Công nghiệp hóa,hiện đại hóa là sự nghiệp toàn dân, của mọi thành phần kinh tế, trong đó kinh tế Nhà nước đóng vai trò chủ đạo

A_§Æt vÊn ®Ò: ViÖt Nam vÉn ®ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi mµ xuÊt ph¸t tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu. C¸i thiÕu nhÊt cña ®Êt n­íc ta lµ thiÕu mét lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §Êt n­íc ta ch­a cã mét c¬ së vËt chÊt- kü thuËt phï hîp víi chñ nghÜa x· héi. Qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt Êy ë n­íc ta chÝnh lµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ quèc d©n. Néi dung chñ yÕu cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®· ®­îc x¸c ®Þnh vµ kh¸i qu¸t: “Ph¸t triÓn n«ng- l©m- ng­ nghiÖp g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu ®Ó æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ- x· héi ®ång thêi t¨ng tèc ®é vµ tû träng cña c«ng nghiÖp, më réng kinh tÕ dÞch vô theo h­íng huy ®éng triÖt ®Ó c¸c kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt khÈu; ®Èy m¹nh th¨m dß, khai th¸c chÕ biÕn dÇu khÝ vµ mét sè lo¹i kho¸ng s¶n, ph¸t triÓn cã chän lùa mét sè ngµnh trong c«ng nghiÖp t­ liÖu s¶n xuÊt kh¸c vµ c¸c c¬ së thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng, trong ®ã ­u tiªn ph¸t triÓn ®iÖn giao th«ng, thñy lîi vµ th«ng tin liªn l¹c”. §ã chÝnh lµ con ®­êng t¹o ra lùc l­îng s¶n xuÊt míi nh»m khai th¸c vµ ph¸t huy tèt nhÊt c¸c nguån lùc bªn trong vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc bªn ngoµi. Mçi b­íc tiÕn cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ mét b­íc t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt- kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, ®ång thêi còng lµ mét b­íc cñng cè vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa, lµm cho nÒn s¶n xuÊt x· héi kh«ng ngõng ph¸t triÓn, ®êi sèng vËt chÊt, v¨n hãa, tinh thÇn cña nh©n d©n kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao. ChÝnh v× vËy, thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi cña con ®­êng x· héi chñ nghÜa mµ §¶ng vµ nh©n d©n ®· lùa chän. Do ®ã, tr­íc hÕt ph¶i hiÓu râ vµ n¾m v÷ng néi dung cô thÓ cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ hÕt søc cÇn thiÕt, ®Ó chóng ta cã nh÷ng b­íc ®i ®óng ®¾n, gãp phÇn nµo cã thÓ ®­îc vµo sù nghiÖp x©y dùng, ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc. Bëi vËy, nghiªn cøu néi dung c¬ b¶n cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ nhiÖm vô quan träng ®èi víi mçi sinh viªn chóng ta, vµ cã thÓ coi ®ã lµ hµnh trang cïng víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc gi¶ng d¹y ®Ó b­íc vµo cuéc sèng. B_ Néi dung: 1. C«ng nghiÖp hãa vµ nh÷ng quan ®iÓm míi vÒ C«ng nghiÖp hãa: 1.1Kh¸i niÖm C«ng nghiÖp hãa: KÕt hîp quan niÖm truyÒn thèng víi quan niÖm hiÖn ®¹i vµ vËn dông vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam,Héi nghÞ lÇn thø VII ban chÊp hµnh TW §¶ng khãa VII ®· ®­a ra quan niÖm míi vÒ CNH,H§H vµ ®©y còng chÝnh lµ quan niÖm ®­îc sö dông mét c¸ch phæ biÕn ë n­íc ta hiÖn nay.Theo t­ t­ëng nµy,c«ng nghiÖp hãa,hiÖn ®¹i hãa(CNH,H§H) lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt,kinh doanh,dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ-x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao cïng víi c«ng nghÖ,ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc-c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng suÊt x· héi cao. 1.2 Nh÷ng quan ®iÓm míi vÒ CNH: 1.2.1Gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ ®i ®«i víi më réng hîp t¸c quèc tÕ,®a ph­¬ng hãa,®a d¹ng hãa quan hÖ ®èi ngo¹i: Dùa vµo nguån lùc trong n­íc lµ chÝnh ®i ®«i víi tranh thñ tèi ®a nguån lùc bªn ngoµi. X©y dùng nÒn kinh tÕ më ,héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu, ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu b»ng nh÷ng s¶n phÈm trong n­íc cã hiÖu qu¶. C«ng nghiÖp hãa,hiÖn ®¹i hãa theo quan ®iÓm trªn míi b¶o ®¶m kÕt hîp t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi b¶o vÖ v÷ng ch¾c ®éc lËp tù chñ cña ®Êt n­íc, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña thêi ®¹i,phï hîp víi xu h­íng quèc tÕ hãa,khu vùc hãa kinh tÕ; khai th¸c nh÷ng ­u thÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng.. cña thÕ giíi vµ ®Èy nhanh sù t¨ng tr­ëng cña kinh tÕ vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. 1.2.2 C«ng nghiÖp hãa,hiÖn ®¹i hãa lµ sù nghiÖp toµn d©n, cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã kinh tÕ Nhµ n­íc ®ãng vai trß chñ ®¹o. Quan ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ nguyªn lý: “C¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng”. C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ sù nghiÖp c¸ch m¹ng träng ®¹i cña nh©n d©n ta,®Êt n­íc ta, nh»m môc ®Ých “d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh”. V× vËy, nã kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc riªng cña mét bé phËn,mét giai cÊp mµ lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, do nh©n d©n thùc hiÖn. C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái ph¶i huy ®éng cao ®é søc m¹nh cña toµn d©n vÒ mäi mÆt : søc lao ®éng, tiÒn vèn, trÝ tuÖ, tµi n¨ng,kinh nghiÖm, kü thuËt.. Còng nh­ c¸c sù nghiÖp c¸ch m¹ng kh¸c, nh©n d©n lµ ng­êi quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc ®­îc thùc hiÖn trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn. C¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cho phÐp khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, c¸c tiÒm n¨ng vµ nguån lùc cña ®Êt n­íc, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh,gãp phÇn vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa,hiÖn ®¹i hãa. Trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã lîi thÕ so s¸nh riªng vÒ kü thuËt, vèn, lùc l­îng lao ®éng,kinh nghiÖm qu¶n lý.. trong ®ã kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, kinh tÕ Nhµ n­íc “lµm ®ßn bÈy ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ t¹o nÒn t¶ng cho chÕ ®é x· héi míi”. Kinh tÕ Nhµ n­íc n¾m gi÷ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc, c¸c kh©u quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ ®­îc trang bÞ b»ng kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ñ søc chñ ®¹o vµ ®inh h­íng ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. 1.2.3 C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng­êi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù nghiÖp ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng. §éng viªn toµn d©n cÇn kiÖm x©y dùng ®Êt n­íc, kh«ng ngõng t¨ng tÝch lòy cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. T¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn v¨n hãa, gi¸o dôc, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng. Con ng­êi võa lµ môc ®Ých võa lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi nhanh vµ bÒn v÷ng.Nguån nh©n lùc lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó t¹o ra c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ sö dông chóng ®Ó t¹o ra cña c¶i cho x· héi, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Nguån nh©n lùc phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa tr­íc hÕt lµ ®éi ngò c¸n bé khoa häc- kü thuËt, chuyªn gia kinh tÕ,nh÷ng nhµ qu¶n lý kinh tÕ- x· héi, ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ. Cã thÓ coi nguån lùc con ng­êi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ nguån lùc cña mäi nguån lùc kh¸c. LÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ng­êi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng. §ßi hái ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ- x· héi phï hîp vÒ v¨n hãa, gi¸o dôc, y tÕ, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng, coi ®Çu t­ cho gi¸o dôc, ®µo t¹o lµ ®Çu t­ chiÒu s©u cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vµ gi¸o dôc, ®µo t¹o cïng víi khoa häc, c«ng nghÖ ph¶i thùc sù lµ “Quèc s¸ch hµng ®Çu”. 1.2.4 Khoa häc c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, kÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i; tranh thñ ®i nhanh vµo hiÖn ®¹i ë nh÷ng kh©u quyÕt ®Þnh. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ph¶i coi khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ®éng lùc; coi n¨ng lùc néi sinh vÒ khoa häc- c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. X©y dùng n¨ng lùc néi sinh vÒ khoa häc- c«ng nghÖ ®Ó ®ñ søc lùa chän, lµm chñ, thÝch nghi víi c«ng nghÖ nhËp; c¶i tiÕn, biÕn c«ng nghÖ nhËp thµnh c«ng nghÖ cña m×nh tiÕn tíi tù t¹o ra c«ng nghÖ. N¨ng lùc néi sinh vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc néi sinh ®Ó thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, n¾m b¾t c¸c thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ thÕ giíi, lùa chän vµ lµm chñ c«ng nghÖ chuyÓn giao vµo ViÖt Nam. Quan ®iÓm chØ ®¹o vÒ néi dung c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ lµ c¬ khÝ hãa, hãa häc hãa, tù ®éng hãa. B­íc ®Çu ph¸t triÓn mét sè lÜnh vùc c«ng nghÖ cao vÒ ®iÖn tö, th«ng tin, sinh häc, vËt liÖu míi vµ tù ®éng hãa. Quan ®iÓm trªn ®ßi hái ph¶i x©y dùng ®éi ngò c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ v÷ng m¹nh; ph¸t hiÖn, båi d­ìng vµ träng dông nh©n tµi trong c¸c lÜnh vùc khoa häc- c«ng nghÖ, v¨n hãa- nghÖ thuËt, qu¶n lý kinh tÕ- x· héi.. Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta, ®ßi hái ph¶i kÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i; ph¶i tranh thñ ®i nhanh vµo c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ë nh÷ng kh©u quyÕt ®Þnh. §iÒu ®ã cho phÐp kÕt hîp tuÇn tù víi nh¶y vät, khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c c«ng nghÖ cæ truyÒn võa nhanh chãng hiÖn ®¹i hãa ë c¸c kh©u quyÕt ®Þnh. Sù kÕt hîp ®ã lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®Êt n­íc vµ cho phÐp thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa “rót ng¾n”, ®ång thêi chèng l¹i t­ t­ëng b¶o thñ tr× trÖ vµ nãng véi, phiªu l­u trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. 1.2.5 LÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh ph­¬ng ¸n ph¸t triÓn, lùa chän dù ¸n ®Çu t­ vµ c«ng nghÖ. §Çu t­ chiÒu s©u ®Ó khai th¸c tèi ®a n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã. Trong ®ã ph¸t triÓn míi, ­u tiªn quy m« võa vµ nhá, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, t¹o nhiÒu viÖc lµm, thu håi vèn nhanh; ®ång thêi x©y dùng mét sè c«ng tr×nh lín thËt cÇn thiÕt vµ cã hiÖu qu¶. T¹o ra nh÷ng mòi nhän trong tõng b­íc ph¸t triÓn. TËp trung thÝch ®¸ng nguån lùc cho c¸c lÜnh vùc, c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm. §ång thêi quan t©m ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cña mäi vïng trong n­íc, cã chÝnh s¸ch hç trî nh÷ng vïng khã kh¨n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c vïng ®Òu ph¸t triÓn. Quan ®iÓm míi vÒ c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái khi x¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng ¸n ph¸t triÓn, lùa chän dù ¸n ®Çu t­ vµ c«ng nghÖ, x¸c ®Þnh quy m«, bè trÝ vµ ph©n phèi c¸c nguån lùc ë c¸c ®Þa bµn.. ph¶i lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó xem xÐt.T­ t­ëng chØ ®¹o lµ ph¶i ®Çu t­ chiÒu s©u ®Ó khai th¸c tèi ®a n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã. Trong ph¸t triÓn míi, ­u tiªn quy m« võa vµ nhá, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, t¹o nhiÒu viÖc lµm, thu håi vèn nhanh; ®ång thêi x©y dùng mét sè c«ng tr×nh thËt cÇn thiÕt vµ cã hiÖu qu¶, t¹o ra c¸c mòi nhän trong tõng b­íc ph¸t triÓn. Trong viÖc bè trÝ nguån lùc cÇn tËp trung thÝch ®¸ng cho c¸c lÜnh vùc, c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm, ®ång thêi ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu cña mäi vïng trong n­íc, hç trî c¸c vïng khã kh¨n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c vïng ®Òu ph¸t triÓn . 1.2.6 KÕt hîp kinh tÕ víi quèc phßng- an ninh X©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc lu«n lu«n lµ hai nhiÖm vô chiÕn l­îc cã sù t¸c ®éng lÉn nhau. C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa kinh tÕ lµ c¬ së t¨ng c­êng kh¶ n¨ng quèc phßng an ninh, ng­îc l¹i b¶o vÖ v÷ng ch¾c Tæ quèc gi÷ v÷ng an ninh, chÝnh trÞ, kinh tÕ.. lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa kinh tÕ còng lµ qu¸ tr×nh t¨ng c­êng kh¶ n¨ng quèc phßng –an ninh cña ®Êt n­íc. Quan ®iÓm trªn ®ßi hái trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ph¶i g¾n chÆt hai nhiÖm vô chiÕn l­îc x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc trong tõng b­íc ph¸t triÓn, trong viÖc lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n, x¸c ®Þnh c¸c ®Þa bµn, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh.... §Òu ph¶i xem xÐt tíi c¶ hai lÜnh vùc trªn. §ång thêi, c«ng nghiÖp quèc phßng cÇn ®­îc coi träng vµ ph¸t triÓn trong sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. Ph¶i ®Èy m¹nh sù liªn kÕt gi÷a c«ng nghiÖp quèc phßng víi c«ng nghiÖp d©n dông ®Ó phôc vô cã hiÖu qu¶ nhÊt cho c¶ nhu cÇu quèc phßng vµ d©n dông. Nh÷ng quan ®iÓm ®ã lµ mét thÓ thèng nhÊt vµ quan hÖ chÆt chÏ víi nhau biÓu hiÖn râ trong viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu, nhiÖm vô cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc; ë viÖc x¸c ®Þnh râ nguån lùc; ®éng lùc cña tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa; ë viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng, biÖn ph¸p c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta; vµ biÓu hiÖn ë tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng ¸n, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ khi tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. 2. Néi dung chñ yÕu cña C«ng nghiÖp hãa- HiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta: 2.1 §iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn C«ng nghiÖp hãa- HiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta. 2.1.1 Nh÷ng thuËn lîi B­íc vµo thêi kú ®Èy nhanh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, ®Êt n­íc ta cã nhiÒu thuËn lîi Trªn thÕ giíi, c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ ®ang ph¸t triÓn nhanh víi tr×nh ®é ngµy cµng cao, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thÕ giíi, quèc tÕ hãa nÒn kinh tÕ, vµ ®êi sèng x· héi. §©y lµ mét thêi c¬ thuËn lîi cho phÐp chóng ta cã thÓ khai th¸c ®­îc nh÷ng yÕu tè, nguån lùc bªn ngoµi (vèn, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng..) vµ nh÷ng nguån lùc bªn trong cña ®Êt n­íc cã hiÖu qu¶, thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa rót ng¾n, kÕt hîp c¸c b­íc ®i tuÇn tù víi nh¶y vät, võa t¨ng tèc, võa ch¹y tr­íc, ®ãn ®Çu. Lµ n­íc tiÕn hµnh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®i sau, chóng ta cã lîi thÕ cña ng­êi ®i sau. Kh«ng nh÷ng cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i mµ cßn rót ®­îc nhiÒu bµi häc cña c¸c n­íc ®i tr­íc ®¨c biÖt cña c¸c “con rång”, “con hæ” trªn lÜnh vùc (nh­ kinh nghiÖm chuyÓn giao c«ng nghÖ, thu hót vèn ®Çu t­, b¶o vÖ m«i tr­êng, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n hãa truyÒn thèng.. ). C¶ kinh nghiÖm thµnh c«ng vµ kh«ng thµnh c«ng ®Òu lµ bæ Ých ®èi víi chóng ta. ViÖt Nam l¹i n»m ë §«ng Nam ¸- khu vùc ®ang ph¸t triÓn n¨ng ®éng vµ tèc ®é cao, l¹i chÞu ¶nh h­ëng cña quy luËt “l©y lan” ®ã còng lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi. §Êt n­íc sau 10 n¨m ®æi míi, ®· ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ- x· héi, nhiÒu tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®· ®­îc t¹o ra, chóng ta ®· vµ ®ang cã nh÷ng thÕ vµ lùc míi, c¶ ë bªn trong vµ bªn ngoµi ®Ó b­íc vµo mét thêi kú ph¸t triÓn míi. Tµi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt n­íc ta ®a d¹ng, phong phó, tuy kh«ng ph¶i lµ lo¹i giµu nÕu xÐt theo b×nh qu©n ®Çu ng­êi, song cã thÓ ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ ®a d¹ng, t¹o thuËn lîi cho giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. NÕu xÐt vÒ mÆt nµy th× phÇn nµo n­íc ta cã lîi thÕ h¬n so víi c¸c NIEs ë giai ®o¹n b¾t ®Çu c«ng nghiÖp hãa. Tuy nhiªn, kh«ng thÓ coi tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ nguån lùc chñ chèt cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. N­íc ta cã 3260 km bê biÓn. C¸c vïng biÓn vµ thÒm lôc ®Þa thuéc chñ quyÒn tµi ph¸n quèc gia réng gÊp ba lÇn diÖn tÝch ®Êt liÒn, ®©y lµ mét tiÒm n¨ng to lín vµ ®a d¹ng. N»m ë cöa ngâ giao l­u quèc tÕ, cã thÓ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh vËn t¶i qu¸ c¶nh, viÔn d­¬ng, dÞch vô hµng h¶i, viÔn th«ng quèc tÕ. Thùc tÕ cho thÊy NIEs ®Òu lµ nh÷ng quèc gia – l·nh thæ h¶i ®¶o, b¸n ®¶o víi c¸c ngµnh kinh tÕ biÓn ®ãng vai trß mòi nhän trong ph¸t triÓn. VÒ tµi nguyªn con ng­êi- nguån lùc quan träng nhÊt, lµ “ ®iÓm tùa” cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¶ tr­íc m¾t vµ l©u dµi. ë c¸c NIEs, nh©n tè con ng­êi còng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cho sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa. N­íc ta cã ®éi ngò lao ®éng cã häc vÊn t­¬ng ®èi kh¸, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu kiÕn thøc, kü n¨ng nghÒ nghiÖp, kÓ c¶ ngµnh nghÒ míi. §Æc biÖt lµ lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô ®­îc ®µo t¹o t­¬ng ®èi lín (HiÖn t¹i n­íc ta cã kho¶ng 9000 tiÕn sÜ vµ phã tiÕn sÜ, trªn 800.000 ng­êi cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng vµ trªn 2 triÖu c«ng nh©n kü thuËt). Lùc l­îng nµy cã kh¶ n¨ng lµm chñ, tiÕp thu vµ thÝch nghi víi c¸c c«ng nghÖ nhËp tõ n­íc ngoµi, kÓ c¶ c«ng nghÖ cao. N­íc ta còng cã mét lùc l­îng t­¬ng ®èi lín ng­êi ViÖt Nam sèng ë n­íc ngoµi( chñ yÕu lµ ch©u ¢u, Oxtr©ylia) ,trong ®ã cã trªn 300.000 ng­êi cã tr×nh ®é cao vÒ chuyªn m«n. §©y lµ mét nguån quan träng gãp phÇn ph¸t triÓn ®Êt n­íc, lµ cÇu nèi ViÖt Nam víi thÕ giíi vÒ chuyÓn giao trÝ thøc, c«ng nghÖ, c¸c quan hÖ quèc tÕ. Víi c¸c tiÒm n¨ng trªn thªm víi ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n chóng ta cã thÓ tranh thñ ®­îc thêi c¬ thuËn lîi vµ v­ît qua nh÷ng thö th¸ch, thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, ®­a ®Êt n­íc thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp vµo n¨m 2020. 2.1.2 Nh÷ng khã kh¨n: Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi, sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa cña ®Êt n­íc còng gÆp ph¶i kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n. Bèi c¶nh quèc tÕ vµ khu vùc võa t¹o ra thêi c¬ thuËn lîi, võa ®Æt ra nh÷ng thö th¸ch, nguy c¬. §Æc biÖt lµ “nguy c¬ tôt hËu” xa h¬n vÒ kinh tÕ so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc vÉn lµ thö th¸ch to lín vµ gay g¾t do ®iÓm xuÊt ph¸t cña ta qu¸ thÊp, l¹i ph¶i ®i lªn trong m«i tr­êng c¹nh tranh quyÕt liÖt. N­íc ta l¹i n»m trong khu vùc Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng vµ BiÓn §«ng, n¬i ®ang cßn nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p, n¬i ®ang “tiÒm Èn mét sè nh©n tè cã thÓ g©y mÊt æn ®Þnh” DÊu Ên cña c¬ chÕ qu¶n lý cò- c¬ chÕ kÕ ho¹ch tËp trung quan liªu- bao cÊp ch­a ®­îc xãa bá hÕt; c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc cßn ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh. Qu¶n lý kinh tÕ- x· héi cßn nhiÒu yÕu kÐm, thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, bé m¸y hµnh chÝnh cång kÒnh kÐm hiÖu qu¶.. cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, ®Õn viÖc thu hót ®Çu t­, chuyÓn giao c«ng nghÖ.. §Æc biÖt tÖ quan liªu, tham nhòng vµ suy tho¸i vÒ phÈm chÊt, ®¹o ®øc cña mét bé phËn c¸n bé, §¶ng viªn.. lµm cho c¸c chñ tr­¬ng vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc bÞ thi hµnh sai lÖch dÉn tíi chÖch h­íng, ®ã còng lµ m¶nh ®Êt thuËn lîi cho diÔn biÕn hßa b×nh.. Tõ mét ®iÓm xuÊt ph¸t qu¸ thÊp b­íc vµo c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cho qu¸ tr×nh nµy rÊt bÞ h¹n chÕ, mµ vèn lµ ch×a khãa, lµ ®iÒu kiÖn hµng ®Çu ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. HiÖn nay, trong tæng sè vèn dïng ®Ó ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña Nhµ n­íc th× vèn trong n­íc chØ cã 25% cßn 75% lµ vay n­íc ngoµi. Qu¶n lý vµ sö dông kÐm hiÖu qu¶ cïng víi tham nhòng.. sÏ lµ nguy c¬ g¸nh nÆng nî nÇn lín lªn vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî khã kh¨n. B­íc vµo thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa tõ mét c¬ cÊu kinh tÕ mÊt c©n ®èi vµ kÕt cÊu h¹ tÇng kÐm ph¸t triÓn lµ nh÷ng khã kh¨n, c¶n trë ®¸ng kÓ, ®ßi hái ph¶i cã sù chuyÓn biÕn nhanh chãng míi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc cã hiÖu qu¶. V× vËy, trong kÕ ho¹ch 5 n¨m (1996-2000) Nhµ n­íc ®Æc biÖt chó ý tíi ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ kÕt cÊu h¹ tÇng. Kinh nghiÖm cña c¸c NIEs vµ c¸c n­íc ASEAN ®Òu cho thÊy, ë ®©u hÖ thèng n¨ng l­îng, giao th«ng vËn t¶i vµ liªn l¹c ®­îc x©y dùng vµ hiÖn ®¹i th× ë ®ã kinh tÕ, dÞch vô ph¸t triÓn nhanh, cã hiÖu qu¶; ®Æc biÖt lµ ë c¸c ®iÓm nót më ra víi thÞ tr­êng thÕ giíi vµ g¾n víi c¸c trung t©m ph¸t triÓn kinh tÕ h­íng ngo¹i. Nh×n chung nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu vµ ph¸t sinh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë n­íc ta lµ rÊt lín, song mÆt thuËn lîi vÉn lµ c¬ b¶n. Víi ®­êng lèi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®óng ®¾n, ch¾c ch¾n sù nghiÖp vÜ ®¹i, nhiÖm vô träng t©m trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi nµy ë n­íc ta nhÊt ®Þnh giµnh ®­îc th¾ng lîi. 2.2 Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cho nÒn kinh tÕ quèc d©n: ThÕ giíi ®· tr¶i qua 2 cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt: cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt mµ néi dung chñ yÕu cña nã lµ c¬ khÝ hãa xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë n­íc Anh vµo 30 n¨m cuèi thÕ kû XVIII vµ hoµn thµnh vµo nh÷ng n¨m 50 ®Çu thÕ kû XIX. §Õn kho¶ng gi÷a thÕ kû XX xuÊt hiÖn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. MÊy thËp niªn ®· qua, nhÊt lµ thËp niªn gÇn ®©y loµi ng­êi ®ang chøng kiÕn nh÷ng thay ®æi rÊt to lín, trªn nhiÒu lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi. Cuéc c¸ch m¹ng nµy cã nhiÒu néi dung, song cã n¨m néi dung chñ yÕu sau: -VÒ tù ®éng hãa: M¸y tù ®éng qu¸ tr×nh, m¸y c«ng cô ®iÒu khiÓn b»ng sè; r«bèt. -VÒ n¨ng l­îng: Ngoµi nh÷ng d¹ng n¨ng l­îng truyÒn thèng (nhiÖt ®iÖn, thñy ®iÖn) ngµy nay ®· vµ ®ang chuyÓn sang lÊy d¹ng n¨ng l­îng ®iÖn nguyªn tö lµ chñ yÕu. -VÒ vËt liÖu míi: chØ trong kho¶ng ch­a ®Çy 40 n¨m l¹i ®©y c¸c vËt liÖu míi ®· xuÊt hiÖn víi chñng lo¹i rÊt phong phó vµ cã nhiÒu tÝnh chÊt ®Æc biÖt mµ vËt liÖu tù nhiªn kh«ng cã ®­îc. ThÝ dô: vËt liÖu tæ hîp hay cßn gäi lµ composit víi c¸c tÝnh chÊt mong muèn; gèm zin c«n hoÆc c¸c- bua- si- lic chÞu nhiÖt cao.. . -VÒ c«ng nghÖ sinh häc: c«ng nghÖ vi sinh, kü thuËt cuzin; kü thuËt gen vµ nu«i cÊy tÕ bµo ®­îc øng dông ngµy cµng nhiÒu trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, y tÕ, hãa chÊt, b¶o vÖ m«i tr­êng.. . Vµo gi÷a nh÷ng n¨m 80, cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- kü thuËt(hay c«ng nghÖ) hiÖn ®¹i chuyÓn sang giai ®o¹n thø ba- giai ®o¹n cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau ®Æt tªn gäi cho nã. Cã ng­êi cho r»ng ®ã lµ giai ®o¹n vi ®iÖn tö; cã nhiÒu ý kiÕn cho lµ giai ®o¹n tin häc hãa; c¸c nhµ t­¬ng lai häc gäi lµ giai ®o¹n v¨n minh trÝ tuÖ- theo hä v¨n minh nµy diÔn ra sau v¨n minh n«ng nghiÖp vµ v¨n minh c«ng nghiÖp. T­¬ng øng víi giai ®o¹n thø ba cuéc c¸ch m¹ng nµy cß