Các yếu tố tác động đến sự hài lòng của nhân sự tại các doanh nghiệp thương mại điện tử ở Việt Nam

TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế Trangchủ: ISSN 2615-9848 TẠPCHÍ QUẢNLÝ ¨KINHTẾQUỐCTẾ TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số129(6/2020)  CÁCYẾUTỐTÁCĐỘNGĐẾNSỰHÀILÒNGCỦANHÂNSỰTẠI CÁCDOANHNGHIỆPTHƯƠNGMẠIĐIỆNTỬỞVIỆTNAM NguyễnLêHảiKhánh BộCôngan,HàNội,ViệtNam Ngàynhận:30/05/2020;Ngàyhoànthànhbiêntập:26/06/2020;Ngàyduyệtđăng:29/06/2020 Tómtắt:Bàiviếtnàykiểmđịnhcácnhântốthuộcmôitrườngnhânsựtácđộngđến sựhàilòngcủanhânviêntạidoanhnghiệpthươngmạiđiệntửvàkiểmchứngmối quanhệgiữacácbiếntácđộng.Dữliệunghiêncứuthựchiệnbằngphươngpháp điềutrangẫunhiênvới101nhânviêntạicáccôngtySendo,Lazada,TikivàShopee thôngquađiềutrabằngbảnghỏi.DữliệuđượcxửlýbằngphầnmềmSPSS22.0 quacácbướcphântíchđộtincậy,phântíchkhámphánhântố,phântíchkhẳngđịnh nhântốvàmôhìnhhồiquituyếntính.Kếtquảnghiêncứuchỉrarằngbảnchấtcông việcvàđàotạochuyênmôn,thunhập,cơhộithăngtiếnvànănglực,sựquantâmcủa cấptrênvàđồngnghiệphợptácvàlãnhđạocôngbằngcótácđộngtíchcựcđếnsự hàilòngtrongcôngviệctạidoanhnghiệpthươngmạiđiệntửtạiViệtNam. Từkhóa:Sựhàilòngcôngviệc,Doanhnghiệpthươngmạiđiệntử FACTORSAFFECTINGEMPLOYEES’SATISFACTIONIN E-COMMERCEENTERPRISESINVIETNAM Abstract:Thisreseachinvestigatesandtestingfactorsinthepersonnelenvironment a൵ecting employeesatisfaction at e-commerce enterprises, aswell as veri¿es the relationship between the variables. The research data was conducted by random surveymethodwith101theemployeesatSendo,Lazada,Tiki,andShopeeCompany through a questionnaire survey. The data was processed by SPSS 22.0 software usingreliabilityanalysis,factordiscoveryanalysis,factorcon¿rmationanalysisand linear regressionmodel.Theresultsof thestudyindicatethat: thenatureofwork and professional training, income,promotedopportunities, andcompetencies, the interestofsuperiorsandcolleaguesincooperationandfairleadershiphaveapositive impactonjobsatisfactionate-commercebusinessesinVietnam. Keywords:Jobsatisfaction,E-commercebusiness 1 Tácgiảliênhệ,Email:virkiller.¿re@gmail.com TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số129(6/2020)80 1.Giớithiệu Kháchhàngvànhânviênlànhữngnhântốquantrọngtronghoạtđộngkinhdoanh củadoanhnghiệp.Nhânviênđóngvaitròlà“kháchhàngnộibộ”củadoanhnghiệp, đápứngvàhoànthànhcácmụctiêucôngviệc.Tuyvậy,đôikhidoanhnghiệpchỉquan tâmtớikháchhàngbênngoàimàbỏquasựhàilòngcủa“kháchhàngnộibộ”-đối tượngđóngvaitròquantrọngtrongmọihoạtđộngcủadoanhnghiệp. Sựhàilòngvớicôngviệccủangườilaođộngảnhhưởngtớilòngtrungthànhcủa nhânviênvớidoanhnghiệpvàhiệusuấtlaođộng.Vìvậy,nếudoanhnghiệptạocho ngườilaođộnghàilòngvớicôngviệc,tácđộngtớilòngtrungthànhvàhiệusuấtlao độngsẽđượcthúcđẩytíchcực.Ngượclại,nếunhânviênkhônghàilòngvớicôngviệc hiệntại,haiyếutốnóitrêncũngchịuảnhhưởngtiêucựcvàdẫntớikếtquảhoạtđộng kinhdoanhcủadoanhnghiệpsuygiảm(Kreitner&Kinichi,2007). Thươngmạiđiệntử(TMĐT)tạiViệtNamđangcósựtăngtrưởngvàpháttriển mạnhmẽtrongthờigianqua.Từ2016đến2018,doanhsốTMĐTViệtNamđãtăng 200%(từ4tỷUSDlên8tỷUSD),chiếm2,8%tổngmứcbánlẻdoanhthuthươngmại dịchvụcảnước(BộCôngThương,2019).ĐểtiếptụcthúcđẩysựpháttriểnTMĐT, doanhnghiệpTMĐTtạiViệtNamcầnnângcaochấtlượngmọinguồnlựccủadoanh nghiệp,đặcbiệt lànguồnnhân lực.Vìvậy,doanhnghiệpkinhdoanhTMĐTngày càngchútrọngvàoviệctạosựhàilòngcủanhânviênvớicôngviệcnhằmtácđộngtích cựctớilòngtrungthànhvàhiệuquảcôngviệccủanhânviên.Nghiêncứunàythực hiệntạicácdoanhnghiệpthươngmạiđiệntửViệtNambaogồmSendo,Lazada,Tiki vàShopeeđểgiảiquyếtcácmụctiêunghiêncứutrên. 2.Cơsởlýthuyếtvàgiảthuyếtnghiêncứu 2.1Sựhàilòngcôngviệc Sựhàilònglàcơsởthúcđẩyvàgắnbócủanhânsựtrongdoanhnghiệp.Sựhài lòngcóliênquantớicácyếutốtâmlý,sinhlývàcácyếutốmôitrườnglàmviệckhiến chongườilaođộngthựcsựcảmthấyhàilòngvớicôngviệchiệntại(Hoppock,1935). Weiss&cộngsự(1967)địnhnghĩahàilòngtrongcôngviệclàtháiđộvềcôngviệc đượcthểhiệnbằngcảmnhận,niềmtinvàhànhvicủangườilaođộngtrongcôngviệc. Smith&cộngsự(1969)chorằngsựhàilòngvớicôngviệcđơngiảnlàcảmgiácngười laođộnghàilòngvớicôngviệchọđanglàm.TácgiảKusku(2003)chorằngsựhài lòngvớicôngviệcthểhiệnviệcnhucầuvàmongmuốncánhânđượcđápứngvàmức độcảmnhậncủanhânviênvềmongmuốncủahọ.Cùngvớiquanđiểmnày,Kusku (2003)chorằngsựhàilòngvớicôngviệclàsựphùhợpgiữamongmuốnvàcảmnhận vềcôngviệccủanhânviên.Sựhàilòngvềcôngviệccủangườilaođộngbiểuhiện bằngsựtíchcựctrongtrạngtháicảmxúcthểhiệnquahànhvi,niềmtincủahọ(Luddy, 2015;Vroom,1964;Locke,1976;Quinn&Staines,1979;Weiss&cộngsự,1967). ThuyếtnhucầucủaMaslow(1943)chorằngcánhânhànhđộngtheonhucầutăngdần theocấpbậc(5loạinhucầu),thuyếthainhântốcủaMcGregor(1960)vềbảnchấtcon ngườidựatrênmộtnhómgiảđịnh,từđó,họđưaracáchhànhxửvớinhânviên,thuyết Xquanniệmmangtínhtiêucựcchorằngngườilaođộngkhôngthamvọng,không thíchlàmviệcvàkhôngcótráchnhiệm;thuyếtYquanniệmmangtíchchấttíchcực chorằngngườilaođộngcóthểtựmìnhđịnhhướngcôngviệcvàsẵnsàngchịutrách nhiệmvàhọcoicôngviệclàtấtyếunhưvuichơigiảitrí.Herzberg(1966)đãthựchiện điềutrađểtìmracácnhântốliênquanđếnsựthỏamãn,bấtmãnvàđộngcơtrong côngviệc,từđóôngđưaragiảthuyếtvềcácyếutốduytrìvàcácyếutốđộngviênvới ngườilaođộng.McClelland(1961)đưarathuyếtbanhucầu,trongđó,conngườicóba nhucầucơbảnlànhucầuthànhtựu,nhucầuliênminhvànhucầuquyềnlực.Vroom TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số129(6/2020)  (1964)chorằngnếuconngườitinvàogiátrịmụctiêucủaviệcmìnhđanglàmvànhận thấyviệchọlàmgiúpđạtđượcmụctiêuthìhọsẽđộnglựcđểthựchiệncôngviệc.Tuy nhiên,đểđolườngcácyếutốtácđộngđếnsựhàilòngtrongcácdoanhnghiệpthương mạiđiệntửthìlạichưachonhiềunghiêncứuđểkiểmchứngsựphụhợpcủacáckhung lýthuyếtđãđưaratrướcđó.Nghiêncứunàyđượcthiếtkếđểtrảlờichocâuhỏitrên. 2.2Cácyếutốtácđộngđếnsựhàilòngcôngviệc 2.2.1Bảnchấtcôngviệc Nhântố“bảnchấtcôngviệc”đượcdùngđểchỉramứcđộphùhợpcủabảnchất côngviệcvớinănglực,mongmuốncủangườilaođộng.Sựphùhợpởđâyđượcthể hiệnthôngquacáckhíacạnh:sựphùhợpvớinănglực,chuyênmôn;khảnănghiểurõ côngviệcthựchiện;côngviệcmangđếnđộnglựcchongườilaođộngcốnghiến,sáng tạo(Luddy,2005).Sựảnhhưởngcủanhântố“bảnchấtcôngviệc”tớimứcđộhàilòng vớicôngviệcđãđượcchứngminhquanhiềunghiêncứuthựcnghiệm(Luddy,2005; Châu,2009;Hà&Võ,2011). 2.2.2Cơhộiđàotạovàthăngtiến Đàotạolàquátrìnhhọchỏinhữngkỹnăngcầnthiếtđểthựchiệnmộtcôngviệc cụthể.Thăngtiếnlàviệcdichuyểntừvịtríhiệntạilênvịtríhoặccôngviệcquan trọnghơntrongmộttổchức(Châu,2009).Kháiniệm“cơhộithăngtiến”phảnánh việcngườilaođộngcóđượcngườisửdụnglaođộngtạocơhộipháttriểnvàthăng tiếnsựnghiệptạitổchức/doanhnghiệptrongquátrìnhlàmviệchaykhông.“Cơhội thăngtiến”đượcxemnhưmộtyếutốđộngviênnhânviên(Robbins,2002).Ellickson &Logsdon(2002)chorằngcơhộithăngtiếnvàsựhàilòngcôngviệccómốiliênhệ chặtchẽ.Trongkhiđó,Kreitner&Kinicki(2001)chỉramốiquanhệtíchcựcgiữacơ hộiđàotạovàthăngtiếnvớisựhàilòngcôngviệcphụthuộcvàosựcôngbằngnhận thứccủanhânviên. 2.2.3Lãnhđạo “Lãnhđạo”làcấptrêntrựctiếpcủanhânviên.Thôngquaviệcđốixửcôngbằng, sựquantâmđếncấpdưới,cónănglực,tầmnhìnvàkhảnăngđiềuhànhcũngnhưhỗ trợnhânviêntrongcôngviệc,lãnhđạođemđếnsựhàilòngchonhânviên(Robbins, 2002).TheoRamsey&Sohi(1997),lãnhđạoảnhhưởngtớitinhthầnlàmviệcvàảnh hưởngđếntháiđộhànhvihợptáchaybấthợptáccủangườilaođộng.Nhàlãnhđạo theophongcáchdânchủthườngnhậnđượcnhiềuthiệncảmtừnhânviên,cóthểthúc đẩytinhthầnlàmviệcvàgiảmthiểubấtmãncủanhânviênbằngcáchđộngviênđúng lúc.Tronggiaotiếpvàtuyêntruyềnphổbiếngiátrịcốtlõicủadoanhnghiệptớingười laođộng,sựđồngtìnhvàchấpnhậncủangườilaođộngvềnhữnggiátrịcủadoanh nghiệpcóthểảnhhưởngđếntháiđộvàhànhvicủanhânviên.Khimốiquanhệgiữa lãnhđạovànhânviêntốt,sựgiaotiếptrongnhómlàmviệccũngnhưsựhợptácđạt kếtquảtốthơn.Cácdẫnchứngtrênchothấykhisựtươngtácgiữalãnhđạovànhân viênđượcnângcaosẽdẫntớigiaotiếpnộibộvàhợptácnộibộtốthơn,đồngthờimức độcamkếthoànthànhcôngviệccũngđượcnângcao,nhờđó,sựhàilòngcôngviệc đượcnângcao(Ramsey&Sohi,1997). 2.2.4Đồngnghiệp “Đồngnghiệp”lànhữngngườilàmviệctrongcùngmộttổchứchoặcgầnhơnlà cùngbộphậnvớinhau.“Đồngnghiệp”đượcxemlànhântốtốtkhingườilaođộng trongtổchứcsẵnsànggiúpđỡnhau,phốihợplàmviệchiệuquả,cácmốiquanhệ hòahợp,khôngcăngthẳng,môi trường làmviệcmang tính thân thiệnvàcáccá TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số129(6/2020) nhâncósựtincậylẫnnhau(Madison&cộngsự,2000;Châu,2009;Hà&Võ,2011; Phạm,2012). 2.2.5Thunhập Thunhậplàsốtiềnmàcánhâncóđượctừviệclàmcôngchomộtdoanhnghiệp,tổchức. Thunhậpởđâybaogồmcáckhoảnlươngcơbản,trợcấp,thưởng,hoahồngvàlợiíchbằng tiềnkhácphátsinhtrựctiếptừcôngviệcchính,khôngbaogồmcáckhoảnthukháckhông liênquanđếndoanhnghiệp,tổchứchọđanglàmviệc(Châu,2009).Xemxétnhântố“thu nhập”dướicáckhíacạnhchỉsốmôtảcôngviệcquantâmtớisựphùhợpgiữathunhậpvới mứcđộđónggópcủanhânviên,nhânviêncóthểsốngvớimứcthunhậphiệncó,khoảnthu nhậpngoàilươngnhưthưởng,phụcấpđượcphânphốicôngbằng.Mộtsốnhànghiêncứuở cácnướcpháttriểnchorằngítcóbằngchứngthểhiệntiềnlươngcótácđộngtớisựhàilòng côngviệc,tuynhiên,tạicácquốcgiađangpháttriểnnhưViệtNam,tiềnlươngvẫnlàyếu tốquantrọngảnhhưởngnhấtđịnhtớisựhàilòngcôngviệc(Trần,2005;Hà&Võ,2011). 2.3Giảthuyếtvàmôhìnhnghiêncứu Nghiêncứunàysửdụngcácnhântốđượcđưaratrongmôhìnhchỉsốmôtảcông việc(Smith&cộngsự,1969)đểđánhgiámứcđộhàilòngcôngviệccủanhânviên cáccôngtySendo,Lazada,TikivàShopee.Môhìnhbaogồm5nhântố: (1)Bản chấtcôngviệc;(2)Cơhộiđàotạovàthăngtiến;(3)Lãnhđạo;(4)Đồngnghiệpvà (5)Thunhập.MôhìnhnghiêncứuđượctácgiảsửdụngthangđoLikertvới5cấp độ:(1)Hoàntoànkhôngđồngý;(2)Khôngđồngý;(3)Bìnhthường;(4)Đồngývà (5)Hoàntoànđồngý. Môhìnhnghiêncứubaogồm5nhântốảnhhưởngtới“Sựhàilòngcôngviệc”được trìnhbàytrongHình1.Vớicácyếutốnhânkhẩuhọc,tácgiảxemxétsựkhácbiệtvề mứcđộhàilònggiữacácnhómtrongmỗiyếutố. Hình1.Môhìnhnghiêncứuđềxuất Nguồn:Tácgiảtổnghợp,2020 Cácgiảthuyếtnghiêncứuđượcphátbiểu: GiảthuyếtH1:Nhântố“Bảnchấtcôngviệc”ảnhhưởngtíchcựctớisựhàilòng côngviệc. GiảthuyếtH2:Nhântố“Cơhộiđàotạovàthăngtiến”ảnhhưởngtíchcựctớisự hàilòngcôngviệc. GiảthuyếtH3:Nhântố“Lãnhđạo”ảnhhưởngtíchcựctớisựhàilòngcôngviệc. TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số129(6/2020)  GiảthuyếtH4:Nhântố“Đồngnghiệp”ảnhhưởngtíchcựctớisựhàilòngcôngviệc. GiảthuyếtH5:Nhântố“Thunhập”ảnhhưởngtíchcựctớisựhàilòngcôngviệc. Cácgiảthuyếtđượcnêurasẽđượckiểmđịnhlạitínhphùhợptronghoàncảnh thựctếkhinghiêncứutạiCôngtySendo,Lazada,TikivàShopeethôngquaquátrình nghiêncứuvàkếtquảnghiêncứuđượctrìnhbàyởcácnộidungdướiđây. 3.Phươngphápnghiêncứu 3.1Nghiêncứuđịnhtính Mụctiêucủanghiêncứuđịnhtínhlàtổnghợp,phânloạivàxácđịnhmốiquanhệ giữacácbiếnsốtổnghợptừcácmôhìnhnghiêncứutrướcđểđưaramôhìnhđềxuất. Bêncạnhđó,nghiêncứucònhiệuchỉnhvàápdụngcácthangđotừcácnghiêncứu trướcđểnhằmphùhợpvớibốicảnhnghiêncứuởViệtNam. 3.2Nghiêncứuđịnhlượng *Thuthậpdữliệuvàđặcđiểmcủamẫunghiêncứu Tổngsốngườiđượcđiềutralà125nhânsựcủacácCôngtySendo,Lazada,Tiki vàShopeethôngquaphươngphápđiềutrachọnmẫugiảnđơn,có23phiếubịloạido thiếudữliệu,còn101phiếuhợplệ,điềnđầyđủcácthôngtin.ThôngtinởBảng1cho thấyphânphốivềgiớitính,độtuổi,trìnhđộhọcvấnvànghềnghiệpcóđộchênhlệch nhấtđịnh.Tuổicủanhữngngườiđượcđiềutratừ18đến50tuổi,nhưngtỷlệcaonhất lànhómtuổi25-30(45,5%).Tỷlệcủacácnhómkhácnhưsau:18,8%lànhómnhỏ hơn25tuổi;16,8%từ31-35tuổi;11,9%làtừ36-40tuổivà6,9%lànhómhơn40 tuổi.Đasốngườiđượchỏicótrìnhđộđạihọc(61,4%).Trongsố101ngườiđượchỏi cóthờigianlàmviệctừ2nămtrởlênchiếm93,1%vàchủyếulàmviệcởvịtrítuyến đầu(FO)chiếm69,3%. Bảng1.Đặcđiểmmẫukhảosát Tiêuchí Nhóm Tầnsuất Tỷlệ(%) Giớitính Nữ 49 48,5 Nam 52 51,5 Tuổi <25 19 18,8 25-30 46 45,5 31-35 17 16,8 36-40 12 11,9 >40 7 6,9 Thờigianlàmviệc <=1năm 8 7,9 2năm 27 26,7 3năm 27 26,7 4năm 21 20,8 5năm 18 17,8 TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số129(6/2020) Tiêuchí Nhóm Tầnsuất Tỷlệ(%) Vịtrí BO 20 19,8 FO 70 69,3 SUPPORT 11 10,89 Trìnhđộhọcvấn Caođẳng 30 29,7 Đạihọc 62 61,39 Sauđạihọc 9 8,9 Nguồn:Tácgiảtổnghợptrongquátrìnhnghiêncứu,năm2020 4.Phântíchnghiêncứu 4.1Kiểmđịnhđộtincậycủathangđo Bảng2.Kếtquảphânđolườngbiếnquansáttươngquanbiếntổng(Cronbach’sAlpha) Nhântố Diễngiảithangđo Tương quan biến-tổng Alpha nếuloại biến Hệsố Cronbach’s Alpha Bảnchất côngviệc (WO) WO1:Côngviệcphùhợpvớinănglựcvàchuyênmôn 0,652 0,718 0,778 WO2:Hiểurõràngvềcôngviệc 0,454 0,761 WO3:Côngviệcchophéppháthuykhảnăngcánhân 0,671 0,706 WO4:Cóđộnglựcđểsángtạotrongcôngviệc 0,389 0,780 WO5:Côngviệcthúvịvàcóthửthách 0,506 0,752 WO6:Khốilượngcôngviệchợplý 0,519 0,746 Cơhội đàotạo vàthăng tiến(OP) OP1:Đượcđàotạochuyênmônđầyđủ 0,445 0,809 0,804 OP2:Cócơhộinângcaocáckỹnăngchuyênmôn 0,616 0,757 PO3:Tạocơhộichonhữngngườicókhảnăng 0,566 0,773 OP4:Cócơhộipháttriểncánhân 0,775 0,705 OP5:Chínhsáchđàotạovàpháttriểnrấtcôngbằng 0,555 0,777 Thunhập (SA) SA1:Thunhậpphùhợpvớikhảnăngvàđónggóp 0,593 0,761 0,801 SA2:Phầnthưởngcôngbằngchocôngviệc,hiệuquả côngviệc 0,616 0,754 SA3:Phânphốicôngbằngtiềnlương,thưởngvàphụ cấptheođónggóp 0,609 0,756 SA4:Cóthểsốngvớimứcthunhậphiệntại 0,551 0,774 SA5:Mứclươngngangbằngcácđơnvịkhác 0,554 0,773 Lãnhđạo (SU) SU1:Cấptrênluônquantâmđếncấpdưới 0,641 0,625 0,742 SU2:Nhânviênnhậnđượcnhiềuhỗtrợtừcấptrên 0,533 0,685 SU3:Cấptrênđốixửvớimọingườicôngbằng 0,491 0,709 SU4:Cấptrêncónănglực,tầmnhìnvàkhảnănglãnh đạotốt 0,485 0,712 TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số129(6/2020)  Nhântố Diễngiảithangđo Tương quan biến-tổng Alpha nếuloại biến Hệsố Cronbach’s Alpha Đồng nghiệp (CO) CO1:Đồng nghiệp thườngxuyên sẵn sàng giúp đỡ lẫnnhau .629 0,701 0,778CO2:Đồngnghiệplàmviệchiệuquảvớinhau 0,578 0,728 CO3:Đồngnghiệpthânthiện 0,534 0,752 CO4:Đồngnghiệpđángtincậy 0,596 0,718 Sựhài lòngcông việc(JS) JS1:Cảmthấyhàilòngkhilàmviệctạiđây 0,614 0,414 0,765JS2:Cảmthấyvuimừngkhiđượcchọnlàmviệcởđây 0,523 0,548 JS3:Coicơquannhưngôinhàthứ2 0,363 0,738 Nguồn:Tácgiảphântíchtừsốliệukhảosát Saukhithựchiệnphântíchđánhgiáđộtincậythangđo,tácgiảthuđượccáckết quảđolườngquahệsốCronbach’sAlphađềulớnhơn0,7;hệsốtươngquanbiến-tổng đềulớn0,3.Tuynhiên,cómộtsốbiếnquansát,baogồmWO4,OP1cótươngquan biến-tổnglớnhơnnêntácgiảquyếtđịnhloại2biếnnàyđểtăngđộtincậycủamô hìnhnghiêncứu(Nunnally,1978;Hoàng&Chu,2008).Phântíchcácnhântốkhảo sát(EFA)đượctiếnhànhvới22biếnquansátcủa4nhântốđộclập.EFAsẽđánhgiá haigiátrịquantrọnglàgiátrịhộitụvàgiátrịphânbiệt.ĐiềukiệnchoEFAđượcthỏa mãnlà:Hệsốtải>0,4;0,5≤KMO≤1;Sig.50%. 4.2Phântíchcácnhântố HệsốKMObằng0,760>0,5;kiểmđịnhBarlettlà1243,193cóp-value=0,000<0,05; phươngsaitríchbằng66,354%.Từsốliệuphântích,cácbiếnWO2,SA4,SU1cóhệ sốtải(factorloading)lớnnhất<0,5.Tathựchiệnloạilầnlượttừngbiếntheothứtự từbiếncóhệsốtảinhỏnhấtđếnbiếncóhệsốtảilớnnhấtchotớikhinhậnđượckết quảcácbiếnhộitụvàkhôngcóbiếnnàocóhệsốtảinhỏhơn0,5(Hair&cộngsự, 1998);xéttheohệsốtảilớnnhấtcủabiến.Cácbiếnbịloạitheothứtựbaogồm:WO2, SA4,SU1,SU2docácbiếnnàycóhệsốtảilớnnhất<0,5hoặcxuấthiệnđơnlẻtrong mộtnhântố(việcloạibiếnđượcthựchiệntheothứtựđiềukiệntừhệsốtảinhỏđến hệsốtảilớnhơnđểđảmbảođộtincậychomôhìnhnghiêncứu).Saukhithựchiện liêntụccácbướcphântíchnhântốloạibỏdầncácbiếnviphạmđiềukiện,tađượckết quảphântíchnhântốcuốicùng.HệsốKMObằng0,772>0,5;kiểmđịnhBarlettlà 1026,209cóp-value=0,000<0,05.phươngsaitríchbằng66,480%,nghĩalàcácbiến quansátgiảithíchđược66,480%biếnthiêncủabiếntổng(Hair&cộngsự,1998). CácbiếnquansátsauphântíchnhântốEFAhìnhthànhbốnnhântố.Mộtsốbiến WO3,OP2,OP4,OP5,SU1,SA3vàCO3làcácthangđođahướngdoxuấthiệnhệsố tảiở2nhântốkhácnhau.BiếnWO3vàCO3xuấthiệnởnhântố1và3;biếnOP2và OP4xuấthiệnởnhântố1và2;biếnOP5xuấthiệnởnhântố2và4;biếnCO3xuất hiệnởnhântố1và3;biếnSA3vàSU1lầnlượtxuấthiệnởnhântố1và4,nhântố2 và3.Tuynhiên,dođiềukiệnnghiêncứuđưarachỉchấpnhậnhệsốtảilớnnhất>0,5 theoHair&cộngsự(1998)nêncácbiếnnóitrênđượcxếpvàocácnhântốmàchúng cóhệsốtảilớnnhất(Thọ,2013).BiếnOP2vàWO3đượcxếpvàonhântốthứnhất, biếnOP4vàOP5xếpvàonhântốthứhai,biếnCO3xếpvàonhântốthứba,biếnSA3 xếpvàonhântốthứ4.Cácbiếncònlạiđềulàcácthangđođơnhướng. Cácbiếnthuộcmỗinhómnhântốbaogồm: TạpchíQuảnlývàKinhtếquốctế,số129(6/2020) Nhóm1:WO1,WO3,OP2,WO5,WO6;  Nhóm2:OP3,OP4,OP5,SU4,SU1; Nhóm3:CO2,CO1,SU3,CO4,CO3;  Nhóm4:SA1,SA2,SA3,SA5. Kếtquảphântíchkhámphánhântốcácbiếnphụthuộcnhómyếutố“Sựhàilòngcông việc”hìnhthànhmộtnhântố,hệsốKMO=0,679>0,5;kiểmđịnhBarlettcóp-value= 0,00050%.Nhưvậy,thangđo“sựhàilòngcông việc”làthangđođơnhướng,chỉhìnhthànhmộtnhântốduynhất.Điềunàychothấy việcsắpxếplạicácthangđotheophântíchởtrênlàphùhợpvàlàcơsởquantrọngđể tácgiảđặtlạigiảthuyếtnghiêncứuchophùhợpvớithựctếvàđốitượngnghiêncứu. 4.3Tổngkếtlạisaukhiphântíchmôhình Bảng3.Tổngkếtcácbiếnq