Đánh giá các khu kinh tế cửa khẩu phía Nam dưới góc độ địa lí kinh tế – xã hội : Nghiên cứu trường hợp tỉnh An Giang

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ............................ Nguyeãn Minh Hieáu ÑAÙNH GIAÙ CAÙC KHU KINH TEÁ CÖÛA KHAÅU PHÍA NAM DÖÔÙI GOÙC ÑOÄ ÑÒA LÍ KINH TEÁ – XAÕ HOÄI : NGHIEÂN CÖÙU TRÖÔØNG HÔÏP TÆNH AN GIANG Chuyeân ngaønh : Ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi Maõ soá : 60 – 31 – 95 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ ÑÒA LÍ HOÏC NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC : PGS. TS. Ñaëng Vaên Phan Thaønh phoá Hoà Chí Minh – 2005 MUÏC LUÏC Trang Lôøi caûm ôn Muïc luïc Danh muïc caùc chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng Danh muïc caùc hình veõ, ñoà thò MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi...................................................................................................... 1 2. Muïc tieâu nghieân cöùu ............................................................................................... 2 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu ......................................................................... 2 4. Tình hình nghieân cöùu lieân quan ñeán ñeà taøi .......................................................... 3 5. Quan ñieåm – Phöông phaùp nghieân cöùu ................................................................ 6 NOÄI DUNG CHÖÔNG 1 : CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN KHU KINH TEÁ CÖÛA KHAÅU ..................... 8 1.1. Khu kinh teá cöûa khaåu vaø caùc khaùi nieäm lieân quan .................................. 8 1.1.1. Caùc khaùi nieäm lieân quan................................................................... 9 1.1.2. Khaùi nieäm khu kinh teá cöûa khaåu ..................................................... 10 1.2. Moâ hình khoâng gian vaø moâ hình theå cheá cuûa khu KTCK ....................... 13 1.2.1. Nguyeân taéc hình thaønh moâ hình khoâng gian khu KTCK ............... 14 1.2.2. Moâ hình khoâng gian ......................................................................... 14 1.2.3. Moâ hình theå cheá ............................................................................... 18 1.3. Moâ hình toå chöùc quaûn lí moät khu KTCK ................................................. 20 1.3.1. Nguyeân taéc hình thaønh ...................................................................... 20 1.3.2. Phaân loaïi ............................................................................................ 20 1.4. Moâ hình chieán löôïc phaùt trieån caùc khu KTCK bieân giôùi töø ñoái öùng sang ñoái troïng .............................................................................. 21 1.5. Nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa khu KTCK .................................................... 28 1.5.1. Caùc khu KTCK caùch xa trung taâm kinh teá – xaõ hoäi nöôùc mình ........ 28 1.5.2. Söï töông ñoàng veà vaên hoaù, tín ngöôõng toân giaùo ................................ 29 1.5.3. Tính khaùc bieät veà trình ñoä phaùt trieån kinh teá ..................................... 30 1.5.4. Hôïp taùc vaø caïnh tranh laø ñaëc tröng chuû yeáu ...................................... 30 1.5.5. Toân troïng chuû quyeàn cuûa nhau, bình ñaúng cuøng coù lôïi .................... 31 1.6. Vai troø cuûa caùc khu KTCK .......................................................................... 32 1.6.1 Taïo ñieàu kieän phaùt huy tieàm naêng, öu theá ñiaï phöông bieân giôùi...... 32 1.6.2. Môû roäng giao löu buoân baùn ............................................................... 32 1.6.3. Xaây döïng heä thoáng phaân phoái cung caáp............................................ 33 1.6.4. Caûi thieän ñôøi soáng daân ñòa phöông vaø khu vöïc ................................ 33 1.6.5. Caûi thieän cô sôû haï taàng ..................................................................... 35 1.7. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc KKTCK.. 35 1.7.1. Yeáu toá töï nhieân ................................................................................. 35 1.7.2. Yeáu toá lòch söû .................................................................................... 36 1.7.3. Trình ñoä phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ................................................. 37 1.7.4. Chính saùch ñoái ngoaïi vaø quan heä kinh teá, chính trò ......................... 38 CHÖÔNG 2 : CAÙC KHU KINH TEÁ CÖÛA KHAÅU BIEÂN GIÔÙI AN GIANG – CAMPUCHIA : LÒCH SÖÛ – HIEÄN TRAÏNG 2.1. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån quan heä kinh teá Vieät – Campuchia . 39 2.1.1. Trong quaù khöù ................................................................................... 39 2.1.2. Trong thôøi gaàn ñaây ............................................................................ 40 2.2. Hieän traïng kinh teá caùc tænh coù CKBG Vieät Nam - Campuchia .............. 41 2.2.1. Hieän traïng caùc CKBG........................................................................... 41 2.2.2. Moät soá chæ tieâu cô baûn veà kinh teá – xaõ hoäi cuûa Campuchia................ 46 2.3. An Giang : Tình hình phaùt trieån kinh teá ................................................... 48 2.3.1. Vò trí ñòa lí vaø laõnh thoå ......................................................................... 48 2.3.2. Thaønh töïu kinh teá – xaõ hoäi 6 thaùng ñaàu naêm 2005 ............................. 49 2.4. Thöïc traïng caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang ................................ 53 2.4.1. Khu KTCK Quoác teá Tònh Bieân ............................................................ 55 2.4.2. Khu KTCK Quoác teá Vónh Xöông......................................................... 64 2.4.3. Khu KTCK Quoác gia Khaùnh Bình ....................................................... 71 CHÖÔNG 3 : TOÅ CHÖÙC KHOÂNG GIAN LAÕNH THOÅ CAÙC KHU KTCK TÆNH AN GIANG VAØ GIAÛI PHAÙP ............................................. 77 3.1. Toå chöùc khoâng gian laõnh thoå caùc KKTCK tænh An Giang ...................... 77 3.1.1.Toå chöùc khoâng gian laõnh thoå ñoái öùng................................................... 76 3.1.2. Moâ hình khoâng gian ñoái öùng ............................................................ 80 3.2. Ñaùnh giaù caùc khu KTCK döôùi goùc ñoä ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi ................... 85 3.2.1. Veà keát caáu haï taàng – vaät chaát kó thuaät ................................................ 85 3.2.2. Veà giaùo duïc – y teá – vaên hoaù ............................................................. 88 3.2.3. Veà kinh teá – thöông maïi – dòch vuï ..................................................... 90 3.2.4. Veà du lòch ............................................................................................ 91 3.2.5. Veà moâi tröôøng ..................................................................................... 92 3.3. Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên trong quaù trình phaùt trieån caùc khu KTCK An Giang .............................................................................. 94 3.3.1. Thuaän lôïi ............................................................................................ 94 3.3.2. Khoù khaên ............................................................................................ 96 3.3.3. Ñaùnh giaù chung veà caùc khu KTCK tænh An Giang............................ 99 3.4. Quan ñieåm vaø giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån KTCK An Giang ................... 102 3.4.1. Caùc quan ñieåm vaø phöông höôùng phaùt trieån caùc khu KTCK cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ............................................ 102 3.4.2. Caùc giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm phaùt trieån caùc khu KTCK An Giang trong hieän taïi vaø töông lai ................................................................ 103 KEÁT LUAÄN ...................................................................................................................... 112 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT – ASEAN : Hieäp hoäi caùc quoác gia Ñoâng Nam AÙ – CNH – HÑH : coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù – CKBG : cöûa khaåu bieân giôùi – DN : doanh nghieäp – ÑBSCL : ñoàng baèng soâng Cöûu Long – ÑNAÙ : Ñoâng Nam AÙ – ÑTNN : ñaàu tö nöôùc ngoaøi – GDP : toång thu nhaäp trong nöôùc – KTCK : kinh teá cöûa khaåu – KKTCK : khu kinh teá cöûa khaåu – KVBG : khu vöïc bieân giôùi – KVCK : khu vöïc cöû khaåu – QL : quoác loä – TL : tænh loä – TP. HCM : Thaønh phoá Hoà Chí Minh – TW : trung öông – WTO : Toå chöùc thöông maïi theá giôùi DANH MUÏC CAÙC BAÛNG Baûng 1 : Moät soá chæ tieâu tröôùc vaø sau khi môû cöûa bieân giôùi Vieät – Trung taïi thò xaõ Laïng Sôn................ 34 Baûng 2.1 : Moät soá chæ tieâu cô baûn veà caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia ........................................ 43 Baûng 2.2 : Voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi taïi caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Campuchia ....................................... 44 Baûng 2.3 : Moät soá chæ tieâu kinh teá – xaõ hoäi chuû yeáu cuûa Campuchia ........................................................... 46 Baûng 2.4 : Öôùc toác ñoä taêng tröôûng GDP 6 thaùng ñaàu naêm 2005................................................................... 50 Baûng 2.5 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm thöông maïi tænh An Giang (ñeán 30/6/2004)... 54 Baûng 2.6 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Tònh Bieân qua caùc naêm................................................. 60 Baûng 2.7 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän Tònh Bieân (ñeán 30/6/2004) .. 61 Baûng 2.8 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Vónh Xöông qua caùc naêm ............................................ 66 Baûng 2.9 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän Taân Chaâu (ñeán 30/6/2004) .. 69 Baûng 2.10 : Tình hình xuaát nhaäp khaåu taïi cöûa khaåu Khaùnh Bình qua caùc naêm ........................................... 74 Baûng 2.11 : Hieän traïng maïng löôùi chôï – sieâu thò – trung taâm mua baùn huyeän An Phuù (ñeán 30/6/2004) .... 75 Baûng 3.1 : Soá maùy ñieän thoaïi phaân theo huyeän taïi thôøi ñieåm 31/12/2004 ................................................... 87 Baûng 3.2 : Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu qua caùc cöûa khaåu An Giang 2002 – 2004........................................ 90 VÓNH XÖÔNG TÒNH BIEÂN KHAÙNH BÌNH MOÄC HOAÙ THÖÔØNG PHÖÔÙC LÔØI CAÛM ÔN Lôøi ñaàu tieân, chuùng toâi xin chaân thaønh caûm ôn Giaùo vieân höôùng daãn, PGS.TS. ÑAËNG VAÊN PHAN, ngöôøi ñaõ taän tình höôùng daãn, ñoäng vieân chuùng toâi trong suoát quaù trình laøm luaän vaên, boå sung cho chuùng toâi raát nhieàu kieán thöùc vaø phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc, giuùp chuùng toâi hoaøn thaønh luaän vaên naøy. Chuùng toâi cuõng xin caûm ôn caùc thaày coâ giaùo trong khoa Ñòa Lí, tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm TP. Hoà Chí Minh ñaõ truyeàn ñaït nhieàu kieán thöùc vaø kinh nghieäm trong quaù trình hoïc taäp taïi tröôøng cuõng nhö coù nhieàu goùp yù quyù baùu cho chuùng toâi trong quaù trình thöïc hieän luaän vaên. Ñoàng thôøi, chuùng toâi xin chaân thaønh caûm ôn caùc ñôn vò ñoùng treân ñòa baøn tænh An Giang noùi chung vaø taïi caùc khu kinh teá cöûa khaåu noùi rieâng, ñaõ hoã trôï, giuùp ñôõ cho chuùng toâi raát nhieàu. Ñaëc bieät, chuùng toâi xin caûm ôn GS. TS. Nguyeãn Vieát Thònh, GS. TS. Leâ Thoâng (Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi), TS. Vuõ Nhö Vaân (Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaùi Nguyeân) ñaõ goùp cho ñeà taøi nhöõng lôøi khuyeân höõu ích. Nhöõng höôùng daãn vaø goùp yù cuûa caùc thaày laø raát quyù baùu, ñaõ giuùp chuùng toâi nhanh choùng naém baét ñöôïc nhieàu kieán thöùc chuyeân moân cuõng nhö nhöõng goùp yù thaúng thaén, khoa hoïc veà moät lónh vöïc heát söùc môùi meû ñoái vôùi toâi. Vaø cuoái cuøng, toâi xin chaân thaønh caûm ôn Gia ñình vaø caùc baïn beø ñaõ giuùp ñôõ vaø ñoäng vieân toâi trong suoát thôøi gian hoïc taäp vaø laøm luaän vaên. Taát caû söï giuùp ñôõ, ñoäng vieân cuûa moïi ngöôøi treân ñaõ goùp phaàn quan troïng vaøo söï hoaøn thieän cuûa ñeà taøi. Xin traân troïng bieát ôn. MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Sau hôn 20 naêm “Ñoåi môùi”, neàn kinh teá Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu heát söùc to lôùn, trong ñoù khoâng theå khoâng ñeà caäp ñeán söï ñoùng goùp quan troïng cuûa kinh teá cöûa khaåu (KTCK) – xu theá phaùt trieån taát yeáu trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi. ÔÛ Vieät Nam ta, kinh teá cöûa khaåu laø moät hoaït ñoäng coù töø laâu nhöng qui moâ vaø taàm aûnh höôûng to lôùn cuûa noù chæ môùi theå hieän roõ neùt trong vaøi naêm gaàn ñaây. Moät ñieàu deã thaáy laø muoán phaùt trieån kinh teá, khôûi daäy caùc tieàm naêng phong phuù cuûa caùc tænh bieân giôùi, thu huùt nhöõng nguoàn löïc trong vaø ngoaøi nöôùc, naâng cao ñôøi soáng vaên hoaù - xaõ hoäi - moâi tröôøng cuõng nhö naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân vuøng bieân giôùi, ruùt ngaén khoaûng caùch phaùt trieån cuûa caùc vuøng trong caû nöôùc … con ñöôøng hieäu quaû nhaát luùc naøy laø ñaåy maïnh giao löu cöûa khaåu ôû caû ba mieàn vôùi ba nöôùc coù chung ñöôøng bieân giôùi treân ñaát lieàn vôùi Vieät Nam laø: Trung Quoác, Laøo vaø Campuchia. Nhöõng thaønh quaû ñaït ñöôïc cuûa KTCK trong thôøi gian vöøa qua laø bieåu hieän thaønh coâng cuûa chuû tröông ñuùng ñaén trong chieán löôïc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, an ninh quoác phoøng cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, vöøa khaúng ñònh söùc baät kinh teá ôû caùc ñòa phöông vuøng bieân, nhöng ñoàng thôøi cuõng laø haäu quaû cuûa söï phaùt trieån chuû quan, caân nhaéc chöa ñaày ñuû, baèng chöùng laø moät thôøi gian daøi chuùng ta chöa chuù troïng ñaàu tö phaùt trieån vuøng bieân giôùi. Do vaäy, beân caïnh caùc khu KTCK hoaït ñoäng hieäu quaû, coøn khoâng ít caùc nguoàn löïc taïi caùc cöûa khaåu söû duïng chöa hôïp lí neáu khoâng noùi laø keùm hieäu quaû. Trong quaù trình hoïc, nghieân cöùu taïi tröôøng Ñaïi Hoïc Sö Phaïm TP. HCM cuõng nhö khaûo saùt thöïc teá taïi caùc ñòa phöông nôi caùc khu kinh teá cöûa khaåu toaï laïc, thieát nghó vieäc nghieân cöùu tìm hieåu baûn chaát khaùch quan cuûa xu höôùng phaùt trieån, xaùc laäp vaø ñaùnh giaù hieäu quaû moâ hình kinh teá cöûa khaåu veà nhieàu maët khaùc nhau döôùi goùc ñoä ñòa líù kinh teá – xaõ hoäi laø raát quan troïng. Treân cô sôû ñoù, ñeà xuaát nhöõng giaûi phaùp thích hôïp nhaèm taêng hieäu quaû söû duïng caùc nguoàn löïc vaø naêng löïc ñoùng goùp cuûa caùc khu KTCK vaøo coâng cuoäc coâng nghieäp hoaù – hieän ñaïi hoaù (CNH – HÑH) ôû Vieät Nam hieän nay laø ñieàu neân laøm. Ñoù cuõng chính laø líù do chuùng toâi muoán höôùng tôùi trong ñeà taøi: “ Ñaùnh giaù caùc khu kinh teá cöûa khaåu phía Nam döôùi goùc ñoä ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi : Nghieân cöùu tröôøng hôïp tænh An Giang”. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu Chuùng toâi xaùc ñònh ba muïc tieâu caàn hoaøn thaønh nhö sau : U Heä thoáng hoaù lí thuyeát trong vaø ngoaøi nöôùc veà KTCK cuõng nhö phöông phaùp phaân tích, ñaùnh giaù hieäu quaû caùc maët khaùc nhau cuûa caùc khu KTCK. Ñoàng thôøi, treân cô sôû nhöõng döõ lieäu thu thaäp ñöôïc, phaân tích hieäu quaû trong thöïc tieãn hoaït ñoäng caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang. U Böôùc ñaàu heä thoáng vaø ñaùnh giaù moät caùch toång theå thöïc traïng hoaït ñoäng caùc khu KTCK caùc tænh phía Nam, nhaát laø khu vöïc KTCK tænh An Giang. U Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp mang tính ñònh höôùng goùp phaàn naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng caùc KTCK phía Nam noùi chung vaø caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang noùi rieâng döôùi goùc ñoä ñòa lí kinh teá – xaõ hoäi. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Maëc duø nghieân cöùu toaøn boä caùc khu KTCK phía Nam noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung bao goàm caû caùc khu maäu dòch töï do bieân giôùi ñöôïc hình thaønh töï phaùt trong lòch söû ôû Vieät Nam laø ñieàu caàn thieát, nhöng luaän vaên naøy chæ taäp trung ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa caùc khu KTCK bieân giôùi tænh An Giang trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá khu vöïc vaø theá giôùi cuõng nhö vai troø cuûa noù trong quaù trình CNH – HÑH cuûa tænh vaø khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long (ÑBSCL). Ñoàng thôøi, ñeà taøi chæ nghieân cöùu trong phaïm vi thôøi gian töø thôøi kì ñoåi môùi (1986) ñeán nay, ñaëc bieät laø töø naêm 1996 – naêm baûn leà cuûa phaùt trieån KTCK caû nöôùc. 4. Tình hình nghieân cöùu lieân quan ñeán ñeà taøi Söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc khu KTCK ñaõ loâi cuoán nhieàu taùc giaû trong vaø ngoaøi nöôùc quan taâm nghieân cöùu caû veà líù luaän laãn ñaùnh giaù thöïc tieãn trong quaù khöù cuõng nhö hieän taïi, ñaëc bieät laø giai ñoaïn nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 90 trôû laïi ñaây. Coù theå noùi, trong suoát chieàu daøi lòch söû döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc, oâng cha ta thöôøng xuyeân quan taâm nghieân cöùu vaán ñeà bieân giôùi vaø lieân quan ñeán bieân giôùi vôùi caùc nöôùc laùng gieàng nhaèm khaúng ñònh vaø giöõ vöõng neàn ñoäc laäp daân toäc, quyeàn töï chuû vaø toaøn veïn laõnh thoå ñaát nöôùc. Ñieàu naøy theå hieän roõ nhaát qua heä thoáng caùc sô ñoà, baûn ñoà ñòa giôùi ñöôïc thaønh laäp ngay töø thôøi Lyù, Traàn. [A, 2] Ñaàu tieân coù theå keå ñeán taäp “Dö ñòa chí” cuûa Nguyeãn Traõi (1435). Ñaây laø moät taùc phaåm hoaøn chænh ñaàu tieân vaø laø baûn “kieåm keâ taøi nguyeân vaät chaát ñaát nöôùc cuûa töøng ñòa phöông”, thoâng qua ñoù theå hieän roõ reät veà quoác gia töï chuû, veà söï thoáng nhaát vaø ña daïng treân toaøn bôø coõi. Tieáp theo coù caùc taùc phaåm “Hoàng Ñöùc baûn ñoà”; “Phuû bieân taïp luïc” cuûa Leâ Quyù Ñoân (1776); “Lòch trieàu hieán chöông loaïi chí” cuûa Phan Huy Chuù (1809 – 1819) ñaõ trình baøy toaøn dieän ñaát nöôùc, thieân nhieân, con ngöôøi vaø saûn vaät cuûa moät quoác gia thoáng nhaát. … Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vaán ñeà bieân giôùi maø trong ñoù coù KTCK ñöôïc quan taâm nghieân cöùu. Xuaát phaùt laø nhöõng baøi phoùng söï treân caùc baùo phaûn aùnh tình hình thò tröôøng soâi ñoäng, caùc maët tích cöïc vaø tieâu cöïc cuûa noù. Sau ñoù laø caùc baøi cuûa nhieàu taùc giaû nghieân cöùu saâu hôn veà caùc phöông dieän nhö taùc giaû Hoaø Bình ñöôïc ñaêng taûi treân taïp chí Quan heä quoác teá (1991) phaûn aùnh thöïc traïng buoân baùn bieân giôùi Vieät – Trung. Naêm 1992, Trònh Taát Ñaït vaø Ñaøo Tieán Baûn nghieân cöùu vaø phaùt hieän ra nhöõng ñaëc ñieåm, hình thöùc tieán haønh, phöông thöùc thanh toaùn cuûa thöông maïi bieân giôùi Trung Quoác – Vieät Nam. Vaán ñeà naøy tieáp tuïc ñöôïc nghieân cöùu saâu hôn qua taùc giaû Ñoã Tieán Saâm, 2001, “ AÛnh höôûng cuûa vieäc Trung Quoác gia nhaäp WTO ñoái vôùi quan heä kinh teá thöông maïi Vieät Nam – Trung Quoác”; Coå Tieåu Tuøng, 2001, “Hôïp taùc nhòp nhaøng cuøng phaùt trieån, hôïp taùc vaø phaùt trieån kinh teá bieân maäu Vieät Nam vaø Trung Quoác trong thaäp kæ 90 cuûa theá kæ XX”; Nguyeãn Minh Haèng, 2001,”Buoân baùn qua bieân giôùi Vieät Nam – Trung Quoác : Lòch söû – hieän traïng – trieån voïng”, Phaïm Vaên Linh, 2001, “Caùc khu kinh teá cöûa khaåu bieân giôùi Vieät – Trung vaø taùc ñoäng cuûa noù tôùi söï phaùt trieån kinh teá haøng hoaù ôû Vieät Nam”; Löông Ñaêng Ninh, 2004, “Ñoåi môùi quaûn lí nhaø nöôùc veà hoaït ñoäng xuaát, nhaäp khaåu treân ñòa baøn caùc tænh bieân giôùi Vieät Nam – Trung Quoác”, …. Trong soá ñoù, noäi dung ñeà taøi phaùt trieån maïnh vaø nghieân cöùu döôùi nhieàu goùc ñoä khaùc nhau : töø phaûn aùnh thöïc traïng, döï baùo xu theá phaùt trieån hay xem xeùt vaán ñeà döôùi nhieàu giaùc ñoä trong moái quan heä bình thöôøng hoaù Vieät Nam – Trung Quoác hieän nay vaø töông lai (Ñoã Tieán Saâm…) hay döôùi goùc ñoä quaûn líù nhaø nöôùc, phaân tích chính saùch ( Ñaøo Tieán Baûn, Trònh Taát Ñaït). Ñaëc bieät, moät ñeà taøi nghieân cöùu caáp Boä maõ soá B96 – 03 – 05 cuûa Tieán Só Ñòa lí Vuõ Nhö Vaân vôùi ñeà taøi : “Moâi tröôøng kinh teá – xaõ hoäi vuøng cöûa khaåu bieân giôùi Vieät – Trun