyø haïn; tieàn göûi tieát kieäm coù kyø haïn; tieàn phaùt haønh kyø phieáu, traùi phieáu; caùc khoaûn tieàn göûi khaùc. Ñoái vôùi tieàn göûi cuûa caù nhaân vaø ñôn vò, ngoaøi laõi suaát, thì nhu caàu giao dòch vôùi nhöõng tieän lôïi nhanh choùng vaø an toaøn laø yeáu toá cô baûn ñeå thu huùt nguoàn tieàn naøy. Ñoái vôùi tieàn göûi tieát kieäm, tieàn phaùt haønh kyø phieáu, traùi phieáu, thì laõi suaát laø yeáu toá quyeát ñònh vì ngöôøi göûi tieát kieäm hay mua kyø phieáu ñeàu nhaèm muïc ñích kieám lôøi. Ñeå ñaûm baûo moät khoaûng caùch an toaøn trong hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng, trong moái töông quan giöõa voán töï coù vaø voán huy ñoäng, neáu cheânh leäch ñoù caøng lôùn thì heä soá an toaøn cuûa Ngaân haøng seõ caøng thaáp. Vì vaäy, ñeå ñaûm baûo möùc ñoä an toaøn toái thieåu, caàn coù quy ñònh giôùi haïn giöõa voán töï coù vaø voán huy ñoäng. * Voán ñi vay : Nguoàn voán ñi vay coù vò trí quan troïng trong toång nguoàn voán cuûa NHTM. Thuoäc loaïi naøy bao goàm : 6 * Voán vay trong nöôùc + Vay NHTW : NHTW seõ tieáp voán cho NHTM thoâng qua bieän phaùp chieát khaáu, taùi chieát khaáu, neáu caùc hoà sô tín duïng cuøng caùc chöùng töø xin taùi chieát khaáu laø coù chaát löôïng. Laøm nhö vaäy, NHTW trôû thaønh choã döïa vaø laø ngöôøi cho vay cuoái cuøng ñoái vôùi NHTM. + Vay caùc NHTM khaùc thoâng qua thò tröôøng lieân Ngaân haøng. * Voán vay NHNNg * Voán tieáp nhaän : Ñaây laø caùc nguoàn tieáp nhaän töø caùc toå chöùc taøi chính Ngaân haøng, töø Ngaân saùch Nhaø nöôùc...ñeå taøi trôï theo caùc chöông trình, döï aùn veà phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, caûi taïo moâi sinh...Nguoàn voán naøy chæ ñöôïc söû duïng theo ñuùng ñoái töôïng vaø muïc tieâu ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. * Voán khaùc : Ñoù laø caùc nguoàn voán phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng ( ñaïi lyù, chuyeån tieàn, caùc dòch vuï Ngaân haøng...) 1.3.2 Caáp tín duïng vaø ñaàu tö ( Nghieäp vuï söû duïng voán) : Nghieäp vuï cho vay vaø ñaàu tö laø nghieäp vuï söû duïng voán quan troïng nhaát, quyeát ñònh ñeán khaû naêng toàn taïi vaø hoaït ñoäng cuûa NHTM. Ñaây laø caùc nghieäp vuï caáu thaønh boä phaän chuû yeáu vaø quan troïng cuûa taøi saûn coù cuûa Ngaân haøng. Thaønh phaàn taøi saûn coù cuûa Ngaân haøng goàm : Döï tröõ, cho vay, ñaàu tö, taøi saûn coù khaùc. * Döï tröõ : Hoaït ñoäng cuûa Ngaân haøng nhaèm muïc ñích kieám lôøi song caàn phaûi baûo ñaûm an toaøn ñeå giöõ vöõng loøng tin cuûa khaùc haøng. Muoán coù ñöôïc söï tin caäy veà phía khaùch haøng, tröôùc heát phaûi ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn laøm sao ñeå ñaùp öùng ñöôïc caùc nhu caàu ruùt tieàn cuûa khaùch haøng. Vì vaäy, caùc Ngaân haøng phaûi ñeå daønh moät phaàn nguoàn voán, khoâng söû duïng noù, ñeå saün saøng ñaùp öùng nhu caàu thanh toaùn. Phaàn voán ñeå daønh naøy goïi laø döï tröõ. + Döï tröõ baét buoäc laø moät boä phaän caàn thieát vaø taát yeáu ñoái vôùi moïi Ngaân haøng. Tuy nhieân, ñeå ñaûm baûo an toaøn chung cho toaøn heä thoáng, ñeå thöïc hieän moät caùch thoáng nhaát, ñoàng thôøi qua ñoù söû duïng nhö moät coâng cuï ñeå ñieàu haønh chính saùch tieàn teä. NHTW ñöôïc pheùp aán ñònh moät tyû leä döï tröõ baét buoäc trong töøng thôøi kyø nhaát ñònh theo quy luaät cuûa Luaät NHNN Vieät Nam ( Luaät soá 01/1997/QH10) nhö sau : Soá dö tieàn göûi + Soá dö tieàn göûi Tyû leä Tieàn döï tröõ baét ñaàu thaùng tröôùc cuoái thaùng tröôùc döï tröõ buoäc thaùng naøy = --------------------------------------------------------- X baét buoäc 2 kyø naøy Caên cöù vaøo quyeát ñònh soá 560/2001/QÑ-NHNN1 ngaøy 27/04/2001 cuûa Thoáng ñoác NHNN Vieät Nam quy ñònh tyû leä döï tröõ baét buoäc cuûa caùc TCTD (bao goàm caû ñoàng Vieät Nam, ngoaïi teä) nhö sau : 7 Ñoái vôùi tieàn göûi baèng ngoaïi teä khoâng kyø haïn vaø coù kyø haïn döôùi 12 thaùng cuûa caùc NHTMQD, NHTMCP ñoâ thò, CN-NHNNg, NHLD laø 15% treân toång soá dö tieàn göûi baèng ngoaïi teä phaûi döï tröõ baét buoäc. Ñoái vôùi tieàn göûi baèng Ñoàng Vieät Nam khoâng kyø haïn vaø coù kyø haïn döôùi 12 thaùng cuûa caùc NHTMQD ( khoâng bao goàm Ngaân haøng Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân), NHTMCP ñoâ thò, CN-NHNNg, NHLD laø 3% treân toång soá dö tieàn göûi baèng Ñoàng Vieät Nam phaûi döï tröõ baét buoäc. + Döï tröõ sô caáp : Goàm tieàn maët, caùc khoaûn coi nhö tieàn maët; tieàn göûi taïi NHTW (tieàn göûi khoâng kyø haïn); tieàn göûi taïi caùc Ngaân haøng khaùc; caùc khoaûn khaùc ( ngaân quyõ ñang thu...) + Döï tröõ thöù caáp : Döï tröõ thöù caáp ( caáp 2) laø d