Chuyên đề Công tác quản lý cấu trúc tài chính tại công ty điện máy kỹ thuật công nghệ

I-Phán têch cáúu truïc taìi chênh doanh nghiãûp: 1. Kh¸i qu¸t chung vÒ doanh nghiÖp vµ cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp: Tài chính doanh nghiệp là gì và vai trò của nhà quản lý tài chính quan trọng như thế nào? mục tiêu của quản lý tài chính là gì? Đó là những vấn đề âun tâm cần được làm rõ khi nghiên cứu về tài chính doanh nghiệp. nhưng để làm tốt vấn đề quản lý tài chính doanh nghiệp thì nhà quản lý tài chính phải dựa vào nhiều công cụ quản lý khác nhau. Trong đó có sự tham gia của cấu trúc tài chính doanh nghiệp. hơn nữa để doanh nghiệp. hơn nữa để doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả thì nhà quản lý phải làm tốt hoạt động tài chính của doanh nghiệp mình. 1.1. Kh¸i qu¸t vÒ doanh nghiÖp vµ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp: Qua phần này chúng ta sẽ tìm hiểu về khái niệm doanh nghiệp và các loại hình doanh nghiệp ở nước ta hiện nay: Doanh nghiệp: là một chủ thể kinh tế độc lập, có tư cách pháp nhân, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích tối đa hoá lợi nhuận của doanh nghiệp. về hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp thì rất đa dạng và nhiều nghành nghề khác nhau, nhiều lĩnh vực kinh doanh khác nhau song có 5 hình thức doanh nghiệp sau: doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, doanh nghiệp nhà nước, công ty hợp doanh, công ty trách nhiệm hữu hạn. mổi loại hình doanh nghiệp có những đặc thù riêng và hình thức hoạt động khác nhau tuỳ theo từng lĩnh vực sản xuất kinh doanh. Doanh nghiệp tư nhân: là một đơn vị kinh doanh có mức vốn pháp định. Do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm về toàn bộ tài sản của mình và mọi hoạt động của doanh nghiệp. Doanh nghiệp nhà nước: là một tổ chức kinh tế do nhà nước đầu tư vốn, thành lập và quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh hoặc hoạt động công ích, hoạt động kinh doanh do nhà nước đặt ra. Công ty hợp doanh: là một đơn vị kinh doanh được thành lập từ hai hay nhiều thành viên và mổi thành viên phải xác định được số vốn góp của mình và phần lợi nhuận được hưởng từ kết quả của hoạt động sản xuất kinh doanh. Công ty cổ phần: là đơn vị kinh doanh mà số thành viên trong thời gian hoạt động phải có ít nhất 7 người. vốn điều lệ của công ty được chia thành nhiều phần bằng nhau. Giá trị mổi cổ phần được gọi là cổ phiếu mổi cổ đông có thể mua một hoặc nhiều cổ phiểutong quá trình hoạt dộng của doanh nghiệp số thành viên và số cổ phiếu có thể thay đổi. C«ng ty hîp danh lµ mét ®¬n vÞ kinh doanh ®­îc së h÷u bëi hai hay nhiÒu ng­êi chñ. C¸c chñ h÷u ph¶i xac ®Þnh phÇn vèn gãp cña hä trong tµi s¶n vµ phÇn thu nhËp thu ®­îc tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty. C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc tæ chøc kinh doanh tån t¹i ®éc lËp, t¸ch rêi c¸c chñ së h÷u cña nã. C«ng ty cæ phÇn lµ mét ph¸p nh©n kinh tÕ ®éc lËp nªn nã kh«ng phô thuéc vµo sù rót lui cña mét chñ së h÷u nµo. C¸c s¸ng lËp viªn cña c«ng ty cã thÓ chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho mét thµnh viªn kh¸c mµ kh«ng lµm gi¸n ®o¹n c«ng viÖc kinh doanh cña c«ng ty. C¸c cæ ®«ng ®­îc quyÒn nhËn lîi tøc cæ phÇn vµ ®­îc quyÒn biÓu quyÕt bÇu Héi §ång Qu¶n TrÞ. C«ng ty cæ phÇn chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®èi víi c¸c nghÜa vô tµi chÝnh cña c«ng ty. Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp do mét chñ së h÷u n¾m gi÷ mµ ®¹i diÖn n¾m quyÒn lµ nhµ n­íc, qu¶n lý nh»m môc ®Ých phôc vô cho môc tiªu chung lµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ vèn cña nã ®ù¬c ®ãng gãp bëi c¸c thµnh viªn. C¸c thµnh viªn võa lµ chñ së h÷u võa lµ ng­êi qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. C¸c thµnh viªn cña c«ng ty chØ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®èi víi sè vèn gãp cña m×nh. Thu nhËp cña c«ng ty ®­îc chia cho c¸c thµnh viªn theo tû lÖ vèn gãp. Vèn cña c«ng ty ®­îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau. 1.2. Kh¸i qu¸t vÒ cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp Kh¸i niÖm vÒ cÊu tróc theo nghÜa chung nhÊt lµ ®Ò cËp ®Õn c¸c bé phËn cÊu thµnh vµ mèi liªn hÖ cña chóng trong mét tæng thÓ, qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ sù t­¬ng t¸c gi÷a c¸c bé phËn qui ®Þnh b¶n chÊt cña tæng thÓ. Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ toµn bé c¸c quan hÖ tµi chÝnh biÓu hiÖn qua qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông vèn ®Ó tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn gäi lµ chøc n¨ng tµi trî cña tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh t¹o ra c¸c quü tiÒn tÖ tõ c¸c nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh l©u dµi víi chi phi thÊp. Nguån lùc tµi chÝnh bªn trong: sù gãp vèn tõ c¸c chñ së h÷u, lîi nhuËn ®Ó l¹i. Nguån lùc bªn ngoµi: c¸c nhµ ®Çu t­, nhµ n­íc, c¸c tæ chøc tÝn dông... Ho¹t ®éng sö dông vèn hay cßn gäi lµ ®Çu t­ lµ qu¸ tr×nh ph©n bæ vèn ë ®©u, khi nµo, bao nhiªu sao cho vèn ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt. Nh÷ng chøc n¨ng trªn cho thÊy b¶n chÊt cña tµi chÝnh lµ c¸c quan hÖ kinh tÕ tiÒn tÖ th«ng qua ho¹t ®éng huy ®éng vµ sö dông vèn cña doanh nghiÖp . Tõ kh¸i niÖm chung vÒ cÊu tróc vµ kh¸i niÖm vÒ tµi chÝnh doanh nghiÖp ®Ó x©y dùng kh¸i niÖm vÒ cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp nh­ sau: CÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ mét kh¸i niÖm ph¶n ¶nh mét bøc tranh tæng thÓ vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp trªn hai mÆt lµ c¬ cÊu nguån vèn g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh huy ®éng vèn, ph¶n ¶nh chÝnh s¸ch tµi trî cña doanh nghiÖp vµ c¬ cÊu tµi s¶n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh sö dông vèn, ph¶n ¶nh vµ chÞu sù t¸c ®éng cña nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ chiÕn l­îc kinh doanh cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c thÓ hiÖn mèi liªn hÖ vµ sù vËn ®éng cña c¸c yÕu tè nguån vèn vµ tµi s¶n nh»m h­íng ®Õn môc tiªu tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp. 2. Tµi liÖu vµ ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp 2.1. Tµi liÖu dïng ph©n tÝch cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp §Ó phôc vô c«ng t¸c ph©n tÝch cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp, c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt lµ: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, vµ c¸c tµi liÖu chi tiÕt kh¸c. 2.2. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp Khi ph©n tÝch cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp, ng­êi ta th­êng sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p sau ®©y: - Ph­¬ng ph¸p so s¸nh : Lµ ph­¬ng ph¸p sö dông phæ biÕn nhÊt. §Ó ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy trong ph©n tÝch cÊu tróc tµi chÝnh cÇn quan t©m ®Õn tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn, kü thuËt so s¸nh. + Tiªu chuÈn so s¸nh : Trong ph©n tÝch cÊu tróc tµi chÝnh, th­êng dïng c¸c gèc so s¸nh : Sè liÖu nhiÒu k× tr­íc, sè liÖu trung b×nh ngµnh, sè liÖu kÕ ho¹ch... + §iÒu kiÖn so s¸nh : C¸c chØ tiªu ph©n tÝch ph¶i ph¶n ¸nh cïng néi dung kinh tÕ, ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n , ®¬n vÞ ®o l­êng. + Kü thuËt so s¸nh : Tr×nh bµy b¸o c¸o d¹ng so s¸nh ®Ó x¸c ®Þnh møc biÕn ®éng tuyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi cña tõng chØ tiªu trong b¸o c¸o tµi chÝnh, tr×nh bµy b¸o c¸o theo qui m« chung, ®Ó xem xÐt tû träng cña tõng chØ tiªu so víi tæng thÓ. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch t­¬ng quan : Gi÷a c¸c sè liÖu tµi chÝnh trªn b¸o c¸o tµi chÝnh th­êng cã mèi t­¬ng quan víi nhau. Ch¼ng h¹n, mèi t­¬ng quan gi÷a doanh thu (B¸o c¸o l·i, lç) víi c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng, hµng tån kho ( B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ). Ph©n tÝch t­¬ng quan sÏ ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý vÒ sù biÕn ®éng gi÷a c¸c chØ tiªu tµi chÝnh, x©y dùng c¸c tû sè tµi chÝnh phï hîp h¬n vµ phôc vô tèt cho c«ng t¸c dù b¸o tµi chÝnh t¹i doanh nghiÖp. Cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, tuy nhiªn viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p nµo lµ do nghÖ thuËt cña tõng nhµ ph©n tÝch, ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c toµn diÖn vÒ bøc tranh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 3. Ph©n tÝch cÊu tróc tµi s¶n cña doanh nghiÖp 3.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ cÊu tróc tµi s¶n cña doanh nghÞªp CÊu tróc tµi s¶n doanh nghiÖp lµ c¬ cÊu tµi s¶n, møc ®é ph©n bæ vèn ®Çu t­ cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, hay lµ tû träng cña tõng lo¹i tµi s¶n trong tæng tµi s¶n. Mét cÊu tróc tµi chÝnh hîp lý sÏ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, ng­îc l¹i sÏ lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh nghiÖp. 3.2. C¸c chØ tiªu dïng ®Ó ph©n tÝch cÊu tróc tµi s¶n doanh nghiÖp Cã rÊt nhiÒu chØ tiªu ph¶n ¶nh cÊu tróc tµi s¶n doanh nghiÖp, tuú thuéc vµo môc tiªu cña tõng nhµ ph©n tÝch. Tuy nhiªn nguyªn t¾c khi thiÕt lËp chØ tiªu ph¶n ¶nh cÊu tróc tµi s¶n lµ: Tµi s¶n lo¹i i K = x100 Tæng tµi s¶n Lo¹i tµi s¶n i trong c«ng thøc trªn lµ nh÷ng tµi s¶n cã cïng mét ®Æc tr­ng kinh tÕ nµo ®ã: kho¶n ph¶i thu, hµng tån kho, TSC§...tæng tµi s¶n trong c«ng thøc trªn lµ sè tæng céng trªn BC§KT.Víi nguyªn lý nµy khi ph©n tÝch cÊu tróc tµi s¶n th­êng sö dông c¸c chØ tiªu c¬ b¶n sau: - Tû träng TSC§ Gi¸ trÞ cßn l¹i TSC§ Tû träng tµi s¶n cè ®Þnh = x100% Tæng tµi s¶n ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn c¬ cÊu tµi s¶n cè ®Þnh trong tæng tµi s¶n, ph¶n ¶nh møc ®é tËp trung vèn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp hay trong 100® tµi s¶n th× gi¸ trÞ TSC§ chiÕm bao nhiªu ®ång. Gi¸ trÞ chØ tiªu nµy phô thuéc vµo tõng lÜnh vùc kinh doanh. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp th× gi¸ trÞ chØ tiªu nµy th­êng cao, ng­îc l¹i trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i th× gi¸ trÞ chØ tiªu nµy th­êng thÊp. - Tû träng ®Çu t­ tµi chÝnh Gi¸ trÞ ®©u t­ tµi chÝnh Tû träng §TTC = x100% Tæng tµi s¶n Gi¸ trÞ §TTC trong chØ tiªu trªn bao gåm ®Çu t­ tµi chÝnh, gãp vèn liªn doanh, ®Çu t­ bÊt ®éng s¶n vµ ®Çu t­ kh¸c. NÕu ph©n loai theo tÝnh thanh kho¶n cña c¸c kho¶n ®Çu t­ th× chia thµnh: ®Çu t­ tµi chÝnh ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. NÕu ph©n lo¹i theo quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c kho¶n ®Çu t­ th× ®Çu t­ tµi chÝnh chia thµnh: ®Çu t­ víi t­ c¸ch lµ chñ së h÷u(cæ phiÕu, gãp vèn), chñ nî(tr¸i phiÕu, phiÕu nî). ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn møc ®é liªn kÕt tµi chÝnh gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c doanh nghiÖp vµ tæ chøc kh¸c, ®¸nh gi¸ møc ®é ¶nh h­ëng cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ tæ chøc kh¸c, vµ c¬ héi cña c¸c ho¹t ®éng t¨ng tr­ëng tõ bªn ngoµi. MÆt kh¸c, chØ tiªu nµy ph¶n ¶nh trong 100® tµi s¶n t¹i doanh nghÞªp th× cã bao nhiªu ®ång ®Çu t­ ra bªn ngoµi. Do kh«ng ph¶i t¸t c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã ®iÒu kiÖn tµi chÝnh v÷ng m¹nh nªn viÖc ®Çu t­ ra bªn ngoµi th­êng rÊt thÊp, do ®ã mµ gi¸ trÞ chØ tiªu nµy th­êng nhá. - Tû träng hµng tån kho Hµng tån kho Tû träng hµng tån kho = x100% Tæng tµi s¶n Hµng tån kho trong chØ tiªu trªn lµ mét kh¸i niÖm réng bao gåm: c¸c lo¹i d÷ tr÷ cho s¶n xuÊt kinh doanh t¹i doanh nghiÖp, nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô, thµnh phÈm, hµng ho¸, s¶n phÈm dë dang. Hµng tån kho lµ mét bé phËn tµi s¶n ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña doanh nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc. Dù tr÷ hµng tån kho hîp lý lµ môc tiªu cña nhiÒu doanh nghiÖp. Do vËy, mµ ph©n tÝch hµng tån kho qua nhiÒu kú sÏ ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý trong c«ng t¸c dù tr÷ cña ®¬n vÞ. - Tû träng kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng Kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng Tû träng PTKH = X100% Tæng tµi s¶n Kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng lµ mét bé phËn tµi s¶n thuéc tµi s¶n l­u ®éng cña doanh nghiÖp ph¸t sinh do doanh nghiÖp b¸n chÞu hµng ho¸, dÞch vô cho kh¸ch hµng. ChØ tiªu nµy ph¶n ¶nh sè vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ang bÞ c¸c tæ chøc kh¸c chiÕm dông, sè vèn nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lêi mµ cßn ph¸t sinh chi phÝ nÕu kh«ng ®ßi ®­îc nî. ViÖc ph©n tÝch cÊu tróc tµi s¶n b»ng c¸c chØ tiªu c¬ b¶n nh­ trªn chØ cho phÐp ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph©n bè tµi s¶n cña doanh nghiÖp, mÆt kh¸c viÖc sö dông c¸c tû sè trªn cã nh÷ng h¹n chÕ: ch­a chØ ra yÕu tè nµo ¶nh h­ëng ®Õn sù thay ®æi cña cÊu tróc tµi s¶n. Cho nªn, chóng ta cÇn thiÕt kÕ thªm b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n d¹ng so s¸nh ®Ó cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng cña c¸c tû sè. Tõ ®ã cã bøc tranh ®Çy ®ñ, toµn diÖn vÒ cÊu tróc tµi s¶n cña doanh nghiÖp. 3.3. Mét sè ®Ò cÇn chó ý khi ph©n tÝch cÊu tróc tµi chÝnh doanh nghiÖp - Do ®Æc ®iÓm cña tµi s¶n cè ®Þnh lµ tuú thuéc vµo tõng lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh nªn ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý trong ®Çu t­ TSC§ cÇn xem xÐt c¸c vÊn ®Ò sau: + Gi¸ trÞ tû träng TSC§ cña trung b×nh nghµnh. + ChÝnh s¸ch vµ chu kú ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp ®ang trong thêi kú ®Çu t­ th× gi¸ trÞ chØ tiªu nµy th­êng cao vµ ng­îc l¹i. V× thÕ cÇn xem xÐt chØ tiªu nµy trong mèi liªn hÖ víi gi¸ trÞ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n hoÆc c¸c kho¶n thanh lÝ tµi s¶n cè ®Þnh trong nhiÒu k×. + Do gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh dïng dÓ tÝnh to¸n, nªn ph­¬ng ph¸p tÝnh to¸n cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ trÞ chØ tiªu nµy. + Gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh trong chØ tiªu nµy bao gåm:TSC§HH, TSC§VH, thuª tµi chÝnh. Cho nªn cÇn t¸ch riªng tõng lo¹i tµi s¶n ®Ó ®¸nh gi¸ bëi v× trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng gi¸ trÞ c¸c lo¹i TSC§VH th­êng cã xu h­íng gia t¨ng. - Hµng tån kho tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Cho nªn, cÇn xem xÐt kÜ ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Ó cã ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n. + Gi¸ trÞ chØ tiªu nµy cßn phô thuéc chÝnh s¸ch dù tr÷ vµ tÝnh thêi vô trong ho¹t ®éng kinh doanh. Ch¼n h¹n do xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng khan hiÕm vËt t­, hµng ho¸ nªn c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu c¬ cã thÓ dÉn ®Õn gi¸ trÞ chØ tiªu nµy cao. + Gi¸ trÞ chØ tiªu nµy cßn phô thuéc vµo thêi kú t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp. Mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë thÞ tr­êng míi bïng næ vµ doanh thu t¨ng liªn tôc qua nhiÒu kú, cã thÓ gia t¨ng dù tr÷ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu nªn chØ tiªu nµy cã thÓ cao. - Khi ph©n tÝch gi¸ trÞ chØ tiªu tû träng ph¶i thu kh¸ch hµng cÇn chó ý : + Ph­¬ng thøc b¸n hµng cña doanh nghiÖp. Th«ng th­êng, c¸c doanh nghiÖp b¸n lÎ thu tiÒn ngay th× gi¸ trÞ chØ tiªu nµy rÊt thÊp. Ng­îc l¹i, c¸c doanh nghiÖp b¸n bu«n th× tû träng chØ tiªu nµy th­êng cao. + ChÝnh s¸ch tÝn dông b¸n hµng thÓ hiÖn qua thêi h¹n tÝn dông vµ møc tÝn dông cho phÐp dèi víi tõng kh¸ch hµng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ kú h¹n tÝn dông dµi vµ sè d­ nî ®Þnh møc cao th× gi¸ trÞ chØ tiªu nµy còng cao. MÆt kh¸c, do ph­¬ng thøc b¸n hµng lµ ph­¬ng thøc kÝch thÝch tiªu thô. V× thÕ ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña chØ tiªu nµy cÇn ®Æt nã trong mèi liªn hÖ víi doanh thu tiªu thô trong kú. + Kh¶ n¨ng qu¶n lý nî cña doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hµng còng lµ mét nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ trÞ chØ tiªu nµy. 4. Ph©n tÝch cÊu tróc nguån vèn cña doanh nghiÖp 4.1. Kh¸i qu¸t vÒ cÊu tróc nguån vèn cña doanh nghiÖp CÊu tróc nguån vèn cña doanh nghiÖp lµ mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a nî ph¶i tr¶ vµ nguån vèn chñ së h÷u hay tû träng cña nî ph¶i tr¶ trong tæng nguån vèn. CÊu tróc nguån vèn thÓ hiÖn chÝnh s¸ch tµi trî cña doanh nghiÖp, liªn quan ®Õn nhiÒu khÝa c¹nh trong c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. CÊu tróc nguån vèn ph¶n ¶nh qu¸ tr×nh huy ®éng c¸c nguån vèn g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch tµi trî cña doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 4.2. Ph©n tÝch tÝnh tù chñ vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp Khi ph©n tÝch tÝnh tù chñ vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, th­êng sö dông c¸c chØ tiªu c¬ b¶n sau: -Tû suÊt nî Nî ph¶i tr¶ Tû suÊt nî = x100% Tæng tµi s¶n Trong chØ tiªu trªn nî ph¶i tr¶ bao gåm: nî ng¾n h¹n, dµi h¹n vµ nî kh¸c. Tû suÊt nî ph¶n ¶nh møc ®é tµi trî c¸c tµi s¶n cña doanh nghiÖp b»ng c¸c kho¶n nî. Tû suÊt nî cµng cao thÓ hiÖn møc ®é phô thuéc cña doanh nghiÖp vµo c¸c chñ nî cµg lín, tÝnh tù chñ trong viÖc sö dông nguån vèn cµng thÊp, vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c kho¶n nî vay cµng khã mét khi doanh nghiÖp kh«ng thanh to¸n kÞp thêi c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n vµ hiÖu qu¶ kinh doanh kÐm. - Tû suÊt tù tµi trî Nguån vèn chñ së h÷u Tû suÊt tù tµi trî = x100% Tæng tµi s¶n Tû suÊt tù tµi trî thÓ hiÖn kh¶ n¨ng tù chñ vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Tû suÊt nµy cµng cao thÓ hiÖn doanh nghiÖp cã tÝnh tù chñ rÊt cao vÒ tµi chÝnh, Ýt bÞ søc Ðp cña c¸c chñ nî. Doanh nghiÖp cµng cã c¬ héi tiÕp cËn c¸c kho¶n tÝn dông tõ nhµ cung cÊp, ng©n hµng, nhµ ®Çu t­... §©y còng lµ mét chØ tiªu ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ ®¸nh gi¸ rñi ro vµ cÊp tÝn dông cho doanh nghiÖp. NÕu chØ tiªu nµy cµng cao th× kh¶ n¨ng thu håi nî cao, Ýt rñi ro vµ ng­îc l¹i. Ngoµi hai chØ tiªu trªn, ph©n tÝch tÝnh tù chñ vÒ tµi chÝnh cßn sö dông chØ tiªu tû suÊt nî trªn vèn chñ së h÷u. - Tû suÊt nî trªn VCSH Nî ph¶i tr¶ Tû suÊt nî trªn VCSH = x100% Vèn chñ së h÷u ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn møc ®é b¶o ®¶m nî b»ng vèn chñ së h÷u. NÕu chØ tiªu nµy cµng lín th× kh¶ n¨ng ®¶m b¶o cña vèn chñ së h÷u ®èi víi c¸c kho¶n nî cµng thÊp, c¸c chñ nî dÔ gÆp rñi ro trong viÖc thu håi nî. Tuy nhiªn, khi ph©n tÝch tÝnh tù chñ vÒ tµi chÝnh cÇn sö dông thªm sè liÖu trung b×nh nghµnh hoÆc sè liÖu ®Þnh møc cña c¸c ng©n hµng ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh tù chñ vÒ tµi chÝnh. 4.3. ph©n tÝch tÝnh æn ®Þnh cña nguån tµi trî cña doanh nghiÖp Ph©n tÝch tÝnh tù chñ vÒ tµi chÝnh míi chØ thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a nî vµ vèn chñ së h÷u. Tuy nhiªn, trong c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp l¹i quan t©m ®Õn thêi h¹n sö dông tõng lo¹i nguån vèn(tÝnh æn ®Þnh cña nguån) vµ chi phÝ sö dông cña nguån ®ã. Sù æn ®Þnh cña nguån vèn lµ mèi quan t©m khi sö dông mét lo¹i nguån tµi trî nµo ®ã. Theo thêi h¹n sö dông th× nguån vèn cña doanh nghiÖp chia thµnh: nguån vèn th­êng xuyªn(NVTX) vµ nguån vèn t¹m thêi (NVTT). Nguån vèn th­êng xuyªn: lµ nguån vèn ®­îc doanh nghiÖp sö dông l©u dµi, æn ®Þnh vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cã thêi gian sö dông trªn mét n¨m. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× nguån vèn th­êng xuyªn t¹i mét thêi ®iÓm bao gåm: NVCSH vµ c¸c ko¶n vay nî trung dµi h¹n. Nguån vèn t¹m thêi: lµ nguån vèn mµ doanh nghiÖp t¹m thêi sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi gian ng¾n, th­êng lµ mét chu kú kinh doanh hoÆc mét n¨m. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× nguån vèn t¹m thêi t¹i mét thêi ®iÓm bao gåm: c¸c kho¶n ph¶i tr¶ t¹m thêi, c¸c kho¶n nî tÝn dông ng­êi b¸n, c¸c kho¶n nî vay ng¾n h¹n ng©n hµng. §Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch tÝnh æn ®Þnh cña nguån tµi trî, th­êng sö dông c¸c chØ tiªu c¬ b¶n sau: - Tû suÊt nguån vèn th­êng xuyªn NVTX Tû suÊt NVTX = x100% Tæng nguån vèn HoÆc: Tû suÊt nguån vèn t¹m thêi NVTT Tû suÊt NVTT = x100% Tæng nguån vèn Hai chØ tiªu nµy cïng ph¶n ¶nh tÝnh æn ®Þnh cña nguån tµi trî cña doanh nghiÖp, hay trong tæng nguån vèn th× NVTX chiÕm bao nhiªu phÇn tr¨m. Tû suÊt nµy cµng cao chøng tá nguån tµi trî cña doanh nghiÖp cã tÝnh æn ®Þnh cµng lín trong mét thêi gian dµi, vµ ch­a chÞu ¸p lùc thanh to¸n trong ng¾n h¹n. Ng­îc l¹i, nÕu tû suÊt nµy cµng thÊp chøng tá nguån tµi trî cña doanh nghiÖp chñ yÕu lµ nguån ng¾n h¹n vµ doanh nghiÖp chÞu ¸p lùc rÊt lín trong thanh to¸n nî ng¾n h¹n. NÕu doanh nghiÖp kh«ng thanh to¸n kÞp thêi c¸c kho¶n nî th× cã nguy c¬ bÞ ph¸ s¶n. Tuy nhiªn, ®Ó ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ h¬n vÒ tÝnh æn ®Þnh cña nguån tµi trî, chóng ta cÇn xem xÐt thªm chØ tiªu tû suÊt NVCSH trªn NVTX. Tû suÊt NVCSH/NVTX = NVCSH/ NVTX ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn trong nguån vèn th­êng xuyªn mµ doanh nghiÖp ®ang sö dông th× nguån vèn chñ së h÷u chiÕm bao nhiªu phÇn tr¨m. NÕu NVCSH chiÕm tû träng lín th× cïng víi tÝnh æn ®Þnh cao th× doanh nghiÖp cã tÝnh tù chñ rÊt cao trong viÖc sö dông nguån nµy. 5. Ph©n tÝch c©n b»ng tµi chÝnh doanh nghiÖp 5.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ c©n b»ng tµi chÝnh doanh nghiÖp Nh­ ta ®· biÕt cÊu tróc tµi s¶n cña doanh nghiÖp chØ ra tµi s¶n gåm hai bé phËn ®ã lµ: bé phËn TSC§ cã thêi gian chu chuyÓn trªn mét n¨m hay mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh, vµ bé phËn TSL§ cã thêi gian chu chuyÓn trong vßng mét n¨m hay mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. CÊu tróc nguån vèn thÓ hiÖn tÝnh tù chñ vµ tÝnh æn ®Þnh cña nguån tµi trî. MÆt kh¸c, do sù vËn ®éng cña tµi s¶n t¸ch rêi víi tr¸ch nhiÖm ph¸p lý vÒ thêi h¹n sö dông, vµ g¾n liÒn víi chi phÝ sö dông vèn. Nªn c¸c nguån vèn ph¶i ®­îc huy ®éng vµ sö dông sao cho hîp lý hay nãi c¸ch kh¸c mèi quan hÖ nµy thÓ hiÖn tÝnh an toµn, bÒn v÷ng, c©n ®èi trong tµi trî vµ sö dông nguån vèn cña doanh nghiÖp. Mèi quan hÖ nµy thÓ hiÖn c©n b»ng tµi chÝnh doanh nghiÖp. Do ®ã, c©n b»ng tµi chÝnh lµ mét yªu cÇu hÕt søc cÊp b¸ch vµ th­êng xuyªn vµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i duy tr× c©n b»ng tµi chÝnh ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n an toµn vµ viÖc sö dông vèn ®­îc hiÖu qu¶ h¬n. 5.2. C¸c chØ tiªu dïng ®Ó ph©n tÝch c©n b»ng tµi chÝnh doanh nghiÖp 5.2.1. Vèn l­u ®éng rßng vµ ph©n tÝch c©n b»ng tµi chÝnh Vèn l­u ®éng rßng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé TSL§ & §TNH t¹i thêi ®iÓm lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Cã hai ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ cña VL§R cña doanh nghiÖp. +Vèn l­u ®éng rßng lµ chªnh lÖch gi÷a NVTX vµ TSC§ & §TDH VL§R = NVTX -TSC§& §TDH (1) + Ngoµi ra, vèn l­u ®éng rßng cßn ®­îc t×nh lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ TSL§& §TNH víi nî ng¾n h¹n. VL§R =TSL§& §TNH - Nî ng¾n h¹n (2) ChØ sè c©n b»ng thø nhÊt thÓ hiÖn c©n b»ng gi÷a ngu