Chuyên đề Tìm hiểu quê hương, thân thế và sự nghiệp Lê Hoàn

Mở đầu 1. Lý do chọn đề tài. Còn rất ít người biết đến làng Trung Lập, một làng quê hẻo lánh, êm đềm và thuần phác như bao làng quê khác trên đất nước Việt Nam. Cũng tại mảnh đất này hơn một ngàn năm trước đây, khí thiêng của sông núi đã hội tụ, hun đúc, sản sinh ra một người con ưu tú của dân tộc, một tướng lính tài ba, một nhà ngoại giao lỗi lạc, một vị Hoàng đế anh minh, dũng lược, phóng khoáng. Một con người mà ân, uy bao trùm bờ cõi, trí dũng vượt khỏi biên thuỳ, khiến nhà Tống bỏ ý đồ xâm lược, bắt tay hoà hiếu; Chiêm Thành phải xin hàng. Tên tuổi và sự nghiệp dựng nước và giữ nước của ông còn sáng chói mãi cho đến ngày nay và muôn đời sau, con người ấy chính là người anh hùng dân tộc Lê Hoàn - Lê Đại Hành Hoàng đế. Chúng ta đều biết, thế kỷ X, là bước ngoặt lớn của lịch sử dân tộc, thế kỷ chấm dứt hoạ Bắc thuộc kéo dài hơn một ngàn năm, thế kỷ mở đầu cho một kỷ nguyên độc lập, tự chủ. Đồng thời, cũng là thế kỷ có nhiều biến cố lịch sử liên tiếp xảy ra với nước ta, một quốc gia vừa hình thành và đang trên đà phát triển: Sự xâm lược của quân Nam Hán, cuộc nội chiến kéo dài, đánh phá phía Nam của Chiêm Thành, cuộc xâm lược của nhà Tống. Thế kỷ X, cũng là thế kỷ nổi lên nhiều nhân vật lịch sử, góp phần xây dựng nền độc lập của dân tộc ta, đất nước ta, như: Ngô Quyền, Đinh Bộ Lĩnh và tiêu biểu là Lê Hoàn, ông đã đưa dân tộc Việt Nam vượt qua từ khó khăn này đến khó khăn khác, vừa đánh giặc vừa ngoại giao, vừa chiến tranh lại vừa xây dựng đất nước để đưa dân tộc ta lên địa vị một quốc gia độc lập, tự chủ, văn minh và cường thịnh ở Đông Nam á. Công lao và sự nghiệp của vị anh hùng dân tộc Lê Hoàn có ý nghĩa lớn đối với dân tộc lịch sử Việt Nam. Sự nghiệp của anh hùng luôn là đề tài nghiên cứu của các nhà sử học từ trước đến nay. Tuy nhiên, tìm hiểu về quê hương thân thế và sự nghịêp của Thập đạo tướng quân Lê Hoàn còn chưa nhiều. Đó là vấn đề đặt ra cho các nhà nghiên cứu lịch sử. Bản thân là một sinh viên khoa lịch sử, việc tìm hiểu, nghiên cứu những anh hùng dân tộc trên quê hương mình cũng như dân tộc mình sẽ góp phần vào việc giáo dục và lưu giữ truyền thống của dân tộc mình, địa phương mình. Xuất phát từ lý do đó, tôi đã chọn đề tài: "Tìm hiểu quê hương, thân thế và sự nghiệp Lê Hoàn". 2. Lịch sử vấn đề. Do tầm quan trọng và ảnh hưởng của nhân vật Lê Hoàn trong lịch sử, nên đã có hàng trăm cuốn sách, bài báo, bài luận văn...đánh giá công lao sự nghiệp, tài đức của vị anh hùng dân tộc Lê Hoàn. Các bộ quốc sử, như: "An Nam Chí Lược", "Việt sử lược", "Đại Việt sử ký toàn thư"," Lịch triều hiến chương loại chí"... đã có ghi chép về Lê Hoàn. Song, vì nhiều lý do cho nên các tác phẩm viết rất vắn tắt. Gần đây, các nhà sử học, các nhà nghiên cứu đã có những cuộc hội thảo, các bài viết, những cuốn sách viết về Lê Hoàn.  1) PGS.TS Trần Bá Chí “Cuộc kháng chiến chống Tống lần thứ nhất (980 - 981)”. NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội 2003. 2) Đỗ Viết Chừng “Lê Hoàn - Quê hương - thân thế - sự nghịêp”. UBND huyện Thọ Xuân, 1984. 3) Nguyễn Thế Giang “Kinh đô cũ Hoa Lư”. NXB văn hóa, Hà Nội, 1982. Trên cơ sở những bộ chính sử, sách tham khảo và các bài viết của các tác giả địa phương: Đỗ Viết Chừng, Lê Xuân Kỳ, Hoàng Hùng...người viết muốn được tìm hiểu và giới thiệu lại cho hệ thống và toàn diện hơn. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu là: “Tìm hiểu quê hương, thân thế và sự nghiệp Lê Hoàn”, trong đó đề cập đến các vấn đề: - Quê hương và thân thế danh nhân lịch sử Lê Hoàn. - Đóng góp của Lê Hoàn trong lịch sử dân tộc. Nghiên cứu đề tài này trong phạm vi một khoá luận tốt nghiệp, đề tài sẽ đi vào tìm hiểu những vấn đề: Quê hương và một số dấu tích lịch sử của Lê Hoàn còn lại trên đất Trung Lập ngày nay; sự kiện Lê Hoàn lên ngôi vua và khái quát công lao của ông đối với tiến trình phát triển lịch sử dân tộc. 4. Nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu. Nguồn tài liệu là các bộ chính sử, các sách tham khảo, các bài đăng trên các tạp chí. Phương pháp nghiên cứu: Quán triệt quan điểm phương pháp luận sử học Macxit và tư tưởng Hồ Chí Minh, kết hợp vận dụng các phương pháp lịch sử và phương pháp lôgic, trình bày vấn đề trong mối quan hệ thống nhất với lịch sử dân tộc trong thế kỷ X. 5. Đóng góp của khoá luận. - Qua việc tìm hiểu “Quê hương, thân thế và sự nghiệp Lê Hoàn” sẽ giới thiệu được nguồn tư liệu mới liên quan đến nhân vật Lê Hoàn. Đồng thời góp phần vào việc nghiên cứu lịch sử địa phương mình, làm cho lịch sử dân tộc thêm phong phú và đa dạng. - Đề tài sẽ góp phần giáo dục thế hệ trẻ, những chủ nhân tương lai của đất nước, giáo dục tinh thần dân tộc, ý chí chiến đấu kiên cường, vượt qua mọi khó khăn để xây dựng và bảo vệ tổ quốc. 6. Cấu trúc của khoá luận. Khoá luận gồm 69 trang, ngoài ra còn có phần mục lục và phần phụ lục. Khoá luận được chia làm 3 phần: A - Mở đầu. B - Nội dung, gồm 2 chương: Chương 1: Quê hương và thân thế danh nhân lịch sử Lê Hoàn. Chương 2: Đóng góp của Lê Hoàn trong lịch sử dân tộc. C - Kết luận. Tài liệu tham khảo. B- nội dung Chương 1: Quê hương và thân thế danh nhân lịch sử Lê Hoàn 1.1. Làng Trung Lập - quê hương danh nhân lịch sử Lê Hoàn. 1.1.1. Khái quát địa danh làng Trung Lập. Trung lập là một làng Việt cổ, lúc đầu có tên là Kẻ Sắt, sau là sách Khả Lập, đến thời Đinh Tiên Hoàng có tên là Trung Lập. Làng Trung lập ngày nay là một trong bốn làng thuộc xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa, gồm các làng: Trung Lập, Vũ Hạ, Vũ Thượng và Phú Xá. Riêng làng Trung Lập là một làng cổ được hình thành từ lâu đời, làng có diện tích 236 ha, 36 dòng họ với 2657 nhân khẩu. Ngành kinh tế chính của làng là kinh tế nông nghiệp. Trung lập từ xưa đến nay cùng với các vùng phụ cận được xác định là vùng đất cổ cả về phương diện hành chính lẫn văn hoá: Về phương diện hành chính: Kẻ Sấp - Trung lập thời cuối Lê, đầu Nguyễn trong sách "Tên làng xã Việt Nam đầu thế kỷ XIX" chép: Xã Trung Lập thuộc tổng Thử Cốc, huyện Thuỵ Nguyên, phủ Thiệu Thiên, trấn Thanh Hoá. Đến đời Đồng Khánh (1885 - 1888), Trung Lập vẫn là một đơn vị hành chính cấp xã trong tổng số 131 xã, thôn của hưyện Thuỵ Nguyên, phủ Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá. Đơn vị hành chính này tồn tại đến trước năm 1945. Về truyền thống lịch sử văn hoá: Ngôi làng Việt cổ Kẻ Sấp - Trung Lập được hình thành từ lâu đời, ngay từ thời Bắc thuộc đã có một bộ phận người Hán đến vùng đất này sinh cơ lập nghiệp. Đến thế kỷ X, đã có ít nhất 3 dòng họ lớn là họ Lê, họ Đỗ, họ Chu sinh sống thành làng với những phogn tục tập quán riêng. 1.1.2. Một số cứ liệu về quê hương Lê Hoàn. 1.1.2.1. Quê hương Lê Hoàn qua tư liệu gốc. Về quê hương Lê Hoàn từ trước đến nay, sử sách chép không giống nhau, nhìn chung có hai thuyết: - Lê Hoàn quê ở Trường Châu (Ninh Bình cũ). - Lê Hoàn quê ở ái Châu (nay thuộc Thanh Hoá). 1.1.2.2. Quê hương Lê Hoàn qua những di tích, chứng tích. Ngoài việc truyền tụnh mãi mãi những mẩu chuyện về thời thơ ấu của Lê Hoàn, ở làng Trung Lập còn lưu giữ được khá nhiều dấu tích gắn liền với gia đình và cuộc đời ông. Đó là những nguồn tư liệu lịch sử vô cùng quý giá: Nền sinh thánh: Tương truyền đây là nơi bà Đặng Thị sinh ra Lê Hoàn, được hai con hổ canh giữ. Đây chỉ là cồn đất nhỏ rộng khoảng 30 m2. Giếng nước: Tương truyền đó chính là nơi bà Đặng Thị dấu Lê Hoàn và lấy nước ở khe tắm cho con, bà hắt nước xuống mà tạo thành cái "giếng". Lăng Mẫu hậu: Sau khi lên ngôi, Lê Hoàn đã cải táng mộ mẹ ở lăng này. Lăng có chiều dài khoảng 10 m, chiều rộng khoảng 8 m. Lăng Hoàng khảo (cha nuôi Lê Hoàn): Lăng Hoàng khảo nằm trên một cái gò nhỏ, có chiều dài khoảng 10 m, chiều rộng khoảng 8 m. Đền thờ Lê Hoàn: Đền được xây dựng thời Lý, đến Hậu Lê thì được xây dựng lại. Khu đền rộng trên 2 ha. Đền được làm theo kiểu nội công, ngoại quốc (hai giải vũ đã dỡ đi) nên nay chỉ còn kiểu chữ công. Tại đền thờ Lê Hoàn hiện nay chỉ còn lưu giữ được nhiều di tích rất quý, có ý nghĩa lịch sử cao: Hai tấm bia đá: Bia nhỏ cao 1,66 m, rộng 1,15 m, dày 0,21 m dựng tren bệ đá khối chữ nhật, đề niên hiệu Hoằng Định nhị niên (1002) do tiến sĩ Phùng Khắc Khoan soạn. Nội dung nói về việc chuyển cấp 67 mẫu ruộng thờ cúng vua Lê Đại Hành tại đền thờ ở Trung Lập. Bia lớn cao 2 m, rộng 1,40 m dựng năm Vĩnh Tộ thứ 8 (1626). Văn bia do Thượng thư Nguyễn Thực soạn. Nội dung văn bia nói lên quê hương và công lao sự nghiệp của Lê Hoàn và việc lập đền thờ ở quê hương để đền đáp công ơn của ông đối với dân, với nước. Các đạo sắc phong: Hiện nay, tại đền thờ Lê Hoàn cò lưu giữ được 14 đạo sắc phong của các triều đại phong kiến Việt Nam. Các đạo sắc phong có nội dung ca ngợi công lao sự nghiệp, tài đức của Lê Hoàn. Ngoài ra, ở đền thờ Lê Hoàn còn có những câu đối viết bằng chữ Hán và một chiếc đĩa làm bằng đá trắng, gọi là "ngọc tuyết", đường kính dày 0 m 50, tương truyền chiếc đĩa này do vua Tống Thái Tông tặng vua Lê Đại Hành năm 980. Qua việc tìm hiểu một số cứ liệu về quê hương Lê Hoàn, qua sử sách cũng như những di tích, chứng tích lịch sử còn lại trên đất Trung Lập ngày nay, chúng tôi có thể khẳng định: Quê hương Lê Hoàn chính là ở Châu ái, mà cụ thể là làng Trung Lập, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hoá. 1.2. Thân thế danh nhân lịch sử Lê Hoàn. 1.2.1. Gia đình. Nhìn chung các sử sách đều ghi chép thống nhất với nhau: Cha sinh ra vua là Mịch, mẹ là Đặng Thị. Vấn đề vợ con của Lê Hoàn, sử cũ ghi lại rất ít, theo một số tài liệu và chuyện kể dân gian thì Lê Hoàn lập 5 hoàng hậu, có 11 con trai và một người con nuôi. 1.2.2. Bản thân danh nhân lịch sử Lê Hoàn. Theo sử sách và truyền thuyết thì Lê Hoàn sinh ra được tô điểm bằng truyền thuyết "hoa sen", vừa mang màu sắc đạo Phật, vừa thần thánh hoá con người anh hùng từ thuở lọt lòng đã có sự kỳ dị khác thường. Lê Hoàn sinh ra trong một gia đình nghèo khổ, sớm mồ côi cha mẹ, Lê Hoàn phải làm con nuôi nhà người. Lê Hoàn được ông Lê Đột ở làng mía (nay là làng Phong Mỹ, xã Xuân Tân, Thọ Xuân, Thanh Hoá) nhận làm con nuôi. Năm 16 tuổi, Lê Hoàn tham gia đội quân của Đinh Liễn và tập hợp dưới ngọn cờ dẹp loạn của Đinh Bộ Lĩnh. Cuộc đời Lê Hoàn bước sang một trang mới kể từ đó. Chương 2: Đóng góp của Lê Hoàn trong lịch sử dân tộc 2.1. Sự kiện Lê Hoàn lên ngôi vua (980). Xung quanh vấn đề này, từ trước đến nay cũng có nhiều ý kiến khác nhau, nhưng nhìn chung người ta phê phán ông ở hai quan điểm: 1 - Ông cướp ngôi nhà Đinh (tội bất trung). 2- Ông đi lại với Dương Vân Nga và sau lấy bà làm hoàng hậu (tội bất nghĩa). Tội bất trung và bất nghĩalà hai tội mà chế đọ phong kiến không thể tha thứ được. còn sự tjực lịch sử diễn ra thế nào, chúng ta phải soi xét một cách toàn cục trong bối cảnh lịch sử lcs bấy giờ. Nghiên cứu ở vấn đề thứ nhất, chúng tôi đi đến khẳng định: việc Lê Hoàn lên ngôi vua không phải là thời cơ, là dã tâm mà là một tất yếu lịch sử có cội nguồn, có phát sinh, phát triẻn và có kết quả. Việc đánh giá nhân vật lịch sử, cho rằng Lê Hoàn chiếm ngôi của nhà Đinh như các sử gia phong kiến hay "đảo chính" như giáo sư Văn Tân nói là chưa thoả đáng. Nghiên cứu ở vấn đề thứ hai, chúng tôi đi đến kết luận rằng: quan hệ giữa Lê Hoàn và Dương Vân Nga là mối quan hệ bình thường trong xã hội thời bấy giờ, khi mà quan hệ cộng đồng còn khá gần gũi và tự do. Việc Dương Vân Nga khoác áo long bào lên mình Lê Hoàn và mời Lê Hoàn lên ngôi để cho ông chính vị và có danh nghĩa cầm quân ra trận đuổi giặc ngoại xâm, đó là một việc làm rất đúng và cao đẹp, điều đó chứng tỏ rằng Dương Vân Nga đã đặt quyền lợi dân tộc lên trên quyền lợi gia đình, dòng họ. 2.2. Lê Hoàn với công cuộc chống giặc ngoại xâm bảo vệ lãnh thổ. 2.2.1. Cuộc kháng chiến chống giặc Tống xâm lược ở phía Bắc. Nhân khi Nhà nước Đại Cồ Việt đang trong tình trạng khủng hoảng, nhà Tống đã ráo riết chuẩn bị xâm lược nước ta. Mùa xuân năm 980, vua Tống sai Hầu Nhân Bảo, Tôn Toàn Hưng, Trần Khâm Tộ, Lưu Trừng... chia thành nhiều cánh quân tiến công xâm lược nước ta. Trước hoạ xâm lăng, Lê Hoàn được quân sĩ và lòng người suy tôn lên ngôi báu, để lãnh đạo toàn dân tộc chống lại âm mưu xâm lược của quân Tống. Dưới sự lãnh đạo kiệt xuất của vị anh hùng dân tộc Lê Hoàn cùng với sức mạnh toàn dân, đội quân nhà Tống nhanh chóng bị tiêu diệt. Sau gần một tháng chiến đấu, ta đã quét sạch quân xâm lược ra khỏi biên giới đất nước, bảo vệ vững chắc nền độc lập tự chủ. 2.2.2. Đánh bại quân Chiêm Thành giữ vững biên giới phía Nam. Sau kháng chiến chống Tống giành thắng lợi, hoà bình chưa kịp hồi sinh thì Chiêm Thành vô cớ bắt giam sứ giả, cho quân đánh chiếm phía Nam nước ta, đất nước lại đứng trước một phen binh lửa. Mùa xuân năm 982, nhà vua khởi binh tự làm tướng đi đánh Chiêm Thành như sử thần Ngô Sĩ Liên nói: "Vua đánh đâu được đâý, chém vua Chiêm Thành để rửa cái nhục phiên di bắt giữ sứ thần, đánh lui quân Triệu Tống để bẻ cái mưu tất thắng của vua tôi bọn họ, có thể coi là bậc anh hùng nhất đời vậy". Cuộc chinh phạt Chiêm Thành giành thắng lợi với thời gian vừa tròn một năm, đưa đất nước trở lại thanh bình. Điều đó tạo điều kiện cho nhà Tiền Lê đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước. 2.3. Lê Hoàn với sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. 2.3.1. Dẹp nội phản, ổn định tình hình đất nước. Sau khi hoàn thành nhiệm vụi chống giặc ngoại xâm, bảo vệ lãnh thổ. Lê Hoàn đã đẩy mạnh sự nghiệp thống nhất đất nước mà Đinh Tiên Hoàng gây dựng. Trước hết là thống nhất bộ máy nhà nước từ trung ương đến địa phương, củng cố chế độ trung ương tập quyền mà công việc quan trọng lúc này là giải quyết sự nổi dậy, cát cứ ở một số vùng rừng núi, hang động để tạo sự thống nhất đất nước. Bằng nhiều biện pháp và từng bước nhà Tiền Lê đã thu phục được sự nổi dậychống đối ở các Man, Châu, Động làm cho "Trong nước yên vui, dân tộc ít người quy thuận". 2.3.2. Tổ chức bộ máy chính quyền cai trị. Nhà nước là sản phẩm của xã hội có giai cấp, là công cụ của giai cấp thống trị, với danh nghĩa điều hoà quyền lợi các giai cấp, nhưng thực chất là nhằm bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trịvà đàn áp, trừng trị mọi thế lực chống đối lại nó. Do đó, nhà nước cần phải có một hệ thống tổ chức và những công cụ bạo lực: chính quyền, quân đội, nhà tù, pháp luật ..., nhà Tiền Lê cũng đã cho tổ chứcbộ máy nhà nước tập quyền, thống nhất từ trung ương đến địa phương. 2.3.3. Xây dựng kinh tế, văn hoá. Về kinh tế: nhà nước thi hành chính sách "trọng nông". Nền kinh tế nông nghiệp được chú trọng. Bên cạnhđó, kinh tế công thương nghiệp cũng được phục hồi và phát triển, với các ngành:dệt, đúc kim loại, đồ gốm... Về văn hoá tư tưởng: Thời kỳ này đạo Phật rất thịnh hành, Phật giáo được xem là "quốc giáo" trong xã hội. ở thời kỳ này đã có sự nở rộ văn hoá, manh hình thức dân tộc và dân gian rất rõ. 2.3.4. Trong quan hệ bang giao. Nhà Tiền Lê thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo nhưng cương quyết. Dù trong điều kiện nào cũng phải bảo vệ quốc thể và danh dự của dân tộc. Sau khi hoàn thành công cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, Lê Hoàn đã chủ động mở quan hệ ngoại giao với nhà Tống và Chiêm Thành. Chính hoạt động ngoại giao tích cực đó đã tạo nên mối quan hệ tốt đẹp, hoà bình đề xây dựng và phát triển đất nước. C - Kết luận Lê Hoàn là người đã sáng lập ra nhà Tiền Lê, ở ngôi 24 năm, ba lần đổi niên hiệu: Thiên Phúc (980 - 989), Hưng Thống (989 - 993), ứng Thiên (994-1005). Cuộc đời ông hiến dâng cho đất nước là một cuộc đời mãnh liệt, kết tinh tất cả những vinh quang của thời đại lúc bấy giờ. Lê Hoàn có công lao to lớn trong sự nghiệp chống giặc ngoại xâm, thống nhất quốc gia và tổ chức nề nếp quốc gia trong những ngày đầu xây dựng. Những chiến công hiển hách, những thành quả rực rỡ, khẳng định vị trí lớn lao và vinh dự của Lê Hoàn trong lịch sử. Qua tìm hiểu quê hương, thân thế và sự nghiệp của Lê Hoàn, chúng ta hiểu được hoàn cảnh xuất thân của ông, quê hương ông mà lâu nay trên nhiều tài liệu có ghi khác nhau. Cũng qua việc tìm hiểu đó chúng ta hiểu rõ hơn sự nghiệp vẻ vang trên nhiều lĩnh vực của ông: phá Tống, bình Chiêm, xây dựng và phát triển đất nước trên tất cả các mặt: kinh tế, chính trị, văn hoá, ngoại giao..., ở mặt nào cũng đạt thành tựu rực rỡ. Cùng với dân tộc, Lê Hoàn đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bản lề thế kỷ X, mở ra một thời đại mới, đưa dân tộc ta lên một chặng đường vẻ vang, huy hoàng hơn. Năm 1005, sau khi Lê Hoàn mất, nhân dân trong làng đã lập miếu thờ ông ngay trên mãnh đất xưa kia mẹ con ông đã từng sinh sống. Ngày nay, hàng nămcứ vào tháng 3 âm lịch, dân làng Trung Lập lại náo nức, nhộn nhịp tổ chức lễ hội Lê Hoàn để tưởng nhớ công đức của ông. Tóm lại, tìm hiểu về quê hương , thân thế và sự nghiệp Lê Hoàn, một mặt chúng ta thực hiện quan điểmlịch sử "ôn cố nhi tri tân", chúng ta ôn lại một trang sử chói lọi, đẹp đẽ của một con người vốn là tầng lớp nhân dân lao đong nghèo khổ nhất, từ địa vị thấp hèn của xã hội đã biết hoà mình trong nhân dân, tự học hỏi, rèn luyện và được nhân dân nuôi dưỡng, đùm bọc mà làm nên sự nghiệp lớnlao: cứu nước, cứu dân, xây dựng đất nước vững mạnh. Mặt khác, cũng qua việc tìm hiểu này, thế hệ trẻ có thể soi vào tấm gương ông, nổ lực phấn đấu hết mình đem tài năng, sức lực cống hiến cho nhân dân, trở thành người có ích cho xã hội. Việc tìm hiểu này cũng góp phần nhỏ bé vào việc giáo dục và phát huy truyền thống oanh liệt, quật cường của dân tộc, của tổ tiên anh hùng đối với thế hệ trẻ hôm nay và mãi mãi mai sau. A - MỞ ĐẦU 1- Lý do chọn đề tài. Còn rất ít người biết đến làng Trung Lập, một làng quê hẻo lánh êm đềm và thuần phác như bao làng quê khác trên đất nước Việt Nam. Cũng tại mảnh đất này hơn một ngàn năm trước đây, khí thiêng của sông núi đã hội tụ, hun đúc, sản sinh ra một người con ưu tú của dân tộc, một tướng lĩnh tài ba, một nhà ngoại giao lỗi lạc, một vị Hoàng đế anh minh, dũng lược, phóng khoáng. Một người con mà ân, uy bao trùm bờ cõi, trí dũng vượt khỏi biên thuỳ, khiến nhà Tống bỏ ý đồ xâm lược, bắt tay hoà hiếu; Chiêm Thành phải xin hàng. Tên tuổi và sự nghiệp dựng nước và giữ nước của ông còn sáng chói mãi cho đến ngày nay và muôn đời sau, con người ấy chính là người anh hùng dân tộc Lê Hoàn - Lê Đại Hành Hoàng đế. Chúng ta đều biết, thế kỷ X, là bước ngoặt lớn của lịch sử dân tộc, thế kỷ chấm dứt hoạ Bắc thuộc kéo dài hơn một ngàn năm, thế kỷ mở đầu cho một kỷ nguyên độc lập, tự chủ. Đồng thời cũng là thế kỷ có nhiều biến cố lịch sử liên tiếp xảy ra với nước ta, một quốc gia vừa hình thành và đang trên đà phát triển: Sự xâm lược của quân Nam Hán, cuộc nội chiến kéo dài, đánh phá phía Nam của Chiêm Thành, cuộc xâm lược của nhà Tống. Thế kỷ X, cũng là thế kỷ nổi lên nhiều nhân vật lịch sử, góp phần xây dựng nền độc lập của dân tộc ta, đất nước ta như: Ngô Quyền, Đinh Bộ Lĩnh và tiêu biểu là Lê Hoàn, ông đã đưa dân tộc Việt Nam vượt qua từ khó khăn này đến khó khăn khác, vừa đánh giặc, vừa ngoại giao, vừa chiến tranh lại vừa xây dựng đất nước, để đưa dân tộc ta lên địa vị một quốc gia độc lập, tự chủ, văn minh và cường thịnh ở Đồng Nam Á. Công lao và sự nghiệp của vị anh hùng dân tộc Lê Hoàn có ý nghĩa lớn đối với lịch sử dân tộc Việt Nam. Sự nghiệp của anh hùng luôn là đề tài nghiên cứu của các nhà sử học từ trước đến nay. Tuy nhiên, tìm hiểu về quê hương, thân thế và sự nghiệp của Thập đạo Tướng quân Lê Hoàn còn chưa nhiều. Đó là vấn đề đặt ra cho các nhà nghiên cứu lịch sử. Bản thân là một sinh viên Khoa lịch sử, việc tìm hiểu, nghiên cứu những anh hùng dân tộc trên quê hương mình cũng như dân tộc mình sẽ góp phần vào việc giáo dục và lưu giữ truyền thống của dân tộc mình, địa phương mình. Xuất phát từ lý do đó, tôi đã chọn đề tài "Tìm hiểu quê hương, thân thế và sự nghiệp Lê Hoàn". 2 - Lịch sử vấn đề. Do tầm quan trọng và ảnh hưởng của nhân vật Lê Hoàn trong lịch sử, nên đã có hàng trăm cuốn sách, bài báo, bài Luận văn...đánh giá công lao sự nghiệp, dức tài của vị anh hùng dân tộc Lê Hoàn. Các Bộ quốc sử như "An Nam trí lược", " Việt sử lược", "Đại Việt sử ký toàn thư", "Lịch triều hiến chương loại chí" ... đã có ghi chép về Lê Hoàn. Song vì