Chuyên đề Đánh giá cải cách hành chính nhà nước trong lĩnh vực tổ chức bộ máy hành chính nhà nước - Vai trò, chức năng, trách nhiệm và cơ cấu

Ban ChØ ®¹o c¶i c¸ch hµnh chÝnh cđa ChÝnh phđ Tỉ Th­ ký (Víi sù hç trỵ cđa UNDP) -----***----- B¸o c¸o chuyªn ®Ị nhãm 3: §¸nh gi¸ c¶i c¸ch hµnh chÝnh nhµ n­íc trong lÜnh vùc tỉ chøc bé m¸y hµnh chÝnh nhµ n­íc - vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm vµ c¬ cÊu !!!!!!!!!!!!!!!!!! Nhãm tr­ëng: ThS. Bïi §øc BỊn C¸c thµnh viªn chÝnh: TS. Vị V¨n Th¸i CN. NguyƠn §øc ChiÕn CN. NguyƠn ThÞ Kh¸nh CN. L¹i Thanh Xu©n CN. Ph¹m Minh T¹o CN. §µo Hång Minh Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 2000 2 Mơc lơc Trang Tãm t¾t 4 I/ §¸nh gi¸ vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa ChÝnh 6 phđ, c¸c Bé vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng. 1. KÕt qu¶ vỊ c¶i c¸ch vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa hƯ 6 thèng hµnh chÝnh nhµ n­íc 1.1 §¸nh gi¸ nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t 1.2 Nh÷ng thay ®ỉi kh¶ quan vµ ¶nh h­ëng vỊ vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa tỉ chøc hµnh chÝnh 2. Nh÷ng tån t¹i cđa tỉ chøc bé m¸y hµnh chÝnh Nhµ n­íc 9 3. Nguyªn nh©n 13 4. §Ị xuÊt - ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p vỊ vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch 14 nhiƯm cđa ChÝnh phđ vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng 4.1 VỊ vai trß chøc n¨ng míi cđa ChÝnh phđ vµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc c¸c cÊp trong nỊn kinh tÕ thÞ tr­êng: 4.2 Gi¶i ph¸p tiÕn hµnh rµ so¸t vµ ®iỊu chØnh chøc n¨ng, nhiƯm vơ vµ thÈm quyỊn tr¸ch nhiƯm c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phđ II/ §¸nh gi¸ c¬ cÊu tỉ chøc cÊp Trung ­¬ng 17 1. Nh÷ng kÕt qu¶ c¶i c¸ch c¬ cÊu tỉ chøc bé m¸y Trung ­¬ng: 17 1.1 VỊ s¾p xÕp, tinh gi¶m tỉ chøc cị: 1.2 VỊ thµnh lËp tỉ chøc míi vµ n©ng cÊp tỉ chøc: 1.3 Nh÷ng thay ®ỉi c¬ cÊu tỉ chøc bé m¸y Trung ­¬ng vµ ¶nh h­ëng cđa sù thay ®ỉi 2. VÊn ®Ị tån t¹i, h¹n chÕ cđa tỉ chøc, bé m¸y Trung ­¬ng 20 3. Nguyªn nh©n 24 4. §Ị xuÊt ph­¬ng h­íng - gi¶i ph¸p vỊ c¶i c¸ch c¬ cÊu tỉ chøc 25 bé m¸y Trung ­¬ng c:\vanban\thai\3\undp1 3 4.1 §èi t­ỵng c¶i c¸ch c¬ cÊu tỉ chøc bé m¸y Trung ­¬ng 4.2 H­íng s¾p xÕp, ®iỊu chØnh c¬ cÊu tỉ chøc III/ §¸nh gi¸ c¬ cÊu tỉ chøc chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng: 29 1. VỊ kÕt qu¶ c¶i c¸ch c¬ cÊu chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp 29 2. Nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ cđa tỉ chøc bé m¸y chÝnh quyỊn ®Þa 30 ph­¬ng 3. Nguyªn nh©n 31 4. §Ị xuÊt ph­¬ng h­íng - gi¶i ph¸p c¶i c¸ch vỊ tỉ chøc chÝnh 31 quyỊn ®Þa ph­¬ng 4.1 CÇn c¶i c¸ch mét b­íc c¨n b¶n tỉ chøc bé m¸y chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng cho phï hỵp víi thùc tÕ theo h­íng. 4.2 H­íng ®iỊu chØnh c¸c c¬ quan chuyªn m«n ë ®Þa ph­¬ng. c:\vanban\thai\3\undp1 4 Tãm t¾t - C¶i c¸ch tỉ chøc nỊn hµnh chÝnh nhµ n­íc trong nh÷ng n¨m võa qua ®∙ tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ị c¬ b¶n lµ: + Thay ®ỉi vai trß chøc n¨ng qu¶n lý cđa c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc tõ ChÝnh phđ, c¸c Bé, ngµnh Trung ­¬ng vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp theo yªu cÇu qu¶n lý nhµ n­íc trong nỊn kinh tÕ thÞ tr­êng ®èi víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ bao qu¸t toµn x∙ héi. + S¾p xÕp, ®iỊu chØnh mét b­íc c¬ cÊu tỉ chøc bé m¸y cđa c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc c¸c cÊp cho phï hỵp víi c¬ chÕ qu¶n lý míi vµ t­¬ng thÝch víi vai trß chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc cđa mçi cÊp hµnh chÝnh vµ mçi c¬ quan. + §ỉi míi sù chØ ®¹o, ®iỊu hµnh vµ ph©n cÊp, ph©n quyỊn qu¶n lý gi÷a c¸c cÊp hµnh chÝnh, nhÊt lµ ph©n cÊp vỊ thÈm quyỊn gi÷a ChÝnh phđ, Thđ t­íng ChÝnh phđ cho c¸c Bé, ngµnh vµ Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh; ph©n cÊp gi÷a Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. - Trong qu¸ tr×nh thùc hiƯn c¶i c¸ch tỉ chøc nỊn hµnh chÝnh nhµ n­íc, tuy cã ®¹t ®­ỵc mét sè kÕt qu¶ quan träng ®Ĩ t¹o c¬ së, tiỊn ®Ị cho sù tiÕp tơc c¶i c¸ch; song vÉn cßn nhiỊu tån t¹i vµ h¹n chÕ lµm gi¶m hiƯu lùc vµ hiƯu qu¶ ho¹t ®éng cđa hƯ thèng tỉ chøc bé m¸y hµnh chÝnh. Do ®ã, nh÷ng ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p cÇn ph¶i tiÕp tơc c¶i c¸ch tỉ chøc nỊn hµnh chÝnh ®∙ ®Ị cËp c¸c vÊn ®Ị sau: + Rµ so¸t, ®iỊu chØnh chøc n¨ng qu¶n lý cđa ChÝnh phđ, c¸c Bé, ngµnh Trung ­¬ng vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp theo h­íng chđ yÕu tËp trung vµo vai trß, chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc th«ng qua thĨ chÕ, chÝnh s¸ch, c¸c c«ng cơ qu¶n lý vÜ m« kh¸c vµ t¨ng c­êng c«ng t¸c kiĨm tra, kiĨm so¸t, nhÊt lµ c«ng t¸c "hËu kiĨm" tõ c¸c ho¹t ®éng ë kÕt qu¶ ®Çu ra. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh râ vai trß, chøc n¨ng míi cđa c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc trong ®iỊu kiƯn nỊn kinh tÕ thÞ tr­êng theo nguyªn t¾c ph©n c«ng x∙ héi, kh«ng ph¶i hƯ thèng tỉ chøc nỊn hµnh chÝnh Nhµ n­íc ph¶i lµm tÊt c¶ mäi viƯc, mµ x¸c ®Þnh nh÷ng viƯc ®Ých thùc hƯ thèng hµnh chÝnh nhµ n­íc ph¶i lµm, cßn c¸c c«ng viƯc kh¸c ®Ĩ cho x∙ héi tù ®iỊu chØnh. + TiÕp tơc tiÕn hµnh c¬ cÊu l¹i tỉ chøc bé m¸y ChÝnh phđ, c¸c c¬ quan Trung ­¬ng vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp theo h­íng tinh gän, hỵp lý, ®¶m b¶o phï hỵp víi vai trß, chøc n¨ng míi cđa mçi cÊp hµnh chÝnh vµ mçi c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc theo m« h×nh tỉ chøc qu¶n lý nhµ n­íc ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc. c:\vanban\thai\3\undp1 5 §èi t­ỵng s¾p xÕp, ®iỊu chØnh bao gåm c¬ cÊu ChÝnh phđ, c¸c c¬ quan Trung ­¬ng, nhÊt lµ lo¹i c¬ quan trùc thuéc ChÝnh phđ vµ trùc thuéc Thđ t­íng vµ bé m¸y hµnh chÝnh ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp. + Ban hµnh ®Çy ®đ, ®ång bé thĨ chÕ tỉ chøc bé m¸y, thĨ chÕ vËn hµnh ®Ĩ ®¶m b¶o tÝnh ph¸p lý vµ qui chÕ lµm viƯc cđa c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc theo ®ĩng chøc tr¸ch, thÈm quyỊn vµ cã hiƯu qu¶. CÇn cã quyÕt t©m chÝnh trÞ cao vµ sù nhÊt qu¸n trong chđ tr­¬ng, ph­¬ng h­íng vµ hµnh ®éng ®Ĩ tiÕn hµnh c¶i c¸ch tỉ chøc nỊn hµnh chÝnh nhµ n­íc ®ång bé víi c¶i c¸ch tỉng thĨ bé m¸y lËp ph¸p, t­ ph¸p vµ ®ỉi míi, kiƯn toµn tỉ chøc, bé m¸y cđa c¶ hƯ thèng chÝnh trÞ. c:\vanban\thai\3\undp1 6 ®¸nh gi¸ c¶i c¸ch hµnh chÝnh - vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm vµ c¬ cÊu I/ §¸nh gi¸ vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa ChÝnh phđ, c¸c Bé vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng. 1. KÕt qu¶ vỊ c¶i c¸ch vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa hƯ thèng hµnh chÝnh nhµ n­íc 1.1 §¸nh gi¸ nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t. Kh¸i qu¸t nhÊt lµ "®∙ cã sù ®ỉi míi quan träng vỊ vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa tỉ chøc, bé m¸y ChÝnh phđ, c¸c Bé vµ c¬ quan hµnh chÝnh c¸c cÊp ®Þa ph­¬ng" cho phï hỵp víi c¬ chÕ míi trong nỊn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta. §©y lµ vÊn ®Ị rÊt c¬ b¶n cđa tỉ chøc bé m¸y hµnh chÝnh, v× chøc n¨ng lµ c¬ së ®Ĩ qui ®Þnh m« h×nh tỉ chøc trong suèt qu¸ tr×nh vËn ®éng, ph¸t triĨn, hoµn thiƯn hƯ thèng hµnh chÝnh nhµ n­íc. Cho nªn sù ®ỉi míi nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa vỊ mỈt kÕt qu¶ ®¹t ®­ỵc, mµ cßn t¹o ra c¬ së ®Þnh h­íng cho viƯc tiÕp tơc c¶i c¸ch c¨n b¶n, toµn diƯn tỉ chøc, bé m¸y trong nh÷ng n¨m tíi. - Trªn thùc tÕ vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa tỉ chøc bé m¸y ®∙ tõng b­íc ®­ỵc ®ỉi míi, ®iỊu chØnh, bỉ sung theo yªu cÇu qu¶n lý nhµ n­íc vµ qu¸ tr×nh chuyĨn ®ỉi c¬ chÕ qu¶n lý, thùc hiƯn chÝnh s¸ch ph¸t triĨn nỊn kinh tÕ hµng hãa nhiỊu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã sù qu¶n lý cđa nhµ n­íc. Do c¶i c¸ch bé m¸y hµnh chÝnh g¾n víi qu¸ tr×nh chuyĨn ®ỉi c¬ chÕ kinh tÕ ®∙ ®em l¹i kÕt qu¶ quan träng lµ: + Lµm râ h¬n vai trß, chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« cđa ChÝnh phđ vµ c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phđ ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triĨn kinh tÕ - x∙ héi. C¬ quan hµnh chÝnh ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp cịng chuyĨn m¹nh sang chđ yÕu thùc hiƯn vai trß, chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc theo c¬ chÕ míi trªn ®Þa bµn hµnh chÝnh, kh¾c phơc sù lÉn lén víi chøc n¨ng cđa c¸c ®¬n vÞ sù nghiƯp vµ kinh doanh. + Ph©n biƯt râ vµ thùc hiƯn tèt h¬n gi÷a qu¶n lý hµnh chÝnh cđa c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc víi ho¹t ®éng qu¶n lý kinh doanh cđa c¸c doanh nghiƯp, ®Ĩ tõ ®ã gi¶m bít sù can thiƯp kh«ng cÇn thiÕt, kh«ng ®ĩng chøc n¨ng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh n¶y sinh tiªu cùc x∙ héi. c:\vanban\thai\3\undp1 7 Theo ®ã, xãa bá dÇn chøc n¨ng cđa c¬ quan chđ qu¶n ®èi víi doanh nghiƯp Nhµ n­íc; gi¶m ®¸ng kĨ viƯc giao qu¸ nhiỊu chØ tiªu b¾t buéc cho doanh nghiƯp, chđ yÕu giao nghÜa vơ c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ tr¸ch nhiƯm qu¶n lý b¶o toµn, ph¸t triĨn vèn nhµ n­íc giao cho doanh nghiƯp, cßn c¸c doanh nghiƯp tù chđ theo ph¸p luËt. Do ®ã ®∙ cã ¶nh h­ëng rÊt tèt ®èi víi ho¹t ®éng cđa c¸c doanh nghiƯp, th¸o gì nhiỊu phiỊn hµ, ¸ch t¾c, c¶n trë trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh vµ h¹n chÕ bít tiªu cùc x∙ héi bëi c¸c c¸n bé, c«ng chøc Nhµ n­íc. - VỊ vai trß, chøc n¨ng cđa ChÝnh phđ vµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc c¸c cÊp ®∙ cã b­íc chuyĨn ®ỉi hÕt søc c¬ b¶n lµ thùc hiƯn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc, bao qu¸t c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, x∙ héi trong ®iỊu kiƯn chuyĨn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng nh»m phơc vơ cho ®ỉi míi kinh tÕ. ChuyĨn m¹nh tõ qu¶n lý trùc tiÕp sang qu¶n lý gi¸n tiÕp th«ng qua ph¸p luËt vµ c¸c c«ng cơ qu¶n lý vÜ m«. "nh h­ëng tÝch cùc cđa sù chuyĨn ®ỉi nµy lµm cho biªn chÕ cđa bé m¸y qu¶n lý gi¸n tiÕp tinh gi¶m h¬n, vËn hµnh qu¶n lý tèt h¬n, phï hỵp víi vai trß, tÝnh chÊt cđa c¬ quan Nhµ n­íc. + ChÝnh qu¸ tr×nh chuyĨn ®ỉi chøc n¨ng, ChÝnh phđ ®∙ tËp trung nhiỊu h¬n vµo c«ng t¸c lËp qui, c¶i c¸ch thĨ chÕ, chÝnh s¸ch, c¶i c¸ch thđ tơc hµnh chÝnh, nh÷ng viƯc kh¸c ®∙ tõng b­íc ph©n c«ng, ph©n cÊp, ph©n quyỊn cho c¸c Bé, ngµnh vµ cÊp tØnh quyÕt ®Þnh vµ chÞu tr¸ch nhiƯm TËp trung chØ ®¹o vµ triĨn khai x©y dùng, thùc hiƯn chiÕn l­ỵc, qui ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triĨn tỉng thĨ kinh tÕ - x∙ héi cđa c¶ n­íc vµ cđa tõng Bé, ngµnh, c¸c Tỉng c«ng ty 91, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c vïng l∙nh thỉ; t¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra, kiĨm tra viƯc chÊp hµnh vµ tỉ chøc thùc hiƯn ®èi víi toµn x∙ héi. ChÝnh phđ, Thđ t­íng ChÝnh phđ ®∙ cã sù ph©n cÊp cho c¸c Bé, ngµnh, cÊp tØnh vµ Héi ®ång qu¶n trÞ cđa Tỉng c«ng ty 91 vỊ lÜnh vùc quyÕt ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­ thuéc nhãm B vµ C; ph©n cÊp trong viƯc thÈm ®Þnh vµ phª chuÈn qui ho¹ch s¾p xÕp, ph©n lo¹i c¸c doanh nghiƯp Nhµ n­íc ®éc lËp vµ c¸c Tỉng c«ng ty 90 thuéc Bé, ngµnh vµ Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh theo sù chØ ®¹o chung cđa Thđ t­íng ChÝnh phđ; ph©n cÊp viƯc quyÕt ®Þnh thµnh lËp mét sè tỉ chøc phi ChÝnh phđ vµ ban hµnh quy chÕ, ®iỊu lƯ tỉ chøc, ho¹t ®éng cđa c¸c tỉ chøc Héi, tỉ chøc phi ChÝnh phđ cho Bé tr­ëng, Tr­ëng ban Ban Tỉ chøc - C¸n bé ChÝnh phđ; ph©n cÊp viƯc thÈm ®Þnh xÐt duyƯt kÕ ho¹ch vµ giao chØ tiªu biªn chÕ trong hƯ thèng hµnh chÝnh Nhµ n­íc, hµnh chÝnh sù nghiƯp cho Ban Tỉ chøc - C¸n bé ChÝnh phđ; cã sù thay ®ỉi vỊ ph­¬ng thøc qu¶n lý doanh nghiƯp Nhµ n­íc vµ đy quyỊn thµnh lËp s¾p xÕp c¸c doanh nghiƯp nhµ n­íc vµ mét sè lÜnh vùc kh¸c. + C¸c Bé, ngµnh Trung ­¬ng ®∙ chuyĨn sang thùc hiƯn chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« trong viƯc x©y dùng vµ tỉ chøc thùc hiƯn chÝnh s¸ch ph¸t triĨn ngµnh vµ thùc hiƯn chøc n¨ng ®¹i diƯn quyỊn së h÷u, ®Ị cao tr¸ch c:\vanban\thai\3\undp1 8 nhiƯm cđa Bé tr­ëng, Thđ tr­ëng c¸c c¬ quan trong viƯc thùc hiƯn qu¶n lý nhµ n­íc vỊ ngµnh, lÜnh vùc ®­ỵc ph©n c«ng phơ tr¸ch. + Bé m¸y hµnh chÝnh c¸c cÊp cđa chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng thùc hiƯn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trªn ®Þa bµn hµnh chÝnh, xãa bá dÇn c¬ chÕ chđ qu¶n ®èi víi doanh nghiƯp nhµ n­íc do ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. TÝnh chÊp hµnh, kû c­¬ng vµ tÝnh chđ ®éng, s¸ng t¹o gi¶i quyÕt c«ng viƯc thùc tÕ cđa ®Þa ph­¬ng ®∙ ®­ỵc n©ng cao mét b­íc vµ ®¹t ®­ỵc kÕt qu¶ tèt h¬n. Uû ban nh©n d©n vµ c¸c Së chuyªn ngµnh, chuyªn lÜnh vùc ®∙ tËp trung vµo c«ng t¸c x©y dùng qui ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triĨn kinh tÕ - x∙ héi trªn ®Þa bµn, tỉ chøc thùc hiƯn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, thùc hiƯn qui chÕ d©n chđ, s¾p xÕp l¹i c¸c c¬ quan chuyªn m«n cđa Uû ban nh©n d©n, s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiƯp nhµ n­íc theo sù chØ ®¹o cđa Thđ t­íng ChÝnh phđ. T¨ng c­êng sù chØ ®¹o, ®iỊu hµnh vµ thanh tra, kiĨm tra viƯc tỉ chøc thùc hiƯn theo vai trß, chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc. 1.2 Nh÷ng thay ®ỉi kh¶ quan vµ ¶nh h­ëng vỊ vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa tỉ chøc hµnh chÝnh Mét lµ: ChÝnh phđ, c¸c Bé, ngµnh Trung ­¬ng vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp ®∙ cã b­íc chuyĨn ®ỉi quan träng tõ chç thùc hiƯn c¸c c«ng viƯc cã tÝnh chÊt hµnh chÝnh sù vơ sang thùc hiƯn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc b»ng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cơ vÜ m« kh¸c ®èi víi mäi thµnh phÇn kinh tÕ, bao qu¸t toµn ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ toµn x∙ héi theo vai trß, chøc n¨ng, ph¹m vi, tr¸ch nhiƯm cđa mçi cÊp, mçi Bé, ngµnh vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng. Tõ ®ã, t¹o ®iỊu kiƯn cho c¸c doanh nghiƯp, c¸c tỉ chøc sù nghiƯp ®­ỵc tù chđ, xãa bá dÇn chÕ ®é c¸c c¬ quan hµnh chÝnh chØ qu¶n theo c¬ chÕ xin cho phøc t¹p nh­ng phi hiƯu qu¶. Hai lµ: §∙ cã sù t¸ch b¹ch vµ kh¾c phơc sù lÉn lén gi÷a chøc n¨ng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n­íc cđa c¸c c¬ quan c«ng quyỊn víi chøc n¨ng s¶n xuÊt, kinh doanh cđa c¸c doanh nghiƯp vµ chøc n¨ng phơc vơ, dÞch vơ c«ng cđa c¸c ®¬n vÞ sù nghiƯp ®Ĩ mçi lo¹i c¬ quan lµm ®ĩng vai trß, tÝnh chÊt, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa m×nh trong nỊn hµnh chÝnh. §iỊu chuyĨn vµ tr¶ l¹i c¸c chøc n¨ng kh«ng thuéc c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cho c¸c doanh nghiƯp vµ ®¬n vÞ sù nghiƯp thùc hiƯn, nhÊt lµ chøc n¨ng tỉ chøc qu¶n lý trùc tiÕp c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c dÞch vơ c«ng cho c¸c doanh nghiƯp vµ tỉ chøc sù nghiƯp thùc hiƯn. Ba lµ: §∙ cã sù thay ®ỉi trong ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cđa ChÝnh phđ, c¸c Bé, ngµnh vµ c¬ quan hµnh chÝnh ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp trong viƯc thùc hiƯn néi dung qu¶n lý hµnh chÝnh ®­ỵc qui ®Þnh cho mçi cÊp hµnh chÝnh vµ mçi ngµnh. c:\vanban\thai\3\undp1 9 + ChÝnh phđ, c¸c Bé, ngµnh Trung ­¬ng ®∙ gi¶m bít gi¶i quyÕt c«ng viƯc sù vơ, héi häp ®Ĩ tËp trung nghiªn cøu x©y dùng thĨ chÕ, chÝnh s¸ch vÜ m« vµ coi träng kh©u kiĨm tra, theo dâi viƯc tỉ chøc thùc hiƯn. + ChuyĨn tõ ph­¬ng thøc chØ ®¹o, ®iỊu hµnh trùc tiÕp cơ thĨ sang chØ ®¹o, ®iỊu hµnh gi¸n tiÕp ë tÇm vÜ m«, ph©n cÊp qu¶n lý gi÷a c¸c cÊp hµnh chÝnh vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, chØ ®¹o, ®iỊu hµnh cđa hƯ thèng hµnh chÝnh b»ng ph¸p luËt, th«ng qua c¸c v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt vµ v¨n b¶n hµnh chÝnh. 2. Nh÷ng tån t¹i cđa tỉ chøc bé m¸y hµnh chÝnh Nhµ n­íc VỊ vai trß, chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm cđa hƯ thèng hµnh chÝnh tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng cã nh÷ng tån t¹i, h¹n chÕ chđ yÕu sau: 2.1. ViƯc x¸c ®Þnh vµ ph©n c«ng chøc n¨ng, thÈm quyỊn, tr¸ch nhiƯm qu¶n lý nhµ n­íc cđa ChÝnh phđ vµ mçi c¬ quan Trung ­¬ng cßn thiÕu sù râ rµng, ch­a hỵp lý vµ chång chÐo, trïng l¾p; nhÊt lµ ë nh÷ng lÜnh vùc hÊp dÉn vµ lÜnh vùc qu¶n lý cã sù giao thoa, ®an xen vỊ ph¹m vi, ®èi t­ỵng gi÷a c¸c Bé, ngµnh. Chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc cđa ChÝnh phđ ch­a tËp trung vµo Thđ t­íng, c¸c Phã Thđ t­íng, c¸c Bé tr­ëng, Thđ tr­ëng c¬ quan ngang Bé lµ thµnh viªn ChÝnh phđ mµ cßn ph©n t¸n giao cho nhiỊu c¬ quan trùc thuéc ChÝnh phđ, kĨ c¶ mét sè c¬ quan cđa Thđ t­íng. - Trªn thùc tÕ cã nhiỊu lÜnh vùc thuéc chøc n¨ng, thÈm quyỊn, tr¸ch nhiƯm qu¶n lý nhµ n­íc cđa ChÝnh phđ tøc cđa Thđ t­íng vµ c¸c thµnh viªn ChÝnh phđ, nh­ng l¹i giao cho c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phđ, bao gåm c¸c Tỉng cơc, Cơc, Uû ban, Ban vµ mét sè c¬ quan kh¸c. Do c¸ch ph©n giao nh­ vËy, cho nªn ChÝnh phđ võa ph¶i qu¶n lý - ®iỊu hµnh thùc hiƯn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc cđa m×nh th«ng qua mét cÊp trung gian lµ c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phđ mµ ng­êi ®øng ®Çu kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn ChÝnh phđ, võa kh«ng ph¸t huy hÕt chøc tr¸ch cđa c¸c thµnh viªn ChÝnh phđ trong viƯc bao qu¸t c¸c c«ng viƯc cđa ChÝnh phđ. Nh­ng l¹i cã sù bÊt hỵp lý kh¸c lµ trong lÜnh vùc c«ng t¸c giao cho c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh ph𠮶m nhiƯm, song ®Õn khi ChÝnh phđ quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ị ®ã, th× ng­êi ®øng ®Çu c¬ quan thuéc ChÝnh phđ l¹i kh«ng cã quyỊn ®­ỵc biĨu quyÕt ®Ĩ thùc hiƯn v× kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn ChÝnh phđ. + ThËt ra, viƯc x¸c ®Þnh vµ giao chøc n¨ng, thÈm quyỊn, tr¸ch nhiƯm qu¶n lý nhµ n­íc cho mçi Bé, ngµnh vÉn ch­a cã ®đ c¬ së luËn cø khoa häc cã søc thuyÕt phơc, ch­a phï hỵp víi thùc tÕ, thiÕu rµnh m¹ch, cã nhiỊu chç kh«ng râ rµng. Do ®ã, kh«ng lµm râ ®­ỵc c¸c néi dung c«ng viƯc qu¶n lý nhµ n­íc cđa mçi Bé, ngµnh lµm g× vµ lµm ®Õn ®©u. V× vËy, rÊt khã x¸c c:\vanban\thai\3\undp1 10 ®Þnh kÕt qu¶ s¶n phÈm ®Çu ra vµ hiƯu qu¶ thùc hiƯn c¸c chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc cđa mçi c¬ quan. Ch­a cã sù ph©n biƯt vµ cßn lÉn lén gi÷a chøc n¨ng vµ tỉ chøc c«ng quyỊn ho¹t ®éng chÝnh s¸ch, thĨ chÕ víi chøc n¨ng cđa c¬ quan tỉ chøc thùc thi, cịng nh­ c¬ quan qu¶n lý trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. Ch¼ng h¹n gi÷a c¬ quan lµ c¸c Vơ víi c¸c Cơc, Tỉng cơc trùc thuéc Bé ch­a ®­ỵc lµm râ vỊ vai trß, chøc n¨ng, vÞ trÝ, tÝnh chÊt kh¸c nhau cđa mçi lo¹i c¬ quan. Cho nªn khi vËn hµnh bé m¸y ho¹t ®éng t¹o ra sù lÉn lén hoỈc ®ång nhÊt, kh«ng ®ĩng víi tÝnh chÊt cđa tõng lo¹i c¬ quan nµy. §©y thùc sù lµ nh­ỵc ®iĨm vµ tån t¹i rÊt c¬ b¶n, nh­ng l¹i lµ vÊn ®Ị phøc t¹p, rÊt khã xư lý c¶ vỊ mỈt lý luËn vµ thùc tÕ. + Do cã nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n nh­ vËy, cho nªn thùc tr¹ng cã sù chång lÊn vỊ chøc n¨ng, nhiƯm vơ, thÈm quyỊn, tr¸ch nhiƯm gi÷a c¸c c¬ quan víi nhau rÊt phøc t¹p. NhÊt lµ nh÷ng c«ng viƯc dƠ lµm, cã lỵi Ých, cã nguån thu, cã kinh phÝ lín, th× nhiỊu Bé, ngµnh cïng lµm. Nh­ng c¸c c«ng viƯc khã lµm, kh«ng cã nguån thu, Ýt kinh phÝ l¹i ®ïn ®Èy nhau, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng võa trïng chÐo, võa bá trèng, bá sãt c«ng viƯc cÇn qu¶n lý, kh«ng râ ®Þa chØ xư lý c«ng viƯc gi÷a c¸c c¬ quan ®èi víi d©n vµ c¸c tỉ chøc doanh nghiƯp, sù nghiƯp, x∙ héi ®ßi hái. - Theo c¸c v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt hiƯn nay qui ®Þnh th× chøc n¨ng, nhiƯm vơ, thÈm quyỊn, tr¸ch nhiƯm qu¶n lý nhµ n­íc cho c¸c Bé, ngµnh cßn qu¸ chung chung, kh«ng ®đ rµnh m¹ch, râ rµng, dÉn ®Õn c¸ch hiĨu kh¸c nhau, kh«ng thèng nhÊt, thiÕu cơ thĨ, rÊt khã thùc hiƯn. 2.2 Cã nhiỊu tån t¹i vỊ ph©n cÊp, ph©n quyỊn, vỊ vai trß, chøc n¨ng, thÈm quyỊn, tr¸ch nhiƯm qu¶n lý gi÷a ChÝnh phđ víi c¸c Bé, ngµnh Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng + Ch­a thùc hiƯn ®­ỵc chđ tr­¬ng ®∙ ®Ị ra vỊ ph©n cÊp gi÷a Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng vµ gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng. Võa cã t×nh tr¹ng tËp trung qu¸ møc ë Trung ­¬ng ®Ĩ vËn hµnh theo c¬ chÕ "xin - cho", võa cã nh÷ng biĨu hiƯn ph©n t¸n, cơc bé ë ®Þa ph­¬ng lµm gi¶m hiƯu lùc ®iỊu hµnh cđa Trung ­¬ng vµ sù chÊp hµnh cđa ®Þa ph­¬ng. Trong ph©n c«ng, ph©n cÊp cßn cã sù lÉn lén vµ chång chÐo gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc dÉn ®Õn can thiƯp qu¸ s©u vµo doanh nghiƯp, nh­ng ®ång thêi l¹i cã t×nh tr¹ng kh«ng cã c¬ quan nµo chÞu tr¸ch nhiƯm trong qu¶n lý cđa m×nh. + Trªn thùc tÕ, mét mỈt c¸c Bé, ngµnh Trung ­¬ng ch­a thËt sù muèn ph©n cÊp cho ®Þa ph­¬ng trªn tõng lÜnh vùc cơ thĨ; mỈt kh¸c, cịng lĩng c:\vanban\thai\3\undp1 11 tĩng vỊ lý luËn vµ c¸ch lµm, nªn khã triĨn khai thùc hiƯn ®­ỵc chđ tr­¬ng vµ yªu cÇu ph©n cÊp. 2.3 Nh÷ng tån t¹i, v­íng m¾c vỊ chøc n¨ng, tr¸ch nhiƯm qu¶n lý ë mét sè lÜnh vùc ®ang ®Ỉt ra hiƯn nay Kh¸i qu¸t cã nh÷ng tån t¹i, v­íng m¾c sau: 2.3.1 Ch­a x¸c ®Þnh ®­ỵc râ néi dung, ph¹m vi qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi lÜnh vùc n«ng th«n cđa Bé N«ng nghiƯp vµ Ph¸t triĨn n«ng th«n víi c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng. 2.3.2 Ch­a x¸c ®Þnh ®­ỵc râ néi dung, ph¹m vi qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi lÜnh vùc miỊn nĩi cđa Uû ban D©n téc vµ MiỊn nĩi víi c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng. 2.3.3 Ch­a x¸c ®Þnh ®­ỵc râ rµng néi dung vµ ph¹m vi ®èi t­ỵng qu¶n lý Nhµ n­íc vỊ c«ng nghƯ ®Õn ®©u gi÷a Bé Khoa häc, C«ng nghƯ vµ M«i tr­êng víi c¸c Bé, ngµnh. V× c«ng nghƯ cã néi hµm vµ ph¹m vi rÊt réng nªn ph©n ®Þnh ph¹m vi ®Õn ®©u vµ c¬ chÕ ph©n c«ng phèi hỵp thÕ nµo ®ang cã ý kiÕn kh¸c nhau. 2.3.4 Ch­a x¸c ®Þnh ®­ỵc râ viƯc ph©n giao thùc hiƯn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi dÇu khÝ gi÷a Bé C«ng nghiƯp víi V¨n phßng ChÝnh phđ vµ Tỉng c«ng ty DÇu khÝ ViƯt Nam. 2.3.5 Ch­a râ rµng vỊ vai trß, chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi c¸c khu c«ng nghiƯp, khu chÕ xuÊt gi÷a Bé C«ng nghiƯp víi Ban qu¶n lý c¸c Khu c«ng nghiƯp ViƯt Nam vµ chÝnh quyỊn ®Þa ph­¬ng. 2.3.6 Ch­a ph©n ®Þnh râ rµng, rµnh m¹ch vỊ thùc hiƯn chøc n¨ng ®¹i diƯn quyỊn chđ së h÷u ®èi víi c¸c doanh nghiƯp nhµ n­íc. Trong c¸c NghÞ ®Þnh cđa ChÝnh phđ qui ®Þnh chøc n¨ng, nhiƯm vơ, tr¸ch nhiƯm vµ tỉ chøc bé m¸y cđa c¸c Bé, ngµnh cịng ch­a qui ®Þnh râ néi dung c«ng viƯc thùc hiƯn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc cđa m×nh ®èi víi c¸c doanh nghiƯp nhµ n­íc trùc thuéc lµ g×, nªn viƯc vËn dơng vµ can thiƯp vµo ho¹t ®éng cđa c¸c doanh nghiƯp thiÕu tÝnh thèng nhÊt rÊt phøc t¹p. 2.3.7 Ch­a râ rµng vµ v­íng m¾c viƯc thùc hiƯn chøc n¨ng, nhiƯm vơ vµ m« h×nh tỉ chøc thanh tra gi÷a thanh tra nhµ n­íc víi thanh tra chuyªn ngµnh trong c¸c Bé. Trong ®ã cã viƯc tranh chÊp lÜn