Chuyên đề Những vấn đề cơ bản và các tình huống khó xử trong bước đầu triển khai thuế VAT và các giải pháp khắc phục

Sự phát triển của hệ thống các doanh nghiệp gắn liền với sự phát triển của nền KTQD. Các doanh nghiệp được xem như là một bức tranh phản ánh sự vận động nền KTQD. Thế nhưng xét trong một phạm vi nào đó, có khi lợi ích của Nhà nước trái với lợi ích của doanh nghiệp vì nguồn ngân sách Nhà nước chủ yếu do các doanh nghiệp đóng góp (bằng hình thức thuế). Về phía Nhà nước cố gắng bảo đảm cho nguồn ngân sách đủ chi trả, còn về phía doanh nghiệp luôn cố gắng đảm bảo mức tối đa hoá lợi nhuận. Mà nếu doanh nghiệp đóng thuế lớn thì nguồn ngân sách Nhà nước tăng nhưng lợi nhuận của doanh nghiệp giảm. Vì vậy các chính sách Nhà nước đặc biệt là chính sách thuế phải đảm bảo tính tối ưu để vừa tạo nguồn thu lớn cho ngân sách Nhà nước đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp tăng cường SXKD. Có như vậy mới bảo đảm nền kinh tế tăng trưởng và phát triển. Từ trước tới nay hệ thống thuế nước ta vẫn mang tính trì trệ kìm hãm sản xuất, hiện tượng thuế chồng lên thuế rất phổ biến và nhiều bất công khác đã xảy ra. Vì vậy ngày 1/1/1999 Nhà nước đã chính thức ban hành hai luật thuế mới Thuế thu nhập doanh nghiệp thay cho thuế lợi tức và Thuế Gía trị gia tăng (VAT - Value add taxe) thay cho thuế doanh thu. Đây được coi như là một sự kiện lớn trong lịch sử tài chính Việt Nam, là một điểm mốc đánh dấu bước ngoặt mới trong quá trình cải cách thuế giai đoạn II.