Chuyên đề tốt nghiệp Tổ chức hạch toán tài sản cố định với việc nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản cố định ở Công ty quản lý và sửa chữa đường bộ 234

Tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ ë C«ng ty qu¶n lý vµ söa ch÷a ®­êng bé 234 --------------------------------- Lêi më ®Çu Tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét bé phËn c¬ b¶n t¹o nªn c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nã gi÷ mét vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, n¨ng suÊt lao ®éng vµ vÞ trÝ cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Vai trß cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ tèc ®é t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ quyÕt ®Þnh yªu cÇu vµ nhiÖm vô ngµy cµng cao cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông ta× s¶n cè ®Þnh. Muèn vËy cÇn tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n ®Ó th­êng xuyªn theo dâi, n¾m ch¾c t×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ, t×nh h×nh sö dông, t×nh h×nh hao mßn vµ khÊu hao TSC§. ViÖc t¨ng c­êng qu¶n lý, sö dông cã hiÖu qu¶ n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã, n©ng cao vµ sö dông tèi ®a c«ng suÊt tèi ®a m¸y mãc thiÕt bÞ lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thu håi nhanh vèn ®Çu t­ ®Ó t¸i s¶n xuÊt, trang bÞ ®æi míi TSC§. Tõ ®ã gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, tõng b­íc c¶i thiÖn ®êi sèng cña mäi thµnh viªn trong x· héi. Do vËy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, quy m« trang bÞ TSC§ cho c¸c doanh nghiÖp ®ßi hái mét doanh nghiÖp ph¶i tù n©ng cao vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ, c«ng t¸c kÕ to¸n vµ tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cã chç ®øng v÷ng ch¼c trªn thÞ tr­êng. C«ng ty qu¶n lý vµ söa ch÷a ®­êng bé 234 lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng c«ng Ých trùc thuéc khu qu¶n lý ®­êng bé II ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së chuyÓn ®æi tõ ph©n khu qu¶n lý ®­êng bé 234. Tr¶i qua mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng víi nhiÒu b­íc th¨ng trÇm, c«ng ty ®· cã nhiÒu b­íc ph¸t triÓn ®i lªn. HiÖn nay c«ng ty cã nhiÒu ®éi trùc thuéc, cã nguån vèn kinh doanh lín vµ nhiÒu lo¹i TSC§ cã gi¸ trÞ lín. TSC§ lµ t­ liÖu ho¹t ®éng cã tÇm quan träng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. ChÝnh v× cã vai trß quan träng nh­ vËy tµi s¶n th­êng lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín vµ viÖc h¹ch to¸n TSC§ lµ rÊt phøc t¹p nªn viÖc hiÓu s©u hiÓu kü vÒ TSC§ trªn gãc ®é kÕ to¸n lµ mét c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n vµ phøc t¹p nh­ng víi sù chØ b¶o tËn t×nh cña c« gi¸o Hµ Ngäc Hµ vµ sù gióp ®ì nhiÖt t×nh c¸c c« chó c¸n bé ë phßng kÕ to¸n cña C«ng ty qu¶n lý vµ söa ch÷a ®­êng bé 234 em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi: “ Tæ chøc h¹ch to¸n TSC§ víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông TSC§ ë C«ng ty qu¶n lý vµ söa ch÷a ®­êng bé 234”. KÕt cÊu ®Ò tµi gåm c¸c phÇn chÝnh sau: PhÇn I : Lý luËn c¬ b¶n vÒ tæ chøc h¹ch to¸n TSC§. PhÇn II : Thùc tr¹ng tè chøc h¹ch to¸n TSC§ t¹i C«ng ty. PhÇn III: ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn tè chøc h¹ch to¸n TSC§ t¹i C«ng ty. PhÇn I Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n TSC§ ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt I-Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ TSC§. 1,Kh¸i niÖm vÒ TSC§. §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã 3 yÕu tè: T­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. TÊt c¶ c¸c yÕu tè nµy ®Òu quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc víi mçi doanh nghiÖp. TSC§ lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng lµ mét trong 3 yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt. Song kh«ng ph¶i t¸t c¶ c¸c t­ liÖu lao ®éng ®Òu lµ TSC§ mµ TSC§ chØ gåm nh÷ng t­ liÖu chñ yÕu cã ®ñ tiªu chuÈn vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông quy ®Þnh trong chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn hµnh. HiÖn nay Nhµ n­íc quy ®Þnh 2 tiªu chuÈn ®ã lµ: -Gi¸ trÞ tõ 5.000.000 ® trë lªn. -Thêi gian sö dông trªn 1 n¨m. TSC§ bao gåm: TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh, TSC§ thuª tµi chÝnh. +TSC§ h÷u h×nh lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng cã h×nh th¸i vËt chÊt cã ®ñtiªu chuÈn vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dôngtheo quy ®Þnh trong chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc. +TSC§ v« h×nh lµ c¸c TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, thÓ hiÖn mét l­îng gi¸ trÞ ®· ®­îc ®Çu t­, tham gia vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 2,§Æc ®iÓm cña TSC§. a.TSC§ tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu gi¸ trÞ cña nã bÞ hao mßn dÇn vµ ®­îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm dÞch vô. PhÇn gi¸ trÞ nµy ®­îc kÕt chuyÓn b»ng c¸ch tÝnh khÊu hao TSC§ theo c¸ch tÝnh kh¸c nhau. T¹o nªn nguån vèn khÊu hao cho doanh nghiÖp. Khi s¶n phÈm tiªu thô ®­îc th× hao mßn nµy cña TSC§ sÏ ®­îc chuyÓn thµnh vèn tiÒn tÖ . Vèn nµy hµng th¸ng ph¶i tÝch luü l¹i thµnh mét nguån vèn ®ã lµ nguån vèn XDCB ®Ó t¸i s¶n xuÊt l¹i TSC§ khi cÇn thiÕt. TSC§lµ c¬ së vËt chÊt chñ yÕu, lµ ®iÒu kiÖn quan träng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ gióp cho doanh nghiÖp hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. §Æc biÖt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay vai trß cña TSC§ ngµy cµng trë nªn quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ. ngoµi ra TSC§ ph¶i lµ s¶n phÈm cña lao ®éng tøc lµ võa cã gi¸ trÞ, võa cã gi¸ trÞ sö dông. Nãi c¸ch kh¸c nã ph¶i lµ hµng ho¸ nh­ vËy nã ph¶i ®­îc mua b¸n, chuyÓn nh­îng, trao ®æi víi nhau trªn thÞ tr­êng trao ®æi s¶n xuÊt. b.Yªu cÇu cña viÖc qu¶n lý TSC§. TSC§ ph¶i ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ vÒ nguyªn gi¸ vÒ gi¸ trÞ cßn l¹i vÒ gi¸ trÞ hao mßn, vÒ t×nh h×nh söa ch÷a b¶o d­ìng, t×nh h×nh thu håi vèn khÊu hao, vÒ thanh lý, vÒ nguån h×nh thµnh TSC§....Nãi c¸ch kh¸c ph¶i qu¶n lý TSC§ nh­ lµ mét yÕu tè t­ liÖu s¶n xuÊt c¬ b¶n, bé phËn c¬ b¶n nhÊt cña vèn kinh doanh. §¶m b¶o b¶o toµn vèn sau mçi niªn ®é kÕ to¸n, kÎ c¶ vèn do ng©n s¸ch cÊp vµ vèn do doanh nghiÖp tù bæ sung. Ph¶i thÓ hiÖn vµ ph¶n ¸nh ®­îc phÇn TSC§ ®· dïng vµ tiªu hao víi t­ c¸ch lµ mét kho¶n chi phÝ vËt chÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Qu¶n lý ®Ó b¶o vÖ tµi s¶n cña doanh nghiÖp, ®Ó b¶o toµn sö dông TSC§ cã hiÖu qu¶, ®óng môc ®Ých, ®Ó tµi s¶n kh«ng chØ tån t¹i mµ “sèng cã Ých” cho doanh nghiÖp, ®ång thêi qu¶n lý cßn ph¶i b¶o ®¶m kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt TSC§ vµ cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ míi. 3,Ph©n lo¹i TSC§. TSC§ cã nhiÒu lo¹i, cã nhiÒu thø, cã ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý kh¸c nhau. §Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n TSC§, cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i TSC§. Ph©n lo¹i TSC§ lµ s¾p xªpts thµnh tõng lo¹i tõng nhãm theo nh÷ng ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh nh­ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn, theo nguån h×nh thµnh, theo c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông. a.Ph©n lo¹i theo h×nh th¸i biÓu hiÖn: TSC§ ®­îc ph©n thµnh TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh. *TSC§ h÷u h×nh lµ nh÷ng TSC§ cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ gåm cã: -Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: bao gåm c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n nh­: nhµ cöa, vËt kiÕn tróc hµng rµo, bÓ th¸p n­íc c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng nh­ ®­êng x¸, cÇu cèng, ®­êng s¾t, cÇu tÇu...phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. -M¸y mãc thiÕt bÞ; bao gåm c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh nh­: M¸y mãc chuyªn dïng, m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng t¸c, d©y truyÒn c«ng nghÖ vµ nh÷ng m¸y mãc ®¬n lÎ. -ThiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn: lµ c¸c ph­¬ng tiÖn dïng ®Ó vËn chuyÓn nh­ c¸c lo¹i ®Çu m¸y, ®­êng èng vµ ph­¬ng tiÖn kh¸c («t«, m¸y kÐo, xe goßng, xe t¶i, èng dÉn,...). -ThiÕt bÞ, dông cô dïng cho qu¶n lý: gåm c¸c thiÕt bÞ dông cô phôc vô cho qu¶n lý nh­ ®o l­êng , m¸y tÝnh, m¸y ®iÒu hoµ, ... -C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm: gåm c¸c lo¹i c©y l©u n¨m (cµ phª, chÌ, cao su, . ..), sóc vËt lµm viÖc (voi, bß, ngùa cµy kÐo...) vµ sóc vËt nu«i ®Ó lÊy s¶n phÈm (bß s÷a, sóc vËt sinh s¶n,...). -TSC§ h÷u h×nh kh¸c: bao gåm nh÷ng TSC§ mµ ch­a ®­îc quy ®Þnh ph¶n ¸nh vµo c¸c lo¹i trªn (t¸c phÈm nghÖ thuËt, s¸ch chuyªn m«n kü thuËt...) C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho ng­êi qu¶n lý vµ sö dông hiÓu râ tÝnh n¨ng t¸c dông vÒ mÆt kü thuËt cña tõng lo¹i TSC§. Tõ ®ã ®Ò ra biÖn ph¸p sö dông cã hiÖu qu¶. *TSC§ v« h×nh lµ c¸c TSC§ kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt nh­ng cã gi¸ trÞ kinh tÕ lín gåm cã: -QuyÒn sö dông ®Êt: bao gåm toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra liªn quan ®Õn viÖc giµnh quyÒn sö dông ®Êt ®ai, mÆt n­íc ... trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. -Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp: bao gåm c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp, chuÈn bÞ s¶n xuÊt, chi phÝ khai hoang nh­ chi cho c«ng t¸c nghiªn cøu th¨m dß, lËp dù ¸n ®Çu t­, chi phÝ vÒ huy ®éng vèn ban ®Çu, chi phÝ ®i l¹i , héi häp, qu¶ng c¸o, khai tr­¬ng... -B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ: lµ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó mua l¹i c¸c b¶n quyÒn t¸c gi¶, b»ng s¸ng chÕ, hoÆc tr¶ cho c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu, s¶n xuÊt thö ®­îc Nhµ n­íc cÊp b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ. -Chi phÝ nghiªn cøu, ph¸t triÓn: lµ c¸c chi phÝ cho viÖc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp do ®¬n vÞ tù thùc hiÖn hoÆc thuª ngoµi. -Lîi thÕ th­¬ng m¹i: lµ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ lîi thÕ th­¬ng m¹i do doanh nghiÖp ph¶i tr¶ thªm ngoµi gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c TSC§ h÷u h×nh bëi sù thuËn lîi cña vÞ trÝ th­¬ng m¹i, sù tÝn nhiÖm ®èi víi b¹n hµng, danh tiÕng cña doanh nghiÖp... -TSC§ v« h×nh kh¸c: bao gåm nh÷ng lo¹i TSC§ v« h×nh kh¸c ch­a quy ®Þnh ph¶n ¸nh ë trªn nh­: quyÒn ®Æc nh­îng, quyÒn thuª nhµ, b¶n quyÒn t¸c gi¶, quyÒn sö dông hîp ®ång, ®éc quyÒn nh·n hiÖu vµ tªn hiÖu... C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp chóng ta biÕt ®­îc c¬ cÊu TSC§ mµ chóng ta sö dông tµi s¶n cÊp I, cÊp II cho phï hîp. b.Ph©n lo¹i quyÒn së h÷u: TSC§ ®­îc ph©n thµnh TSC§ tù cã vµ TSC§ thuª ngoµi *TSC§ tù cã: lµ nh÷ng TSC§ x©y dùng, mua s¾m hoÆc chÕ t¹o b»ng nguån vèn cña doanh nghiÖp do ng©n s¸ch cÊp, do ®i vay cña ng©n hµng, b»ng nguån vèn tù bæ sung, nguån vèn liªn doanh... *TSC§ thuª ngoµi: lµ nh÷ng TSC§ ®¬n vÞ ®i thuª cña c¸c c¬ quan xÝ nghiÖp kh¸c ®Ó sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång ®· ký. Lo¹i TSC§ nµy ®­îc chia lµm hai lo¹i: -TSC§ thuª ho¹t ®éng: lµ nh÷ng TSC§ ®¬n vÞ ®i thuª cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c ®Ó sö dông trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh theo hîp ®ång ký kÕt. -TSC§ thuª tµi chÝnh: ®©y lµ nh÷ng TSC§ ch­a thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, nh­ng doanh nghiÖp cã nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý qu¶n lý, b¶o d­ìng, gi÷ g×n vµ sö dông nh­ tµi s¶n cña doanh nghiÖp. ViÖc ph©n lo¹i TSC§ theo quyÒn së h÷u gióp cho viÖc qu¶n lý TSC§ chÆt chÏ, chÝnh x¸c thóc ®Èy viÖc sö dông TSC§ mét c¸ch cã hiÖu qu¶. c.Ph©n lo¹i theo t×nh h×nh sö dông TSC§. -TSC§ dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh: lµ nh÷ng TSC§ trong thùc tÕ sö dông trong ho¹t ®éng kinh doanh, nh÷ng tµi s¶n b¾t buéc ph¶i tÝnh khÊu hao vµo chi phÝ. -TSC§ hµnh chÝnh sù nghiÖp, phóc lîi: lµ TSC§ cña c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ quÇn chóng, tæ chøc ytÕ v¨n ho¸ vµ thÓ dôc thÓ thao cã sö dông vèn cÊp ph¸t cña Nhµ n­íc. -TSC§ chê xö lý: bao gåm nh÷ng TSC§ kh«ng cÇn dïng do ch­a cã yªu cÇu hoÆc kh«ng phï hîp víi quy tr×nh s¶n xuÊt hoÆc bÞ h­ háng chê thanh lý hoÆc TSC§ tranh chÊp chê gi¶i quyÕt. ViÖc ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc qu¶n lý tèt TSC§ trong sö dông nguån vèn khÊu hao. d.Ph©n lo¹i theo nguån h×nh thµnh. -TSC§ mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn ®­îc cÊp (ng©n s¸ch hoÆc cÊp trªn cÊp). -TSC§ mua s¾m, x©y dùng b»ng vèn vay. -TSC§ mua s¾m, x©y dùng b»ng nguån vèn tù bæ sung cña ®¬n vÞ (quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, quü phóc lîi...). -TSC§ gãp liªn doanh b»ng hiÖn vËt. ViÖc ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp sö dông vµ ph©n ph¸t nguån vèn khÊu hao ®­îc chÝnh x¸c, cã thÓ chñ ®éng dïng vèn khÊu hao ®Ó tr¶ Nhµ n­íc hoÆc tr¶ tiÒn vay ng©n hµng hoÆc ®Ó l¹i xÝ nghiÖp. 4,§¸nh gi¸ TSC§. §¸nh gi¸ TSC§ lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña TSC§: TSC§ ®­îc ®¸nh gi¸ lÇn ®Çu vµ cã thÓ ®¸nh gi¸ l¹i trong qu¸ tr×nh sö dông. TSC§ ®­îc tÝnh gi¸ theo nguyªn gi¸ (gi¸ trÞ ban ®Çu), gi¸ trÞ ®· hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. 4.1.Nguyªn gi¸ TSC§. Nguyªn gi¸ lµ gi¸ trÞ tù mua s¾m hoÆc x©y dùng ban ®Çu cña TSC§ tÝnh cho khi TSC§ ®ã ®­îc ®­a vµo sö dông. TSC§ tÝnh theo nguyªn gi¸ ban ®Çu gäi lµ nguyªn gi¸. Nã bao gåm toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc mua s¾m, x©y dùng tµi s¶n kÓ c¶ chi phÝ vËn chuyÓn ®Õn l¾p ®Æt ch¹y thö tr­íc khi dïng. a.X¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh. *Gi¸ trÞ TSC§ h÷u h×nh ph¶n ¸nh trªn TK 211 theo nguyªn gi¸. KÕ to¸nph¶i theo dâi chi tiÕt nguyªn gi¸ cña tõng TSC§. Tuú thuéc vµo nguån h×nh thµnh, nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: -TSC§ do doanh nghiÖp mua s¾m (kÓ c¶ TSC§ míi vµ ®· sö dông). Gi¸ mua ghi trªn Chi phÝ vËn chuyÓn Nguyªn gi¸ TSC§ = ho¸ ®¬n cña ng­êi + l¾p ®Æt ch¹y thö b¸n tr­íc khi sö dông *Theo th«ng t­ sè100/1998/TT-BTC h­íng dÉn kÕ to¸n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp quy ®Þnh: -§èi víi doanh nghiÖp thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸,TSC§, dÞch vô mua vµo lµ gi¸ mua thùc tÕ kh«ng cã thuÕ GTGT ®Çu vµo. -§èi víi doanh nghiÖp thuéc ®èi t­îng nép thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT vµ c¬ së kinh doanh kh«ng thuéc ®èi t­îng chÞu thuÕ GTGT, gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸, TSC§, dÞch vô mua vµo lµ tæng gi¸ thanh to¸n (bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo). -Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh x©y dùng míi, tù chÕ gåm: gi¸ thµnh thùc tÕ (gi¸ trÞ quyÕt to¸n) cña TSC§ tù x©y dùng, tù chÕ vµ chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö. -Nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷u h×nh thuéc vèn tham gia liªn doanh cña ®¬n vÞ kh¸c: gi¸ trÞ TSC§ do c¸c bªn tham gia ®¸nh gi¸ vµ c¸c chi phÝ vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, ch¹y thö (nÕu cã). -Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh ®­îc cÊp gåm: gi¸ ghi trong “biªn b¶n bµn giao TSC§” cña d¬n vÞ cÊp vµ chi phÝ l¾p ®Æt ch¹y thö (nÕu cã). b.X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh: §ã lµ tèng sè tiÒn chi tr¶ hoÆc chi phÝ thùc tÕ vÒ thµnh lËp, chuÈn bÞ s¶n xuÊt, vÒ c«ng t¸c nghiªn cøu ph¸t triÓn.... sè chi phÝ tr¶ ®Ó mua quyÒn ®Æc nh­îng ph¸t minh, s¸ng chÕ... c.X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ TSC§ thuª tµi chÝnh Theo h×nh thøc thuª TSC§ tµi chÝnh, bªn ®i thuª ghi sæ kÕ to¸n gi¸ trÞ TSC§ theo nguyªn gi¸ t¹i thêi ®iÓm ®i thuª nh­ lµ ®· ®­îc mua vµ ghi sæ nî dµi h¹n toµn bé sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång thuª TSC§ (bao gåm nguyªn gi¸ TSC§ thuª vµ phÇn l·i trªn vèn thuª ph¶i tr¶). ViÖc x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cña TSC§ thuª tµi chÝnh tuú thuéc vµo ph­¬ng thøc thuª (thuª mua, thuª trùc tiÕp, thuª qua c«ng ty cho thuª TSC§...) vµ tuú thuéc vµo néi dung ghi trªn hîp ®ång thuª. Tr­êng hîp hai bªn chØ tho¶ thuËn tæng sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ th× bªn ®i thuª ph¶i tÝnh ra gi¸ hiÖn t¹i cña TSC§ ®Ó ghi sæ. 4.2.§¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§. Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ lµ phÇn gi¸ trÞ cña TSC§ ch­a ®­îc chuyÓn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm hay lµ phÇn gi¸ trÞ sau khi ®· trõ ®i gi¸ trÞ hao mßn. Gi¸ trÞ hao mßn ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo sè trÝch khÊu hao hµng th¸ng. Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ = Nguyªn gi¸ - KhÊu hao ®· trÝch cña TSC§ 4.3.§¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ hao mßn. Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ lµ phÇn vèn ®Çu t­ coi nh­ ®· thu håi cña mét TSC§ ë mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. §¸nh gi¸ TSC§ theo gi¸ trÞ hao mßn gióp cho ta nhËn biÕt ®­îc t×nh h×nh sö dông vµ trÝch khÊu hao TSC§, ph¶n ¸nh quy m« sè vèn ®Çu t­ vµo TSC§ ®· ®­îc thu håi ®Ó cã kÕ ho¹ch t¸i ®Çu t­ TSC§ gióp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh b×nh th­êng. II-tæ chøc h¹ch to¸n TSC§. 1,H¹ch to¸n chi tiÕt. Còng nh­ h¹ch to¸n cña c¸c yÕu tè kh¸c, h¹ch to¸n TSC§ còng ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc thÝch hîp, chøng minh c¸c nhiÖm vô ph¸t sinh. HÖ thèng chøng tõ nµy bao gåm: -ThÎ TSC§: M· sè 02-TSC§-BB. -Biªn b¶n giao nhËn TSC§: M· sè 01-TSC§-BB: ®­îc dïng lµm thñ tôc giao nhËn TSC§ gi÷a c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, lµm c¨n cø ®Ó lËp thÎ TSC§ vµ quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n sö dông gi÷a bªn giao vµ bªn nhËn. Biªn b¶n ®­îc lËp cho tõng ®èi t­îng TSC§. -Biªn b¶n giao nhËn TSC§ söa ch÷a lín hoµn thµnh: M· sè 04-TSC§-BB. Biªn b¶n nµy ®­îc bªn giao lËp thµnh ba b¶n cã ch÷ ký cña bªn ®¹i diÖn bªn giao, bªn nhËn, phßng kü thuËt råi chuyÓn cho phßng kÕ ho¹ch, kÕ to¸n tr­ëng ký tr­íc khi ®­a cho thñ tr­ëng duyÖt. -Biªn b¶n ®¸nh gi¸ l¹i TSC§: M· sè 05-TSC§-HD vµ c¸c chøng tõ kÕ to¸n kh¸c. -Biªn b¶n giao nhËn TSC§ söa ch÷a lín hoµn thµnh 04-TSC§-BB dïng lµm thñ tôc thanh lý TSC§ h­ háng tõng phÇn hay toµn bé vµ lµm c¨n cø ghi thÎ TSC§. KÕ to¸n tiÕn hµnh më thÐt, thÎ TSC§ ®­îc më theo tõng ®èi t­îng ghi TSC§, sau ®ã thÎ ®­îc ®¨ng ký vµo sæ ®¨ng ký thÎ TSC§ ®Ó theo dâi TSC§ ®ång thêi c¸c TSC§ cßn ®­îc ghi vµo sæ chi tiÕt TSC§. Ngoµi c¸c chøng tõ chÝnh nªu trªn cßn cã thªm mét sè chøng tõ kh¸c tuú theo tõng tr­êng hîp. Bªn c¹nh viÖc sö dông chøng tõ ®Ó chøng minh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh liªn quan ®Õn TSC§ trong qu¶n lý cßn ph¶i dùa vµo c¸c hå s¬ nh­: hå s¬ kü thuËt, hå s¬ kÕ to¸n... ®Ó qu¶n lý nguyªn gi¸, sö dông vµo ®au khÊu hao ra sao?. +MÉu biÓu sè 01: ThÎ TSC§ KÕ to¸n c¨n cø vµo biªn b¶n giao nhËn TSC§, cïng c¸c chøng tõ kÌm theo ®Ó lËp thÎ TSC§, tiÕn hµnh ghi h¹ch to¸n TSC§. KÕ to¸n c¨n cø biªn b¶n thanh lý TSC§ vµ c¸c chøng tõ kÌm theo nã ®Ó ghi vµo thÎ TSC§ vµ h¹ch to¸n gi¶m TSC§. +MÉu biÓu sè 02: B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§. §èi víi viÖc h¹ch to¸n khÊu hao TSC§ ®­îc theo dâi trªn b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§. B¶n nµy ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña møc khÊu hao trong kú còng nh­ møc trÝch khÊu hao cña tõng lo¹i, tõng nhãm TSC§ tÝnh theo c¸c ®èi t­îng sö dông. +MÉu biÓu sè 03: Sè chi tiÕt tµi s¶n theo ®¬n vÞ sö dông. §ång thêi víi h¹ch to¸n chi tiÕt TSC§, doanh nghiÖp cßn ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n tæng hîp TSC§. Môc ®Ých cña h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ lµ cung cÊp th«ng tin vÒ nguyªn gi¸ TSC§, tæng vèn cè ®Þnh theo c¸c nguån, tæng gi¸ trÞ hao mßn, gi¸ trÞ cßn l¹i vµ tæng khÊu hao tÝnh ®­îc. Qua ®ã cung cÊp th«ng tin vÒ vèn kinh doanh cña ®¬n vÞ, t×nh h×nh sö dông vèn vµ TSC§. 2,H¹ch to¸n tæng hîp. Môc ®Ých cña h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ lµ cung cÊp th«ng tin vÒ tæng nguyªn gi¸ TSC§, tæng vèn cè ®Þnh theo c¸c nguån, tæng gi¸ trÞ hao mßn, gi¸ trÞ cßn l¹i vµ tæng khÊu hao tÝnh ®­îc. Qua ®ã cung cÊp th«ng tin vÒ vèn kinh doanh cña ®¬n vÞ, t×nh h×nh sö dông vèn vµ TSC§. a.§Ó h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ kÕ to¸n sö dông nh÷ng TK sau: *TK 211- TSC§ h÷u h×nh: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña toµn bé TSC§ h÷u h×nh trong doanh nghiÖp theo nguyªn gi¸. TK 211 cã kÕt cÊu vµ néi dung nh­ sau TK 211 D­ ®Çu kú: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh hiÖn cã ë ®Çu kú cña doanh nghiÖp. Ph¸t sinh t¨ng: -Nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷u h×nh t¨ng do ®­îc cÊp, do hoµn thµnh XDCB bµn giao ®­a vµo sö dông, do mua s¾m, do c¸c ®¬n vÞ tham gia liªn doanh gãp vèn, do ®­îc tÆng, biÕu, viÖn trî. -§iÒu chØnh t¨ng nguyªn gi¸ cña TSC§ do x©y l¾p trang thiÕt bÞ thªm hoÆc do c¶i t¹o n©ng cÊp. -§iÒu chØnh t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ do ®¸nh gi¸ l¹i. D­ cuèi kú: Nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷u h×nh hiÖn cã ë ®¬n vÞ.  Ph¸t sinh gi¶m: -Nguyªn gi¸ cña TSC§ gi¶m do ®iÒu chuyÓn cho ®¬n vÞ kh¸c do nh­îng b¸n, thanh lý hoÆc ®em ®i gãp vèn liªn doanh... -Nguyªn gi¸ cña TSC§ gi¶m do th¸o bít mét sè bé phËn. -§iÒu chØnh gi¶m nguyªn gi¸ do ®¸nh gi¸ l¹i.   TK 211 cã 6 TK cÊp 2 -TK 2112- Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc. -TK 2113- M¸y mãc, thiÕt bÞ. -TK 2114- Ph­¬ng tiÖn v¹n t¶i truyÒn dÉn. -TK 2115- ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý. -TK 2116- C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc cho s¶n phÈm. -TK 2118- TSC§ kh¸c. *TK 212- TSC§ thuª tµi chÝnh: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña toµn bé TSC§ thuª tµi chÝnh cña ®¬n vÞ. Néi dung kÕt cÊu cña TK 212 TK 212 D­ ®Çu kú: ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§ thuª tµi chÝnh hiÖn cã ®Çu kú. Ph¸t sinh t¨ng: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ ®i thuª tµi chÝnh. D­ cuèi kú: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§ thuª tµi chÝnh hiÖn cã cuèi kú.  Ph¸t sinh gi¶m: ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§ ®i thuª tµi chÝnh gi¶m do tr¶ l¹i bªn cho thuª khi hÕt h¹n hîp ®ång hoÆc mua l¹i thµnh TSC§ cña doanh nghiÖp.   *TK 213- TSC§ v« h×nh: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng toµn bé TSC§ v« h×nh cña doanh nghiÖp. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 213 TK 213 D­ ®Çu kú: ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh hiÖn cã ë doanh nghiÖp lóc ®Çu kú. Ph¸t sinh t¨ng: ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh t¨ng. D­ cuèi kú: ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh hiÖn cã ë doanh nghiÖp lóc cuèi kú.  Ph¸t sinh gi¶m: ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh gi¶m.   TK 213 cã 6 TK cÊp 2 -TK 2131- QuyÒn sö dông ®Êt. -TK 2132- Chi phÝ thµnh lËp chuÈn bÞ s¶n xuÊt. -TK 2133- B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ. -TK 2134- Chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn. -TK 2135- Chi phÝ vÒ lîi thÕ th­¬ng m¹i. -TK 2138- TSC§ v« h×nh kh¸c. *TK 214- Hao mßn TSC§: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ trong qu¸ tr×nh sö dông do trÝch khÊu hao TSC§ vµ nh÷ng kho¶n