Đề tài Bàn về chế độ kế toán hao mòn tài sản cố định trong doanh nghiệp Việt Nam hiện nay

MỤC L ỤC LỜI NÓI ĐẦU Việt Nam đang thực hiện chính sách mở cửa,giao lưu hợp tác kinh tế với các nước. Để đứng vững và giành ưu thế đòi hỏi các doanh nghiệp trong nước phải không ngừng đầu tư, đổi mới và cải tiến công nghệ. Vì đó là yếu tố quan trọng quyết định đến giá thành và chất lượng sản phẩm đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận mà doanh nghioệp thu được. Tuy vậy không chỉ đối mặt với vấn đề làm thế nào để huy động được vốn đầu tư mà quan trọng hơn là sự hao mòn của TSCĐ. Bởi trong quá trình sử dụng, dưới tác động của tự nhiên và điều kiện làm việc cũng như tiến bộ kỹ thuật TSCĐ bị giảm dần về mặt giá trị và giá trị sử dụng. Với vai trò cung cấp thông tin cho nhà quản lý trong việc ra quyết định kinh doanh nói chung và quyết định đầu tư TSCĐ nói riêng, công tác kế toán trở nên quan trọng đặc biệt là kế toán TSCĐ và kế toán khấu hao TSCĐ. Do vai trò, vị trí quan trọng của công tác kế toán khấu hao TSCĐ trong doanh nghiệp nên những bất cập trong kế toán khấu hao TSCĐ cần phải có phương hướng , giải pháp khắc phục kịp thời. Để tìm hiểu sâu về vấn đề này em đã chọn đề tài “Bàn về chế độ kế toán hao mòn TSCĐ trong doanh nghiệp Việt Nam hiện nay” để làm đề án môn học. Bố cục đề án ngoài lời nói đầu và kết luận, gồm 3 phần: Phần I: Lý luận chung về khấu hao TSCĐ trong doanh nghiệp. Phần II: Hạch toán khấu hao TSCĐ trong doanh nghiệp. Phần III: Những bất cập và phương hướng hoàn thiện cách tính khấu hao trong doanh nghiệp hiện nay. Em xin chân thành cảm ơn thầy PGS.TS Phạm Quang đã hướng dẫn tận tình để em có thể hoàn thành đề tài này.Tuy nhiên dù đã rất cố gắng song do trình độ còn hạn chế nên đề án này của em không tránh khỏi những thiếu sót. Em rát mong nhận được những ý kiến của các thầy cô để em có thể hoàn thiện đề án hơn. Phần 1: Lý luận chung về khấu hao TSCĐ trong doanh nghiệp. 1.1. Khái niệm, phân loại, giá trị ghi sổ của TSCĐ. 1.1.1. Khái niệm TSCĐ. TSCĐ trong các doanh nghiệp là những tài sản có giá trị lớn và dự tính đem lại lợi ích kinh tế lâu dài cho doanh nghiệp. Theo chế độ tài chính hiện hành (Quyết định số 206/2003/QĐ – BTC ) TSCĐ phải có đủ 4 tiêu chuẩn sau: Chắc chắn thu được lợi ích kinh tế trong tương lai từ việc sử dụng tài sản đó. Giá trị ban đầu cảu tài sản phải được xác định một cách tin cậy. Có thời gian hữu dụng từ 1 năm trở lên. Có giá trị từ 10.000.000 đồng ( mười triệu đồng) trở lên. 1.1.2. Phân loại TSCĐ. * Theo hình thái biểu hiện: - TSCĐ hữu hình là TSCĐ có hình thái vật chất, như nhà xưởng , máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải,… - TSCĐ vô hình là những TCSĐ không có hình thái vật chất, thể hiện một lượng giá trị đã được đầu tư (đạt tiêu chuẩn TSCĐ ) như: Quyền sử dụng đất, quyền phát hành, bằng sáng chế, nhãn hiệu hàng hoá, phần mềm máy vi tính,… * Theo quyền sở hữu: - TSCĐ của doanh nghiệp: Là những TSCĐ được xây dựng, mua sắm hoặc chế tạo từ nguồn vốn chủ sở hữu doanh nghiệp hoặc bằng nguồn vốn vay. - TSCĐ thuê ngoài là những TSCĐ mà doanh nghiệp được chủ tài sản nhượng quyền sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định ghi trên hợp đồng thuê.Bao gồm tài sản thuê tài chính và tài sản thuê hoạt động. 1.1.3. Giá trị ghi sổ của TSCĐ. Trong mọi trường hợp , TSCĐ phải được đánh giá theo nguyên giá và giá trị còn lại. Do vậy, việc ghi sổ phải đảm bảo phản ánh được tất cả 3 chỉ tiêu về giá trị của TSCĐ là nguyên giá, giá trị hao mòn và giá trị còn lại: Giá trị còn lại = Nguyên giá – Giá trị hao mòn 1.2. Hao mòn, khấu hao và ý nghĩa cảu tính khấu hao TSCĐ. 1.2.1. Hao mòn và khấu hao TSCĐ. Hao mòn là sự giảm dần giá trị của TSCĐ trong quá trình sử dụng do tham gia vào quá trình kinh doanh bị cọ xát, bị ăn mòn hoặc do tiến bộ kỹ thuật…Phần giá trị hao mòn của TSCĐ dùng cho hoạt động kinh doanh được chuyển dịch vào giá trị sản phẩm làm ra ( với doanh nghiệp sản xuất cung cấp dịch vụ) hoặc vào chi phí kinh doanh hàng hoá ( với doanh nghiệp kinh doanh thương mại ) dưới hình thức trích khấu hao. Như vậy khấu hao TSCĐ là sự biểu hiện bàng tiền của phần giá trị TSCĐ đã hao mòn, hao mòn TSCĐ là hiện tượng káhch quan làm giảm giá trị và giá trị sử dụng của TSCĐ ; còn mục đích của trích khấu hao TSCĐ là biện pháp chủ quan nhằm thu hồi vốn đầu tư để tái tạo lại TSCĐ khi nó bị hhư hỏng hoặc đã hết thời hạn sử dụng có ích. Hao mòn TSCĐ có 2 loại: Hao mòn hữu hình: Là sự hao mòn vật lý trong quá trình sử dụng do bị cọ xát, ăn mòn, bị hư hỏng từng bộ phận. Hao mòn vô hình : Là sự giảm giá trị của TSCĐ hữu hình do tiến bộ khoa học kỹ thuật đã sản xuất ra những TSCĐ cùng laọi có nhiều tính năng với năng xuất cao hơn và chi phí ít hơn. Để thu hồi giá trị hao mòn của TSCĐ, người ta tiến hành trích khấu hao bằng cách chuyển phần giá trị hao mòn của TSCĐ vào sản phẩm làm ra. Về phương diện kinh tế: Khấu hao cho phép doanh nghiệp phản ánh được giá trị thực của TSCĐ, đồng thời làm giảm lợi nhuận ròng của doanh nghiệp. Về phương diện tài chính: Khấu hao là một phương tiện tài trợ giúp doanh nghiệp thu được bộ phận giá trị đã mất của TSCĐ. Về phương diện thuế khoá: Khấu hao là một khoản chi phí được trừ vào lợi nhuận chịu thuế, tức là được tính vào chi phí kinh doanh hợp lệ. Về phương diện kế toán : Khấu hao là sự ghi nhận sự giảm giá của TSCĐ. 1.3. Ý nghĩa tính khấu hao TSCĐ. Khấu hao là biện pháp chủ quan trong quản lý nhằm thu hồi giá trị hao mòn của TSCĐ, tích luỹ lại, hình thành nguồn vốn để đầu tư mua sắm TSCĐ khi nó bị hư hỏng chính vì thế việc tính khấu hao là vô cùng quan trọng có ý nghĩa to lớn với mọi loại hình doanh nghiệp về những phương diện sau: Về phương diện kinh tế: Khấu hao cho phép doanh nghiệp phản ánh được giá trị thực của TSCĐ đồng thời làm giảm lợi tức dòng của doanh nghiệp. Về phương diện tài chính: Khấu hao sẽ làm giảm giá trị thực của TSCĐ nhưng lại làm tăng giá trị của TSCĐ khác một cách tương ứng. Điều này cho phép doanh nghiệp có thể mua lại TSCĐ khi đã khấu hao đủ. Như vậy khấu hao là một phương tiện tài trợ của doanh nghiệp giúp doanh nghiệp hình thành quỹ tái tạoTSCĐ. Về phương diện thuế khoá: Khấu hao là một khoản chi phí được trừ vào lợi nhuận phát sinh để tính ra lợi nhuận chịu thuế. MÆt kh¸c do khÊu hao t¸c ®éng trùc tiÕp chi phÝ bá ra cña doanh nghiÖp tøc lµ mçi ®ång khÊu hao ph¸t sinh sÏ lµm t¨ng chi phÝ ®ång thêi còng lµm gi¶m lîi nhuËn cña doanh nghiÖp vµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chØ tiªu thuÕ ph¶i ®ãng gãp vµ cßn t¸c ®éng ®Õn c¶ b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cuèi kú . ChÝnh v× thÕ cã thÓ nãi viÖc tÝnh khÊu hao cã ý nghÜa v« cïng to lín vµ quan träng ®èi víi tõng doanh nghiÖp trong t×nh h×nh hiÖn nay Phần 2: Hạch toán khấu hao TSCĐ trong doanh nghiệp. 2.1.Phương pháp tính khấu hao TSCĐ. 2.1.1.Phương pháp tính khấu hao TSCĐ của kế toán quốc tế. Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ chÕ ®é x· héi ë mçi n­íc kh¸c nhau lµ kh¸c nhau nªn yªu cÇu vÒ qu¶n lý còng kh¸c nhau. Mµ kÕ to¸n lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ do ®ã chÕ ®é kÕ to¸n ë tõng quèc gia cã sù kh¸c biÖt. ChÕ ®é kÕ to¸n khÊu hao lµ mét ®iÓn h×nh. Sau ®©y chóng ta sÏ xem xÐt hai chÕ ®é kÕ to¸n khÊu hao tiªu biÓu cña thÕ giíi, ®ã lµ Ph¸p vµ Mü ®Ó thÊy sù kh¸c biÖt cña kÕ to¸n khÊu hao ViÖt Nam so víi thÕ giíi. * Kế toán khấu hao TSCĐ của Mỹ. T¹i Mü c¬ së ®­îc thiÕt lËp cho viÖc khÊu hao TSC§ lµ nguyªn gÝa TSC§ vµ gi¸ trÞ thu håi cña TSC§. Trong ®ã gi¸ trÞ thu håi lµ phÇn ­íc tÝnh cã thÓ thu håi t¹i thêi ®iÓm thanh lý hoÆc nh­îng b¸n TSC§. Vµ khi thiÕt lËp c«ng thøc tÝnh khÊu hao, th× gi¸ trÞ thu håi ­íc tÝnh lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu bÊt kÓ ®ã lµ ph­¬ng ph¸p nµo. LÊy vÝ dô vÒ ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu theo thêi gian: Sè khÊu hao ph¶i trÝch hµng n¨m Nguyªn gi¸ TSC§ - Gi¸ trÞ thu håi ­íc tÝnh Sè n¨m h÷u dông ­íc tÝnh sö dông phæ biÕn ®ã lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao cè ®Þnh (ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu) Theo chÕ ®é qui ®Þnh c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao sau: -Ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu theo thêi gian -Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo thêi gian sö dông m¸y thùc tÕ -Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n l­îng s¶n xuÊt -Ph­¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn: Cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn cã thÓ ¸p dông, tuy nhiªn cã hai ph­¬ng ph¸p ®­îc ¸p dông phæ biÕn hiÖn nay ®ã lµ: khÊu hao gi¶m dÇn víi tû suÊt gi¶m dÇn vµ khÊu hao gi¶m dÇn víi tû suÊt kh«ng ®æi. -Ngoµi ra cßn cã c¸c ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo nhãm hoÆc ®a hîp Tõ trªn ta thÊy sù kh¸c biÖt lín nhÊt cña kÕ to¸n khÊu hao TSC§ ë Mü so víi ViÖt Nam ®ã lµ Mü sö dông gi¸ trÞ thu håi TSC§ trong c«ng thøc tÝnh khÊu hao. §ã lµ sù ®óng ®¾n v× nh­ thÕ míi ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§, qua ®ã x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hîp lý h¬n. Mét sù kh¸c biÖt n÷a lµ: ë Mü ph­¬ng ph¸p khÊu hao nhanh ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông mét c¸ch phæ biÕn. §©y lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao ­u viÖt, nã cho phÐp doanh nghiÖp thu hèi vèn ®Çu t­ nhanh ®Ó ®Çu t­, ®æi míi c«ng nghÖ...ë ViÖt Nam ph­¬ng ph¸p nµy míi ®ang ®­îc thÝ ®iÓm ë mét sè doanh nghiÖp thuéc ngµnh c«ng nghÖ cao.ë * Kế toán khấu hao TSCĐ của Pháp. Gièng nh­ Mü vµ ViÖt Nam, ë Ph¸p còng cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao TSC§. Nh­ng cã hai ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao ®Òu vµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao gi¶m dÇn. Theo qui ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n Ph¸p, TSC§ ®­a vµo sö dông ngµy nµo th× tÝnh khÊu hao tõ ngµy ®ã. NÕu TSC§ ®ang ®­îc sö dông mµ ®em nh­îng b¸n hoÆc thanh lý th× sÏ tÝnh khÊu hao ®Õn ngµy nh­îng b¸n hoÆc thanh lý. Do ®ã, thêi gian sö dông trong n¨m cã thÓ tÝnh khÊu hao theo n¨m, theo th¸ng, hoÆc theo ngµy tuú theo thêi gian sö dông TSC§. §iÒu nµy gióp cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ chÝnh x¸c h¬n viÖc tÝnh khÊu hao TSC§ theo nguyªn t¾c trßn th¸ng, trßn n¨m ë ViÖt Nam. 2.1.2. Phương pháp tính khấu hao TSCĐ của kế toán Việt Nam. HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao sau ®©y: *Phương pháp khấu hao đều. C¸ch tÝnh khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p nµy nh­ sau: Møc khÊu hao hµng n¨m = Nguyªn gi¸ cña TSC§ x Tû lÖ kh¸u hao n¨m. Trong ®ã: 1 Tû lÖ khÊu hao n¨m = x 100 Sè n¨m sö dông dù kiÕn ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ: ph­¬ng ph¸p nµy cè ®Þnh theo thêi gian nªn cã t¸c dông thóc ®Èy doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng sè l­îng s¶n phÈm lµm ra ®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn. Nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ: viÖc thu håi vèn chËm, kh«ng theo kÞp møc hao mßn thùc tÕ, nhÊt lµ hao mßn v« h×nh (do tiÕn bé khoa häc kü thuËt) nªn doanh nghiÖp kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®©ï t­ trang bÞ TSC§ míi. HiÖn nay, ®©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc dïng phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam. * Phương pháp khâu shao theo sản lượng. C¸ch tÝnh nµy cè ®Þnh møc khÊu hao trªn mét ®¬n vÞ s¶n l­îng nªn muèn thu håi vèn nhanh kh¾c phôc ®­îc hao mßn v« h×nh ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i t¨ng ca kÝp, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó lµm ra nhiÒu s¶n phÈm. C«ng thøc tÝnh khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p nµy nh­ sau: Møc khÊu hao ph¶i trÝch trong th¸ng = S¶n l­îng hoµn thµnh trong th¸ng x Møc khÊu hao ®¬n vÞ b×nh qu©n trªn mét ®¬n vÞ s¶n l­îng Trong ®ã: Møc khÊu hao b×nh qu©n trªn mét ®¬n vÞ s¶n l­îng Tèng sè khÊu hao ph¶i trÝch trong thêi gian sö dông S¶n l­îng tÝnh theo c«ng suÊt thiÕt kÕ * Phương pháp khấu hao nhanh Bªn c¹nh khÊu hao theo thêi gian vµ khÊu hao theo s¶n l­îng, c¸c doanh nghiÖp cßn cã thÓ tÝnh khÊu hao theo gi¸ trÞ cßn l¹i. Ph­¬ng ph¸p nµy gäi lµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao nhanh. Sau ®©y chóng ta sÏ xem xÐt hai ph­¬ng ph¸p khÊu hao nhanh: * Phương pháp khâu shao theo số dư giảm dần. Trong nh÷ng n¨m ®Çu TSC§ cßn míi, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cao nªn tÝnh khÊu hao cao cßn nh÷ng n¨m vÒ sau TSC§ ®· cò dÇn (mÊt dÇn tÝnh h÷u Ých), n¨ng lùc s¶n xuÊt thÊp h¬n nªn tÝnh chi phÝ khÊu hao thÊp h¬n. C«ng thøc tÝnh khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p nµy lµ: Tæng møc khÊu hao b×nh qu©n n¨m 2 x Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ Sè n¨m tÝnh khÊu hao Ph­¬ng ph¸p nµy gióp doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thu håi nhanh vèn ®Çu t­, mua s¾m ®æi míi TSC§, ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n møc hao mßn TSC§ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm, phï hîp víi hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm cã gi¸ b¸n lóc ®Çu cao sau ®ã cã xu h­íng gi¶m dÇn. §Æc biÖt nã phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ míi mµ TSC§ cã tèc ®é hao mßn v« h×nh cao, ®ßi hái ph¶i khÊu hao, thay thÕ, ®æi míi nhanh ®Ó theo kÞp sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn lµ mét ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ kü thuËt.Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p nµy phøc t¹p h¬n ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu nªn ®ßi hái c¸n bé lµm c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i cã tr×nh ®é cao, c¸n bé thuÕ ph¶i am hiÓu vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao, vµ nã ¶nh h­ëng ®Õn ng©n s¸ch trong nh÷ng n¨m ®Çu. MÆt kh¸c ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông ®­îc ë nh÷ng doanh nghiÖp mµ gi¸ thµnh hoÆc chi phÝ cã kh¶ n¨ng chÞu ®­îc (doanh nghiÖp cã l·i). Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ kh«ng khi nµo b»ng 0. Do ®ã khi b¸n TSC§ nµy phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i cña nã ph¶i ®­îc trõ ®i trong doanh thu nh­îng b¸n TSC§ ®Ó tÝnh kÕt qu¶ bÊt th­êng chÝnh x¸c. 2.2.Những quy định về quản lý và tính khấu hao TSCĐ. 2.2.1.Quy định khi tính khấu hao TSCĐ Trong tr­êng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng vµ møc khÊu hao ®­îc x¸c ®Þnh hµng th¸ng th× tæng møc khÊu hao hµng th¸ng ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Sè khÊu hao ph¶i trÝch th¸ng nµy = Sè khÊu hao ®· trÝch trong th¸ng tr­íc + Sè khÊu hao cña nh÷ng TSC§ t¨ng thªm trong th¸ng tr­íc - Sè jhÊu hao cña mh÷ng TSC§ gi¶m ®i trong th¸ng tr­íc Do khÊu hao TSC§ ®­îc tÝnh vµo ngµy 1 hµng th¸ng (nguyªn t¾c trßn th¸ng) nªn ®Ó ®¬n gi¶n cho viÖc tÝnh to¸n, quy ®Þnh nh÷ng TSC§ t¨ng (hoÆc gi¶m) trong th¸ng nµy th× th¸ng sau míi tÝnh (hoÆc th«i) tÝnh khÊu hao. §èi víi TSC§ ®· khÊu hao hÕt mµ vÉn ®­îc sö dông th× kh«ng ®­îc trÝch khÊu hao n÷a kÓ tõ thêi ®iÓm khÊu hao hÕt. §èi víi nh÷ng TSC§ ch­a khÊu hao hÕt mµ ®· h­ háng ph¶i tiÕn hµnh thanh lý th× gi¸ trÞ cßn l¹i ph¶i ®­îc xö lý thu håi mét lÇn vµ kh«ng tÝnh khÊu hao ë c¸c kú tiÕp theo. §èi víi nh÷ng TSC§ ®­îc söa ch÷a n©ng cÊp hoµn thµnh th× ph¶i x¸c ®Þnh l¹i gi¸ trÞ ph¶i khÊu hao vµ thêi gian khÊu hao. Møc trÝch khÊu hao hµng th¸ng ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: Møc khÊu hao ph¶i trÝch trong th¸ng Gi¸ trÞ cßn l¹i tr­íc khi n©ng cÊp + Gi¸ trÞ n©ng cÊp Sè n¨m ­íc tÝnh sö dông sau khi söa ch÷a *12 Trong th¸ng kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh khÊu hao TSC§ vµ ph©n bæ chi phÝ khÊu hao theo môc ®Ých hay theo bé phËn sö dông. 2.2.2.Quy định về quản lý số khấu hao luỹ kế. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông toµn bé sè khÊu hao luü kÕ cña TSC§ ®Ó t¸i ®Çu t­, thay thÕ, ®æi míi TSC§; mäi ho¹t ®éng ®Çu t­ x©y dùng ph¶i thùc hiÖn theo ®óng c¸c qui ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng hiÖn hµnh. Khi ch­a cã nhu cÇu ®Çu t­ ®æi míi TSC§, doanh nghiÖp cã quyÒn sö dông linh ho¹t sè khÊu hao luü kÕ phôc vô yªu cÇu kinh doanh cña m×nh. 2.3.Phương pháp hạch toán khấu hao TSCĐ. 2.3.1.Tài khoản sử dụng. * Tài khoản 214 “Hao mòn TSCĐ” §Ó theo dâi t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m khÊu hao, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 214 “Hao mßn TSC§ “. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña toµn bé TSC§ hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp (trõ TSC§ thuª ng¾n h¹n) KÕt cÊu cña tµi kho¶n nµy nh­ sau: Bªn Nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm gi¶m gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ nh­ nh­îng b¸n, thanh lý... Bªn Cã: ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ (do trÝch khÊu hao, ®¸nh gi¸ t¨ng...) D­ Cã: Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ hiÖn cã. Tµi kho¶n 214 ®­îc ph©n tÝch thµnh c¸c kho¶n tiÓu kho¶n: TK 2141: Hao mßn TSC§ h÷u h×nh. TK 2142: Hao mßn TSC§ ®i thuª tµi chÝnh. TK 2143: Hao mßn TSC§ v« h×nh. 2.3.2.Phương pháp hạch toán. 2.3.2.1.Hạch toán khấu hao TSCĐ hữu hình * §Þnh kú (th¸ng, quý, n¨m) kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch khÊu hao TSC§ vµ ph©n bæ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: Nî TK 627(6274) - Chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 641(6414) - Chi phÝ b¸n hµng Nî TK 642(6424) - Chi phÝ qu¶n lÝ doanh nghiÖp Cã TK 2141 - Tæng sè khÊu hao ph¶i trÝch * Ph¶i nép vèn khÊu hao cho ®¬n vÞ cÊp trªn hoÆc ®iÒu chuyÓn cho ®¬n vÞ kh¸c. - Tr­êng hîp nép vèn khÊu hao, sau ®ã ®­îc hoµn tr¶ l¹i.Khi nép vèn khÊu hao, ghi: Nî TK 136(1368) – Ph¶I thu néi bé. Cã TK 112 – TiÒn göi ng©n hµng. Khi nhËn l¹i sè vèn khÊu hao ®­îc cÊp trªn hoµn tr¶ ghi ng­îc l¹i. Tr­êng hîp kh«ng ®­îc cÊp trªn hoµn tr¶ l¹i sè khÊu hao ®· nép, ghi: Nî TK 411 – Nguån vèn kinh doanh. Cã TK 111, 112, 338(3388). *Tr­êng hîp cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c vay vèn khÊu hao , ghi: Nî TK128 - §Çu t­ ng¾n h¹n kh¸c. Nî TK 228 - §Çu t­ dµi h¹n kh¸c. Cã TK 111, 112 Tr­êng hîp gi¶m gi¸ trÞ hao mßn do nh­îng b¸n, thanh lý Nî TK 2141: Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ. Nî TK 811: Gi¸ trÞ cßn l¹i Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ Tr­êng hîp gi¶m gi¸ trÞ hao mßn do b»ng TSC§ h÷u h×nh vµo c«ng ty con, c«ng ty liªn kÕt, c¬ së ®ång kiÓm so¸t, ®Çu t­ dµi h¹n kh¸c: Nî TK 221,222, 223, 228: Theo gi¸ tho¶ thuËn Nî TK 811: Chªnh lÖch gi¶m gi¸ TSC§ Nî TK 2141: Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh Cã TK 711: øng phÇn lîi Ých cña bªn kh¸c trong liªn doanh. Cã 3387: øng phÇn lîi Ých cña m×nh trong liªn doanh -Tr­êng hîp gi¶m gi¸ trÞ hao mßn do tr¶ vèn gãp liªn doanh: Nî TK 2141: Gi¸ trÞ hao mßn Nî TK 411 (chi tiÕt vèn kinh doanh): Gi¸ trÞ cßn l¹i theo tho¶ thuËn Nî (Cã) TK 412: PhÇn chªnh lÖch Cã TK 211: Nguyªn gi¸ -Tr­êng hîp thiÕu TSC§ khi kiÎm kª Nî TK 2141: Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ Nî TK 138 (1381): Gi¸ trÞ thiÕu chê xö lý Nî TK 138( 1388): Yªu cÇu båi th­êng Cã TK 211: Nguyªn gi¸ -Tr­êng hîp gi¶m do chuyÓn thµnh c«ng cô, dông cô nhá: Nî TK 2141: Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ Nî TK 627,641,642 Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§ NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i lín sÏ ®­a vµo chi phÝ tr¶ tr­íc ®Ó ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ kinh doanh: Nî TK 2141: Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ Nî TK 142: Gi¸ trÞ cßn l¹i Cã TK 211: Nguyªn gi¸ 2.3.2.2.Hạch toán khấu hao TSCĐ thuê tài chính - Cuèi kú, trÝch khÊu hao theo chÕ ®é quy ®Þnh tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh: Nî TK 627, 641, 642 Cã TK 2142: Sè khÊu hao ph¶i trÝch - Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª TSC§ : +NÕu tr¶ l¹i TSC§ cho bªn cho thuª Nî TK 2142: Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ Cã TK 212: Nguyªn gi¸ TSC§ ®i thuª +NÕu ®­îc quyÒn së h÷u hoµn toµn hay mua l¹i TSC§, th× sau khi kÕt chuyÓn nguyªn gi¸ TSC§ ph¶i kÕt chuyÓn gi¸ trÞ hao mßn: Nî TK 2142 Cã TK 214 (2141, 2143): Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ 2.3.2.3.Hạch toán khấu hao TSCĐ vô hình -Trong kú, trÝch vµ ph©n bæ khÊu hao vµo chi phÝ kinh doanh Nî TK 627, 641, 642 Cã TK 2143: Gi¸ trÞ hao mßn - C¸c tr­êng hîp nh­îng b¸n, gi¶m TSC§ v« h×nh do gãp vèn liªn doanh, tr¶ vèn gãp liªn doanh: ph¶n ¸nh t­¬ng tù nh­ h¹ch to¸n khÊu hao TSC§ h÷u h×nh. Ngoµi ra, khi ®· trÝch ®ñ khÊu hao ph¶i xo¸ sæ TSC§ : Nî TK 811: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ Nî TK 2143: Gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ Cã TK 213: Nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh -Cuèi n¨m tµi chÝnh doanh nghiÖp cÇn xem xÐt l¹i thêi gian trÝch khÊu hao vµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ v« h×nh, nÕu cã sù thay ®æi møc khÊu hao cÇn ®iÒu chØnh sè khÊu hao ghi trªn sæ kÕ to¸n nh­ sau: +NÕu møc khÊu hao TSC§ v« h×nh t¨ng lªn so víi sè ®· trÝch trong n¨m, sè khÊu hao chªnh lÖch t¨ng, ghi: Nî TK 627, 641, 642: Sè chªnh lÖch khÊu hao t¨ng Cã TK 2143: Gi¸ trÞ hao mßn t¨ng thªm +NÕu møc khÊu hao TSC§ v« h×nh gi¶m so víi sè ®· trÝch trong n¨m th× sè chªnh lÖch khÊu hao gi¶m ghi: Nî TK 2143: Hao mßn TSC§ Cã TK 627, 641, 642: Sè chªnh lÖch khÊu hao gi¶m 2.3.3. Hình thức sổ kế toán. 2.3.3.1.Hạch toán trên sổ chi tiết. §¬n vÞ : … Sæ tµi s¶n cè ®Þnh Lo¹i tµi s¶n :… Stt Ghi t¨ng TSC§ KhÊu hao TSC§ Ghi gi¶m TSC§ Chøng tõ Tªn kÝ hiÖu TSC§ N­íc Sx Th¸ng n¨m ®­a vµo sö dông Sè hiÖu TSC§ Nguyªn gi¸ TSC§ KhÊu hao KhÊu hao ®· tÝnh ®Õn khi ghi gi¶m TSC§ Ch-øng tõ Lý do gi¶m TSC§ Sè hiÖu Ngµy th¸ng TØ lÖ (%) khÊu hao Møc khÊu hao Sè hiÖu Ngµy th¸ng Céng Tuy nhiªn doanh nghiÖp còng cã thÓ ¸p dung theo h×nh thøc sæ kÕ to¸n chi tiÕt lµ §¬n vÞ : … Sæ tµi s¶n cè ®Þnh theo ®¬n vÞ sö dông N¨m : … Tªn ®¬n vÞ ( Phßng ,ban,hoÆc ng­êi sö dông) Ghi t¨ng tµi s¶n vµ c«ng cô lao ®éng Ghi gi¶m tµi s¶n vµ c«ng cô lao ®éng Ghi chó Chøng tõ Tªn nh·n hiÖu ®¬n vÞ tÝnh Sè l­îng ®¬n gi¸ Sè tiÒn Chøng tõ Lý do Sè l­îng Sè tiÒn Sè hiÖu Ngµy