Đề tài Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của hàng không Việt Nam đối với hành lý, hàng hoá và tư trang của hành khách

Niệm về bảo hiểm như: “Bảo hiểm là hệ thống các quan hệ kinh tế đặc biệt nhằm phân phối thu nhập thuần tuý của các doanh nghiệp và của người lao động” hoặc “Bảo hiểm là phương pháp tổ chức quỹ bảo hiểm bằng phí bảo hiểm để bù đắp những tổn thất do thiên tai hay tai nạn bất ngờ gây ra cho nền kinh tế”. Có quan niệm cho rằng: “Bảo hiểm là hợp đồng trong đó bên mua phải nộp cho bên bán một số tiền nhất định gọi là phí bảo hiểm, còn bên bán cam kết thanh toán cho bên mua một số tiền bằng hay tương đương với loại tổn thất xảy ra”. Tuy nhiên, một số tai biến xảy ra vượt quá khả năng của các nhà bảo hiểm và hoạt động bảo hiểm đòi hỏi phải có một số điều kiện về kinh tế và tài chính (giá bảo đảm xác định các rủi ro, khả năng tài chính của tổ chức có trách nhiệm thanh toán tổn thất). Do đó, “Bảo hiểm là một nghiệp vụ qua đó một bên là người được bảo hiểm cam đoan trả một khoản tiền, đó là phí bảo hiểm cho mình hoặc cho một người thứ 3. Trong trường hợp xảy ra rủi ro, sẽ nhận được một khoản tiền bồi thường của bên khác, đó là nhà bảo hiểm. Người này nhận trách nhiệm đối với toàn bộ rủi ro và bồi thường thiệt hại dựa trên các luật thống kê và tính toán xác suất rủi ro”. Nhưng quan niệm này chỉ nhấn mạnh phần bồi thường cho người được bảo hiểm, chỉ tính đến phí thuần mà không tính đến chi phí về mặt quản lý của nhà bảo hiểm và chỉ hợp với bảo hiểm tư nhân. Như vậy các quan niệm trên đây chưa phản ánh đầy đủ nội dung kinh tế bên trong của phạm trù tài chính. Trên cơ sở các quan niệm khác nhau về bảo hiểm đã nêu ở trên và thực tiễn bảo hiểm cũng như những công trình nghiên cứu khoa học, theo chúng tôi khái niệm phản ánh đầy đủ nhất phạm trù bảo hiểm chính là khái niệm trong Giáo trình Tài chính học của Trường Đại học Tài chính Hà Nội. Được phát biểu như sau: “Bảo hiểm là một biện pháp kinh tế nhằm tạo lập nguồn tài chính cho mục đích bù đắp tổn thất vật chất và trả tiền bảo hiểm cho người tham gia bảo hiểm khi gặp rủi ro bất ngờ. Nguồn tài chính để tạo lập quĩ là do người tham gia bảo hiểm đóng góp dưới hình thức phí bảo hiểm. Mục đích sử dụng quỹ bảo hiểm trước hết là để bù đắp, bồi thường những tổn thất cho các đối tượng bảo hiểm khi xảy ra rủi ro bất ngờ đối với người tham gia bảo hiểm. Điều kiện bổi thường của bảo hiểm là phải có tổn thất thực tế xảy ra trong phạm vi bảo hiểm và do những nguyên nhân khách quan ngẫu nhiên, bất ngờ dẫn đến với đối tượng bảo hiểm”. Khái niệm này phản ánh tương đối toàn diện về phạm trù bảo hiểm nhưng không nên nhấn mạnh quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình phân phối lại mà có thể nói là các quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình phân phối là đủ. Vì thực chất của bảo hiểm là phản ánh các quan hệ kinh tế phát sinh cả trong quá trình phân phối lần đầu và phân phối lại.