Chuyên đề Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty xây dựng và chuyển giao công nghệ thủy lợi

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Hướng dẫn Kế toán Doanh Nghiệp Xây lắp theo chuẩn mực Kế toán Việt Nam – NXB Tài chính 2005 Hạch toán Kế toán trong Xây dựng – NXB Xây dựng 2000 Báo cáo tổng kết năm 2010 của Công ty Xây dựng và Chuyển giao Công nghệ Thủy Lợi Các báo cáo quyết toán Công trình năm 2010 của Công ty Giáo trình Kế toán Tài chính – NXB Tài chính 2008 Giáo trình thực hành Kế toán Tài chính – Học Viện Tài Chính Tài liệu thực tế của Công ty Xây dựng và Chuyển giao Công nghệ Thủy Lợi. MỤC LỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU ĐÃ DÙNG Sơ đồ 1.1:Kế toán chi phí Nguyên vật liệu trực tiếp Sơ đồ 1.2: Kế toán chí phí Nhân công trực tiếp Sơ đồ 1.3: Kế toán chi phí sử dụng máy thi công Sơ đồ 1.4: Kế toán chi phí Sản xuất chung Sơ đồ 1.5: Sơ đồ Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm theo phương pháp Kê khai thường xuyên Sơ đồ 2.1: Sơ đồ Tổ chức Công ty Xây dựng và Chuyển giao Công nghệ Thủy Lợi Sơ đồ 2.2: Sơ đồ Bộ máy Kế toán của Công ty Sơ đồ 2.3: Sơ đồ Tóm tắt trình tự ghi sổ theo hình thức Nhật ký Chung NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP Họ và tên người nhận xét: Chức vụ: Sinh viên: Nguyễn Xuân Thùy Lớp: CQ45/21.08 Trường : Học Viện Tài Chính Đề tài: “ HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY XÂY DỰNG VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ THỦY LỢI ” Nhận xét về Sinh viên và Chuyên đề: Hà Nội, ngày … tháng … năm 20… Thủ trưởng đơn vị (Kí tên, đóng dấu) NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thu Hoài Sinh viên: Nguyễn Xuân Thùy Lớp: CQ45/21.08 Đề tài: “ HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY XÂY DỰNG VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ THỦY LỢI ” Nhận xét về Sinh viên và Chuyên đề: Điểm: - Bằng số: - Bằng chữ : Giáo viên hướng dẫn (Kí và ghi rõ họ tên) LỜI NÓI ĐẦU Cùng với sự phát triển chung của nền kinh tế, khối lượng đầu tư vào xây dựng hàng năm của nước ta hiện nay tăng rất nhanh. Kéo theo đó ngày càng xuất hiện nhiều công ty xây dựng mọi thành phần kinh tế với nguồn vốn đầu tư phong phú và tính cạnh tranh của thị trường xây dựng trong nước tăng lên rõ rệt. Trong điều kiện đó các doanh nghiệp xây dựng muốn tồn tại và phát triển cần phải năng động trong tổ chức, quản lý, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt cần làm tốt công tác hạch toán chi phí sản xuất nhằm tính đúng giá thành sản phẩm, tạo ra sản phẩm với giá thành hợp lý mà vẫn đảm bảo yêu cầu chất lượng. Có thể nói đây chính là con đường đúng đắn để phát triển bền vững. Nhưng để làm được điều này các doanh nghiệp phải tìm cách quản lý tốt chi phí, hạ thấp chi phí thông qua việc sử dụng tiết kiệm đầu vào, tận dụng tốt những năng lực sản xuất hiện có, kết hợp các yếu tố sản xuất một cách tối ưu… Muốn thực hiện được các yêu cầu này, các nhà quản lý kinh tế cần phải nhờ đến kế toán – một công cụ quản lý kinh tế hữu hiệu nhất mà trong nền kinh tế thị trường nó được coi như ngôn ngữ kinh doanh, nghệ thuật để ghi chép, phân tích, tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong đó hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là bộ phận quan trọng hàng đầu, ảnh hưởng lớn đến hiệu quả hoạt động, sự thành công và phát triển của doanh nghiệp. Qua số liệu bộ phận kế toán chi phí, giá thành từng công trình theo từng giai đoạn, từ đó đối chiếu, so sánh với số liệu định mức, tình hình sử dụng lao động, vật tư, chi phí dự toán để tìm ra nguyên nhân chênh lệch, kịp thời ra các quyết định đúng đắn, điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh theo mục tiêu đã đề ra. Nhận thức được ý nghĩa, vai trò quan trọng của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp, nên với nền tảng kiến thức đã được các thầy cô xây dựng trong trường và trong thời gian thực tập tại Công ty Xây dựng và Chuyển giao Công nghệ Thủy Lợi - Viện Khoa Học Thủy Lợi Việt Nam, được sự giúp đỡ của mọi người trong phòng kế toán và sự chỉ bảo tận tình của Cô giáo Nguyễn Thu Hoài, em đã chọn đề tài: “ Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Xây dựng và Chuyển giao Công nghệ Thủy Lợi” để làm đề tài thực tập của mình. Chuyên đề này, ngoài phần mở đầu và kết luận kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Những vấn đề cơ bản trong công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp. Chương 2: Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giáxuất và tính giá xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Xây dựng và Chuyển giao Công nghệ Thủy Lợi. Chương 3: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sảm phẩm tại Công ty Xây dựng và Chuyển giao Công nghệ Thủy Lợi. Trong chuyên đề của em, bằng các phương pháp nghiên cứu như pháp duy vật biện chứng, phương pháp phân tích, phương pháp tỏng hợp và với sự hướng dẫn của Giảng viên: Nguyễn Thu Hoài, em đi vào nghiên cứu các khâu của quá trình hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Đồng thời phát hiện những chỗ còn thiếu sót, còn hạn chế và đưa ra những biện pháp đề hoàn thiện hơn công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty. Tuy nhiên do sự hạn chế về kiến thức cũng như thời gian và kinh nghiệm thực tế nên mặc dù rất cố gắng nhưng trong chuyên đề của em vẫn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, em rất mong nhận được sự giúp đỡ, góp ý của các thầy cô để đề tài của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn ./. Hà Nội, tháng 4 năm 2011 Sinh viên thực hiện Nguyễn Xuân Thùy Chương I NHỮNG LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁNCHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP XÂY LẮP 1.1.CẦN THIẾT TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP XÂY LẮP Yêu cầu quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp Xây dựng là ngành sản xuất vật chất độc lập, quan trọng mang tính chất công nghiệp nhằm tạo ra cơ sở vật chất cho nền kinh tế quốc dân. Công tác xây dựng cơ bản thường do các đơn vị xây lắp nhận thầu tiến hành. Cũng như mọi ngành sản xuất vật chất khác, hoạt động sản xuất kinh doanh trong ngành xây dựng cơ bản thực chất là biến đổi đối tượng lao động thành sản phẩm. Song sản phẩm và quá trình tạo ra sản phẩm ngành xây dựng có những đặc thù riêng cho phối nhiều đến công tác hoạch toán kế toán của mỗi doanh nghiệp trong ngành, đặc biệt là trong kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Cụ thể là: Sản phẩm xây lắp là công trình, vật kiến trúc có quy mô lớn, kết cấu phức tạp, mang tính đơn chiếc, thời gian xây dựng thường dài nên việc tổ chức quản lý và hạch toán nhất thiết phải có các dự toán thiết kế, thi công. Sản phẩm xây lắp cố định tại nơi sản xuất: Vật liệu,lao động, xa và máy thi công phải di chuyển theo địa điểm đặt công trình. Sản phẩm xây lắp được thực hiện theo đơn đặt hàng do đó thường được tiêu thụ theo giá cả thỏa thuận với chủ đầu tư từ trước, vì vậy tính chất hàng hóa của sản phẩm xây lắp thể hiện không rõ. Quá trình từ khi khởi công xây dựng cho đến khi công trình hoàn thành bàn giao đi vào sử dụng thường dài, phụ thuộc vào quy mô và tính chất phức tạp về kí thuật của từng công trình. Quá trình thi công được chia thành nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn gồm nhiều công việc khác nhau mà việc thực hiện chủ yếu tiến hành ngoài trời do vậy chịu ảnh hưởng của các điều kiện thiên nhiên khách quan, từ đó ảnh hưởng đến việc quản lý tài sản, vật tư, máy móc dễ bị hư hỏng và ảnh hưởng đến tiến độ thi công. Đối tượng của kế toán chi phí cụ thể là các công trình, hạng mục công trình, các giai đoạn của hạng mục hay nhóm hạng mục, vì thế phải lập dự toánchi phí và tính giá thành theo từng hạng mục công trình hay giai đoạn của hạng mục công trình. Những đặc điểm hoạt động kinh doanh, đặc điểm sản phẩm, đặc điểm tổ chức sản xuất và quản lý ngành nói trên chi phối đến những khác biệt nhất định. Vì vậy hiện nay các doanh nghiệp xây lắp ở nước ta thường tổ chức sản xuất theo phương thức khoán gọn công trình, hạng mục công trình, khối lượng hoặc công việc cho các đơn vị trong nội bộ doanh nghiệp. Trong giá khoán gọn khong chỉ có tiền lương mà còn có đủ các chi phí về vật liệu, công cụ dụng cụ thi công, chi phí chung của bộ phận khoán. Vai trò và nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp Chi phí và giá thành sản phẩm là các chỉ tiêu quan trọng trong hệ thống các chỉ tiêu kinh tế phục vụ cho công tác quản lý doanh nghiệp và có mối quan hệ mật thiết với doanh thu, kết quả (lãi, lỗ) hoạt động sản xuất kinh doanh, do vậy được chủ doanh nghiệp rất quan tâm. Tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm một cách khoa học, hợp lý và đúng đắn có ý nghĩa rất lớn trong công tác quản lý chi phí và giá thành sản phẩm. Việc tổ chức kiểm tra tính hợp pháp, hợp lý của chi phí phát sinh ở doanh nghiệp, từng bộ phận, ở từng đối tượng góp phần tăng cường quản lý tài sản, vật tư lao động, tiền vốn một cách tiết kiệm, có hiệu quả. Mặt khác, tạo điều kiện phấn đấu tiết kiệm chi phí hạ giá thành sản phẩm. Đó là một trong những điều kiện quan trọng tạo cho doanh nghiệp một ưu thế trong cạnh tranh. Mặt khác giá thành sản phẩm là cơ sở để định giá bán sản phẩm, là cơ sở để đánh giá hạch toán kinh tế nội bộ, phân tích chi phí, đồng thời còn là căn cứ để xác định kết quả kinh doanh. Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là khâu trung gian của toàn bộ công tác kế toán ở doanh nghiệp, chi phối đến chất lượng của các phần hành kế toán khác cũng như chất lượng và hiệu quả của công tác quản lý kinh tế tài chính của doanh nghiệp. Kế toán trong doanh nghiệp xây lắp phải xác định rõ vai trò và nhiệm vụ của mình trong việc tổ chức công tác chi phí và tính giá thành sản phẩm như sau: Xác định đúng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành sản phẩm và phương pháp tính giá thành sao cho phù hợp với ngành xây dựng Phản ánh đầy đủ, kịp thời, chính xác toàn bộ chi phí phát sinh. Kiểm tra tình hình thực hiện các định mức chi phí, vật tư, nhân công, sử dụng máy móc và các dự toán chi phí khác. Phát hiện kịp thơi các khoản chênhlệch với định mức, dự toán các khoản chi phí ngoài kế hoạch, các khoản thiệt hại mất mát, hư hỏng… trong sản xuất để đề ra các biện pháp ngăn chặn kịp thời. Tính toán kịp thời, chính xác giá thành xây lắp. Các sản phẩm lao vụ dịch vụ hoàn thành của doanh nghiệp. Kiểm tra nhiệm vụ hạ giá thành sản phẩm của doanh nghiệp theo từng công trình, từng loại sản phẩm xây lắp để đưa ra các biện pháp hạ giá thành một cách hợp lý và có hiệu quả. Xác định đúng đắn và bàn giao thanh toán kịp thời khối lượng công trình hoàn thành. Định kì kiểm tra và đánh giá khối lượng thi công dở dang theo nguyên tắc quy định. Đánh giá đúng đắn kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của từng công trình, hạng mục công trình. Kịp thời báo cáo kế toán về chi phí sản xuất và giá thành công trình xây lắp. Cung cấp chính xác, nhanh chóng các thông tin hiệu dụng về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm phục vụ cho yêu cầu quản lý của lãnh đạo doanh nghiệp, đồng thời kiểm tra được việc thực hiện kế hoạch giá thành và nhiệm vụ hạ giá thành. KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG DOANH NGHIỆP XÂY LẮP Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp Khái niệm Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộhao phí về lao động sống, lao động vật hóa và các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp chi ra trong quá trình sản xuất trong một thời kí nhất định. Khi xem xét chi phí sản xuất trong doanh nghiệp cần chú ý tới các khía cạnh sau: Chi phí sản xuất không những bao gồm yếu tố lao động sống liên quan đến sử dụng lao động (tiền lương), lao động vật hóa (khấu hao tài sản cố định, chi phí nguyên vật liệu…) mà còn bao gồm một số khoản mà thực chất một phần giá trị mới sáng tạo ra như các khoản trích theo lương (BHXH, BHYT, KPCĐ), các loại thuế không được hoàn trả (VAT, thuế tài nguyên,…), lãi vay ngân hàng… Các chi phí sản xuất của doanh nghiệp luôn được tính toán đo lường bằng tiền và gắn với một thời gian xác định như: Năm, tháng, quý… Xét ở bình diện doanh ngiệp và loại trừ các quy định của luật thuế thu nhập doanh nghiệp và loại trừ các quy định của luật thuế thu nhập, chi phí sản xuất luôn có tính các biệt, nóphải bao gồm các hoạt động sản xuất, bất kể đó là các chi phí cần thiết hay không cần thiết, khách quan hay chủ quan. 1.2.1.2. Bản chất và nội dung kinh tế Việc nghiên cứu và nhận thức chi phí còn phụ thuộc vào góc độ nhìn nhận trong từng loại kế toán khác nhau: Trên góc độ Kế toán Tài chính: Chi phí được nhìn nhận như những khoản phí tổn phát sinh gắn liền với hoạt động của doanh nghiệp để đạt được một sản phẩm, lao vụ, dịch vụ nhất định. Chi phí được xác định bằng tiền của những hao phí về lao động sống và vật hóa…trên cơ sở chứng từ, tài liệu bằng chứng chắc chắn. Trên góc độ Kế toán Quản trị: Chi phí có thể là phí tổn thực tế gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh hằng ngày khi tổ chức thực hiện, kiểm tra, ra quyết định; chi phí cũng có thể là phí tổn ước tính để thực hiện dự án, những phí tổn mất đi khi lựa chọn phương án, bỏ qua cơ hội kinh doanh. Xét về mặt thực chất thì chi phí sản xuất kinh doanh là sự chuyển dịch vốn của doanh nghiệp vào đối tượng tính giá nhất định, nó là vốn của doanh nghiệp bỏ vào quá trình sản xuất kinh doanh. Xuất phát từ mục đích và nguyên tắc kinh doanh trong nền kinh tế thị trường thì mọi sản phẩm khi nó được tạo ra luôn được các doanh nghiệp quan tâm đến hiệu quả nó mang lại. Phân loại chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp Tùy theo yêu cầu quản lý chi phí sản xuất, yêu cầu cung cấp thông tin cho các đối tượng sử dụng mà chi phí sản xuất được phân loại theo các tiêu thức khác nhau: * Phân loại chi phí theo mục đích, công dụng của chi phí: Theo cách phân loại này, chi phí được chia thành các khoản mục chi phí sau: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm chi phí về các loại nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ,… sử dụng trực tiếp vào sản xuất, chế tạo sản phẩm hay thực hiện công việc lao vụ. Chi phí nhân công trực tiếp: Chi phí lương, phụ cấp phải trả và các khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp theo quy định. Chi phí sản xuất chung: Chi phí dùng vào việc quản lý cà phục vụ sản xuất chung tại bộ phận sản xuất gồm: Chi phí nhân viên phân xưởng Chi phí vật liệu Chi phí dụng cụ sản xuất Chi phí dịch vụ mua ngoài Chi phí khấu hao TSCĐ Chi phí khác bằng tiền Ý nghĩa: Cách phân loại này có tác dụng phục vụ cho từng đối tượng quản lý và đối tượng thông tin cụ thể, nhưng chúng luôn bổ sung cho nhau giúp doanh nghiệp xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh, nhằm đạt được kết quả cao nhất cho mỗi chi phí cố định bỏ ra. *Phân loại chi phí theo nội dung, tính chất kinh tế của chi phí: Theo cách phân loại này, chi phí được chia thành các khoản mục chi phí sau: -Chi phí nguyên liệu và vật liệu: Gồm toàn bộ chi phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, phụ tùng thay thế, thiết bị xây dựng cơ bản mà doanh nghiệp đã sử dụng cho các hoạt hoạt động thi công xây lắp trong kì. - Chi phí nhân công: Gồm toàn bộ số tiền công, phụ cấp và các khoản trích theo lương của lao động tham gia cào hoạt động xây lắp trong kì. - Chi phí khấu hao máy móc thiết bị: Bao gồm toàn bộ số trích khấu hao tài sản cố định sử dụng cho hoạt động thi công xây lắp của doanh nghiệp trong kì - Chi phí dịch vụ mua ngoài: Là toàn bộ các chi phí phải trả về các dịch vụ mua, thuê ngoài phục vụ cho hoạt động thi công xây lắp trong kì của doanh nghiệp như: Tiền điện, nước, sửa chữa tài sản cố định… - Chi phí bằng tiền khác: Gồm toàn bộ chi phí bằng tiền khác dùng cho hoạt động thi công xây lắp trong kì ngoài 4 yếu tố trên. Ý nghĩa: Phân loại chi phí theo nội dung , tính chất kinh tế có tác dụng quan trọng đối với việc quản lý chi phí sản xuất, nó cho biết kết cấu, tỉ trọng từng yếu tố phân tích, đánh giá tình hình thực hiện dự toán chi phí sản xuất, là cơ sở đề xây dựng kế hoạch cung ứng vật tư, lao động tiền vốn… Cung cấp số liệu lập báo cáo chi phí sản xuất theo yếu tố và là tài liệu phục vụ cho nhu cầu thông tin và quản trị doanh nghiệp. Giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp Khái niệm Giá thành sản phẩm xây lắp là một chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh toàn bộ các chi phí bỏ ra của doanh nghiệp về lao động sóng và lao động vật hóa đã tiêu hao trong quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Giá thành sản phẩm xây lắp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống, vật hóa mà doanh nghiệp bỏ ra liên quan đến khối lượng xây lắp hoàn thành, trong xây lắp giá thành sản phẩm xây lắp thể hiện dưới dạng các chi phí về nhân công, sử dụng máy thi công và các phí tổn khác để hoàn thành khối lượng sản phẩm xây lắp nhất định. Bản chất và nội dung kinh tế Giá thành sản phẩm xây lắp là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh chất lượngcủa hoạt động sản xuất kinh doanh, phản ánh kết quả sử dụng các loại tài sản, vật tư, lao động, tiền vốn trong suốt quá trình sản xuất. Giá thành sản phẩmluônchứa trong nó hai mặt khác nhau vốn có là chi phí sản xuất đã bỏ ra và lượng giá trị sử dụng thu được cấu thành trong khối lượng sản phẩm, lao vụ đãhoàn thành. Giá thành sản phẩm xây lắp là toàn bộ chi phí sản xuất tính cho từng công trình, hạng mục công trình hoàn thành hay khối lượng xây dựng hoàn thành đến giai đoạn quy ước đã nghiệm thu, bàn giao và được chấp nhận thanh toán. Sản phẩm xây lắp có thể là công trình, hạng mục công trình một giai đoạn thi công xây lắp có thiết kế và tính dự toán riêng.