Đề tài Bàn về thực trạng và một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực nông thôn phục vụ công nghiệp hoá -Hiện đại hoá đất nước

Lêi nãi ®Çu Tõ nöa sau thÕ kû XVIII ,c«ng nghiÖp ho¸ víi t­ c¸ch lµ mét ph­¬ng thøc ph¸t triÓn b¾t ®Çu xuÊt hiÖn trªn thÕ giíi vµ ngµy cµng phæ biÕn .tÝnh tõ gi÷a thËp kû 90 ta cã thÓ thÊy c«ng nghiÖp ho¸ ®­îc coi nh­ mét nÊc thang tÊt yÕu mµ bÊt cø mét n­íc chËm ph¸t triÓn nµo muèn ph¸t triÓn còng ph¶i ®i qua.ViÖt Nam –mét n­íc n«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã .tuy ngµy nay ViÖt Nam ®· v­¬n vai trë thµnh mét ®Êt n­íc giµu m¹nh h¬n .N«ng th«n ViÖt nam ®· ®æi míi ,®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ,phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng vµ ®iÒu kiÖn sinh th¸i cña tõng vïng ,chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh nghÒ, c¬ cÊu lao ®éng ,t¹o viÖc lµm thu hót nhiÒu lao ®éng n«ng th«n.®­a nhanh tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ,®¹t møc tiªn tiÕn trong khu vùc vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ thu nhËp trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ,t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ,n©ng cao chÊt l­îng vµ søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm. Nh­ vËy, n«ng th«n viÖt nam ®ang hoµ m×nh vµo sù nghiÖp ®æi míi vµ c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt n­íc .Song muèn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n th× mét trong nh÷ng yÕu tè quýªt ®Þnh lµ nguån nh©n lùc .nguån nh©n lùc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng th× míi cã thÓ c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n ®­îc .C«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ tuy lµ ph­¬ng thøc chung ®èi víi c¸c n­íc nh­ng trªn thùc tÕ thêi ®iÓm xuÊt ph¸t còng nh­ ph­¬ng thøc tiÕn hµnh ë tõng n­íc l¹i kh«ng gièng nhau.Tuy vËy v­ît qua nÊc thang Êy hÇu nh­ quèc gia nµo còng coi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nh­ lµ mét yÕu tè cã tÝnh tiªn quyÕt ®Ó tõ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ yÕu kÐm trë thµnh mét n­íc giµu cã. B¶n th©n em nhËn thÊy vai trß hÕt søc quan träng cña nguån nh©n lùc nãi chung vµ cña nguån nh©n lùc n«ng th«n nãi riªng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ cña dÊt n­íc .V× vËy em chän ®Ò tµi :’’Thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc’’.§Ò tµi cã ph¹m vi nghiªn cøu réng ,nh­ng em ®· cè g¾ng hoµn thµnh ,víi kiÕn thøc cßn h¹n chÕ bµi lµm cña em ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt ,em rÊt mong ®­îc sù th«ng c¶m cña c¸c thÇy c« trong khoa .Qua ®©y cho phÐp em göi lêi c¶m ¬n ®Õn c¸c thÇy c« trong khoa ®Æc biÖt lµ thÇy hoµng viÖt ng­êi trùc tiÕp h­íng dÉn gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy .Em còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn c¸c chÞ trong th­ viÖn ®· cho em m­în tµi liÖu tham kh¶o ®Ó em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. Néi dung PhÇn I : c¬ së lý luËn cña ph¸t triÓnnguån nh©n lùc I - kh¸i niÖm vµ vai trß cña nguån nh©n lùc 1)kh¸i niÖm nguån nh©n lùc nguån nh©n lùc cã quan hÖ chÆt chÏ víi d©n sè ,®ã lµ mét bé phËn quan träng cña d©n sè ,®ãng vai trß t¹o ra cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cho x· héi . Theo tõ ®iÓn thuËt ng÷ trong lÜnh vùc lao ®éng cña Liªn x« th×:’’nguån nh©n lùc lµ toµn bé nh÷ng ng­êi lao ®éng d­íi d¹ng tÝch cùc (®ang tham gia lao ®éng) vµ tiÒm tµng (nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng nh­ng ch­a tham gia lao ®éng ’’. Theo tõ ®iÓn thuËt ng÷ trong lÜnh vùc lao ®éng cña Ph¸p th× “ nguån nh©n lùc cã ph¹m vi hÑp h¬n.Nã kh«ng bao gåm nh÷ng ng­êi cã kh¶ n¨ng lao ®éng nh­ng kh«ng cã nhu cÇu lµm viÖc. Theo gi¸o tr×nh m«n kinh tÕ lao ®éng cña tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n th×o nguån nh©n lùc nguån lùc vÒ con ng­êi vµ ®­îc nghiªn cøu d­íi nhiÒu khÝa c¹nh .Tr­íc hÕt lµ nguån cung cÊp søc lao ®éng cho x· héi bao gåm toµn bé d©n c­ ph¸t triÓn b×nh th­êng (kh«ng bÞ khiÕm khuyÕt hoÆc bÞ dÞ tËt bÈm sinh). Nguån nh©n lùc víi t­ c¸ch lµ mét yÐu tè cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ –x· héi lµ kh¶ n¨ng lao ®éng ®­îc hiÓu theo nghÜa hÑp h¬n,bao gåmnhãm d©n c­ trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng .Víi c¸ch hiÓu nµy nguån nh©n lùc t­¬ng ®­¬ng víi nguån lao ®éng. C¸c c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ viÑc x¸c ®Þnh quy m« nguån nh©n lùc,song ®Òu nhÊt trÝ ngußn nh©n lùc nãi nªn kh¶ n¨ng lao ®éng cña x· héi. 2)ph©n lo¹i nguån nh©n lùc a-c¨n cø vµo nguån gèc h×nh thµnh ng­êi ta chia nguån nh©n lùc thµnh 3 lo¹i sau: +) Nguån nh©n lùc cã s½n trong d©n sè :bao gåm nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng ,kh«ng kÓ ®Õn tr¹ng th¸i cã lµm viÖc hay khong lµm viÖc. Kh¸i niÖm nµy cßn gäi lµ d©n sè ho¹t ®éng (teo luËt lao ®éng cña viÖt nam th× bé phËn d©n sè nµy bao gåm nh÷ng ng­êi tõ 15-60 ®èi víi nam, tõ 15-55 ®èi víi n÷ )nguånnh©n lùc nµy chiÕm mét tû lÖ t­¬ng ®èi lín th­êng lín h¬n 50% . +) nguån nh©n lùc tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ (hay cßn gäi lµ d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ ). Bao gåmnh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng ,cã c«ng ¨n viÖc lµm ,®ang ho¹t ®éng trong c¸c ngµnh kinh tÕ –v¨n ho¸ -x· héi. +)nguån nh©n lùc dù tr÷ :bao gåm nh÷ng ng­êi n»m trong ®é tuæi lao ®éng nh­ng v× lý do nµo ®ã ch­a tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ.Sè ng­êi nµy ®ãng vai trß nh­ mét nguån dù tr÷ vÒ nh©n lùc.Hä bao gåm nh÷ng ng­êi lµm c«ng viÑc néi trî,nh÷ng ng­êi dang ®i häc phæ th«ng trung häc... C¨n cø vµo vai trß cña bé phËn nguån nh©n lùc ng­êi ta chia nguån nh©n lùc thµnh 3 laäi sau: +)nguån nh©n lùc chÝnh :gåm nh÷ng ng­êi n»m trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng. +) nguån nh©n lùc phô: gåm nh÷ng ng­êi n»m ngoµi ®é tuæi lao ®éng (trªn hoÆc d­íi ®é tuæi lao ®éng)cã thÓ cÇn vµ tham gia vµo lùc l­îng s¶n xuÊt. +)nguån nh©n lùc bæ sung. b) c¨n cø vµo tr¹ng th¸icã lµm viÖc hay kh«ng. +)lùc l­îng lao ®éng :gåmnh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶ n¨ng lao ®éng dang lµm viÖc trong nÒn kinh tÕ quèc daan vµ nh÷ng ng­êi thÊt nghiÖp song ®ang cã nhu cÇu t×m viÑc lµm. +)nguån lao ®éng :bao gåm nh÷ng ng­êi thuéc lùcl­îng lao déng vµ nh÷ng ng­êi vµ nh÷ng ng­êi th©t nghiÖp nh­ng kh«ng cã nhu cÇu t×m viÖc. Nh­ vËy ,víi bÊt kú quèc gia nµo th× nguån nh©n lùc còng lµ mét bé phËn quan träng cña d©n sè. Nã võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Gi÷a nguån nh©n lùc vµ kinh tÕ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ chÞu sù t¸c däng lÉn nhau.Nh÷ng n­íc chËm ph¸t triÓn cã tèc ®é ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cao h¬n c¶ ,®©y chÝnh lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi nh÷ng n­íc nµy trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n ®Çu. Sè l­îng vµ chÊt l­îng nguån nh©n lùc ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña quèc gia ®ã .khi mét quèc gia cã nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng cao th× quèc gia ®ãcã nÒn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn.Ng­îc l¹i khi mét quèc gia cã chÊt l­îng ®éi ngò lao ®äng ë møc thÊp th× nÒn kinh tÕ x· héi kh«ng thÓ ph¸t triÓn cao. 3)vai trß cña nguån nh©n lùc n«ng th«n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta . a)ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n sÏ tËn dông ®­îc tãi ®a nguån lao ®éng dåi dµo cµ ngµy mét gia t¨ng,ph¸t huy vai trß tiÒm n¨ng con ng­êi ë n«ng th«n. Thùc tiÔn trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy bÊt cø ®©u ,khi nµo c¸c ®Þa ph­¬ng cã biÖn ph¸p tÝch cùc tËn dông nguån nh©n lùc d­ thõa ë n«ng th«n vµo s¶n xuÊt nh­ më mang nghµnh nghÒ,dÞch vô ,®Çu t­ cho th©m canh...th× GDP Ï t¨ng nªn ,nÒn kinh tÐ sÏ ph¸t triÓn vµ ®êi sèng cña nh©n d©n ë ®Þa ph­¬ng ®ã ®­îc n©ng nªn mét b­íc ,bé mÆt n«ng th«n kh«ng ngõng ®æi míi . b)ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n sÏ khai th¸c ®­îc tèi ®a c¸c nguån lùc quan träng cßn tiÒm Èn trong khu vùc kinh tÕ n«ng th«n N«ng th«n n­íc ta cßn rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng nh­ kho¸ng s¶n ,®Êt ®ai,rõng ,ngµnh nghÒ truyÒn thèng ..Ph¸t huy nguån nh©n lùc n«ng th«n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó biÕn nh÷ng tiÒm n¨ng Êy thµnh hiÖn thùc. c)ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n sÏ thóc ®Èy ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ thùc hiÖn ®­îc vÊn ®Ò c¬ b¶n cña n«ng th«n ,n«ng nghiÖp lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ lµ qua tr×nh chuyÓn ®æi h¼n c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n tõ ®éc canh c©ylóa ®¬n nghµnh sang da nghµnh .§ã lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi tõ kiÓu kinh tÕ n«ng nghiÖp thñ c«ng nghiÖp sang kiÓu kinh tÕ c«ng nghiÞep vµ dÞch vô,lµm cho tû träng n«ng nghiÖp trong GDP ngµy cnµg gi¶m vµ n©ng dÇn tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong GDP . ViÖc ph©n c«ng l¹i lao ®éng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè,trong ®ã con ng­êi gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn nguån nh©nlùc n«ng th«n lµ c¬ së ®iÒu kiÖn ddÓ ph©n bè l¹i c¬ cÊu nguån nh©n lùc. d)ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng ngµy cµng tèt h¬n víi quy m« ngµy cµng lín. Sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®«ng sÏ mang l¹i n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n lµ mét ®Æc tr­ng ­u viÖt cña s¶n xuÊt lín so víi s¶n xuÊt nhá.H¬n n÷a nã cßn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ ,hîp t¸c ho¸ lao ®éng ë tr×nh ®é cao ,nã cßn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao tr×nh ®é mäi mÆt cña ng­êi lao ®éng. e)sö dông hîp lý vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n sÏ gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò bøc xóc cña chÝnh s¸ch x· héi ë n«ng th«n hiÖn nay ë n«ng th«n hiÖn nay do n¨ng suÊt lao ®éng thÊp ,diÖn tÝch ®Êt canh t¸c ngµy cµng gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n:®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng thÊp ,®êi sèng d©n c­ n«ng th«n vµ n«ng dan cßn thÊp so víi thµnh thÞ ,t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp thiÕu viÖc lµm vÉn tiÒm tµng ë n«ng th«n ,dÈn ®Õn mét khèi l­îng lín ng­êi d©n n«ng th«n di chuyÓn ra c¸c vïng ®o thÞ ®Ó t×m viÖc lµm ,g©y søc Ðp lín cho khu vùc ®« thÞ ,lµm n¶y sinh nhiÒu tiªu cùc x· héi.Do vËy ,ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n ,ph¸t triÓn toµn diÖn nÒn kinh tÕ n«ng th«n kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò träng t©m cña chiÐn l­îc ph¸t triÎen kinh tÕ mµ cßn lµ gi¶i ph¸p kinh tÕ –x· héi ®em l¹i sù thay ®æi cho sè ®«ng d©n c­ ®Ó thu hót hä vµo s¶n xuÊt nong nghiÞep hµng ho¸ ,c«ng nghiÖp ,dÞch vô nh»m xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ,n©ng cao chÊt l­îng nguånnh©n lùc. II-néi dung ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc xem xÐt trªn gi¸c ®é ph¸t triÓn sè l­îng vµ chÊt l­îng nguån nh©n lùc . sè l­îng nguån nh©n lùc ®­îc biÓu hiÖn th«ng qua c¸c chØ tiªu quy m« vµ tèc ®é t¨ng nguån nh©n lùc.ChÊt l­îng nguån nh©n lùc ®­îc xem xÐt trªn c¸c mÆt:tr×nh ®é søc khoÎ tr×nh ®é v¨n ho¸ ,tr×nh ®é chuyªn m«n,n¨ng lùc phÈm chÊt ... 1)sè l­îng nguån nh©n lùc Quy m« nguån nh©n lùc ph¶n ¸nh quy m« d©n sè ,ph¸t triÓn nguån nh©n lùc còng cã nghÜa lµ lµm t¨ng sè l­îng nguån nh©n lùc mét c¸ch phï hîp.Mét nguån nh©n lùc ,dåi dµo thÓ hiÖn mét d©n sè quy m« lín vµ c¬ cÊu trÎ .Lµ tiÒm n¨ng to lín cho sù ph¸t thiÓn kinh tÕ –x· héi.VÒ mÆt sè l­îng cÇn xem xÐt mèi quan hÖ nguån nh©n lùc víi c¸ nh©n tè sau:T×nh h×nh d©n sè ,tèc ®é t¨ng cña d©n sè ,c¬ cÊu d©n sè...Khi c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ,c¸c thµnh phè n­íc ta ch­a ph¸t triÓn ,mét tû lÖ lín vÒ d©n sè lao ®éng cßn n»m ë n«ng th«n th× sù di chuyÓn lao ®éng tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ trong c¬ chÐ thÞ tr­êng sÏ lµ tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸. 2)chÊt l­îng nguån nh©n lùc. Ph©n tÝch vÒ sù ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ,tr­íc hÕt cÇn xem xÐt tr×nh ®é d©n trÝ ,tr×nh ®é häc vÊn cña d©n sè nãi chung vµ cña lùc l­îng lao ®éng ,c¬ cÊu tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña d©n c­ ,lao ®éng theo nhãm tuæi khu vùc ,vïng . Vµ khi xem xÐt nguån nh©n lùc cÇn xem xÐt kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ . HiÖn nay liªn hîp quèc d· ®­a ra c¸ch tÝnh (HDI) “chØ sè ph¸t triÓn con ng­êi “ nh»m ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¸c n­íc .®©y lµ kh¸i niÖm tæng hîp bao gåm nhiÒu mÆt:kinh tÕ ,x· héi,chÝnh trÞ ,m«i tr­êng ®ång thêi thÓ hiÖn sù ph©n phèi c«ng b»ng thµnh qu¶ cña sù ph¸t triÓn.ChØ sè nµy liªn quan vµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng cuéc sèng cña ng­êi lao ®éng vµ ®Õn mÆt thÓ lùc cña ng­êi lao ®éng... quan hÖ gi÷a chØ sè nµy vµ d©n sè lµ:®Ó t¨ng ®­îc chØ tiªu GDP trªn ®Çu ng­êi th× tæng s¶n phÈm quèc néi ph¶i t¨ng nhanh h¬n tû lÖ gia t¨ng d©n sè ;hoÆc viÖc h¹ thÊp tû lÖ t¨ng d©n sè. §Ó xem xÐt chÊt l­îng nguånnh©n lùc ta cÇn xem xÐt c¸c mèi quan hÖ sau: +) nguån nh©n lùc vµ chØ sè tr×nh ®é d©n trÝ ®©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh vµ liªn quan trùc tiÕp ®Õn mÆt trÝ lùc cña nguån nh©n lùc chØ tiªu nµy ®­¬cj tÝnh th«ng qua hai chØ tiªu:tû lÖ ng­êi biÕt ch÷ vµ sè n¨m ®i häc b×nh qu©n. n©ng cao ch¸t l­îng nguån nh©n lùc cã thÓ ®¹t ®­îc nhê hÖ thèng gi¸o dôc ®µo t¹o ®¸p øng yªu c©ï vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng vµ c¬ cÊu tr×nh ®é hîp lý. +)nguån nh©n lùc vµ chØ sè vÒ tuæi thä b×nh qu©n. ChØ tiªu tuæi thä b×nh qu©n chÞu sù ¶nh h­ëng cña c¸c chØ sèliªn quan ®Õn vÊn ®Ò søc khoÎ ,y tÕ ,dÞch vô,vÖ sinh nh­:sè ng­êi ®­îc phôc vô/mét thÇy thuèc ,t×nh h×nh cung cÊp n­íc s¹ch ,kh¶ n¨ng sö dông c¸c dÞch vô ch¨m sãc søc khoÎ...Mèi quan hÖ gi÷a d©n sè ,nguån nh©n lùc vµ c¸c ®iÒu kiÖn y tÕ ,vÖ sinh cã tÝnh chÊt t­¬ng hç :y tÕ t¸c ®éng ®Õn toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt d©n sè;mÆt kh¸c sù bïng næ d©n sè ®ang g©y søc Ðp ®èi víi ngµnh y tÕ. Tãm l¹i,sè l­îng vµ chÊt l­îng nguån nh©n lùc ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi.Khi mét quèc gia cã nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng cao th× quèc gia ®ã cã nÒn kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn .Ng­îc l¹i,khi chÊt l­îng ®éi ngò nh©n lùc ë møc thÊp th× nÒn kinh tÕ x· héi kh«ng thÓ ph¸t triÓn cao. Lich sö c¸c nÒn kinh tÕ thÕ giíi cho thÊy kh«ngcã mét n­íc giµu cã nµo ®¹t ®­îc tû t¨ng tr­ëng kinhtÕ cao tr­íc khi ®¹t ®­îc møc phæ cËp phæ th«ng .C¸c n­íc c«ng nghiÖp ho¸ míi thµnh c«ng nhÊt nh­ :singapo,Hång Kong..cã tû lÖ t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh nhÊt trong nh÷ng n¨m thËp kû 70 vµ 80 th­êng ®¹t phæ cËp tiÓu häc tr­íc khi c¸c nÒn kinh tÕ ®ã cÊt c¸nh.Ngoµi ®µo t¹o ®Ó n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc cßn cÇn cã chÝnh s¸ch gi¸o dôc ®µo t¹o hîp lý. III-c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ 1)®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ cña ®¶ng C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay dßi hái ph¶i tiÕp thu cã hiÖu qu¶ nh÷ng tri thøc hiÖn ®¹i cña thÕ giíi .§ång thêi ph¸t huy søc m¹nh néi sinh d©n téc ,ph¸t huy ®­îc mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc ... nh»m b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn c©n ®èi vµ v÷ng ch¾c ,tõng b­íc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi n¶y sinh. 2)thùc tr¹ng t×nh h×nh kinh tÕ x· héi . Thùc tr¹ng t×nh h×nh kinh tÕ x· héi vµ t×nh h×nh nguån nh©n lùc gióp cho viÖc n¾m ®­îc nh÷ng th«ng sè vÒ t×nh h×nh thùc tÕ ,nh»m ®¶m b¶o tÝnh khoa häc cho quy ho¹ch nguån nh©n lùc ,tõ ®ã ph¸t triÓn nguån nh©n lùc mét c¸ch toµn diÖn. 3)Quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña vïng ,®i¹ ph­¬ng. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ph¶i c¨n cø vµo quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· häi cña dÞa ph­¬ng ,vïng v× nguån nh©n lùc lµ mét yÕu tè s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ .h¬n n÷a ®©y còng lµ c¬ së ®Ó qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc b¶o ®¶m tÝnh khoa häc ,tÝnh khoa häc cña nã. 4)Quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng H×nh thµnh mét thÞ tr­êng lao ®éng lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu ®i liÒn víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng .muèn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cÇn thÊy ®­îc xu h­íng ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh nµy ,nghiªn cøu n¾m b¾t n¾m b¾t ®­îc nh÷ng biÕn ®éng cña quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng phôc vô kÞp thêi nhu cÇu ph¸t triÓn cña vïng .®Æc ®iÓm cña lao ®éng chung cña c¶ n­íc lµ dåi dµo nh­ng lao ®éng cã kü thuËt th× nghÌo nµn v× v©þ ®©y lµ yÕu tè qu¸ tr×nh khi tÝnh to¸n quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng. PhÇn II - thùc tr¹ng ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta. I-nh÷ng ®Æc ®iÓm cña n«ng th«n ViÖt Nam ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. N«ng th«n ViÖt nam bao gåm mét vïng réng lín vµ tr¶i dµi ba miÒn b¾c-trung –nam.Vïng cã tû lÖ d©n sè n«ng th«n lín nhÊt lµ vïng b¾c trung bé (89,2%),tiÕp ®Õn lµ miÒn nói trung du b¾c bé (85,7%) ...vµ thÊp nhÊt lµ ®«ng nam bé(51,6%)Ho¹t ®éng kinh tÕ chñ yÕu lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp .n«ng nghiÖp chiÕm 35% trong tæng s¶n phÈm quèc néi cña c¶ n­íc vµ thu hót 72% lùc l­îng lao ®éng n«ng th«n, gi¸ trÞ s¶n l­îng chiÕm 75,7%tæng s¶n l­îng (chñ yÕu lµ c©y l­¬ng thùc ).S¶n l­îng l­¬ng thùc chñ yÕu lµ lóa.Ngoµi c©y lóa ,c©y c«ng nghiÖp ,cã:cao su ,cµ phª,chÌ ...tiÒm n¨ng vÒ n«ng nghiÖp còng rÊt lín.Trong tæng sè 9 triÖu ha ®Êt rõng cã kho¶ng 6 triÖu ha ®­îc coi lµ cã gi¸ trÞ th­¬ng m¹i. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm thuËn lîi c¬ b¶n ë trªn th× n«ng th«n n­íc ta cßn nh÷ng vÊn ®Ò næi lªn nh­ sau:møc tÝch luü vµ ®Çu t­ cßn rÊt thÊp,c¬ së h¹ tÇng c¬ b¶n ch­a t­¬ng xøng víi yªu cÇu vµ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn ,hÖ thèng y tÕ ®ang xuèng cÊp nhanh chãng ,chÊt l­îng phôc vô y tÕ gi¶m sót râ rÖt.T×nh tr¹ng suy dinh d­ìng ë trÎ em ngµy cµng t¨ng.HÖ thèng gi¸o dôc ë n«ng th«n còng kÐm ph¸t triÓn vµ cßn nhiÒu bÊt cËp.Trung b×nh hµng n¨m cã kho¶ng 10% sè häc sinh bá häc,trong ®ã cã h¬n 50% lµ do kinh tÕ gia ®×nh khã kh¨n.HiÖn t­îng mï ch÷ vµ t¸i mï ch÷ trë lªn kh¸ phæ biÕn . Nhµ n­íc ch­a cã chÝnh s¸ch gi¸o dôc phï hîp víi møc sèng cña d©n c­ n«ng th«n,kinh phÝ cña nhµ n­íc cho gi¸o dôc ,®µo t¹o cßn eo hÑp vµ ph©n t¸n. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn tr×nh ®é häc vÊn cña nguån nh©n lùc trong khu vùc n«ng th«n thÊp ngoµi lý do kÓ trªn cßn cã mét lý do n÷a lµ do t­ t­ëng cña ng­êi n«ng d©n ,hä th­êng quan niÖm r»ng häc ch¼ng ®Ó lµm g× v× tr­íc sau còng quay vÒ víi nghÒ n«ng thuÇn tuý . Nh­ vËy cã thÓ thÊy n«ng th«n viÖt nam ®ang tån t¹i rÊt nhiÒu yÕu kÐm ,lµm c¶n trë vµ giËt lïi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta.Muèn ph¸t triÓn n«ng th«n ,c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n viÖc tr­íc tiªn ph¶i lµm lµ gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc .Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc n«ng th«n tøc lµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc,lµm ®ßn bÈy ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n«ng th«n . II-Ph©n tÝch thùc tr¹ng n«ng nghiÖp n«ng th«n n­íc ta khi b­íc vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸. N«ng th«n n­íc ta chiÕm kho¶ng 80% d©n sè ,72%nguån lao ®äng x· héi .Tuy nhiªn tæng chØ tiªu kinh tÕ- v¨n ho¸ -x· héi (b×nh qu©n GDP/®Çu ng­êi ,sè calo hÊp thô b×nh qu©n ngµy /ng­êi,tû lÖ trÎ em suy dinh d­ìng...)th× sù ph¸t triÓn cña n«ng th«n n­íc ta chËm h¬n gÊp nhiÒu lÇn c¸c quèc gia ch©u ¸ . HiÖn nay kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch ®¸t n«ng nghiÖp rÊt cã h¹n .Tû lÖ t¨ng dan sè cßn kh¸ cao t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n chiÕm tíi 35%tæng quü thêi gian lao ®éng. Lao ®éng thõa nh­ng tèc ®é gi¶i phãng lao ®éng ë khu vùc nµy rÊt chËm do c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ch­a ph¸t triÓn. nguån nh©n lùc n«ng th«n chiÕm tû träng lín vµ t¨ng nhanh. Theo t¹p chÝ con sè sù kiÖn th¸ng 12 n¨m 2001 th× d©n sè n­íc ta cã 78,7 triÖu ng­êi ,t¨ng 1 triÖu so víi n¨m 2000 ,trong ®ã d©n thµnh thÞ lµ 19,2,triÖu ng­êi,chiÕm kho¶ng24,4%;n«ng th«n lµ 59,5 triÖu ng­êi ,chiÕm 75,6%.D©n sè thµnh thÞ giµ h¬n d©n sè n«ng th«n :tû lÖnh©n khÈu d­íi tuæi lap ®éng ë khu vùc thµnh thÞ lµ 24,4% trng khi ®ã tû lÖ nµy ë n«ng th«n lµ 30,35%. Sù d­ thõa lao ®éng ë n«ng th«n hiÖn hay ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc .ViÖt Nam lµ n­íc ®«ng d©n thø hai ë khu vùc ®«ng nam ¸ ,víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 1,7%,nã ®Æt ra mét lo¹t vÊn ®Ò cÇn ®­îc gi¶i quyÕt trong ®ã cã vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc nÕu chóng ta cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o nguån nh©n lùc nµy mét c¸ch hîp lý th× ®©y sÏ lµ mét nh©n tè thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ë n«ng th«n nãi riªng vµ c¶ n­íc nãi chung.Ng­îc l¹i nÕu chóng ta kh«ng cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o vµ sö dông ®©y sÏ lµ mét th¸ch thøc lín cho toµn x· héi. B×nh qu©n mçi n¨m lùc l­îng lao ®éng x· héi t¨ng lªn 1,2 triÖu ng­êi .Lao ®éng x· héi tËp trung chñ yÕu ë khu vùc n«ng th«n.©n sè n«ng th«n chiÕm trung b×nh gÇn 70% d©n sè c¶ n­íc ,trong ®ã d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng ë n«ng th«n chãm 56% d©n sè n«ng th«n.Nh­ vËy nÕu so s¸nh víi c¸c n¨m tr­íc ®ã th× c¬ cÊu lao ®éng x· héi n«ng th«n ®· cã sù chuyÓn dÞch theo h­íng tiÕn bé ,lao ®éng trong n«ng nghiÖp gi¶m lao ®éng trong c«ng nghiÖp vµ x©y dùng,ngµnh dÞch vô ngµy cµng t¨ng.Tõ ®ã dÉn ®Õn n¨ng suÊt cña mét sè Ýt c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ë n­íc ta ®ang ë møc kh¸ trong khu vùc(lóa 4,25 tÊn/ha;cµ phª 1,35 tÊn/ha;cao su 1,1-1,2 tÊn /ha...) 2)nguån nh©n lùc n«ng th«n ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ngµnh vµ c¸c vïng. Sau h¬n 15 n¨m tiÕn hµnh ®æi míi ,s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã b­íc ph¸t triÓn toµn diÖn theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 4,3%/n¨m ,tuy nhiªn nguån nh©n lùc vÉn chñ yÕu tËp trung ë n«ng nghiÖp,lao ®éng thuÇn n«ng chiÕm phÇn lín . -C¬ cÊu lao ®éng ph¶n ¸nh tr×nh ®é c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹i ho¸ ,tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña ng­êi lao ®éng ViÖt nan cßn ë møc thÊp .tÝnh ®Õn n¨m 2001 th× c¬ cÊu ph©n c«ng lao ®éng n«ng th«n nh­ sau n«n