Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh của Thành phố Hồ Chí Minh

10 NaâNg cao NaêNg löïc caïNh traNh - töø chíNh quyeàN ñòa phöôNg ñeáN doaNh Nghieäp NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁNSố 119 - tháng 9/2017 CHæ sOÁ NAêNG LÖÏC CAÏNH TrANH CAÁp TæNH VAØ CHæ sOÁ HIEÄU QUAÛ QUAÛN TrÒ VAØ HAØNH CHíNH COÂNG CAÁp TæNH CUÛA THAØNH pHOÁ HOà CHí MINH ThS. NGUYỄN CHI MAI* *Học viện Hành chính Quốc gia cơ sở Thành phố Hồ Chí Minh Trong thời gian qua, Việt Nam đã bắt đầu chú trọng đến công tác đánh giá chất lượng dịch vụ công, thông qua đó nâng cao chất lượng phục vụ của hệ thống chính quyền các cấp. Với nỗ lực vươn lên, TP Hồ Chí Minh cũng đạt được nhiều thành tựu trong công cuộc cải cách hành chính, cải cách dịch vụ công. Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng còn không ít tồn tại được thể hiện trong các chỉ tiêu đánh giá. Bài viết này sẽ phân tích Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) và Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) của TP Hồ Chí Minh, từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao các chỉ số này của Thành phố trong tương lai. Từ khóa: PCI, PAPI Provincial Competitiveness Index and Provincial Governance and Public Administration Performance Index of Ho Chi Minh City In recent years, Vietnam has begun to focus on the quality of public service delivery, thereby improving the quality of service provided by the government of all levels. In an effort to enhance public service quality, Ho Chi Minh City also achieved many achievements in public administration reform and public service reform. However, there are also many existent issues expressed in the evaluation criteria. This article analyzes the Provincial Competitiveness Index (PCI) and the Provincial Public Administration and Performance Index (PAPI) of Ho Chi Minh City, thereby providing some solutions to improve these indicators of the City in the future. key words: PCI, PAPI 1. Thực trạng PCI và PAPI của TP Hồ Chí Minh 1.1. PCI của TP Hồ Chí Minh Năm 2015, PCI của TP Hồ Chí Minh xếp hạng thứ 6 trong cả nước là một tín hiệu đáng mừng, song cần phân tích kỹ hơn về mặt điểm số. Giai đoạn 2007 - 2010, TP Hồ Chí Minh tụt hạng, đặc biệt năm 2010 xuống còn loại khá. Năm 2011 bắt đầu lên hạng, đỉnh điểm là 2014 xếp thứ 4 , đạt loại rất tốt, song 2015 lại tụt 2 bậc, chỉ còn loại tốt, sau Đà Nẵng, Đồng Tháp, Quảng Ninh, Vĩnh Phúc, Lào Cai. Điểm PCI 2015 (61,36) so với 2011 (61,93) là thấp đi, nhưng lại thăng hạng quá lớn (từ thứ 20 lên thứ 6) chứng tỏ điểm PCI của nhiều địa phương khác trên cả nước tụt hậu nghiêm trọng. Năm 2016, PCI TP Hồ Chí Minh mặc dù có tăng điểm chút ít song xếp hạng thứ 8, tụt hạng so với năm 2015 là 2 bậc, do một số tỉnh khác như Bình Dương, Vĩnh Long có sự cải thiện mạnh mẽ hơn. Bảng: Kết quả 10 chỉ số thành phần PCI của TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2013-2016 Điểm số PCI 2016 của TP Hồ Chí Minh tăng chủ yếu nhờ những bước tiến trong đánh giá của doanh nghiệp về Chỉ số Gia nhập thị trường (số 11NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 119 - tháng 9/2017 ngày đăng ký doanh nghiệp qua điều tra giảm 3 ngày so với năm trước), Chi phí không chính thức (doanh nghiệp nhìn nhận hiện tượng nhũng nhiễu khi giải quyết thủ tục hành chính cho doanh nghiệp đã giảm từ 76% năm 2015 còn 64% năm 2016) và Các nỗ lực cải cách thủ tục hành chính, tăng cường sự thân thiện của cán bộ. Ba chỉ số được điểm khá so với các chỉ số còn lại năm 2016 là Gia nhập thị trường (7,99 điểm); Đào tạo lao động (7,12 điểm) và Dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp (6,82 điểm). Tuy nhiên, năm 2016 nếu Đào tạo lao động và Gia nhập thị trường tăng điểm thì điểm số của Dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp lại giảm điểm so với năm 2015. Điểm số chi phí thời gian, tiếp cận đất đai có cải thiện hơn trước. Điểm số chi phí không chính thức cũng có cải thiện song điểm nội dung này khá thấp, chỉ đạt 4,74 điểm năm 2016. Chỉ số Tính minh bạch, cạnh tranh bình đẳng, Tính năng động của chính quyền tỉnh đều giảm điểm. Đặc biệt giảm điểm mạnh mẽ là chỉ số Thiết chế pháp lý (từ 5,04 năm 2015 xuống 4,25 điểm năm 2016, trong đó chỉ 26% doanh nghiệp cho biết “Hệ thống pháp luật luôn có cơ chế giúp doanh nghiệp tố cáo hành vi tham nhũng của cán bộ” giảm đáng kể từ mức 34% năm 2013. Điều này cho thấy các doanh nghiệp tại TP Hồ Chí Minh chưa thực sự an tâm về sự an toàn pháp lý ở Thành phố. Bốn lĩnh vực điểm thấp của TP Hồ Chí Minh (dưới 5 điểm) là: Chi phí không chính thức, Cạnh tranh bình đẳng, Tính năng động của chính quyền tỉnh và Thiết chế pháp lý. Điều này không chỉ thể hiện ở năm 2016 mà thể hiện trên toàn giai đoạn 2013-2016. Như vậy, đây là nguyên nhân dẫn đến sự tụt hạng trong những năm gần đây, là những mặt yếu mà TP Hồ Chí Minh cần chú ý cải thiện trong tương lai. Về vấn đề bình đẳng trong cạnh tranh, theo báo cáo của UBND TP Hồ Chí Minh về triển khai NQ-19 của Chính phủ cũng đã thừa nhận, nhiều doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân cho rằng doanh nghiệp nhà nước và các Tổng công ty lớn đều được ưu đãi hơn trong hầu hết các lĩnh vực chủ chốt, như: tiếp cận đất đai, các khoản tín dụng, các hợp đồng nhà nước, cấp phép khai thác khoáng sản và được các cơ quan hành chính ưu tiên giải quyết thủ tục. Về các doanh nghiệp FDI trên toàn quốc ghi nhận chủ yếu là các doanh nghiệp quy mô nhỏ, hướng vào xuất khẩu và có mức lãi tương đối thấp; cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho các nhà sản xuất lớn hơn hoặc Tập đoàn đa quốc gia, do đó thường nằm ở những vị trí thấp trong chuỗi giá trị sản phẩm. Các doanh nghiệp FDI sản xuất trong lĩnh vực công nghệ cao có xu hướng nhập hàng hóa đầu vào từ chính nước xuất xứ, mà TP Hồ Chí Minh là một thành phố dẫn đầu về phát triển công nghệ cao nên cũng có kết luận tương tự. TP Hồ Chí Minh nên tham khảo địa phương có chỉ số PCI luôn dẫn đầu là Đà Nẵng. Năm 2016, Đà Nẵng có điểm Chi phí không chính thức là 6,51; Cạnh tranh bình đẳng là 5,45 và tính năng động là 7,06. Thiết chế pháp lý cũng đạt 6,47 điểm. Rõ ràng về chi phí không chính thức và tính năng động Đà Nẵng hơn TP Hồ Chí Minh rất nhiều (gần 2 điểm và gần 3 điểm). Ba nội dung cao điểm nhất của Đà Nẵng (hơn 7,5) là Gia nhập thị trường (9,22), Đào tạo lao động (7,98) và Chi phí thời gian (7,74). Như vậy, về mặt chiến lược Đà Nẵng làm rất tốt: chú trọng đào tạo lao động hướng về mục tiêu phát triển chất lượng nguồn nhân lực chứ không dựa vào nhân công rẻ, thiếu tay nghề. Việc xây dựng hệ thống một cửa liên thông cấp Thành phố cũng giúp cho Đã Nẵng có được Chi phí thời gian rút ngắn, và đặc biệt Chỉ tiêu gia nhập thị trường khá thông thoáng đạt gần mức tối đa. Năm 2016, TP Hồ Chí Minh là một trong 10 tỉnh là điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất Việt Nam, song phần lớn doanh nghiệp lựa chọn TP Hồ Chí Minh hay Hà Nội là vì các cơ hội kinh doanh (81-85%) hoặc quy mô thị trường (74%). Yếu tố môi trường kinh doanh thuận lợi, chất lượng điều hành tốt chỉ đủ thu hút 29% nhà đầu tư tới TP Hồ Chí Minh hay 22% nhà đầu tư tới Hà Nội. Tuy nhiên, đối với Đà Nẵng, chất lượng điều hành tốt đang giúp Đà Nẵng thu hút được tới 65% số nhà đầu tư tiềm năng. Riêng trường hợp của Lào Cai, một địa phương miền núi với vị trí kém thuận lợi, khoảng cách khá xa các thành phố lớn, cơ sở hạ tầng hạn chế hơn, nhưng cũng nằm trong nhóm 10 tỉnh thành hấp dẫn về đầu tư. Yếu tố môi trường kinh doanh thuận lợi, chất lượng điều hành tốt thậm chí còn là một trong ba lợi thế hàng đầu để Lào Cai thu hút đầu 12 NaâNg cao NaêNg löïc caïNh traNh - töø chíNh quyeàN ñòa phöôNg ñeáN doaNh Nghieäp NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁNSố 119 - tháng 9/2017 tư (cao hơn cả yếu tố cơ sở hạ tầng và chất lượng nguồn lao động). Rõ ràng TP Hồ Chí Minh cần nâng cao hơn nữa về chất lượng điều hành, sẽ giúp thu hút các nhà đầu tư nhiều hơn nữa. 1.2. PAPI của TP Hồ Chí Minh PAPI 2015 của TP Hồ Chí Minh không tốt, được đánh giá tổng quan ở mức độ trung bình thấp trong bốn mức độ đánh giá, giảm so với 4 năm trước liên tục ở nhóm trung bình cao, giảm khoảng hơn 7%. Năm 2011 chỉ số về hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) của TP Hồ Chí Minh xếp thứ 18 trên cả nước, nhưng đến năm 2015 chỉ số này rơi xuống thứ 47 trong số 63 tỉnh, thành. Năm 2016, TP Hồ Chí Minh tiếp tục nằm trong nhóm đạt điểm trung bình thấp với 34,91 điểm (tăng không nhiều, năm 2015 là 34,22 điểm). Hai nội dung bị người dân đánh giá thấp, cho điểm thấp nhất là chỉ số tham gia của người dân và kiểm soát tham nhũng. Số liệu năm 2016 cho thấy so với những địa phương đạt điểm cao nhất thì TP Hồ Chí Minh tụt khá xa ở hai nội dung: tham gia của người dân ở cấp cơ sở, kiểm soát tham nhũng trong khu vực công. Hai trục đạt điểm dưới 5 là Trách nhiệm giải trình và Tham gia của người dân ở cấp cơ sở. PAPI qua các năm (TP Hồ Chí Minh) Tham gia của người dân ở cấp cơ sở Công khai minh bạch Trách nhiệm giải trình Kiểm soát tham nhũng trong KV công Thủ tục hành chính công Cung ứng DVC 2011 5.14 6.01 5.24 6.15 7.08 7.15 2012 4.74 5.8 5.14 6.37 7.08 7.52 2013 4.79 6.28 5.64 6.31 7.07 7.23 2014 4.69 5.85 5.78 6.4 6.85 7.54 2015 4.27 5.41 4.97 5.14 7.05 7.38 2016 4.7 5.75 4.92 5.03 7.00 7.51 Nhóm 2015 Thấp TB Cao Thấp Thấp Cao Cao So sánh từ năm 2011 đến năm 2016 nói chung xu hướng của các chỉ tiêu đều giảm, chỉ có trục thủ tục hành chính công và cung ứng dịch vụ công là được duy trì và ở mức cao. Riêng năm 2016, điểm số các trục tham gia của người dân và công khai minh bạch tăng so với năm 2015, song về trách nhiệm giải trình và kiểm soát tham nhũng thì giảm. Tham gia của người dân ở cấp cơ sở Năm 2016, TP Hồ Chí Minh tiếp tục xếp loại thấp. So với năm 2015 thì hai nội dung của chỉ tiêu này là Chất lượng bầu cử và Tri thức công dân sụt giảm, Đóng góp tự nguyện và Cơ hội tham gia là tăng điểm hơn hẳn năm 2015. Trong khi đó, lẽ ra Tri thức công dân TP phải là cao vì là một trong hai đầu não của đất nước, tập trung giới trí thức và nhân lực có trình độ cao. Năm 2016 có cuộc bầu cử nên điểm cơ hội tham gia đã tăng lên, tuy nhiên Chất lượng bầu cử lại giảm sút là một trong những nhược điểm mà Thành phố cần khắc phục. Bầu cử đại diện thôn/tổ dân phố ít cạnh tranh nhất ở TP Hồ Chí Minh, nơi chỉ có 20% số trả lời cho biết có từ hai ứng cử viên trở lên để họ lựa chọn. TP Hồ Chí Minh cũng là nơi có số cử tri được mời tới tham gia bỏ phiếu bầu trưởng thôn/tổ trưởng tổ dân phố thấp nhất toàn quốc. Công khai minh bạch Năm 2016, điểm Công khai minh bạch có nhích lên và ba nội dung thành phần đều tăng điểm. Đây là một xu hướng đáng khích lệ. Tuy nhiên, điểm này vẫn nằm trong nhóm trung bình cao, để cải thiện nội dung này hơn nữa thì các danh sách hộ nghèo, quy hoạch sử dụng đất và bảng kê thu chi 13NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁN Số 119 - tháng 9/2017 cấp xã phường cần được niêm yết công khai, và in ra công bố ở các cuộc họp tổ dân phố. Trách nhiệm giải trình với người dân Năm 2015 xếp loại thấp. Năm 2016, chỉ số này giảm điểm song lại nằm trong nhóm trung bình cao, chứng tỏ nội dung này của cả nước giảm điểm mạnh. Trong ba nội dung nghiên cứu thì nội dung Ban Thanh tra nhân dân vẫn đạt điểm thấp nhất. Về hiệu quả của Ban Thanh tra nhân dân, Hải Dương đạt điểm cao nhất (1,65 điểm) trong khi TP Hồ Chí Minh đạt điểm thấp nhất (1 điểm). Kiểm soát tham nhũng trong khu vực công Năm 2015, xếp loại thấp trong bốn loại. So với năm 2011 sụt giảm khoảng 17%. Năm 2016, chỉ tiêu này vẫn thuộc loại thấp nhất. Theo Bảng ta thấy hai nội dung giảm điểm so với năm 2015 là kiểm soát tham nhũng trong cung ứng dịch vụ công và kiểm soát tham nhũng trong chính quyền. Câu hỏi Tỷ lệ người cho biết cán bộ chính quyền không dùng tiền công quỹ vào mục đích riêng của TP Hồ Chí Minh đạt thấp nhất 29,27% so với tỉnh cao nhất Bến Tre là 79,32%. Hai nội dung có tăng điểm là Công bằng trong tuyển dụng vào Nhà nước và Quyết tâm chống tham nhũng. Tỷ lệ người biết về Luật phòng chống tham nhũng ở TP Hồ Chí Minh đạt điểm cao nhất toàn quốc. TP Hồ Chí Minh cần học tập Cần Thơ, Tiền Giang, Bến Tre là những tỉnh đạt điểm cao. Trong khi đó, Đà Nẵng 2016 cũng lọt vào nhóm điểm thấp. Thủ tục hành chính công Năm 2015 xếp loại cao. Năm 2016, điểm trục này có giảm không đáng kể nhưng lọt xuống nhóm trung bình thấp chứng tỏ điểm trục này của các địa phương khác gia tăng nhiều. Điểm thấp nhất trong bốn nội dung nghiên cứu là cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trong nội dung Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, theo báo cáo PAPI thì hai khía cạnh kém của TP Hồ Chí Minh trong điều tra là Phí được niêm yết công khai và Nhận được kết quả như lịch hẹn. Cung ứng dịch vụ công Có tới 5 Tỉnh/Thành phố (gồm Vĩnh Long, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Kiên Giang và Bà Rịa-Vũng Tàu) ở phía Nam luôn đứng trong nhóm 16 địa phương đạt điểm cao nhất kể từ năm 2011. Ở chỉ tiêu này, TP Hồ Chí Minh năm 2015 tăng so với năm 2011 khoảng 3% số điểm. So với năm 2014 lại giảm nhẹ, trong đó TP Hồ Chí Minh lại ở điểm thấp nhất cả nước ở nội dung quãng thời gian tới trường tiểu học công lập. Điều này chứng tỏ giao thông ở TP Hồ Chí Minh thường xuyên bị tắc nghẽn hoặc tình trạng học sai địa bàn còn phổ biến. Năm 2016, TP Hồ Chí Minh tiếp tục nằm trong nhóm điểm cao. Nội dung cơ sở hạ tầng căn bản giảm, ba nội dung còn lại tăng điểm thể hiện ưu thế trong cung ứng dịch vụ công của Thành phố. Những vấn đề kinh tế - xã hội đáng quan ngại nhất Tham khảo Báo cáo PAPI năm 2015 cho thấy đói nghèo là vấn đề quan ngại nhất của cả nước nhưng chỉ là vấn đề thứ hai đối với TP Hồ Chí Minh. Vấn đề quan ngại nhất của TP Hồ Chí Minh là đường sá giao thông. Lượng dân nhập cư lao động ở đô thị lớn như TP Hồ Chí Minh là quá nhiều, đường sá chưa được cải thiện phù hợp nên vấn nạn tắc đường, ô nhiễm, ngập nước, tai nạn giao thông xảy ra thường xuyên. Đây là vấn đề cấp bách cần giải quyết. Với một thành phố có tốc độ tăng trưởng cao so với cả nước như TP Hồ Chí Minh thì mức độ phân hóa giàu nghèo sẽ khá rõ rệt, mặc dù chuẩn nghèo là cao hơn nhiều địa phương khác. Một mặt, nền kinh tế toàn thế giới đang suy thoái, vấn đề tăng giá, hạn hán đang đe dọa. Mặt khác, lượng dân nghèo từ các nơi đổ về TP Hồ Chí Minh kiếm sống ngày càng tăng. Vì vậy, cần quan tâm đến chính sách phù hợp với những người nghèo, người ăn xin... Ví dụ, áp dụng kinh nghiệm của Đà Nẵng “cho cần câu chứ không cho con cá”, không cho tiền người ăn xin mà đưa về quê để hỗ trợ phát triển sản xuất thoát nghèo. Tham khảo Báo cáo PAPI năm 2016 cho thấy bên cạnh đói nghèo, môi trường đã trở thành vấn đề đáng quan ngại hàng đầu. Với TP Hồ Chí Minh cũng cần chú ý vấn đề này, ô nhiễm môi trường của TP Hồ Chí Minh khá trầm trọng với một thành phố đông cơ sở sản xuất và xe cộ. 14 NaâNg cao NaêNg löïc caïNh traNh - töø chíNh quyeàN ñòa phöôNg ñeáN doaNh Nghieäp NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KIỂM TOÁNSố 119 - tháng 9/2017 2. Một số giải pháp nhằm nâng cao điểm số PCI và PAPI của TP Hồ Chí Minh trong tương lai Với tình hình PCI và PAPI như đã phân tích nêu trên, chúng tôi xin đưa ra một vài giải pháp đối với TP Hồ Chí Minh nhằm nâng cao điểm số các chỉ tiêu này: - Hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật theo hướng thông thoáng, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển lành mạnh, bình đẳng, rút bớt những thủ tục phiền hà. - Cần có đường hướng chiến lược phát triển các doanh nghiệp FDI, tham khảo Đà Nẵng: chú trọng đào tạo lao động hướng về mục tiêu phát triển chất lượng nguồn nhân lực. - Cần chú trọng chính sách với dân nhập cư, nhằm vừa thu hút nhân tài, vừa giảm nghèo, giảm tệ nạn xã hội. - Cải tạo cơ sở hạ tầng (đường sá) của Thành phố. Giãn dân và các cơ quan, nhà máy, ra khu vực ven đô thị. Xây hệ thống đường cầu phù hợp với đô thị đông dân, hiện đại. Có chính sách phát triển các loại hình giao thông công cộng. Giảm thiểu những phương tiện xe cộ quá cũ gây ô nhiễm môi trường. Xây dựng thành phố theo cốt nền tổng thể để chống ngập nước, triều cường. Đảm bảo nâng cao dân trí về chấp hành Luật Giao thông, nâng cao hiệu lực thi hành luật. - Tham khảo Đà Nẵng trong việc xây dựng cơ chế một cửa liên thông cấp Thành phố, kết hợp với chương trình Chính phủ điện tử. - Chú trọng hơn nữa vấn đề dân chủ cơ sở ở cấp địa phương. Cần có sự kiểm tra giám sát thường xuyên với các cấp xã phường, thôn, tổ trong thực hiện dân chủ cơ sở và có biện pháp, chế tài nếu thực hiện không đúng. Thực hiện dân chủ trong bầu cử tại thôn tổ nói riêng và toàn quốc nói chung; đẩy mạnh công tác giới thiệu, ứng cử, tiếp xúc, thông tin ứng viên... - Công khai minh bạch thu chi xã phường, hộ nghèo, qui hoạch sử dụng đất, biểu phí... bằng nhiều hình thức như niêm yết tại trụ sở, lấy ý kiến, thông báo qua loa phát thanh, bản tin; đặc biệt là cần đưa ra các cuộc họp nhân dân. - Tạo thêm các kênh tiếp thu ý kiến của người dân và nâng cao độ nóng, tính hiệu quả của các kênh này. Ví dụ đường dây nóng phải thực sự nóng, đại biểu nhân dân phải tiếp xúc với nhân dân, tránh bệnh hình thức trong thực hiện. Sau tiếp thu cần có xử lý nghiêm minh và phản hồi kết quả. - Ban hành các biện pháp, chế tài mạnh mẽ với các biểu hiện tiêu cực như tham nhũng, hối lộ, nhận phí bôi trơn. Kiểm tra, thanh tra và xử lý nghiêm với các vi phạm trong thực hiện công vụ của công chức, viên chức, vì nhiều khi văn bản, cơ chế, đường lối tốt, nhưng người thực hiện sai văn bản. Có thể tham khảo Đà Nẵng trong việc thiết lập các bảng điện tử để người dân đánh giá công chức ngay tại nơi làm việc. - Đề xuất nghiên cứu kinh nghiệm của Singapore trong việc “lương thật cao, chế tài thật nặng” đối với công chức. Trong tuyển dụng cần chú trọng tư tưởng phục vụ tận tụy, lâu dài, vì theo quan điểm này của Singapore, kỹ năng có thể bổ sung sau, song tư tưởng vì dân thì khó đào tạo bổ sung. Tuyển dụng cần công khai theo hướng thi tuyển minh bạch để lấy được nhân tài, tránh gian lận, tránh ưu tiên các “mối quan hệ” trong tuyển dụng. Rất mong rằng nếu TP Hồ Chí Minh làm tốt những giải pháp nêu trên thì trong tương lai, chất lượng dịch vụ hành chính công của Thành phố sẽ vươn lên xứng tầm một thành phố đầu tàu của cả nước, là một thành phố đáng sống với chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Báo cáo PCI 2016; 2. Báo cáo PAPI 2016; 3. tp-.-ho-chi-minh-lo-%E2%80%9Cmat- diem%E2%80%9D-voi-nha-dau-tu-vi- %E2%80%9Cco-phi%E2%80%9D-long- hanh-a1240.html; 4. cao-noi-xuoi-papi-noi-nguoc-540401.bld; 5. Thach-thuc-lon-voi-TPHCM.html.