Vùng nghiên cứu thuộc địa phận các xã Vĩnh Sơn huyện Mỹ Thạnh tỉnh Bình Định và xã Sơn Lang huyện Kon KBang tỉnh Gia lai (Hình 1, trang 9); được giới hạn bởi hệ tọa độ:
14độ20'00" đến 14độ24'00" vĩ độ bắc;
108độ36'30" đến 108độ 42' 30"kinh độ đông.
Thuộc phần diện tích phía đông nam của tờ bản đồ địa hình D-49-50-C (Kon Giong).
20 trang |
Chia sẻ: vietpd | Lượt xem: 1547 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đề tài Đặc điểm thạch học-Thạch địa hoá các thành tạo phun trào mafic - trung tính tuổi Kainozoi vùng Vĩnh Sơn - Bình Định, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Luận văn thạc sỹ khoa học địa chất Bùi Thế Vinh với đề tài "Đặc điểm thạch học-thạch địa hoá các thành tạo phun trào mafic-trung tính tuổi Kainozoi vùng Vĩnh Sơn-Bình Định"
Thứ tư, 09 Tháng 3 2011 21:33
PHẦN I: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNGCHƯƠNG IĐẶC ĐIỂM ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ NHÂN VĂN
I - Vị trí địa lýVùng nghiên cứu thuộc địa phận các xã Vĩnh Sơn huyện Mỹ Thạnh tỉnh Bình Định và xã Sơn Lang huyện Kon KBang tỉnh Gia lai (Hình 1, trang 9); được giới hạn bởi hệ tọa độ: 14độ20'00" đến 14độ24'00" vĩ độ bắc; 108độ36'30" đến 108độ 42' 30"kinh độ đông.Thuộc phần diện tích phía đông nam của tờ bản đồ địa hình D-49-50-C (Kon Giong).II - Đặc điểm địa lý tự nhiên1. Đặc điểm địa hình Vùng có 2 dạng địa hình chính là núi cao trung bình và cao nguyên bazan.1.1 Địa hình núi cao trung bình: Chúng bao gồm các khối và dãy núi phát triển trên nền đá biến chất Arkeozoi - Proterozoi và các đá xâm nhập phức hệ Bến Giằng, phức hệ Hải Vân, phức hệ Vân Canh với độ cao tuyệt đối từ 600m đến 900m. 1.2 Địa hình cao nguyên bazan: Được hình thành trên lớp phủ bazan dạng vòm thoải với độ cao tuyệt đối từ 700 đến 900m. 2. Đặc điểm sông suốiVùng có 3 hệ thống sông suối chính: Sông Côn, Đăk Sơn Lang và Đăk Phan. 3. Đặc điểm khí hậuKhu vực nghiên cứu mang đặc điểm khí hậu nhiệt đới gió mùa. Nhiệt độ trung bình hàng năm thay đổi từ 25o đến 30oC. Khí hậu chia làm hai mùa rõ rệt, mùa khô và mùa mưa. Lượng mưa trung bình từ 1.500 đến 2.000 mm tập trung vào các tháng 10, tháng 11 trong năm. 4. Đặc điểm động thực vật4.1 Động vật: Nhóm động vật hoang dã gồm heo rừng, gấu, khỉ, chồn, sóc, gà rừng, Nhóm động vật thuần hoá như trâu, bò...4.2 Thực vật: Ở vùng núi phân bố thực vật thân gỗ tự nhiên, vùng cao nguyên với thảm thực vật tái sinh và cây công nghiệp. III - Đặc điểm kinh tế nhân văn 1. Giao thôngGiao thông trong vùng chỉ có 1 hệ thống đường liên xã (chưa rải nhựa) nằm ở trung tâm vùng với độ dài khoảng 15km, ngoài còn có một số hệ thống đưòng mòn liên thôn nhưng khả năng đi lại cũng khó khăn. 2. Kinh tếKinh tế nông ngiệp chủ yếu dựa vào cây trồng như lúa, cà phê, chè. Kinh tế công ngiệp chưa phát triển, chủ yếu vẫn là tiểu thủ công nghiệp.3. Dân cưDân cư trong vùng chủ yếu là người Kinh, ít hơn là người Giai Rai, Ê Đê...Với trình độ văn hoá còn rất thấp kém.
CHƯƠNG IILỊCH SỬ NGHIÊN CỨU ĐỊA CHẤT
I - Giai đoạn trước năm 1975Trong giai đoạn này chủ yếu là các công trình nghiên cứu ở tỷ lệ nhỏ của người Pháp, các công trình này được nghiên cứu ở tỷ lệ nhỏ vì vậy nó chỉ có giá trị tham khảo, rất ít có giá trị thực tiễn.II - Giai đoạn sau năm 1975Mở đầu giai đoạn này là công trình đo vẽ bản đồ địa chất Miền Nam Việt Nam tỷ lệ 1:500.000 do kỹ sư Nguyễn Xuân Bao làm chủ biên (1976-1981). Tiếp theo là công trình đo vẽ bản đồ địa chất tỷ lệ 1:200.000 nhóm tờ Kon Tum - Buôn Ma Thuột (1986-1993) do KS. Trần Tính và nnk. thực hiện. Kế tiếp các công trình nghiên cứu nêu trên là công trình nghiên cứu và thành lập bản đồ sinh khoáng và dự báo khoáng sản địa khối Kon Tum tỷ lệ 1:200.000 do TS. Nguyễn Tường Tri chủ biên (1994). Đối với các thành tạo phun trào bazantoid vùng Vĩnh Sơn, các tài liệu trên đã xác định chúng có tuổi Địa chất là Pliocen-Pleistocen sớm (N2-Q1).Năm 2002, Đề án "Lập Bản Đồ Địa chất và điều tra khoáng sản tỷ lệ 1:50.000 nhóm tờ Bồng Sơn" do Trương Khắc Vy chủ biên đã hoàn thành. Trong đó các nghiên cứu và phát hiện mới của tác giả đã phân chia chi tiết các thành tạo phun trào mafic-trung tính vùng Vĩnh Sơn-Bình Định thành các tập và các tướng phun trào. Từ đó liên hệ so sánh với các thành tạo bazantoid tuổi Kainozoi trong lãnh thổ và trên thế giới góp phần làm sáng tỏ bản chất magma của vùng.
CHƯƠNG IIIĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT VÙNG
I - Địa tầngTrên diện tích vùng nghiên cứu có các phân vị địa tầng sau: Hệ tầng Đắc Lô (A-PPđl), Hệ tầng Di Linh (N13dl), Hệ tầng Kon Tum (N21kt) và các thành tạo bazantoid tuổi Pliocen muộn (ßN22). 1. Hệ tầng Đăk Lô (A-PPđl) Hệ tầng chiếm diện tích khoảng 0,5 km2, phân bố chủ yếu ở khu vực suối Nước Sông thuộc đông bắc vùng nghiên cứu. Thành phần thạch học của hệ tầng là các đá gneis biotit, các đá phiến thạch anh-biotit-silimanit. 1.1 Đặc điểm thạch học khoáng vật - Gneis biotit: Đá màu xám sáng, kiến trúc hạt, vảy biến tinh, cấu tạo gneis. Thành phần khoáng vật: Plagioclas: 32÷35%, felspat kali: 25÷28%, thạch anh: 35÷36%, biotit: 10÷12%, magnetit: 1÷2%, granat tới: 2÷3%.- Đá phiến thạch anh-biotit-silimanit: Đá sáng màu tới xám sáng, kiến trúc hạt, vảy biến tinh, cấu tạo phân phiến. Thành phần khoáng vật: Plagioclas: 15÷17%, thạch anh: 57÷60%, biotit: 12÷15%, silimanit: 5÷8%.2. Hệ tầng Di Linh (N13dl)2. 1 Đặc điểm thạch học: Các thành tạo bazan giàu ban tinh (andesito bazan) có cấu tạo lỗ rỗng và đặc sit màu xám đen xám tro, kiến trúc ban trạng. Thành phần khoáng vật: Các khoáng vật ban tinh: 8,25%, trong đó olivin: 8,20%, plagioclas: 0,12%, pyroxen: 0,5%; các khoáng vật nền: 90,75%, trong đó plagioclas: 30,50%, pyroxen: 24,35%, thuỷ tinh bazơ: 0,20%, olivin: 2,5%, quặng: 0,3%. Trong chúng thường gặp các thể đá tù(?) gabrodiabas kích thước thay đổi từ 2x2 đến 2,5x3mm phân bố rải rác trong đá, bằng mắt thường rất khó nhận biết. Thành phần khoáng vật của các thể tù bao gồm: olivin, plagioclas, pyroxen xiên, pyroxen thoi.Các thành tạo trầm tích xen kẹp thường gặp dạng thấu kính với thành phần gồm cuội, sạn cát (cuội thành phần thạch anh kích thước từ 1cm đến 5cm mài tròn tốt). Bề dày thấu kính trầm tích từ 0,3 đến 0,5m.2.2 Vị trí tuổi: Các thành tạo trầm tích phun trào của hệ tầng phủ trực tiếp lên đá biến chất và xâm nhập trước Kainozoi và chúng bị các trầm tích hệ tầng Kon Tum (N21kt?) phủ trực tiếp. Tuổi của chúng được xếp vào Miocen muộn (N13) trên cơ sở tuổi đồng vị theo phương pháp K-Ar của mẫu đá bazan VS 2/3 là 8,22 0,45 triệu năm ( Phân tích tại Viện Hàn lâm Khoa học Hungary, năm 2002). Dựa vào đặc điểm thạch học của mặt cắt, chúng được liên hệ so sánh tương đương với các thành tạo trầm tích của hệ tầng Di Linh (N13dl).3. Hệ tầng Kon Tum (N21kt?)Trầm tích của hệ tầng gặp lộ tại các khu vực Vĩnh Sơn với diện tích khoảng 1,1,5km2. Mặt cắt chung của các thành tạo này dày 10,15m gồm 2 tập:- Tập dưới: Sét kết-sét diatomit xen cát kết màu xám chứa hoá thạch lá. Dày 1,4m.- Tập trên: Cuội-sỏi-sạn cát màu xám trắng chuyển lên bột-sét xám xanh, trắng xám bị laterit két vón màu loang lổ đỏ. Dày~6m.Trầm tích hệ tầng phủ trực tiếp lên đá bazan có tuổi Miocen muộn (N13) và chúng bị các đá bazan tuổi Pliocen muộn (ßN22) phủ trực tiếp. Tuổi của trầm tích được liên hệ so sánh với tuổi của trầm tích hệ tầng Kon Tum (N2 kt).4. Các thành tạo bazantoid tuổi Pliocen ( ßN22)4. 1 Đặc điểm thạch học: Thành phần khoáng vật của các đá bazan và bazan có olivin bao gồm: Ban tinh olivin và plagioclas: 1,8%, trong đó olivin: 1,5%, plagioclas: 1,8%; Các khoáng vật nền: 99,92%, trong đó plagioclas: 42,55%, pyroxen: 15,35%, olivin: 0,4%, thủy tinh bazơ: 10,32%, clorit (paragonit?) khoảng 5% và ít quặng.4.2 Vị trí tuổi: Trong phạm vi vùng nghiên cứu, các đá bazan phủ trực tiếp lên trầm tích hệ tầng Kon Tum (N21kt?) tại các lỗ khoan LK 10, LK 11, điểm khảo sát BS 9263 và chúng bị các thành tạo trầm tích tuổi pleistocen giữa (apQ12) phủ trực tiếp vì vậy tuổi của chúng được xếp vào pliocen muộn (N22).II - Magma xâm nhậpTrong phạm vi nghiên cứu, các thành tạo magma xâm nhập bao gồm các phức hệ sau: Phức hệ Bến Giằng, phức hệ Hải Vân và phức hệ Vân canh. Sau đây là mô tả chi tiết các phức hệ.1. Phức hệ Bến Giằng ( - - g P bg) 1.1 Đặc điểm địa chất: Hiện nay, trong diện tích vùng nghiên cứu, các đá xâm nhập được liên hệ đối sánh với phức hệ Bến Giằng là phần rìa phía tây bắc khối á chuẩn Vĩnh Sơn (~8km2). Thành phần chính của khối Vĩnh Sơn có mặt đầy đủ hai pha xâm nhập và pha đá mạch:Pha 1: gabrodiorit, diorit, diorit thạch anh cấu tạo dạng gneis. Pha 2: granodiorit, tonalit dạng gneis.Pha đá mạch: granit aplit.1.2 Đặc điểm thạch học khoáng vật: - Pha 1: Gabrodiorit, diorit, diorit thạch anh chiếm khối lượng tương đối nhỏ, ít phổ biến trong phức hệ. Đá có màu xám đen, cấu tạo dạng gneis; kiến trúc hạt nửa tự hình. Thành phần khoáng vật chủ yếu gồm: plagioclas: 49÷69%, biotit 7÷19%, hornblend: 7÷39%, pyroxen xiên đơn: 5÷18%, thạch anh: 4÷11%; felspat kali: 0÷3%. Các khoáng vật phụ: sphen: 1÷2%, magnetit 1, chỉ số bảo hòa nhôm ASI: 0,87÷0,97. Thành phần (số hiệu) plagioclas (CIPW) là N0: 32,46÷60,31 andesin-labrador. - Pha 2: Hàm lượng các oxyt: SiO2: 63,64÷68,66%, Al2O3: 14,91÷16,19%; Na2O: 2,86÷3,84%, K2O: 2,19÷6,07%, (Na2O+K2O): 5,05÷8,94%; chỉ số bảo hòa nhôm ASI: 1,01÷1,11%. Thành phần plagioclas là N0: 21,10÷47,86 andesin ít hơn là oligoclas - andesin. Với các dẫn liệu trên cho thấy các đá phức hệ thuộc loạt vôi kiềm, với kiểu kiềm natri trội hơn kiềm kali (Na2O/K2O >1). Cũng có nơi gặp kiềm kali trội hơn kiềm natri chút ít, điều này đã phản ảnh quá trình kiềm hóa mạnh mẽ bởi các đá phức hệ Vân Canh gây nên. 1.5 Nguồn gốc và điều kiện thành tạo: Các thành tạo xâm nhập phức hệ bến Giằng thuộc tổ hợp vôi kiềm và có sự phân dị từ gabrodiorit, diorit, tonalit đến granodiorit. Với thành phần đặc trưng cho kiểu I granit nguồn gốc sâu dưới vỏ, trong thành phần đá thường chứa phong phú các khoáng vật phụ magnetit, sphen. 1.6 Khoáng sản liên quan: Khoáng hóa vàng- sulfur- đa kim liên quan đến các mạch, mạng mạch thạch anh sulfur xuyên cắt đá granodiorit dạng gneis của phức hệ, gây nên biến đổi chlorit hóa, epidot hóa mạnh mẽ đá này. 1.7 Cơ sở định tuổi: Tuổi của phức hệ được giả định là Pecmi không phân chia (P) dựa vào các quan hệ địa chất của chúng và 2 gía trị tuổi đồng vị phóng xạ. Ngoài ra chúng còn được liên hệ so sánh với tuổi của khối chuẩn Bến Giằng (Huỳnh Trung, 1980).2. Phức hệ Hải Vân (gT1-2hv)2.1 Đặc điểm địa chất: Các thành tạo xâm nhập trong phạm vi nghiên cứu được liên hệ đối sánh với (pha 1) phức hệ Hải Vân là khối N.Con Srut với diện tích khoảng 4km2. 2.2 Đặc điểm thạch học khoáng vật: Thành phần thạch học của pha 1 phức hệ Hải Vân bao gồm các đá granit biotit, granit biotit chứa muscovit (apogranit):- Granit biotit: Thành tạo này phổ biến ở pha 1 của phức hệ, đá có cấu tạo khối, đôi khi có cấu tạo định hướng yếu, kiến trúc nửa tự hình. Thành phần khoáng vật chủ yếu gồm: plagiocla: 25÷35%, felspat kali: 29÷40%, thạch anh: 25÷31%, biotit: 5÷11%, muscovit 1; chỉ số bảo hòa nhôm ASI là 1,12. Ngoài ra, thành phần theo CIPW cho thấy các đá của phức hệ phổ biến là corinđon >1%, thành phần (số hiệu) plagioclas là N0: 21,69 oligoclas. 2.5 Nguồn gốc và điều kiện thành tạo: Granitoid phức hệ Hải Vân là sản phẩm rất đặc trưng của granit được thành tạo chủ yếu do nóng chảy vỏ trầm tích biến chất thành phần tương đối đồng nhất, chúng còn bị biến đổi sau magma không đều: Microclin hoá, greizen hoá. 2.6 Khoáng sản liên quan: Trong phạm vi ngiên cứu khoáng sản liên quan với phức hệ là vật liệu xây dựng. 2.7 Cơ sở định tuổi: Vậy tuổi của phức hệ chủ yếu dựa vào các quan hệ địa chất của chúng và sự liên hệ so sánh với tuổi của khối chuẩn Hải Vân (Huỳnh Trung, 1980) cho phép xếp tuổi của phức hệ vào Trias sớm - giữa (T1-2). 3. Phức hệ Vân Canh (gT2 vc) 3.1 Đặc điểm địa chất: Hiện nay các xâm nhập trong vùng được liên hệ đối sánh với phức hệ Vân Canh lộ ra rất hạn chế ở Hồ Vĩnh Sơn với diện tích khoảng 0,3km2. Tại đây chỉ thấy có mặt 1 pha xâm nhập và pha đá mạch.Pha 2: granit, granosyenit hạt nhỏ.Pha đá mạch: granit aplit, pegmatit.3.2 Đặc điểm thạch học khoáng vật: - Pha 2: Granit biotit hạt nhỏ sáng màu Thường phổ biến trong pha 2 của phức hệ, đá có cấu tạo khối, kiến trúc hạt nhỏ, nửa tự hình. Thành phần khoáng vật chủ yếu gồm: plagioclas: 30,35%, felspat kali: 31,38%, thạch anh: 27,32%; biotit: 0,5%; các khoáng vật phụ: magnetit 1; chỉ số bảo hòa nhôm ASI là 1,01; số hiệu plagioclas N0: 14,8 oligoclas. 3.6 Khoáng sản liên quan: Khoáng sản liên quan với granitoid phức hệ Vân Canh có khả năng là fluorit và sulfur- đa kim. 3.7 Cơ sở định tuổi: Tuổi của phức hệ được gỉa định là Trias giữa (T2) dựa chủ yếu vào các quan hệ địa chất của chúng và tuổi đồng vị phóng xạ mẫu J15306/1 là 234tr.n (theo biotit trong granit) bằng phương pháp K-Ar do Huỳnh Trung thu thập tại đèo An Khê (phía tây nam Thủy điện Vĩnh Sơn). Ngoài ra tuổi của phức hệ còn được liên hệ so sánh với tuổi của khối chuẩn Vân Canh (Huỳnh Trung, 1980).III - Kiến tạo1. Các phức hệ tổ hợp thạch kiến tạoCác tài liệu địa tầng, magma, biến chất có được cho đến thời điểm hiện tại cho phép phân chia các thành tạo địa chất của vùng nghiên cứu thuộc các phức hệ và tổ hợp thạch kiến tạo như sau:1.1 Phức hệ móng Akei-Paleoproterozoi, thành hệ lục nguyên-carbonat:Thuộc kiểu thành hệ này là các đá biến chất của hệ tầng Đăc Lô, kết quả nghiên cứu thạch hóa bước đầu cho phép khôi phục thành phần nguyên thủy của các thành tạo này là các trầm tích lục nguyên carbonat bị biến chất. Bề dày của phức hệ khoảng 1000 - 1600m.1.2 Tổ hợp thạch kiến tạo rìa lục địa tích cực tuổi Pecmi, thành hệ granit vôi- kiềm: Thuộc kiểu thành hệ này là các thành tạo của phức hệ Bến Giằng, kết quả nghiên cứu thạch hóa bước đầu cho thấy các thành tạo của phức hệ chủ yếu rơi vào trường granit cung núi lửa. 1.3 Tổ hợp thạch kiến tạo va mảng tuổi Triat sớm-giữa, thành hệ granit:Thuộc kiểu thành hệ này là các đá của phức hệ Hải Vân, kết quả nghiên cứu thạch hóa và nguyên tố vết bước đầu cho thấy granitoid phức hệ Hải Vân là sản phẩm nóng chảy vỏ trầm tích gần gũi với kiểu granit đồng va chạm.1.4 Tổ hợp thạch kiến tạo sau va mảng tuổi Triat giữa, thành hệ granit á kiềm: Thuộc kiểu thành hệ này là các đá của phức hệ Vân Canh, kết quả nghiên cứu thạch hóa và nguyên tố vết cho thấy các đá phức hệ Vân Canh có nguồn manti gần gũi với granit sau va chạm mảng.1.5 Tổ hợp thạch kiến tạo nâng vòm khối tảng do ép trồi tuổi Neogen thành hệ phun trào bazan, trầm tích lục nguyên gắn kết yếu:Tham gia vào tổ hợp thạch kiến tạo này có các thành tạo trầm tích phun trào của hệ tầng Di Linh, các thành tạo trầm tích lục nguyên của hệ tầng Kon Tum và lớp phủ đá bazan tuổi Pliocen, kết quả nghiên cứu thạch hóa và nguyên tố vết cho thấy các đá có đặc trưng thạch địa hóa là tholerit, ít hơn là kiềm vôi nguồn manti gần gũi với bazan Rift lục địa. 2. Đứt gãyĐứt gãy Sông Côn: Đứt gãy phương TB-ĐN kéo dài khoảng 30km từ Vĩnh Sơn đến Kon Giong gần như trùng với dòng chảy của Sông Côn (đoạn của vùng nghiên cứu có phương TB-ĐN kéo dài khoảng 2,5km ). Phân tích ten xơ ứng suất ghi nhận được 3 pha biến dạng. IV - Địa mạoVùng nghiên cứu thuộc kiến trúc hình thái "Cao nguyên khối tảng với lớp phủ trầm tích phun trào Neogen". Tham gia vào kiến trúc hình thái này gồm các bề mặt nguồn gốc hình thái sau:1. Bề mặt cao nguyên núi lửa dạng vòm tuổi Pliocen muộn (N22)Bề mặt nghiêng thoải (1-30) phát triển trên các thành tạo bazan tuổi Pliocen muộn (ßN22). 2. Bề mặt tích tụ cảnh quan hồ núi lửa tuổi Pliocen sớm (N21)Bề mặt phát triển trên các trầm tích hệ tầng Kon Tum, phân bố chủ yếu ở khu vực Hồ Vĩnh Sơn. 3. Bề mặt cao nguyên bazan phân cắt dạng đồi tuổi Miocen muộn (N13)Bề mặt phát triển trên các đá bazan của hệ tầng Di linh (N13dl), chúng là tập hợp các bề mặt đồi với sườn dốc 5-100, đỉnh dạng vòm. 4. Bề mặt san bằng tuổi Miocen giữa (N12)Bề mặt phát triển trên độ cao 700-950m ở rìa cao nguyên Kon Hà Nừng, bề mặt rộng > 300-500m nghiêng 5-8o, chúng bị chia cắt bởi các hệ thống xâm thực cắt sâu 20-30m. 5. Sườn xâm thực rửa trôi tuổi Neogen-Đệ tứ (N-Q)Sườn phát triển chủ yếu trên các thung lũng sông suối cắt vào đá bazan, độ dốc sườn phổ biến 10-150, ít hơn là 200 cũng có nơi tạo vách dốc đứng. 6. Sườn xâm thực tuổi Neogen-Đệ tứ (N-Q)Sườn phát triển dọc các thung lũng sông suối trong vùng. Đường sườn thẳng và ngắn, sườn phổ biến với độ dốc 20-300, ít hơn là 10-200 và 300. 7. Sườn bóc mòn tổng hợp tuổi Neogen (N)Phân bố ở khối núi sót (N.ConSrút), sườn dốc 20-300, quá trình sườn chủ yếu xâm thực bóc mòn theo khe rãnh ở phần thấp, có trượt lở ở phần cao. 8. Sườn kiến tạo xâm thực tuổi Neogen-Đệ tứ (N-Q)Sườn phát triển dọc 2 bên sườn các thung lũng sông Côn, chênh cao bề mặt 250,600m, đường sườn thẳng hoặc hơi lõm, độ dốc sườn phổ biến 30,400 ít hơn là 20,300, đôi chỗ tạo vách đứng.
PHẦN II: CHUYÊN ĐỀ"Đặc điểm thạch học-thạch địa hoá các thành tạo phun trào mafic-trung tính tuổi Kainozoi vùng Vĩnh Sơn - Bình Định"
CHƯƠNG IVĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT
Các thành tạo trầm tích phun trào bazantoid vùng Vĩnh Sơn chiếm diện tích khoảng 50 km2 phân bố ở phía ĐN cao nguyên Kon Hà Nừng. Chúng được phân chia thành 3 phần như sau:1. Phần dưới: Các thành tạo phun trào bazantoid (tập Vĩnh Sơn 1) xen các thấu kính trầm tích lục nguyên, chúng được liên hệ so sánh ngang với hệ tầng Di Linh (N13dl). Dày 50÷70m.2. Phần giữa: Các thành tạo trầm tích lục nguyên, chúng được liên hệ so sánh ngang với các trầm tích hệ tầng Kon Tum (N2kt). Dày 10m.3. Phần trên (tập Vĩnh Sơn 2): Các thành tạo phun trào bazantoid tuổi Pliocen muộn ( N22). Dày 20÷30m. Ngoài ra trong trường phân bố các thành tạo này gặp các đai mạch (?) bazan kích thước nhỏ xuyên cắt các đá bazantoid.I - Thành tạo bazantoid tập Vĩnh Sơn 1 Chúng là các đá bazantoid này rất giàu ban tinh màu xám đen, kiến trúc porphyr, nền kiến trúc cành tuyết (các que plagioclas sắp xếp dạng cành tuyết) và kiến trúc ophit, đá có cấu tạo đặc sít và lỗ rỗng. Trong thành phần của của chúng còn quan sát trong lát mỏng còn gặp các thể tu(?) nhỏ gabrodiabas. Bề dày mặt cắt ~50m.II - Thành tạo bazantoid tập Vĩnh Sơn 2Thành phần thạch học gồm: bazan có olivin màu xám đen, xám tro; kiến trúc vi porphyr là chủ yếu, ít hơn là ophit với nền kiến trúc gian phiến và ít hơn là kiến trúc hialopilit. Đá có cấu tạo đặc sít-lỗ rỗng là chủ yếu và ít hơn là cấu tạo hạnh nhân. III - Thành tạo mạch(?) bazan Trong phạm vi nghiên cứu còn gặp các thể đai mạch bazan xuyên cắt các đá bazantoid tập Vĩnh Sơn 2, mạch có bề rộng từ 0,3 đến 1m phát triển không liên tục theo phương TB-ĐN với chiều dài quan sát được từ 1 đến 2 mét cho tới hàng chục mét. Thành phần thạch học chủ yếu là bazan đặc sít màu xám đen, có ít lỗ rỗng được lấp đầy bởi khoáng vật thứ sinh.
CHƯƠNG VĐẶC ĐIỂM THẠCH HỌC-KHOÁNG VẬT
I - Đặc điểm thạch học-khoáng vật thành tạo bazantoid tập Vĩnh Sơn 1 Các thành tạo bazantoid tập Vĩnh Sơn 1 có thành phần thạch học là: Các đá bazan giàu ban tinh màu xám đen đến xám tro, cấu tạo lỗ rỗng và đặc sít, kiến trúc ban trạng với nền kiến trúc cành tuyết dạng tỏa tia hoặc song song đặc trưng "bazan cành tuyết", đôi chỗ trong mẫu đá có kiến trúc ophit. Ngoài ra trong thành phần còn gặp thể tù (?) gabrodiabas. 1. Đặc điểm khoáng vật đá bazan cành tuyết1.1 Các khoáng vật ban tinh:15,35% trong đó plagioclas: 15,35%, Olivin: 8,30%, Pyroxen xiên đơn:0,5%, Pyroxen thoi 0,7%. - Plagioclas có dạng tấm ngắn hoặc lăng trụ kéo dài, kích thước thay đổi từ (0,2 x 0,3)mm tới (0,5 x 1,5)mm. Thành phần của plagioclas No=55-57 labrado.- Olivin có dạng hạt 6 cạnh hoặc lăng trụ ngắn, kích thước thay đổi từ (0,16 x 0,32)mm tới (0,5 x 0,8)mm phân bố rải rác trong đá, đôi khi tập trung thành cụm đám ban tinh. - Pyroxen xiên đơn có dạng tấm ngắn hoặc lăng trụ kích thước từ (0,2 x 0,6)mm tới (0,5x1)mm, phân bố rải rác trong đá, đôi khi tập trung thành cụm ban tinh. Pyroxen tắt xiên với góc tắt C^Ng'=40-42o.- Pyroxen thoi có dạng tấm ngắn hoặc lăng trụ ngắn với kích thước từ (0,3 x 0,3)mm tới (0,6 x1)mm phân bố rải rác trong đá. 1.2 Các khoáng vật nền: 85,65% trong đó Plagioclas: 40,70%, Olivin: 5,10%, Pyroxen xiên đơn: 5,30%, Pyroxen thoi 5,10%, thuỷ tinh: 10,20%, cacbonat: 0,5%, xotxurit: 0,2%, quặng: 1,3%. - Plagioclas có dạng vi lăng trụ khá tự hình sắp xếp lộn xộn trong đá, đôi khi có dạng cành tuyết tỏa tia kiểu bông lúa, một số khảm lên các hạt olivin kém tự hình tạo kiến trúc ophit. - Olivin có dạng vi hạt đẳng thước phân bố rải rác, một số hạt bị biến đổi thứ sinh tạo clorit hoá ở phần rìa. - Pyroxen xiên đơn là những hạt tha hình còn tươi, tắt xiên với góc tắt C^Ng=42-45o, chúng phân bố vào các khoảng trống giữa các vi tinh pla