Chương 2: Đầu tư dài hạn của doanh nghiệp

Chương 2 Đầu tư dài hạn của doanh nghiệp  Đầu tư dài hạn và các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư dà i hạn của DN  Đánh giá và lựa chọn dự án đầu tư Đầu tư dài hạn và các nhân tố ảnh hưởng tới quyết định ĐTDH  Đầu tư dài hạn  Ý nghĩa và các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư dài hạn  Trình tự ra quyết định đầu tư Đầu tư dài hạn của doanh nghiệp  Khái niệm  Đặc trưng  Phân loại đầu tư dài hạn Khái niệm ĐTDH là quá trình sử dụng vốn để hình thành nên những tài sản cần thiết nhằm thu lợi nhuận trong khoảng thời gian dài trong tương lai Đặc trưng  Bỏ vốn ở hiện tại và hy vọng nhận được các khoản tiền lớn hơn trong tương lai  Sử dụng vốn tiền tệ lớn, có tính chất dài hạn => mức độ rủi ro cao.  Không chỉ đầu tư cho TSDH mà còn đầu tư cho TSNH (VLĐ) thường xuyên cần thiết cho HĐKD  Không chỉ đầu tư cho SXKD thông thường mà còn đầu tư liên doanh và các tài sản tài chính khác Phân loại đầu tư dài hạn  Theo cơ cấu VĐT  Theo mục tiêu đầu tư  Theo mối quan hệ giữa các dự án Phân loại theo cơ cấu vốn đầu tư  Đầu tư XDCB =>  Đầu tư vốn lưu động thường xuyên  Đầu tư tài chính Đầu tư xây dựng cơ bản  Dựa vào tính chất công tác  Đầu tư cho xây lắp  Đầu tư cho thiết bị  Đầu tư XDCB khác  Dựa vào hình thái vật chất và kết quả đầu tư  Đầu tư TSCĐ hữu hình  Đầu tư TSCĐ vô hình -> Phân loại theo mục tiêu đầu tư  Đầu tư thành lập DN  Đầu tư tăng năng lực sản xuất của DN  Đầu tư đổi mới SP  Đầu tư thay thế thiết bị  Đâù tư có tính chất chiến lược  Đầu tư ra bên ngoài Phân loại theo MQH giữa các dự án  Dự án độc lập  Dự án xung khắc (DA loại trừ nhau)  Dự án phụ thuộc (kinh tế) Ý nghĩa của quyết định ĐTDH  Là QĐ chiến lược quan trọng bậc nhất  QuyÕt ®Þnh ®Õn t ¬ng lai cña DN  Sö dông sè vèn ®Çu t lín và thời gian dài => Mức độ rủi ro cao và có t¸c ®éng m¹nh ®Õn hiÖu qu¶ SD vèn và hiệu quả kinh doanh của DN => Quyết định sự thành bại của DN C¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi quyÕt ®Þnh ®Çu t dµi h¹n cña DN  ChÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n íc  ThÞ tr êng vµ sù c¹nh tranh  Sù tiÕn bé KHKT vµ c«ng nghÖ  L·i tiÒn vay vµ thuÕ trong kinh doanh  Møc ®é rñi ro cña dù ¸n ®Çu t  Kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña DN Trình tự ra quyÕt ®Þnh ®Çu t  Phân tích tình hình, xác định cơ hội đầu tư  Xác định mục tiêu đầu tư  Lập dự án đầu tư  Đánh giá, thẩm định và lựa chọn dư án  Ra quyết định đầu tư Đánh giá và lựa chọn dự án đầu tư Xác định dòng tiền của dự án đầu tư Các phương pháp đánh giá và lựa chọn dự á n đầu tư Các trường hợp đặc biệt khi đánh giá và lựa chọn dự án đầu tư Xác định dòng tiền của dự án  Dòng tiền của dự án đầu tư  Nguyên tắc xác định dòng tiền của DA  Chi phí và thu nhập của dự án Dòng tiền của dự án đầu tư  Trên giác độ tài chính, đầu tư là quá trình phát sinh các dòng tiền  Dòng tiền của DA bao gồm: – Dòng tiền ra (Chi phí của dự án) – Dòng tiền vào (Thu nhập của DA) Dòng tiền của dự án đầu tư CF0 CF1 CF2 CF3 CFn 1 2 3 n t 0 Nguyên tắc xác định dòng tiền của dự án  Nguyên tắc dựa trên cơ sở dòng tiền thuần  Nguyên tắc sử dụng dòng tiền chênh lệch (dòng tiền phù hợp )  Nguyên tắc tính những khoản đầu tư mới vào vốn lưu động ròng (VLĐTX)  Nguyên tắc sử dụng dòng tiền sau thuế Nguyên tắc dựa trên cơ sở dòng tiền thuần  Dòng thu và chi thực sự bằng tiền  Dòng tiền thuần là phần chênh lệch giữa số lượng tiền nhận được và số lượng tiền đã chi tiêu Một số điểm cần chú ý  Khấu hao được coi là nguồn thu nhập của dự án.  Lãi tiền vay không được tính vào dòng tiền của dự án. Nguyên tắc dòng tiền chênh lệch (dòng tiền phù hợp)  Dòng tiền chênh lệch của DA là bất cứ sự thay đổi nào trong luồng tiền của DN trong tương lai mà được coi là hệ quả trực tiếp của việc thực hiện DA.  Các luồng tiền mà sự tồn tại của nó không liên quan đến việc thực hiện hay không thực hiện dự án thì không được coi là dòng tiền chênh lệch Một số điểm chú ý  Chi phí chìm  Chi phí cơ hội  Chi phí chung  Tác động phụ Nguyên tắc: Tính những khoản đầu tư mới vào vốn lưu động ròng  Khi đầu tư vào DA (mở rộng sản xuất) có thể phải tăng thêm VLĐ ròng (VLĐ tx). Như vậy, VLĐ tăng thêm là hệ quả trực tiếp của DAĐT, do đó các chi phí này phải được tính đến trong dòng tiền của dự án  VLĐ ròng sẽ được thu hôì 1 phần khi thu hẹp quy mô (nếu có) và thu hồi toàn bộ khi dự án kết thúc. Nguyên tắc: sử dụng dòng tiền sau thuế Dòng tiền ST = Dòng tiền TT - Thuế TNDN Dòng tiền thuân từ HĐKD = (DT – CF)*(1 – t) + KH *t Trong đó:  (KH*t): tiết kiệm thuế từ KH  Chi phí trong công thức không bao gồm KH  KL: Nếu chi phí khấu hao càng cao thì thu nhập sau thuế càng cao? Chi phí và thu nhập của dự án đầu tư  Chi phí đầu tư của DA là các khoản chi liên quan tới việc bỏ VĐT tạo thành dòng tiền ra của DAĐT  Thu nhập của DA là các khoản thu nhập ở 1 hoặc một số thời điểm trong tương lai và tạo thành dòng tiền vào của DA Chi phí và thu nhập của dự án điển hình trong lĩnh vực SXKD  Chi phí của DA:  Chi đầu tư TSCĐ  Chi VLĐ thường xuyên ban đầu và tăng thêm  Thu nhập của DA:  Dòng tiền thuần từ HĐKD của dự án đầu tư  Giá trị thanh lý (ST) khi dự án kết thúc  Thu hồi vốn lưu động thường xuyên Dòng tiền thuần từ HĐKD  Cách 1: DTT từ HĐKD = (DT – CF)(1 - t) + KH* t  Cách 2: DTT từ HĐKD = PST + KH Một số quy ước  Số vốn đâù tư ban đầu được coi là phát sinh ở thời điểm 0  Các dòng tiền phát sinh ở các thời điểm khác nhau trong năm đều được quy về thời điểm cuối năm Ví dụ  Một DN đang vận hành một chiếc máy. Dự tính, nếu tiếp tục sử dụng trong 5 năm nữa thì thu nhập ước tính mỗi năm (Pst + KH) là 10.000$, giá thị trường (bằng giá trị còn lại của máy) là 6.000$, giá trị thanh lý cuối năm thứ 5 không đáng kể.  Hiện công ty đang xem xét việc mua một máy mới để thay thế máy cũ. Giá mua (gồm cả chi phí VC, lắp đặt) là 17.000$. Tuổi thọ máy mới là 5 năm. Thu nhập thuần từ HĐKD hàng năm của máy mới là 13.000$. Giá trị thanh lý (sau thuế) cuối năm thứ 5 ước tính là 5.000$  Xác định dòng tiền của dự án thay thế? Phương pháp đánh giá, lựa chọn dự án đầu tư PP Tỷ suất lợi nhuận bình quân VĐT PP Thời gian hoàn vốn PP Giá trị hiện tại thuần PP Tỷ suất doanh lợi nội bộ PP Chỉ số sinh lời Phương pháp tỷ suất lợi nhuận bình quân vốn đầu tư Các bước tiến hành: Xác định TS lợi nhuận bq của các dự án  So sánh TS LN bq của các dự án Phương pháp tỷ suất lợi nhuận bình quân vốn đầu tư  ¦u ®iÓm: §¬n gi¶n, dÔ lµm  Nh îc ®iÓm: Kh«ng tÝnh ®Õn gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn Phương pháp thời gian hoàn vốn đầu tư  X¸c ®Þnh thêi gian hoµn vèn §T cña tõng dù ¸n  Lo¹i ngay DA cã thêi gian thi c«ng kÐo dµi, kh«ng phï hîp  XÕp c¸c DA cã thêi gian thi c«ng nh nhau vµo mét lo¹i.  Lùa chän dù ¸n X¸c ®Þnh thêi gian V§T cña tõng dù ¸n  Thời gian hoàn VĐT giản đơn Thời gian hoàn VĐT có chiết khấu PP Thời gian hoàn vốn đầu tư  Tr êng hîp 1: NÕu dù ¸n §T t¹o ra c¸c chuçi tiÒn tÖ thu nhËp ®Òu ®Æn hµng n¨m  Tr êng hîp 2: NÕu dù ¸n t¹o ra c¸c chuçi tiÒn tÖ thu nhËp c¸c n¨m kh«ng æn ®Þnh PP Thời gian hoàn vốn đầu tư  ¦u ®iÓm:  Ph ¬ng ph¸p ®¬n gi¶n, dÔ tÝnh, cho phÐp nh×n nhËn dù ¸n mét c¸ch trùc quan  Phï hîp víi viÖc xem xÐt c¸c dù ¸n:  Quy m« võa vµ nhá,  Kinh doanh víi chiÕn l îc thu håi vèn nhanh. PP Thêi gian hoµn V§T (tiếp)  Nh îc ®iÓm:  Kh«ng chó träng ®Õn yÕu tè thêi gian cña tiÒn (PP giản đơn)  Ít chó träng ®Õn viÖc xem xÐt c¸c kho¶n thu sau thêi gian thu håi vèn Ph ¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (net present value - NPV) Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn lµ chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thu do DA§T mang l¹i trong t ¬ng lai víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña V§T Ph ¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (NPV)  NPV: Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña DA§T  CFt: Thu nhập do dự án mang lại ở năm thø t  ICt: Vèn §T ë n¨m thø t n n t t t t t 0 t 0 C F ICNPV (1 r) (1 r)       Ph ¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn n t 0t t 1 NC FNPV IC (1 r)    NCFt: Thu nhập ròng năm thứ t CFo: Vốn đầu tư ban đầu của dự án Ph ¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn B ước 1 Bước 2 Tính NPV của từng DA §¸nh gi¸ vµ lùa chän DA Ph ¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (NPV) Khi NPV dù ¸n bị lỗ => Loại bỏ Khi NPV = 0 => dù ¸n hoµ vèn => Loại bỏ Khi NPV > 0 => dù ¸n cã l·i Nếu các DA là độc lập => Chấp nhận tất cả Nếu các DA xung khắc (tuổi thọ bằng nhau) => Chọn DA có NPV lớn nhất Ph ¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (NPV)  ¦u ®iÓm: – Cho phÐp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c DA§T mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n – §o l êng trùc tiÕp gi¸ trÞ t¨ng thªm do DA§T mang l¹i – Có tính chất cộng dồn Ph ¬ng ph¸p gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn (NPV) Nh îc ®iÓm: – Kh«ng ph¶n ¸nh trực tiếp møc sinh lêi cña ®ång vèn §T – Kh«ng cho thÊy mèi liªn hÖ gi÷a møc sinh lêi cña ®ång vèn §T vµ chi phÝ sö dông vèn. Ph ¬ng ph¸p tû suÊt doanh lîi néi bé (IRR)  Tû suÊt doanh lîi néi bé chÝnh lµ tû lÖ chiÕt khÊu mµ víi tû lÖ chiÕt khÊu ®ã lµm cho gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña dù ¸n bằng không n t t t t t 0 0 CF ICNPV 0 (1 IRR) (1 IRR) n t        Ph ¬ng ph¸p tû suÊt doanh lîi néi bé (IRR)  Hoặc theo công thức: n t 0t t 1 NC FNPV IC 0 (1 IRR)     PP tû suÊt doanh lîi néi bé (IRR) PP thử và xử lý sai số PP nội suy PP đồ thị PP thử và xử lý sai số  Tù chän 1 l·i suÊt vµ sö dông l·i suÊt ®ã lµm tû lÖ chiết khÊu ®Ó t×m gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn cña dù ¸n  Xét các trường hợp xảy ra: PP thử và xử lý sai số (tiếp)  NÕu NPV = 0 => l·i suÊt võa chän chÝnh lµ tû suÊt doanh lîi néi bé cña dù ¸n  NÕu NPV > 0 => n©ng l·i suÊt tù chän lªn  NÕu NPV H¹ l·i suÊt tù chän xuèng  Khi chän ® îc 1 l·i suÊt lµm cho NPV = 0 hoÆc xấp xỉ bằng 0 => l·i suÊt ®ã chính lµ tû suÊt doanh lîi néi bé cña dù ¸n (IRR) Phương pháp nội suy  B íc 1: Chän l·i suÊt r1 sao cho víi l·i suÊt nµy => NPV1 > 0  B íc 2: Chän l·i suÊt r2 sao cho víi l·i suÊt nµy => NPV2< 0  B íc 3: T×m tû suÊt doanh lîi néi bé cña dù ¸n: Cách xác định IRR (tiếp) Suy ra: r1< IRR < r2 Theo công thức nội suy: 1 2 1 1 1 2 NPV(r r )IRR r NPV NPV    Ph ¬ng ph¸p tû suÊt doanh lîi néi bé B ước 1 Bước 2 Tính IRR của từng DA §¸nh gi¸ vµ lùa chän DA Ph ¬ng ph¸p tû suÊt doanh lîi néi bé (Tiếp) Khi IRR Dù án bị lỗ => Loại bỏ Khi IRR = r => Dù ¸n hoµ vèn => Loại bỏ Khi IRR > r => Dù ¸n cã l·i: Nếu các DA là độc lập => Chấp nhận tất cả Nếu các DA xung khắc => Chọn DA có IRR Max Ph ¬ng ph¸p tû suÊt doanh lîi néi bé (Tiếp)  Ưu điểm: – иnh gi¸ ® îc møc sinh lêi cña dù ¸n cã tÝnh ®Õn gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn. – So s¸nh møc sinh lêi vµ chi phÝ cña dù ¸n. – Làm căn cứ để sắp xếp thứ tự ưu tiên các DA Ph ¬ng ph¸p tû suÊt doanh lîi néi bé (Tiếp)  Nhược điểm: – Việc gi¶ ®Þnh t¸i ®Çu t víi l·i suÊt b»ng IRR cña dù ¸n nên kh«ng phï hîp víi thùc tÕ nhất lµ ®èi víi nh÷ng dù ¸n cã IRR ë møc cao. – Kh«ng chó träng ®Õn quy m« VĐT nªn cã thÓ cã nh÷ng kÕt luËn thiÕu tho¶ ®¸ng khi ®¸nh gi¸ vµ lùa chän c¸c dù ¸n xung kh¾c. – Không có tính cộng dồn – Có thể không XĐ được, hoặc cho nhiều giá trị IRR Ph ¬ng ph¸p chØ sè sinh lêi (PI)  Khái niệm: ChØ sè sinh lêi (PI) ® îc tÝnh b»ng tû lÖ gi÷a gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thu nhËp do §T mang l¹i vµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña V§T Ph ¬ng ph¸p chØ sè sinh lêi (PI) n t t=0 n t t=0 CFt (1+ r)PI = ICt (1+ r)   Ph ¬ng ph¸p chØ sè sinh lêi (PI) n t t=1 0 CFt (1+ r)PI = IC  Trường hợp toàn bộ VĐT bỏ 1 lần từ đầu Ph ¬ng ph¸p chØ sè sinh lêi  B íc 1: X¸c ®Þnh chØ sè sinh lêi cña mçi DA§T  B íc 2: иnh gi¸ vµ lùa chän dù ¸n  Khi PI Lç => Loại bỏ  Khi PI = 1 => Hoµ vèn => Loại bỏ  Khi PI > 1 => L·i – Nếu các DA độc lập => Chấp nhận tất cả – Nếu các DA xung khắc => Chọn DA có PI max Ph ¬ng ph¸p chØ sè sinh lêi  ¦u ®iÓm:  Cho thÊy MQH gi÷a c¸c kho¶n thu nhËp do §T ® a l¹i víi sè vèn §T bá ra ®Ó thùc hiÖn dù ¸n  Cã thÓ so s¸nh c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t kh¸c nhau ®Ó thÊy ® îc møc sinh lêi gi÷a c¸c dù ¸n.  Th êng gi¶ ®Þnh tû lÖ t¸i §T b»ng víi møc chi phÝ sö dông vèn nên phï hîp h¬n PP tû suÊt doanh lîi néi bé. Ph ¬ng ph¸p chØ sè sinh lêi Nh îc ®iÓm:  Kh«ng ph¶n ¸nh trùc tiÕp khèi l îng lîi nhuËn rßng cña mét dù ¸n (kh«ng ®¸nh gi¸ trùc tiÕp sù kh¸c biÖt vÒ qui m« ®Çu t )  Không có tính chất cộng dồn Mét sè tr êng hîp ®Æc biÖt trong ®¸nh gi¸ vµ lùa chän DA§T  Trường hợp có mâu thuẫn khi sử dụng phương pháp NPV và IRR  Đánh giá lựa chọn DAĐT xung khắc có tuổi thọ không bằng nhau theo PP NPV Trường hợp có mâu thuẫn khi sử dụng 2 phương pháp NPV và IRR  Khi sử dụng phương pháp NPV và IRR để đánh giá và lựa chọn DAĐT:  NÕu các dự án độc lập với nhau: luôn đưa ra kết luận giống nhau  Nếu các dự án thuộc diện loại trừ nhau: Có thể dẫn đến kết luận trái ngược nhau Trường hợp có mâu thuẫn khi sử dụng phương pháp NPV và IRR  Nguyên nhân  Sự khác nhau về qui mô đầu tư  Sự khác nhau về kiểu mẫu dòng tiền  Sự khác nhau về tỷ lệ giả định tái đầu tư Kết luận  NÕu x¶y ra m©u thuÉn gi÷a kÕt qu¶ c¸c PP ®¸nh gi¸ th× ng êi ta th êng dùa chñ yÕu vµo NPV ®Ó quyÕt ®Þnh lùa chän vì: PP NPV u viÖt h¬n so víi PP IRR và phù hợp hơn với MT tối đa hoá lợi nhuận Đánh giá lựa chọn DADT xung khắc có tuổi thọ không bằng nhau  Phương pháp thay thế  Phương pháp chuỗi tiền tệ đều thay thế hàng năm Phương pháp thay thế  Ph¶i quy c¸c dù ¸n nµy vÒ mét mÆt b»ng so s¸nh cïng ®é dµi thêi gian ho¹t ®éng  Đé dµi thêi gian lµ béi sè chung nhá nhÊt cña c¸c dù ¸n cã tuæi thä kh«ng b»ng nhau  Sö dông tiªu chuÈn gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn ®Ó ®¸nh gi¸ vµ lùa chän ph ¬ng ¸n. Phương pháp chuỗi tiền tệ đều thay thế hàng năm  Xác định NPV của từng DA  Dàn đều NPV của từng DA cho các năm trong suốt t/g tồn tại của DA  Chọn dự án có EA lớn nhất n)PVFA(r, NPVEA 