Chuyên đề Hoá Hữu cơ - Lớp 11
Phương pháp trắc nghiệm khách quan là một hình thứckiểm tra ñã ñược sử dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới. ðây là một phương pháp ño lườngkiến thức toàn diện. Với hệ thống câu hỏi với nhiều lựa chọn, phương pháp này ñã loại bỏ ñược tình trạng học tủ, học lệch, quay cóp sử dụng tài liệu trong lúc thi cử, tránh ñược tiêu cực trong việc coi thi, chấm thi. Tuy nhiên, ñại ña số học sinh chúng ta vẫn chưa quen với cách làm bài thi trắc nghiệm, vẫn chưa có cách giải nhanh gọn một bài toán hoá học trong khi thời gian làm một bài thi quá ngắn.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Chuyên đề Hoá Hữu cơ - Lớp 11, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
L I M ð U
Phương pháp tr c nghi m khách quan là m t hình th c ki m tra ñã ñư c s d ng r ng rãi nhi u
nư c trên th gi i. ðây là m t phương pháp ño lư ng ki n th c toàn di n. V i h th ng câu h i v i
nhi u l a ch n, phương pháp này ñã lo i b ñư c tình tr ng h c t , h c l ch, quay cóp s d ng tài li u
trong lúc thi c , tránh ñư c tiêu c c trong vi c coi thi, ch m thi.
Tuy nhiên, ñ i ña s h c sinh chúng ta v n chưa quen v i cách làm bài thi tr c nghi m, v n chưa
có cách gi i nhanh g n m t bài toán hoá h c trong khi th i gian làm m t bài thi quá ng n.
ð giúp các b n n m v ng phương pháp gi i toán, cho phép gi i nhanh chóng các bài toán ph c
t p, chúng tôi xin gi i thi u v i các b n " M t s phương pháp gi i nhanh các bài toán hoá h c h u cơ
" mà chúng tôi trích lu ñư c trong quá trình h c.
BAN BIÊN T P 11 HOÁ
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
M T S PHƯƠNG PHÁP GI I NHANH
Phương pháp 1: ð NH LU T B O TOÀN
Nguyên t c : S d ng ñ nh lu t b o toàn v t ch t ñ tính kh i lư ng các ch t.
I/ Phương pháp b o toàn kh i lư ng
1. Cơ s : ð nh lu t b o toàn kh i lư ng
Trong ph n ng hoá h c, t ng kh i lư ng các ch t tham gia ph n ng b ng t ng các kh i lư ng
các ch t t o thành.
Ph n ng hoá h c : A + B C + D
m A + m B = m C + m D
2. Ph m vi áp d ng : Áp d ng cho t t c các trư ng h p c n tính kh i lư ng c a m t ch t mà có th
bi t ho c bi t ñư c kh i lư ng các ch t còn l i.
3. Ví d minh ho :
VD 1 : Cho 2,83 g h n h p 2 rư u 2 ch c tác d ng v a ñ v i Na thì thoát ra 0,896 lit H 2 (ñktc) và m g
mu i khan. Giá tr m (g) là :
A. 5,49 B. 4,95 C. 5,94 D. 4,59
Gi i :
+) Cách gi i thông thư ng :
G i CT c a rư u th nh t là : R(OH) 2 ( a mol )
rư u th hai là : R'(OH) 2 ( b mol )
PTPƯ : R(OH) 2 + 2Na R(ONa) 2 + H 2
(mol) a a a
R'(OH) 2 + 2Na R'(ONa) 2 + H 2
(mol) b b b
Theo gi thi t ta có : (R+34)a + (R'+34)b = 2,83
và a + b = 0,04
Ra + R'b = 2,83 34(a+b) = 1,47
Kh i lư ng mu i t o thành là : m = (R+78)a + (R'+78)b = Ra + R'b + 78(a+B)
= 4,59 (g)
+) Cách gi i nhanh :
G i CT chung c a 2 rư u là : R(OH) 2
R(OH) 2 + 2 Na → R(ONa) 2 +H 2
0,08 0,04
Áp d ng ñ nh lu t b o toàn kh i lư ng ta có :
m = 2,83 + 0,08.23 0,04.2 = 4,59 (g)
VD 2 : Cho 4,2 g h n h p g m CH 3OH, C 6H5OH và CH 3COOH tác d ng v i Na v a ñ th y thoát ra
0,672 lit H 2 (ñktc) và 1 dung d ch X. Cô c n dung d ch X ta thu ñư c ch t r n Y. Kh i lư ng (g) Y là :
A. 2,55 B. 5,52 C. 5,25 D. 5,05
Gi i : Do c 3 ch t trên ñ u chưa 1 nguyên t H linh ñ ng nên :
,0 672
nNa= 2nH 2 = 2. =0,06 mol
22 4,
Áp d ng ñ nh lu t b o toàn kh i lư ng ta có :
mY = 4,2 + 0,06.23 0,03.2 = 5,52 (g)
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
II/ Phương pháp b o toàn nguyên t
1.Cơ s : ð nh lu t b o toàn nguyên t
T ng kh i lư ng c a m t nguyên t trư c ph n ng b ng t ng kh i lư ng c a nguyên t ñó
sau ph n ng.
2. Ph m vi ng d ng: Có th áp d ng trong nhi u trư ng h p, nhưng thư ng dùng nh t trong các bài
toán ñ t cháy.
3. Ví d minh ho :
VD 1 : ð t cháy hoàn toàn m g h n h p các hiñrocacbon : C 3H4, C 2H6, C 4H8 thì thu ñư c 12,98g CO 2
và 5,76g H 2O. V y m (g) có giá tr :
A. 1,48 B. 8,14 C. 4,18 D. Không xác ñ nh
Gi i :
+) Cách gi i thông thư ng :
C2H6 + 7/2 O 2 2CO 2 + 3H 2O
(mol) x 3,5x 2x 3x
C3H4 + 4O 2 3CO 2 + 2H 2O
(mol) y 4y 3y 2y
C4H8 + 6O 2 4CO 2 + 4H 2O
(mol) z 6z 4z 4z
Theo PTPƯ và ñ bài ta có h :
2x + 3y +4z = 12,98 : 44 = 0,295
3x + 2y + 4z =5,76 : 18 = 0,32
30x + 40y + 56 z + 32( 3,5x + 4y + 6z) = 12,98 + 5,76
Gi i h phương trình ta có : x = 0,05 ; y = 0,025 ; z = 0,03
Kh i lư ng h n h p là : m = 0,05.30 + 0,025.40 + 0,03.56 = 4,18 (g)
+) Cách gi i nhanh : Áp d ng ñ nh lu t b o toàn nguyên t :
,5 76 12,98
mY = m C + m H = .2 + .12 =4,18g
18 44
VD 2 : Tách nư c hoàn toàn t h n h p Y g m rư u A, B ta ñư c h n h p X g m các olefin. N u ñ t
cháy hoàn toàn Y thì thu ñư c 0,66g CO 2. Khi ñ t cháy hoàn toàn X thì t ng kh i lư ng CO 2 và H 2O
(g) là :
A. 0,903 B. 0,39 C. 0,94 D. 0,93
Gi i : Y tách nư c t o thành X :
nC(X) =nC(Y) ⇒ nCO 2(X)=nCO 2(Y)=0,66/44 =0,015 mol
Mà khi ñ t cháy X thì nCO 2 = nH 2O = 0,015 (mol)
T ng kh i lư ng CO 2 và H 2O là : m = 0,66 + 0,015.18 = 0,93(g)
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
Phương pháp 2 : QUY ð I NHI U CH T THÀNH M T CH T
Nguyên t c : ðưa h n h p các ch t v m t ch t có công th c trung bình sau ñó d a vào giá tr
trung bình v a tìm ñư c ñ k t lu n v ch t c n xác ñ nh.
I/ Phương pháp kh i lư ng mol trung bình M
m
1. Cơ s : S d ng công th c : M = hh
nhh
r i sau ñó dùng M ñ xác ñ nh M c a các ch t ban ñ u M 1< M < M 2 v i M 1 < M 2.
2. Ph m vi ng d ng : Áp d ng r ng rãi cho các bài t p hoá h u cơ
3. Ví d minh ho :
VD 1 : H n h p A g m 2 ankanal X, Y có t ng s mol là 0,25mol. Khi cho h n h p A tác d ng v i
dung d ch AgNO 3/NH 3 dư thì t o ra 86,4g k t t a và kh i lư ng dung d ch AgNO 3 gi m 77,5g. Bi t
Mx<M y . CTCT c a X là :
A. CH 3CHO B. HCHO C. C 2H5CHO D. K t q a khác
Gi i : Vì kh i lư ng Ag tách ra là 86,4g mà kh i lư ng dung d ch gi m 77,5g nên
Kh i lư ng 2 anñehit là : 86,4 77,5 = 8,9 (g)
9,8
M = = 35 (6, g / mol) mà M X < M < M y M X < 35,6 M X = 30. X là HCHO.
,0 25
VD 2 : M t h n h p X g m 2 ankin là ñ ng ñ ng k ti p nhau. N u cho 5,6 lit h n h p X ñi qua dung
d ch Br 2 thì th y kh i lư ng bình tăng 8,6g. CTPT c a 2 ankin :
A. C 3H4 , C 4H6 B. C 4H6 , C 5H8 C. C 2H2 , C 3H4 D. K t qu khác
Gi i : Theo ñ ra ta có : m ankin = 8,6 g .
6,5
S mol c a ankin là : n = = ,0 25(mol)
ankin 22 4,
6,8
Kh i lư ng phân t trung bình c a 2 ankin là : M = = 34 (4, g / mol)
,0 25
M 1 < 34,4 < M 2 v i 2 ankin k ti p
M 1 = 26 và M 2 = 40 . CTPT c a 2 ankin là : C 2H2 và C 3H4
II/ Phương pháp s nguyên t cacbon trung bình n
1. Cơ s : ð t CT c a các ch t cùng thu c m t dãy ñ ng ñ ng dư i d ng CT chung c a dãy nhưng thay
n b ng n .Sau ñó tính n và k t lu n v s nguyên t C c a các ch t : n 1 < n < n 2.
2. Pham vi ng d ng : Dùng ñ gi i các bài toán v các ch t thu c cùng m t dãy ñ ng ñ ng ñ c bi t là
các ch t ñ ng ñ ng liên ti p.
3. Ví d minh ho :
VD 1: Có 2 axit h u cơ no : A là axit ñơn ch c và B là axit ña ch c. H n h p X ch a 0,3 mol h n h p
A và B. ð t cháy hoàn toàn X thì thu ñư c 11,2 lit CO 2(ñkc) V y CTPT c a A là :
A. CH 3COOH B. HCOOH C. C 2H5COOH D. K t qu khác
Gi i : S nguyên t C trung bình c a A và B là :
5,0
n = ≈ ,1 667 S nguyên t C c a A < 1,667
3,0
S nguyên t C c a A = 1 A là HCOOH
VD 2 : ð t cháy hoàn toàn h n h p 2 hiñrocacbon ñ ng ñ ng có kh i lư ng phân t hơn kém nhau
28ñvC ta thu ñư c 4,48 lit CO 2 (ñkc) và 5,4g H 2O. CTPT c a 2 h p ch t là :
A. C 3H4 , C 5H8 B. C 2H4 , C 4H8 C. CH 4 , C 3H8 D. C 2H2 , C 4H6
,4 48 4,5
Gi i : n = = (2,0 mol) n = = (3,0 mol)
CO2 22 4, H 2O 18
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
Do nH 2O > nCO 2 nên hiñrocacbon là ankan.
G i CT chung c a 2 ankan là : Cn H 2n+2
3n +1
C H + O → nCO + (n + )1 H O
n 2n+2 2 2 2 2
0,2 0,3
n 2,0
= ⇒ n = 2 V y n 1 = 1 và n 2 = 3. CT c a 2 hiñrocacbon là CH 4 và C 3H8.
n + 1 3,0
III/ Phương pháp g c hiñrocacbon trung bình : R
1. Cơ s : ð t CT c a các h p ch t c n tìm dư i d ng công th c có ch a R . Sau ñó ti n hành xác ñ nh
g c R . Bi n lu n R 1 ,R 2 theo : R 1 < R < R 2
2. Ph m vi ng d ng : Thư ng dùng cho bài toán v R ch a nhóm ch c, ñ c bi t là axit, este.
3. Ví d minh ho :
VD 1 : H n h p X g m 2 este A, B ñ ng phân v i nhau và ñ u t o ra t axit ñơn ch c và rư u ñơn
ch c. Cho 2,2g h n h p X bay hơi 136,5 oC và 1atm thì thu ñư c 840ml hơi este. M t khác, ñem thu
phân hoàn toàn 26,4g h n h p X b ng 100ml dung d ch NaOH 20% (d=1,2g/ml) r i ñem cô c n thì thu
ñư c 33,8g ch t r n khan. V y CTPT c a este là :
A. C 2H4O2 B. C 3H6O2 C. C 4H8O2 D. C 5H10 O2
Gi i : A, B là este ñơn ch c.
,0 84
n = = ,0 025(mol)
X ,0 082(273 +136 )5,
2,2
M = = 88(g / mol)
este ,0 025
neste thu phân = 26,4 : 88 = 0,3 (mol)
100.20 2,1.
n = = (6,0 mol) NaOH dư
NaOH 100.40
mmu i = 33,8 (0,6 0,3).40 = 21,8 (g)
218,
M muoi = ≈ 72,66 = R + 68 → R = ,5 66 → R < ,5 66 < R → R =1
3,0 1 2 1
R 1 ng v i H mà R 1 + 44 + R 1' = 88 R 1' = 43 ng v i C 3H7
CTPT c a este là : HCOOC 3H7 hay C 4H8O2
VD 2 : Cho 3,55 g h n h p các amin ñơn ch c tác d ng v a ñ 0,1 mol HCl. Xác ñ nh CT c a amin có
phân t kh i bé nh t.
A. CH 3NH 2 B. C 2H5NH 2 C. CH 3NHCH 3 D. K t qu khác
Gi i : G i CT chung là : RNH 2
+ →
RNH 2 HCl RNH 3Cl
,3 55
M RNH = = 35 5, → R =19 5, → R < R =19 5, → R =15
2 1,0 1 1
R 1 ng v i CH 3
Ngoài ra phương pháp trung bình còn ñư c m r ng ñ tính toán cho c h n h p các ch t
thu c dãy ñ ng ñ ng khác nhau, ñ tính s liên k t π trung bình, hoá tr trung bình ...
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
Phương pháp 3 : QUY ð I M T CH T THÀNH NHI U CHÁT
Nguyên t c : Chuy n ch t c n xác ñ nh thành 2 hay nhi u ch t ñ xác ñ nh ñư c, r i sau ñó vi t
phương trình ph n ng bình thư ng, ñ xác ñ nh y u t c n tìm...
Ví d :
VD 1 : Khi ñ t cháy hoàn toàn m t polime X (t o thành do ñ ng trùng h p 2,3 ñimetyl butañien và
acrilo nitrin CH 2=CH CN) v i lư ng O 2 v a ñ th y t o thành m t h n h p khí n ng ñ áp su t xác
ñ nh ch a 57,69% CO 2 v V. T l 2 lo i monome là
A. 3/5 B. 3/3 C. 1/3 D. 3/2
Gi i :
+) Cách 1: Tách polime thành 2 monome ban ñ u :
17
PƯ cháy : C H + O → 6CO + 5H O
6 10 2 2 2 2
x 6x 5x
15 3 1
CH = CH − CN + O → 3CO + H O + N
2 4 2 2 2 2 2 2
y 3y 3/2y y/2
Ta có:
6x + 3y 57,69
= ⇔ 600x + 300y = 634,59x + 288,45y
11x + 5y 100
⇔ 11,55y = 34,59x
:
⇔ y = 3x
⇔ x = 1
y 3
+) Cách 2: Tách polime thành các nguyên t r i vi t sơ ñ cháy :
( CH 2 C(CH 3) = C(CH 3) CH 2 )x( CH 2 CH(CN) ) y
(6x + 3y) C (6x + 3y) CO 2
(10x + 3y) H (5x + 3y/2) H 2O
y N y/2 N 2
%CO 57,69 6x + 3y x 1
Do ñó : 2 = = ⇒ =
3y y
100 100 6x + 3y + 5x + + y 3
2 2
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
Phương pháp 4 : TĂNG GI M KH I LƯ NG
Nguyên t c : D a vào tăng gi m kh i lư ng khi chuy n t ch t này sang ch t khác ñ xác ñ nh kh i
lư ng m t h n h p hay m t ch t.
C th :
D a vào phương trình tính ñ thay ñ i kh i lư ng khi 1 mol A 1 mol B
D a vào s thay ñ i kh i lư ng trong bài ñ tính s mol c a A, B
Dùng s mol ñ tính các ph n ng khác.
Ph m vi : Dùng cho nhi u bài toán h u cơ nhưng ch y u là các h p ch t có nhóm ch c axit, rư u,
anñehit, este, amino axit. C th :
ð i v i rư u : Xét ph n ng v i NaOH :
R(OH) x + xK R(OK) x + x/2 H 2
Hay ROH + K ROK + ½ H 2
kh i lư ng tăng 39 1 = 38 g
ð i v i axit : Xét ph n ng v i NaOH :
R(COOH) x + xNaOH R(COONa) x + xH 2O
Hay RCOOH + NaOH RCOONa + H 2O
kh i lư ng tăng 22 g
ð i v i anñehit : Xét ph n ng tráng gương : RCHO+Ag 2O RCOOH+ 2Ag
kh i lư ng tăng 16 g
ð i v i este : Ph n ng xà phòng hoá :
RCOOR' + NaOH RCOONa + R'OH
ð i v i amin : Xét ph n ng v i HCl
RNH 2 + HCl RNH 3Cl
kh i lư ng tăng 36,5 g
Ví d minh ho :
VD 1 : Cho 20,15 g h n h p 2 axit no ñơn ch c tác d ng v a ñ v i dung d ch Na 2CO 3 thì thu ñư c
V(l) CO 2 và dung d ch mu i. Cô c n dung d ch thu ñư c 28,95 g mu i. Giá tr V(l) ñktc là :
A. 4,84 B. 4,48 C. 2,24 D. 2,42
Gi i : V n d ng phương pháp tăng gi m kh i lư ng :
G i CTTQ trung bình c a 2 axit là : RCOOH
+ → + +
PTPƯ : 2 RCOOH Na 2CO3 2RCOONa CO2 H 2O
Theo ptpư ta có : 2 mol axit t o ra 2 mu i thì có 1 mol CO 2 bay ra và m tăng 2.(23 1)=44 (g) .
8,8
Theo ñ bài : m tăng = 28,95 20,15 = 8,81 (g) nCO = = (2,0 mol) →V = ,4 48l
2 44 CO2
VD 2 : Khi thu phân hoàn toàn 0,05 mol este c a 1 axit ña ch c v i 1 rư u ñơn ch c tiêu t n h t 5,6 g
KOH. M t khác, khi thu phân 5,475g este ñó thì tiêu t n h t 4,2g KOH và thu ñư c 6,225g mu i. V y
CTCT c a este là :
A. (COOC 2H5)2 B. (COOCH 3)2 C. (COOC 3H7)2 D. Kq khác
Gi i : n KOH = 5,6 / 56 = 0,1 mol.
nKOH = 2n este este 2 ch c t o t axit 2 ch c và rư u ñơn ch c.
G i CT este là : R(COOR') 2
R(COOR') 2 + 2KOH R(COOK) 2 + 2R'OH
(mol) 1 2 1
(mol) 0,0375 0,075
mtăng = 2 (39 R') g
m tăng = 6,225 5,475 = 0,75 g
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
0,0375 (78 2R') = 0,75
R' = 29 R' là C 2H5
,5 475
M este = =146 ⇔ R + (44 + 29).2 =146 ⇔ R = 0
,0 0375
⇒ CT ñúng là : (COOC 2H5)2
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
Phương pháp 5 : GI I PHƯƠNG TRÌNH NGHI M NGUYÊN
Nguyên t c :
Xác ñ nh s mol c a các ch t sau ñó ñưa v d ng phương trình nghi m nguyên
an 1 + bn 2 = c (a, b, c là h s nguyên; n 1, n 2 : s nguyên t C c a các ch t)
D a vào ñi u ki n t n t i c a các ch t ñ k t lu n v nghi m
Ph m vi : ðư c áp d ng r ng rãi trong gi i toán hoá h c
Ví d minh ho :
VD 1 : M t h n h p g m 2 hiñrocacbon m ch h . Cho 1,68 l h n h p ñi qua dung d ch Br 2 dư thì còn
l i 1,12l khí và kh i lư ng Br 2 ph n ng là 4g. N u ñ t cháy 1,08g h n h p r i cho toàn b s n ph m
cháy h p th vào dung d ch Ca(OH) 2 dư thì có 12,5g k t t a. CT c a 2 hiñrocacbon là :
A. C 2H6 , C 2H4 B. C 3H6 , CH 4 C. C 3H6 , C 2H6 D. C 2H4 , CH 4
Gi i : n h/c ko no = (1,68 1,12)/22,4 = 0,025(mol)
nBr 2 = 4/ 160 = 0,025 (mol) n h/c ko no = n Br2 h/c ko no là anken
nankan = 1,12 / 22,4 = 0,05 (mol).
G i m, n l n lư t là s nguyên t C trong ankan và anken (m ≥ 1, n ≥ 2). Trong qua trình ñ t cháy thì :
mC mCO 2 nC nCO 2
0,05m 0,05m 0,025n 0,025n
CO 2 + Ca(OH) 2 CaCO 3 + H 2O
(mol) 0,125 0,125
0,05m + 0,025n = 0,125 2m + n = 5 n không chia h t cho 2
mà n ≥ 2 và n < 5 n = 3 và m = 1. V y 2 ch t c n tìm là : C 3H6 và CH 4
VD 2 : H n h p A g m m t hiñrocacbon no m ch h và m t ankin có t ng s mol là 0,3 mol. Khi cho
h n h p qua dung d ch Br 2 thì th y lư ng Br 2 ph n ng là 32 gam, t ng kh i lư ng c a 0,15 mol h n
h p ban ñ u là 4,3 gam. Xác ñ nh công th c phân t c a các ch t trong h n h p.
Gi i: nBr 2=32:160=0,2(mol)
G i công th c c a hai hiñrocacbon là C nH2n+2 và C mH2m 2
Ph n ng v i Br 2: CmH2m 2 +2Br 2 C mH2m 2Br 4
0,1 ← 0,2
S mol ankan là: 0,3 0.1=0,2(mol)
Kh i lư ng c a 0,3 mol h n h p là: 4,3.2=8,6 gam
Ta có phương trình : (14n+2)0,2+(14m 2)0,1=8,6
⇒ 2n+m=6
Gi i phương trình nghi m nguyên ta có :n=2 m=2.
V y công th c c a 2 hidrocacbon là : C 2H6 và C 2H2
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
Phương pháp 6 : BI N LU N
Nguyên t c : D a vào m t s tính ch t ñ c trưng, d a vào m t s liên k t π ñ bi n lu n suy ra CTCT
ch t c n tìm mà không c n ph i làm toán ph c t p.
Ph m vi : Ch áp d ng trong m t s trư ng h p ñơn gi n ho c ñ c bi t, không có tính t ng quát.
Ví d minh ho :
VD 1 : Chia m g anñehit thành 2 ph n b ng nhau :
P1 : b ñ t cháy thu ñư c nCO 2 = nH 2O
P2 : tác d ng v a ñ v i AgNO 3/NH 3 dư cho Ag v i t l n anñehit : n Ag = 1 : 4
V y anñehit no là :
A. Anñehit fomic B. Anñehit hai ch c no
C. Anñehit ñơn ch c no D. Không xác ñ nh ñư c
Gi i :
T s n ph m cháy anñehit có 1 liên k t π có 1 nhóm ch c CHO.
T ph n ng v i AgNO 3/NH 3 anñehit là HCHO.
Chú ý :
Bi n lu n v s nhóm ch c :
Ch c anñehit :
+ n u n anñehit : n Ag = 1 : 2 anñehit ñơn ch c no
+ n u n anñehit : n Ag = 1 : 4 HCHO ho c anñehit 2 ch c
Ch c este :
+ n u n este : n NaOH = 1 : 1 este ñơn ch c
+ n u n este : n NaOH = 1 : 2 este ñơn ch c c a phenol ho c este 2 ch c
Ch c rư u :
+ n u n Na : n rư u = 1 : 1 rư u ñơn ch c
+ n u n Na : n rư u = 2 : 1 rư u 2 ch c
Ch c amin :
+ n HCl : namin = 1 : 1 amin ñơn ch c
+ n HCl : n amin = 2 : 1 amin 2 ch c
Ch c axit :
+ n u n NaHCO3 : n axit = 1 : 1 axit ñơn ch c
+ n u n NaHCO3 : n axit = 2 : 1 axit 2 ch c
Xác ñ nh s liên k t π : Khi ñ t cháy 1 h p ch t mà :
nCO 2 = nH 2O có 1 liên k t π
nCO 2 < nH 2O không có liên k t π
nCO 2 > nH 2O có nhi u hơn 1 liên k t π
VD 2 : ð t cháy 1,7 g este X c n 2,52 lit O 2 (ñktc) thu ñư c CO 2 và H 2O trong ñó nCO 2 : nH 2O = 2.
ðun nóng 0,01 mol X v i dung d ch NaOH thì c n 0,02 mol. X ch a ch c este, không ph n ng v i
Na, không kh Ag 2O/NH 3 . Xác ñ nh CTPT X
A. C 8H8O2 B. C 3H6O2 C. C 4H8O2 D. C 4H4O2
Gi i : Do n NaOH : n este = 2 : 1 có th là este c a phenol ho c este 2 ch c .
Nhưng theo ñáp án thì X ch có 2 nguyên t O ng v i 1 ch c este
X là este ñơn ch c c a phenol X có s nguyên t C > 6.
X ch có th là A.
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
Phương pháp 7 : TH K T QU
Nguyên t c : Dùng k t qu ngư i ta ta cho ñ th vào các ñi u ki n mà bài toán ñưa ra k t qu ñúng.
Ph m vi : Có th áp d ng cho n i dung m i trư ng h p nhưng ch nên th các trư ng h p ph c t p.
Ví d minh ho :
VD 1 : Hai ch t h u cơ A, B (C, H, O) ñ u có 53,33% O theo kh i lư ng. Kh i lư ng phân t c a B g p
1,5 l n kh i lư ng phân t A. ð ñ t cháy h t 0,04 mol h n h p A, B c n 0,1 mol O 2. M t khác, khi
cho s mol b ng nhau c a A, B tác d ng v i lư ng dư dung d ch NaOH thì kh i lư ng mu i t o thành
t B g p 1,952 lư ng mu i t o thành t A . CTPT A, B là :
A. C 2H4O2 và C 3H6O2 B. C 2H4O2 và C 3H6O2
C. C 2H2O2 và C 3H6O2 D. C 4H8O2 và C 5H12 O2
Gi i :
+) Cách 1 : D a vào gi thi t : M B = 1,5 M A thì ta có :
A. 60 và 90 B. 60 và 74 C. 58 và 74 D. 58 và 104
T ñó suy ra k t qu ñúng là A.
+) Cách 2 : D a vào gi thi t %O = 53,33%. G i CT chung c a A, B là : C xHyOz
16z 53,33
Ta có : = ⇒12x + y =14z
12x + y 46,67
z = 1 thì x = 1 ; y = 2 CT nguyên c a A , B là : (CH 2O) n. Ch có ñáp án A .
VD 2 : Xác ñ nh CTPT c a phenol ch a 13,11 % kh i lư ng Oxi :
A. C 7H8O B. C 8H10 O C. C 9H12 O D. Kq khác
Gi i : Th tính %O trong các ch t ta có :
A. 14,81% B. 13,11% C. 11,76%
V y ch n ñáp án A.
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
K T LU N
Phương pháp tr c nghi m là m t phương pháp ñánh giá ñư c trình ñ h c sinh khá khách quan.
Trong quá trình làm bài tr c nghi m thì m i chúng ta s t mình tìm ñư c nh ng phương pháp phù h p
v i mình, v i t ng bài, ñ c bi t là nh ng phương pháp gi i ng n g n không ng ...
Trên ñây, ch là m t s phương pháp mà chúng tôi rút ra ñư c trong vi c gi i toán hoá h c b ng
phương pháp tr c nghi m. Ch c h n s có m t vào ch thi u sót. R t mong ñư c s ñóng góp c a các
b n ñ chúng ta có m t tài li u giá tr rong vi c d y và h c. Xin trân tr ng c m ơn.
BAN BIÊN T P 11 HOÁ
Tài li u chia s trên m ng
Chuyên ñ Hoá H u cơ L p 11 chuyên Hoá Trư ng THPT chuyên Lê Quý ðôn
CHƯƠNG I: HIðROCACBON
Câu 1 : ð t cháy m t lư ng hiñrôcacbon A ñư c m gam nư c và 1,95m gam CO 2. A thu c dãy ñ ng
ñ ng:
A. Ankan B.Anken C.Ankin D. Aren
Câu 2 : H n h p p g m a ch t hiñrôcacbon m ch h A 1, A 2, ...A n có d ng C nHm trong ñó m l p thành
m t c p s c ng có t ng là 32 và công sai d m = 4. Các hiñrôcacbon có phân t lư ng l n lư t là
