Đề án Một số giải pháp tăng cường hoạt động đầu tư phát triển các KCN Hà Nội

Lêi nãi ®Çu §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp, th× ph¸t triÓn khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt (KCN, KCX) lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng. Cã thÓ nãi ®Õn nay c¸c KCN, KCX ®· trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu trong ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam còng nh­ trong nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. C¸c KCN, KCX trong thêi gian qua ®· vµ ®ang cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ ®èi víi kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc. C¸c KCN, KCX víi quy ho¹ch ®ång bé, c¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸ tèt, h×nh thµnh c¸c dÞch vô cÇn thiÕt vµ cã thñ tôc ®¬n gi¶n ®· thu hót ®­îc sù chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t­. C¸c KCN, KCX ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét nh©n tè quan träng trong chiÕn l­îc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Trong nh÷ng n¨m võa qua c¸c KCN trªn ®Þa bµn Hµ Néi ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn t­¬ng ®èi tèt. Sù ph¸t triÓn nµy ®· thóc ®Èy kinh tÕ thñ ®« ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, c¸c KCN vÉn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò khã kh¨n cÇn cã ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc nh»m khai th¸c ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng. Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi nµy lµ dùa trªn nh÷ng lý luËn chung vÒ KCN, KCX, thùc tr¹ng ®Çu t­ vµo c¸c KCN trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Trong giai ®o¹n hiÖn nay ®Ó ®­a ra mét sè ph­¬ng h­íng nh»m thu hót ®Çu t­ vµo c¸c KCN Hµ Néi. §Ò ¸n bao gåm cã 3 phÇn: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ KCN vµ KCX Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ vµo c¸c KCN Hµ Néi Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng c­êng ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c KCN Hµ Néi Do cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh, v× vËy em mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o. Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ khu c«ng nghiÖp  vµ khu chÕ xuÊt 1. Kh¸i niÖm 1.1.Kh¸i niÖm khu c«ng nghiÖp(KCN) Khu c«ng nghiÖp lµ khu tËp trung c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn c¸c dÞch vô cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã ranh giíi ®Þa lý x¸c ®Þnh, kh«ng cã d©n c­ sinh sèng do chÝnh phñ hoÆc thñ t­íng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh thµnh lËp. Trong khu c«ng nghiÖp cã thÓ cã doanh nghiÖp chÕ xuÊt. Doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng trong khu c«ng nghiÖp, gåm doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ doanh nghiÖp dÞch vô. 1.2.§Æc ®iÓm cña khu c«ng nghiÖp. VÒ mÆt ph¸p lý: c¸c khu c«ng nghiÖp lµ phÇn l·nh thæ cña n­íc së t¹i, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong c¸c khu c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam chÞu sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam nh­: luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, luËt lao ®éng, quy chÕ vÒ khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt... - VÒ mÆt kinh tÕ: khu c«ng nghiÖp lµ n¬i tËp trung nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, C¸c nguån lùc cña n­íc së t¹i, cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc tËp trung vµo mét khu vùc ®Þa lý x¸c ®Þnh, c¸c nguån lùc nµy ®ãng gãp vµo ph¸t triÓn c¬ cÊu, nh­ng ngµnh mµ míi së t¹i ­u tiªn, cho phÐp ®Çu t­. Bª c¹nh ®ã, thñ tôc hµnh chÝnh ®¬n gi¶n, cã c¸c ­u ®·i vÒ tµi chÝnh, an ninh, an toµn x· héi tèt t¹i ®©y thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt - kinh doanh hµng hãa h¬n c¸c khu vùc kh¸c. Môc tiªu cña n­íc së t¹i khi x©y dùng khu c«ng nghiÖp lµ thu hót vèn ®Çu t­ víi quy m« lín, thóc ®Èy xuÊt khÈu t¹o viÖc lµm, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, chuyÓn giao c«ng nghÖ kiÓm so¸t « nhiÔm m«i tr­êng. 1.3 C¸c lÜnh vùc ®­îcphÐp ®Çu t­ trong c«ng nghiÖp Trong c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ ngoµi n­íc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc sau: - X©y dùng vµ kinh doanh c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng. - S¶n xuÊt, gia c«ng, l¾p r¸p c¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ ®Ó xuÊt khÈu vµ tiªu thô t¹i thÞ tr­êng trong n­íc, ph¸t triÓn vµ kinh doanh b»ng s¸ng chÕ, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ. - DÞch vô vµ hç trî s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. - Nghiªn cøu triÓn khai khoa häc - c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ t¹o ra s¶n phÈm míi. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp d­íi nhµ n­íc khuyÕn khÝch ®Çu t­ lµ c¬ khÝ, luyÖn kim, ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, hãa chÊt, hãa dÇu, c«ng nghiÖp hµng dïng vµ mét sè ngµnh kh¸c. 2. ®Çu t­ ph¸t triÓn 2.1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng ®Çu t­ ph¸t triÓn §Çu t­ theo nghÜa chung nhÊt ®­îc hiÓu ®ã lµ sù bá ra, sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i nh­ tiÒn cña, søc lao ®éng, trÝ tuÖ... nh»m ®¹t ®­îc mét kÕt qu¶ cã lîi cho nhµ ®Çu t­ trong t­¬ng lai. §Çu t­ ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t­ trong ®ã ng­êi ®Çu t­ cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nh»m t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ lµm t¨ng tiÒm lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ mäi ho¹t ®éng x· héi kh¸c. Lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu ®Ó t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho mäi ng­êi d©n trong x· héi. 2.2 Vai trß cña ®Çu t­ ph¸t triÓn §Çu t­ t¸c ®éng ®Õn tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ cho thÊy: muèn gi÷ tèc ®é t¨ng tr­ëng ë møc ®é trung b×nh th× tØ lÖ ®Çu t­ ph¶i ®¹t tõ 15-25% so víi GDP tuú thuéc vµo ICOR cña mçi n­íc. §Çu t­ gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®èi víi nh÷ng ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai, c¸c kh¶ n¨ng sinh häc do vËy muèn ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao rÊt khã kh¨n. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, muèn ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ vµo khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. Do tËp trung ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, nªn ®· lµm thay ®æi c«ng nghÖ, Cã hai con ®­êng c¬ b¶n ®Ó cã ®­îc c«ng nghÖ ®ã lµ tù nghiªn cøu ph¸t minh c«ng nghÖ vµ nhËp c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi. Dï lµ tù nghiªn cøu hay nhËt tõ n­íc ngoµi cÇn ph¶i cã tiÒn, ph¶i cã vèn ®Çu t­. Do ®ã mäi ph¶n ¸nh ®æi míi c«ng nghÖ ph¶i g¾n liÒn víi nguån ®Çu t­. §Çu t­ quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi c¬ së, ®Ó t¹o dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt cña doanh nghiÖp ®ßi hái ph¶i cã vèn ®Çu t­. 2.3 Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn 2.3.1. Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc nãi chung ®­îc h×nh thµnh tõ hai nguån c¬ b¶n ®ã lµ vèn huy ®éng tõ trong n­íc vµ vèn huy ®éng tõ n­íc ngoµi -- Vèn ®Çu t­ trong n­íc: §­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån vèn sau ®©y: + Vèn tÝch luü tõ ng©n s¸ch. + Vèn tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp. + Vèn tiÕt kiÖm cña d©n c­. -- Vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi: Bao gåm vèn ®Çu tõ trùc tiÕp vµ vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp lµ vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n ng­êi n­íc ngoµi ®Çu t­ sang c¸c n­íc kh¸c vµ trùc tiÕp qu¶n lý hoÆc tham gia qu¶n lý qu¸ tr×nh sö dông vµ thu håi vèn. Vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp lµ vèn cña c¸c chÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, cã hoµn l¹i, cho vay ­u ®·i víi thêi h¹n dµi vµ l·i suÊt thÊp, vèn viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (ODA). 2.3.2. Nguån vèn ®Çu t­ cña c¸c c¬ së §èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, c¸c c¬ së ho¹t ®éng x· héi phóc lîi c«ng céng vèn ®Çu t­ do ng©n s¸ch cÊp (tÝch luü tõ ng©n s¸ch vµ viÖn trî qua ng©n s¸ch) vèn viÖn trî kh«ng hoµn l¹i trùc tiÕp cho c¬ së vµ vèn tù cã cña c¬ së. 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp Vai trß cña khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt rÊt quan träng. Víi lîi thÕ cña nã viÖc ph¸t triÓn khu c«ng nghÖ, khu chÕ xuÊt sÏ gãp phÇn to lín ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng. 3.1.§Çu t­ n­íc ngoµi vµo khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt lµ nguån vèn bæ sung quan träng cho nguån vèn ph¸t triÓn kinh tÕ §èi víi ViÖt Nam, ®Ó t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®ßi hái mét khèi l­îng vèn ®Çu t­ rÊt lín.Vèn trong n­íc ch­a ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã. Do ®ã thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo KCN, KCX lµ rÊt quan träng v× KCN, KCX ph¶n ¸nh tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña mçi n­íc. Theo ng©n hµng thÕ giíi(WB), c¸c dù ¸n thùc hiÖn trong KCN, KCX do c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc do liªn doanh víi n­íc ngoµi thùc hiÖn (24% do liªn doanh víi n­íc ngoµi, 33 do c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, 43% do ®Çu t­ trong n­íc). Do vËy KCN, KCX ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cho n­íc chñ nhµ. 3. 2.Thu hót c«ng nghÖ ViÖc tiÕp thu c«ng nghÖ vµ kü n¨ng lµ môc ®Ých mµ c¸c n­íc ®ang vµ ch­a ph¸t triÓn rÊt quan t©m.T×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ cña c¸c n­íc nµy lµm cho hä hy väng th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo KCN, KCX c«ng nghÖ sÏ ®­îc chuyÓn giao. Bëi v× ®Ó t¹o ra s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ thÞ tr­êng néi ®Þa, nhµ ®Çu t­ th­êng ®­a vµo KCN, KCX nh÷ng c«ng nghÖ t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i vµ c¶ nh÷ng c«ng nghÖ lo¹i tiªn tiÕn nhÊt cña thÓ giíi. MÆc dï trong c¸c KCN, ng­êi ta chñ yÕu thùc hiÖn s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, gia c«ng l¾p r¸p, song qóa tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ vÉn diÔn ra d­íi nhiÒu h×nh thøc: ®µo t¹o c«ng nh©n n­íc chñ nhµ sö dông m¸y mãc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Ngoµi ra chóng ta cßn häc hái ®­îc rÊt nhiÒu kinh nghiÖm qu¶n lý cña n­íc ngoµ 3.3.§Çu t­ vµo KCN, KCX thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH, H§H Do t¸c ®éng cña vèn, khoa häc kü thuËt do ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi mang l¹i lµm c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc chuyÓn dÞch. H­íng chuyÓn dÞch lµ t¨ng tû träng s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m tû träng s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Sè doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo trong KCN, KCX t¨ng sÏ thu hót ®­îc sè l­îng kh¸ lín lao ®éng, gi¶i quyÕt ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm cho n­íc së t¹i. Ngoµi ra, KCN, KCX cßn gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc. Theo thèng kª cña WEPZA (HiÖp héi KCX thÕ giíi) mét KCX diÖn tÝch kho¶ng 100ha, cÇn ®Çu t­ 50 triÖu USD cho c¬ së h¹ tÇng trong vßng 20 n¨m sÏ t¹o viÖc lµm lµm cho 10.000 lao ®éng. Tõ ®ã t¹o ra hµng xuÊt trÞ gi¸ 100 triÖu USD/n¨m vµ 100 triÖu USD/n¨m th«ng qua thu nhËp gi¸n tiÕp ngoµi KCX. Nh­ vËy tÝnh b×nh qu©n mét c«ng nh©n trong KCX t¹o ra gi¸ trÞ 5.000-10.000USD/n¨m. Thùc tÕ cã rÊt nhiÒu n­íc ®· tiÕn hµnh CNH, H§H ®Êt n­íc thµnh c«ng nhê mét phÇn kh«ng nhá vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña KCN, KCX. Trung Quèc thêi kú b¾t ®Çu më cöa ®· chän c¸c tØnh duyªn h¶i x©y dùng hµng lo¹t c¸c KCX tËp trung ®· biÕn c¸c vïng ®Êt kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp thµnh trung t©m c«ng nghiÖp, ®« thÞ tõ ®ã më réng h¬n vµo néi ®Þa. Hµn Quèc tõ cuèi thËp kû 60 ®· x©y dùng míi hµng lo¹t c¸c KCX cïng c¸c thµnh phè míi, c¸c tËp ®oµn c«ng nghiÖp lín lªn tõ ®ã... NhËt B¶n, §µi Loan thµnh c«ng trong viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghÖ cao t¹o ra c¸c ®ét ph¸ vÒ c«ng nghÖ thóc ®Èy c¸c ngµnh s¶n xuÊt ph¸t triÓn, chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu thÕ giíi nh­ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö, tin häc, viÔn th«ng, chÕ t¹o xe h¬i, luyÖn kim... T¹i ViÖt Nam vµo ®Çu thËp kû nµy ®· h×nh thµnh mét sè KCN, KCX. Thµnh c«ng b­íc ®Çu vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, lín m¹nh c¸c KCX gãp phÇn quan träng ®­a ®Êt n­íc ta tiÕn nhanh trªn con ®­êng CNH, H§H ®Êt n­íc. 3.4.Më réng hîp t¸c ®Çu t­ quèc tÕ Ngµy nay trªn thÕ giíi kh«ng chØ diÔn ra sù c¹nh tranh cña c¸c n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ mµ cßn diÔn ra cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c n­íc ®i ®Çu t­. Xu h­íng ®a cùc trong ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c n­íc thùc hiÖn ®­êng lèi më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. V× vËy, ®Çu t­ trùc tiÕp vµo KCN, KCX còng gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ gi÷a n­íc chñ nhµ víi c¸c n­íc, l·nh thæ cña chñ ®Çu t­. 4. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Khu c«ng nghiÖp 4.1.VÞ trÝ ®Þa lý Trong 10 yÕu tè thµnh c«ng cña KCN, KCX cña hiÖp héi c¸c khu chÕ xuÊt thÕ giíi ®· tæng kÕ th× cã hai yÕu tè thuéc vÒ yÕu tè ®Þa lý vµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn. §ã lµ: GÇn c¸c tuyÕn giao th«ng ®­êng bé, ®­êng hµng kh«ng, ®­êng biÓn. Cã nguån cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ lao ®éng. Râ rµng viÖc x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ë c¸c khu vùc nµy sÏ tËn dông ®­îc ®Çu vµo s½n cã, lµm gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn, cã ®iÒu kiÖn më réng trong ®iÒu kiÖn khu c«ng nghiÖp thµnh c«ng. 4.2.VÞ trÝ kinh tÕ x· héi C¸c trung t©m ®« thÞ võa lµ trung t©m kinh tÕ, võa lµ trung t©m chÝnh trÞ. Do ®ã sÏ lµ n¬i tËp trung nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt tèt, ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cao, chuyªn m«n giái. Do vËy hiÖn nay ë n­íc ta c¸c KCN, KCX chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín ®Ó tËn dông c¸c ®iÒu kiÖn s½n cã, gi¶m rñi ro cho c¸c nhµ ®Çu t­, t¹o søc hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. 4.3.KÕt cÊu h¹ tÇng §©y lµ yÕu tè (xuÊt ph¸t ®iÓm) cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc thu hót vèn ®Çu t­ vµo KCN, KCX. Víi c¸c nhµ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng mèi quan t©m lµ vÞ trÝ th× víi c¸c nhµ ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh l¹i lµ kÕt cÊu h¹ tÇng. KÕt cÊu h¹ tÇng: ®iÖn, n­íc, c«ng tr×nh c«ng céng kh¸c ®­êng x¸, cÇu cèng... T¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thuÕ ®Êt, ¶nh h­ëng ®Õn t©m lý ®Çu t­. 4.4.ThÞ tr­êng §èi víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi, môc tiªu ®Çu t­ vµo c¸c KCN, KCX lµ tËn dung thÞ tr­êng n­íc chñ nhµ, ®­a nguån vèn vµ ho¹t ®éng sinh lîi tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, ®ång thêi cã thÓ tËn dông ®­îc nguån tµi nguyªn nh©n c«ng rÎ céng víi thÞ tr­êng réng lín. Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ mét trong c¸c h¹ng môc ph¶i xem xÐt trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n nghiªn cøu kh¶ thi. 4.5.Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi Trong khi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn gÆp ph¶i t×nh tr¹ng thiÕu vèn th× c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®ang cã nguån vèn lín mong muèn cã mét m«i tr­êng ®Çu t­ cã lîi nhÊt song kh«ng ph¶i bÊt kú ®©u hä còng bá vèn vµo ®Çu t­. 4.6.YÕu tè chÝnh trÞ Quan hÖ chÝnh trÞ tèt ®Ñp sÏ lµ dÊu hiÖu tèt cho viÖc më réng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ. Th«ng th­êng nh÷ng t¸c ®éng nµy thÓ hiÖn ë: ViÖc giµnh cho c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn ®iÒu kiÖn ­u ®·i vÒ vèn ®Æc biÖt lµ vèn ODA, c¸c kho¶n viÖc trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc c¸c kho¶n cho vay ­u ®·i. T¹o ®iÒu kiÖn xuÊt nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm, thiÕt bÞ c«ng nghÖ. Ký kÕt c¸c hiÖp ­íc th­¬ng m¹i gi÷a c¸c ChÝnh phñ cho phÐp c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ®Çu t­ sang n­íc kia. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp ë Hµ Néi 1. T×nh h×nh ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp cña ViÖt Nam 1.1.T×nh h×nh ph¸t triÓn Tõ ngµy 24/9/1991 khu ñy ban hîp t¸c vµ ®©u t­ (nay lµ Bé KH vµ ®Çu t­) ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ ñy nhiÖm cÊp giÊy phÐp sè 245 thµnh lËp khi chÕ xuÊt ®Çu tiªn víi quy m« 300 ha ®Êt t¹i x· T©n ThuËn §«ng, huyÖn Nhµ BÌ, thµnh phè Hå ChÝ Minh, ®Õn hÕt 12/2001 trªn ®Þa bµn c¶ n­íc ®· cã 69 dù ¸n khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®­îc h×nh thµnh ph¸t triÓn hoÆc ®­îc ChÝnh phñ cÊp phÐp thµnh lËp ®ang trong qu¸ tr×nh triÓn khai, gi¶i phãng mÆt b»ng, x©y dùng h¹ tÇng. Trong sè ®ã cã 65 khu c«ng nghiÖp tËp trung, 3 khu chÕ xuÊt, mét khu c«ng nghÖ cao víi tæng diÖn tÝch lªn tíi h¬n 10.500 ha b×nh qu©n khu c«ng nghiÖp cã diÖn tÝch 160 ha. C¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc h×nh thµnh t¹i 27 tØnh thµnh trong ®ã c¸c tØnh miÒn B¾c cã 15 KCN, miÒn Trung cã 13 KCN vµ miÒn Nam cã 1. VÒ lo¹i h×nh, cã 16 KCN h×nh thµnh trªn c¬ së ®· cã mét sè doanh nghiÖp c«ng nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, 10 KCN phôc vô di dêi, 22 KCN cã quy m« nhá ë c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c Bé, duyªn h¶i miÒn Trung vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, 21 KCN míi ®­îc x©y dùng quy m« kh¸ lín, trong ®ã cã 13 KCN cã hîp t¸c víi n­íc ngoµi ®Ó thu hót vèn vµo, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. 1.2. Nh÷ng ®ãng gãp cña m« h×nh khu c«ng nghiÖp tËp trung ë ViÖt Nam TÝnh ®Õn thêi ®iÓm n¨m 2000 ®· cã 914 doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng trong c¸c khu c«ng nghiÖp víi tæng vèn kinh doanh ®¨ng ký lµ 7,8 tû USD. Trong ®ã cã 596 doanh nghiÖp n­íc ngoµi thuéc 24 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi, cã tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 6,4 tû USD chiÕm 82% tæng vèn ®¨ng ký kinh doanh trong c¸c khu c«ng nghiÖp 345 doanh nghiÖp trong n­íc ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng vèn ®¨ng ký 18.000 tû, chiÕm 36% sè dù ¸n (t­¬ng ®­¬ng 1,4 tû USD), chiÕm 18% tæng vèn kinh doanh trong c¸c khu c«ng nghiÖp ®­îc cÊp phÐp. Sè vèn thu hiÖn ®¹t kho¶ng 40% sè vèn ®¨ng ký. Ngµnh nghÒ ph¸t triÓn kinh doanh trong c¸c KCN gåm cã c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, ®iÖn tö, hãa chÊt, c¬ khÝ chÕ t¹o, luyÖn thÐp, dÇu khÝ, chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc, ph©n bãn, dÞch vô th­¬ng m¹i xuÊt khÈu... Trong c¸c khu c«ng nghiÖp, ®· gi¶i phãng mÆt b»ng vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng hoµn chØnh, cã 2.300 ha mÆt b»ng ®­îc thuª, chiÕm 32% diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp, 21 khu c«ng nghiÖp cho thuª trªn 50% diÖn tÝch ®Êt c«ng nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp t¹i KCN, KCX cã tèc ®é t¨ng tr­ëng ngµy cµng cao nhê khai th¸c c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi kÕt hîp víi c¸c nguån lùc cña tõng vïng, ®Þa ph­¬ng. ChØ tÝnh riªng 3 n¨m 1997-1999, gi¸ trÞ s¶n l­îng vµ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp trong c¸c KCN c¶ n­íc lµ: Gi¸ trÞ s¶n l­îng (triÖu USD) Gi¸ trÞ xuÊt khÈu (triÖu USD) Tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m Gi¸ trÞ s¶n l­îng Gi¸ trÞ xuÊt khÈu 1997 1.155 848 1998 1.871 1.300 61% 53% 1999 2.982 1.761 59% 35% N¨m 1999, c¸c KCN ®ãng gãp 25% gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp vµ 16% gi¸ trÞ cña c¶ n­íc, thu hót 140.000 lao ®éng, t¹o thªm søc mua cho thÞ tr­êng c¸c n­íc kho¶ng 1.000 tû ®ång/n¨m. Ngay trong c¸c KCN phÇn lín c¸c nhµ m¸y cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn, chÊt l­îng s¶n phÈm cao ®· trùc tiÕp ®­a tû lÖ xuÊt khÈu cña KCN ®¹t h¬n 70%, c¸c KCN ®· thùc sù tiÕp nhËn ®­îc mét sè ph­¬ng ph¸p qu¶n lý tiÕn bé, kinh nghiÖm vÒ tæ chøc kinh doanh cña nhiÒu n­íc c«ng nghiÖp hµng ®Çu trªn thÕ giíi. 2. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c KCN ë Hµ Néi 2.1.C¸c khu c«ng nghiÖp míi tËp trung cña Hµ Néi §Ó thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa trong xu thÕ më cöa héi nhËp víi thÕ giíi, Hµ Néi ®· sím b¾t tay vµo x©y dùng mét sè khu c«ng nghiÖp míi, coi ®ã lµ gi¶i ph¸p thùc tÕ ®Ó ®Èy nhanh nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. HiÖn nay trªn ®Þa bµn Hµ Néi cã 5 khu c«ng nghiÖp ®· ®­îc Nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng, ®ã lµ KCN Sµi §ång B, KCN Néi Bµi, KCN §µi Tu, KCN Th¨ng Long, KCN Sµi §ång A (Daewoo Hanel). C¸c khu c«ng nghiÖp míi tËp trung trªn ®Þa bµn Hµ Néi TT Khu c«ng nghiÖp N¨m cÊp GP DiÖn tÝch (ha) Chñ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng Vèn §T (tr.USD) Vèn T.hiÖn (tr.USD) 1 KCN Sµi §ång B 1996 97 ViÖt Nam 12 5 2 KCN Th¨ng Long 1997 121 NhËt B¶n - ViÖt Nam 53,2 12 3 KCN Néi Bµi 1994 100 Malaysia - ViÖt Nam 30 20 4 KCN Sµi §ång A 1996 407 Hµn Quèc - ViÖt Nam 152 2 5 KCN Hµ Néi - §µi T­ 1995 40 §µi Loan 12 3 2.1.1. Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång B Sµi §ång B, khu c«ng nghiÖp duy nhÊt trªn ®Þa bµn Hµ Néi, chñ ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng kü thuËt lµ bªn ViÖt Nam (C«ng ty §iÖn tö Hanel). Tæng diÖn tÝch KCN lµ 97 ha, trong ®ã ®Êt x©y dùng c«ng nghiÖp lµ 79 ha. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ KCN nµy lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö vµ c¸c s¶n phÈm kh«ng cã chÊt th¶i g©y « nhiÔm m«i tr­êng. 2.1.2. Khu c«ng nghiÖp Th¨ng Long Chñ ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lµ c«ng ty liªn doanh gi÷a tËp ®oµn Sumitomo vµ C«ng ty C¬ khÝ §«ng Anh. Tæng sè vèn ®Çu t­ cña dù ¸n lµ 53228000 USD, vèn ph¸p ®Þnh lµ 16.867.000 USD, trong ®ã bªn ViÖt Nam ®ãng gãp 42%, phÝa NhËt B¶n ®ãng gãp 58%. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 121 ha. H¹ tÇng kü thuËt KCN Th¨ng Long ®­îc hoµn thµnh vµo 6/2000 chØ trong mét thêi gian ng¾n, KCN ®· thu hót ®­îc 6 doanh nghiÖp víi tæn vèn ®Çu t­ 123.350.000 USD. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ vµo KCN lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn, ®iÖn tö, viÔn th«ng vµ c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp tiªu dïng kh¸c. 2.1.3. Khu c«ng nghiÖp Néi Bµi Chñ ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng kü thuËt lµ C«ng ty liªn doanh gi÷a c«ng ty Renong Malaysia vµ c«ng ty x©y dùng c«ng nghiÖp Hµ Néi. Tæng sè vèn ®Çu t­ cña dù ¸n lµ 29.950.000 USD, vèn ph¸p ®Þnh lµ 11.667.000 USD víi tæng diÖn tÝch 100 ha. H­íng ­u tiªn cho ®Çu t­ vµo KCN Néi Bµi lµ c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, m¸y mãc. 2.1.4. Khu c«ng nghiÖp Hµ Néi - §µi T­ §©y lµ KCN duy nhÊt cña Hµ Néi cã 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (§µi Loan). KCN cã tæng vèn ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng lµ 12 triÖu USD, trong ®ã vèn ph¸p ®Þnh lµ 3.600.000 USD. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 40 ha. §Õn 4/2000 h¹ tÇng kü thuËt KCN ®· c¬ b¶n ®­îc hoµn thµnh. TÝnh ®Õn 6/2000 ®· cã 4 doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo KCN víi tæng vèn ®Çu t­ 6210 USD. Chñ ®Çu t­ KCN hy väng cã thÓ lÊp ®Çu KCN trong thêi gian kh«ng xa. H­íng ­u tiªn ®Çu t­ vµo KCN Hµ Néi - §µi T­ lµ c¸c s¶n phÈm ®iÖn tö, chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm, may mÆc vµ s¶n xuÊt c¸c ®å dïng gia ®×nh. 2.1.5. Khu c«ng nghiÖp Sµi §ång A (ch­a triÓn khai) §©y lµ dù ¸n hîp t¸c gi÷a tËp ®oµn ®iÖn tö Daewoo vµ c«ng ty ®iÖn tö Hanel. Tæng diÖn tÝch KCN lµ 407 ha víi 3 chøc n¨ng: KCN 197 ha, khu nhµ ë 100 ha, 110 ha lµm c«ng viªn, v­ên hoa. Do mét sè khã kh¨n phÝa ®èi t¸c lµ tËp ®oµn Daewoo nªn KCN vÉn ch­a thÓ ®i vµo ho¹t ®éng. §Çu n¨m 2001 KCN ®· ®­îc khëi c«ng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Ngoµi nh÷ng KCN tËp trung trªn, t