Đề tài Định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT

Định hướng nghề nghiệp của học sinh Trung học phổ thông (Khảo sát một số trường trên địa bàn Hà Nội) LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nghề nghiệp luôn được coi là 1 trong nhiều yếu tố quan trọng quyết định tương lai của mỗi con người. Vì thế, lựa chọn cho mình 1 ngành nghề phù hợp là vấn đề được nhiều bạn trẻ quan tâm, đặc biệt là học sinh trung học phổ thông (THPT). Trong xã hội hiện nay, học sinh THPT có rất nhiều lựa chon sau khi tốt nghiệp: học tiếp ĐH, CĐ, học nghề , du học, đi làm... Vậy họ sẽ lựa chọn như thế nào? Trong quá trình lựa chọn ngành, nghề, đã xuất hiện nhiều yếu tố tác động (bản thân, gia đình, bạn bè...) cùng với các mâu thuẫn nảy sinh (có người chọn đúng ngành nghề phù hợp với bản thân nhưng lại có người không tìm đúng ngành nghề nên không thể phát huy hết năng lực bản thân, hay có người chọn ngành nghề không theo mong muốn bản thân mà lựa chọn theo ý kiến người khác, gây ra tính bị động trong việc lựa chọn...); tất cả những vấn đề đã nêu trên khiến chúng tôi quyết định tiến hành đề tài : “ Định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT”. Từ đó, tìm ra xu thế chung của giới trẻ hiện nay (cụ thể là học sinh THPT) trong định hướng việc làm nghề nghiệp của họ. 2. Ý nghĩa của đề tài *Ý nghĩa lý luận: Đề tài “Định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT” mong muốn tìm ra những yếu tố chi phối, tác động tới lựa chọn của học sinh THPT. Từ đó, khái quát và tìm hiểu xu thế chung của giới trẻ trong việc lựa chọn ngành nghề của họ. Bên cạnh đó, đề tài còn mong muốn tìm hiểu nhận thức của học sinh về nghề nghiệp mà mình lựa chọn và muốn có được trong tương lai, nguyên nhân dẫn tới sự nhận thức đó. Từ đó, có thể đưa ra cho học sinh THPT những biện pháp có khả năng hữu ích, giúp họ định hướng cho bản thân trong việc lựa chọn những việc làm nghề nghiệp thích hợp. Trong đề tài này, chúng tôi có sử dụng 1 số lý thuyết xã hội học như lý thuyết cơ cấu - chức năng (T. Parsons), lý thuyết tương tác biểu trưng ( G. Mead). Qua điều tra thực tế, chúng tôi muốn kiểm nghiệm, bổ sung và hoàn chỉnh thêm các kiến thức xẫ hội học đã có. Đồng thời, chúng tôi cũng mong muốn tìm ra được những nét quy luật mới, góp phần làm phong phú thêm cho hệ thống lý luận xã hội học. * Ý nghĩa thực tiễn: Qua đề tài, chúng tôi muốn làm rõ thực trạng chọn ngành nghề trong tương lai của học sinh THPT trên địa bàn Hà Nội. Thông qua đó chỉ ra những điều bất cập, những vấn đề còn tồn tại, còn chưa phù hợp trong xu hướng lựa chọn của họ. Ngoài ra, đề tài còn làm rõ nguyên nhân, các yếu tố ảnh hưởng tới sự lựa chọn nghề nghiệp của học sinh. Từ đó, đưa ra những giải pháp mang tính thực tiễn giúp cho các nhà quản lý có thêm những cơ sở khoa học, để hoạch định chính sách cho phù hợp hơn với thực tế, đặc biệt là những chính sách GD - ĐT. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu: - Nghiên cứu về định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT; - Giúp học sinh có cái nhìn đúng đắn hơn về dự định nghề nghiệp trong tương lai của mình; - Tìm ra xu hướng chính, ở học sinh THPT nói riêng và ở giới trẻ nói chung, trong lựa chọn việc làm nghề nghiệp của họ. * Nhiệm vụ nghiên cứu: - Lựa chọn và vận dụng một số lý thuyết xã hội học (thuyết tương tác biểu trưng, thuyết cơ cấu - chức năng) để làm rõ định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT. - Tiến hành khảo sát (phỏng vấn sâu và phỏng vấn bằng bảng hỏi) một số nhóm học sinh THPT để có dữ liệu thực tế phục vụ cho đề tài nghiên cứu. - Phân tích dữ liệu, tìm ra những yếu tố tác động đến lựa chọn của học sinh THPT. Từ đó, đưa ra những kết quả có tính thuyết phục, đáp ứng mục tiêu của đề tài. 4. Đối tượng, phạm vi, khách thể nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứư: Định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT. * Phạm vi nghiên cứu: - Không gian nghiên cứu: Tiến hành nghiên cứu trên địa bàn Hà Nội cụ thể là 3 trường THPT : Việt Đức, Trần Phú và Amsterdam. - Thời gian nghiên cứư: Cuối tháng 2 đến cuối tháng 3. * Khách thể nghiên cứu: Học sinh của 3 trường THPT : Việt Đức, Trần Phú và Amsterdam 5. Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp phân tích tài liệu: Chúng tôi đã tiến hành thu thập tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau: các bài báo, các đề tài nghiên cứu, khoá luận tốt nghiệp được đánh giá cao và những tài liệu khác có liên quan đến vấn đề này nhằm đưa ra những thông tin cần thiết phục vụ nghiên cứu. * Phương pháp phỏng vấn bằng bảng hỏi: Bảng hỏi được xây dựng 1 cách logic, có nguyên tắc dựa theo nội dung của đề tài nhằm thu nhận các thông tin đáp ứng yêu cầu đề tài. * Phương pháp phỏng vấn sâu: Phương pháp này được thực hiện ở 1 số cá nhân nhằm thu thập thêm thông tin và kiểm tra tính xác thực của bảng hỏi. 6. Giả thuyết nghiên cứu - Định hướng của học sinh THPT là thiếu cơ sở chắc chắn do thiéu thông tin về các trường, ngành nghề mà mình lựa chọn. - Việc phần đông học sinh THPT nộp đơn thi vào CĐ-ĐH phải chăng là có sự sai lệch trong quan niệm, cách thức nhìn nhận xã hội? Việc thi vào CĐ-ĐH liệu có phải là con đường duy nhất của học sinh THPT sau khi tốt nghiệp? CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI I. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu Lao động, việc làm và nghề nghiệp là một vấn đề được rất nhiều nhà khoa học quan tâm ngiên cứu. Mặt khác, khi nghiên cứu vấn đề này, các tác giả thường hay đặt mục tiêu tìm hiểu về định hướng nghề nghiệp, về những dự định việc làm nghề nghiệp, và nói chung, về hiện trạng lao động - việc làm - nghề nghiệp xã hội của giới trẻ. Trên bình diện định hướng việc làm nghề nghiệp ở thanh niên, nhiều tác giả đặc biệt quan tâm tới đối tượng là những học sinh sắp kết thúc trường THPT. Các tác giả thường nhấn mạnh giá trị việc làm, bên cạnh nhiều giá trị khác của xã hội mà thanh niên cần hướng tới, hay những yếu tố khác như nơi làm việc, cơ quan, khu vực làm việc... Tuy nhiên, đề tài của chúng tôi khi thực hiện trên địa bàn Hà Nội muốn tìm ra những điểm mới trong nhận thức, xu thế của học sinh THPT sau khi tốt nghiệp trước sự thay đổi của nền kinh tế đất nước cùng với những yếu tố khác như : khoa học kĩ thuật, thông tin đại chúng đã tác động tới nhận thức, tư duy của học sinh như thế nào? Từ đó, đưa ra sự thay đổi lớn nhất là trong tư duy, nhận thức cuả học sinh THPT đối với xã hội và suy nghĩ của họ về công việc của mình trong tương lai . II. Các khái niệm và lý thuyết liên quan 1. Các khái niệm - Nghề nghiệp: Nghề nghiệp hay hoạt động nghề nghiệp được hiểu là hoạt động phục vụ cho cơ sở tồn tại và hướng vào việc kiếm sống, việc này phải làm miệt mài, lâu dài và để hoàn thành cần có kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm (trình độ chuyên môn) theo tổ hợp đặc biệt. - Xã hội học nghề nghiệp: Không thể không có một ngành xã hội học nghề nghiệp độc lập. Nó đề cập tới rất nhiều cách đặt vấn đề mà theo đó phân tích các lĩnh vực khác nhau: nghề nghiệp đào tạo nghề, hoạt động nghề nghiệp, vị thế nghề nghiệp và không có sự kiêng kỵ “ lĩnh vực đối tượng” - Phân giới: Tâm lý học nghề nghiệp: vấn đề thích hợp và sở thích với việc đào tạo và hoạt động trong ngành nghề hoặc lĩnh vực nghề nghiệp nhất định (tư vấn nghề gnhiệp, tư vấn lao động), nghiên cứucác điều kiện chỗ làm việc và đặc trưng hoạt động nghề nghiệp, giáo dục học nghề nghiệp: vấn đề truyền thụ năng lực, kỹ năng và kiến thức đặc trưng nghề nghiệp, mở rộng nghề nghiệp trong giáo dục chủ ý và chức năng trong khi đang học nghề. - Tương lai - phát triển - các vấn đề của ngành: Đã có thảo luận rằng nghề nghiệp đã mất chức năng của nó là tạo cho con người ý nghĩa cuộc sống của mình. Nhiều người vẫn tiếp tục hỏi về sự phát triển của các nghề dù là họ đang ở “ngưỡng thứ nhất” khi chuyển tiếp từ phổ thông. họ muốn quyết định học một nghề có triển vọng tương lai hoặc họ đã học nghề xong và đang ở “ngưỡng thứ hai” và họ đã không tìm được việc làm trong nghề đã học. Những người này và tất cả những người liên quan đến tư vấn cha mẹ, giáo viên dạy nghề, nhà tư vấn nghề nghiệp, nhà tư vấn lao động và người giới thiệu việc làm vẫn hỏi về tương lai của nghề nghiệp. 2. Các lý thuyết 2.1. Thuyết cơ cấu chức năng của Parsons Theo Parsons, xã hội là một chỉnh thể, hệ thống bao gồm nhiều tiểu hệ thống có quan hệ chặt chẽvới nhau. Trong hệ thống xã hội, hệ thống hành vi được coi là nền tảng, cơ sở, nhờ nó mà con ngừơi có khả năng thích ứng với môi trường xung quanh. Vận dụng lý thuyết này, chúng tôi muốn tìm hiểu hành vi lựa chọn nghề nghiệp của học sinh THPT cùng với những tác động của nhiều yếu tố khác : gia đình, bạn bè, giới tính... đến sự lựa chọn này. 2.2. Lý thuyết tương tác biểu trưng Người đại diện là G. Mead. Các tác giả đi theo thuyết này cho rằng xã hội bao gồm nhiều nhóm nhỏ với những vai trò cá nhân. Vận dụng lý thuyết này, chúng tôi xem xét hành vi lựa chọn nghề nghiệp của học sinh THPT như biểu hiện của hành động xã hội có ý thức. Từ đó, dẫn tới nhận thức về vấn đề nghề nghiệp - việc làm của học sinh THPT. CHƯƠNG II : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU I. Tổng quan địa bàn nghiên cứu Hà Nội được coi là trung tâm kinh tế, văn hoá, chính trị của cả nước. Vì thế, tại đay là địa bàn tập trung một số lương lớn các trương THPT. Cả thành phố hiện nay có 134 trường vơi 182.477 học sinh. Chúng tôi tiến hành nghiên cứu ở 3 trường: Việt Đức, Trần Phú ở quận Hoàn Kiếm và Amsterdam ở quận Đống Đa. Trường Trần Phú là một trường THPT có bề dày lịch sử đáng kể ở Hà Nội. Đây chính là trường THPT Hoàn Kiếm hay, xa hơn nữa, là trường Anbe Saro. Hiện tại, trường có khoảng 2000 học sinh, mỗi khối 10,11,12 có khoảng 15 lớp, trong đó có 2 lớp chuyên ban A và 2 lớp chuyên ban D. Trong quá trình hoạt động, trưòng đã đạt nhiều thành tích cao về học tập cũng như các hoạt động phong phú khác. Cùng nằm trong một quận với trường Trần Phú là THPT Việt Đức. Đây cũng được coi là trường điểm của quận trong mọi hoạt động, phong trào. Mỗi khối của trường có khoảng 20 lớp. Thầy và trò trường Việt Đức luôn dành nhiều thứ hạng cao trong học tập và các hoạt động ngoại khoá khác của quận nói riêng và thành phố nói chung. Trường THPT Amsterdam là một trong nhiều trường chuyên có uy tín của thành phố.Trường có nhiều lớp chuyên như : Anh, Toán, Văn, Tin, Lý, Hoá, Sinh... Trong những năm qua , trường có nhiếu thành tích xuất sắc trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế. Có thể, mẫu lựa chọn của chúng tôi là chưa thực sự đầy đủ về tính đại diện, nhưng chúng tôi đã tiến hành ở các lớp khác nhau: lớp chuyên, lớp chọn và cả lớp thường. II. Thực trạng lựa chọn nghề nghiệp của học sinh THPT Phân tích dữ liệu điều tra bằng bảng hỏi tại 3 trường THPT : Việt Đức, Trần Phú và Amsterdam, chúng tôi thu được những kết quả như sau: 1. Lựa chọn của học sinh THPT sau khi tốt nghiệp Qua điều tra thấy rằng, tỷ lệ học sinh dự định sẽ thi ĐH, CĐ sau khi tốt nghiệp THPT chiếm tỷ lệ khá cao (78,32%). Thực tế cho thấy rằng ở Hà Nội hiện nay, những gia đình khá giả ,có điều kiện thường đầu tư cho con em đi học tiếp ở nước ngoài sau khi tốt nghiệp THPT. Và có thể nói đây là một trong những con đường tốt nhất để con em họ có được những ngành nghề vững vàng, ổn định trong tương lai. Do đó số học sinh dự định đi du học chiếm tỷ lệ không nhỏ (9,09%). Trong khi đó, 1 số ít học sinh khác thay cho dự định sẽ chọn ngành nghề cho mình thông qua các trường ĐH, CĐ thì lại quyết tâm đi làm ngay sau khi tốt nghiệp. Số này chiếm 2,79%. Bảng 1. Lựa chọn của học sinh THPT sau khi tốt nghiệp (nguồn: tự điều tra) Học ĐH  Đi du học  Đi làm  Học nghề  Chưa rõ  Phương án khác   78,32%  9,09%  2,79%  0,72%  4,19%  4,89%   Qua đây, chúng ta có thể thấy rằng trong định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT, việc thi vào ĐH, CĐ không phải là con đuờng duy nhất để họ có được 1 ngành nghề tốt như mong đợi. Thế hệ trẻ ngày nay đã linh hoạt hơn trong việc chọn ngành, chọn nghề. Họ biết lựa chọn cho mình 1 hướng đi phù hợp với hoàn cảnh, khả năng của bản thân, gia đình và xã hội. Bên cạnh đó cũng có 1 số ít học sinh dự định học nghề sau khi tốt nghiệp (0,92%); hay có 4,19% các em vẫn chưa xác định rõ ràng nghề nghiệp trong tương lai của mình. Tuy nhiên không phải tất cả học sinh THPT đều chọn những dự định trên, họ còn có những phương án khác như: thi ĐH nếu trượt thì đi du học, lấy vợ,lấy chồng, buôn bán nhỏ... 2. Xu hướng kỳ thi tuyển sinh ĐH, CĐ năm nay Theo số liệu của chúng tôi sau khi điều tra được thì có 88,82% học sinh THPT sẽ theo học các lớp ôn, luyện thi. Thực ra, đây cũng là 1 thực tế rất phổ biến trong giới học sinh hiện nay, đặc biệt là học sinh lớp 12. Bởi tâm lý chung của các sĩ tử cuối cấp cho rằng đi ôn thi ĐH thì an tâm hơn, các thầy cô luyện thi lâu năm sẽ cung cấp nhiều hơn, đầy đủ hơn kiến thức và cách làm bài. Do đó theo họ thì họ có thể yên tâm hơn khi vào phòng thi vì đã được học ôn nhiều dạng, nhiều bài. Bên cạnh đó, số học sinh không đi ôn tại các lớp luyện thi là 11,18% cao hơn mọi năm. Số học sinh này lựa chọn như vậy là có nhiều lý do khác nhau: Bảng 2. Những lý do khiến học sinh THPT không đi ôn tại các lớp luyện thi Không thi  31,25%   Gia đình không có điều kiện  12,5%   Tự ôn  25%   Không có thời gian  12,5%   Học nhiều quá  25%   Phương án khác  12,5%   Chiếm số lượng cao nhất là những học sinh không thi ĐH, CĐ (31,25%) nên họ không đi ôn thi. Có thể sau khi tốt nghiệp THPT, số học sinh này sẽ đi làm, học nghề hay có những lựa chọn khác cho bản thân. Một số khác không ôn luyện thi vì gia đình không có điều kiện cho học theo học các lớp đó. Số học sinh này chiếm tỷ lệ 12,5% trong tổng số học sinh không đi ôn thi. Theo điều tra của chúng tôi thì có 1 số lưọng học sinh không đi ôn là do không có đủ thời gian (12,5%). Tuy nhiên, bên cạnh đó có 25% học sinh tự ôn ở nhà. Với những thay đổi như hiện nay của Bộ GD- ĐT, như việc thay đổi cách ra đề thi khi đề chỉ tập trung vào chương trình cơ bản của sách giáo khoa thì việc 1 số lượng không nhỏ các em ở nhà tự ôn là 1 điều đáng mừng. Điều đó chứng tỏ các em đã sắp xếp được thời gian học hợp lý và hoàn toàn tin tưởng vào khả năng, năng lực của mình. Ngoài ra còn có số học sinh chọn phương án khác . Trong đó có 12,5 % dự định đi du học và 6,25% không đến lớp ôn luyện vì cho rằng như thế thì học nhiều quá. Cũng theo điều tra của chúng tôi về sụ lựa chọn khối thi thì: Đứng đầu về tỷ lệ lựa chọn là khối D (37,76%). Đây cũng là điều dễ hiểu vì ở Hà Nội hiện nay, ngoại ngữ đang dần trở thành 1 môn học quan trọng trong nhà trường phổ thông cũng như trong cuộc sống sau này của mỗi con người. Thêm nữa, học 3 môn Toán - Văn - Anh sẽ là toàn diện hơn cả. Điều này sẽ tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho học sinh khối D so với các khối khác. Đứng thứ hai về tỷ lệ lựa chon là khối A (29,37%) tiếp theo là khối C (4,19%), khối B (3,49). Điều bất ngờ là theo kết quả điều tra có 18,2 % học sinh chọn 2 khối. Đúng là khi thi 2 khối thì cơ may đỗ ĐH sẽ được nhân đôi vì thế những học sinh có năng khiếu về nhiều môn học, thuộc các khối khác nhau đã quyết định ôn cả 2 khối. Ví dụ như có rất nhiều học sinh hiện nay chọn 2 khối là :khối A&khối B hay khối A&khốiD. Ngoài ra, có 6,99% học sinh là thi khối khác, chứng tỏ xu thế chọn khối thi của học sinh THPT cũng rất đa dạng. Bảng 3. Lựa chọn khối thi của học sinh THPT Khối A  Khối B  Khối C  Khối D  2 khối  Khối khác   29,37%  3,49%  4,19%  37,76%  18,2%  6,99%   Cũng qua nghiên cứu, chúng tôi được biết có 75,36% số lượng học sinh được hỏi, trả lời là “đã lựa chọn đựơc” trường thi. Với việc đã lựa chọn được trường thi, học sinh sẽ xác định được hướng đi, cách học phù hợp, từ đó học sinh sẽ chủ động và tự tin hơn trong cách học và cả trong khi đi thi. Bên cạnh đó có 24,64 % chưa lựa chon được trường thi của mình. Những học sinh này dễ lâm vào thế bị động trong cách học nhưng cũng có thể vì họ chưa chọn được khối thi, ngành thi phù hợp với bản thân. Trong khi điều tra, khi đựơc hỏi là những thay đổi của Bộ GD - ĐT liệu có ảnh hưởng đến lựa chọn của học sinh thì chúng tôi đã nhận được kết quả như sau: Bảng 4. Những thay đổi của Bộ GD - ĐT có ảnh hưởng đến lựa chọn của học sinh Có thay đổi  Không thay đổi  Không có ý kiến   19,58%  79,02%  1,4%   Với con số là 79,2% số lượng học sinh không có thay đổi gì trước những thay đổi của Bộ GD - ĐTthì đây quả là điều đáng mừng vì chứng tỏ những em này đã định hướng rõ ràng nghề nghiệp cho mình cũng như chuẩn bị khá đầy đủ cho kỳ thi ĐH, CĐ. Còn 19,58% học sinh là có bị ảnh hưởng. Có thể là các em chưa tự tin vào năng lực của bản thân. Chính vì thế mà những thay đổi trong cơ chế thi đã ảnh hưởng và tác động ở một mức độ nhất định đến những học sinh đó. Khi những thay đổi trong cơ chế thi dẫn đến những thay đổi trong điểm sàn xét tuyển thì khả năng đỗ ĐH, CĐ sẽ không còn đễ dàng nữa. Vì thế, họ cần phải cập nhật thêm thông tin. Còn lại, 1,4% số học sinh không có ý kiến về vấn đề này có thể đối với các em thì năng lực bản thân mình là chính. Nếu thực sự giỏi thì dù Bộ có thay đổi thế nào, các em vẫn có đủ sự tự tin khi tham gia kỳ thi ĐH, CĐ. 3. Các ngành nghề được lựa chọn và các yếu tố tác động đến sự lựa chon đó Theo kết quả điều tra của chúng tôi thì hiện nay có 5 ngành nghề được lựa chọn cao nhất là: Bảng 5. Những ngành nghề được học sinh THPT lựa chọn nhiều nhất Không biết  40,56%   Kinh tế, thương mại, tài chính  25,87%   Nhiều ngành  9,09%   Khoa học xã hội  6,99%   Y tế  4,89%   Ngành khác  12,6%   Hiện nay, học sinh THPT lựa chọn nghề nghiệp theo xu hướng phát triển của xã hội. Thế nhưng, có một bộ phận học sinh vẫn chưa xác định được ngành nghề của mình (40,56%). Vậy nguyên nhân là do đâu? Chúng ta cần nhìn lại công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông. Thông qua những buổi học nghề, những buổi nói chuyện, hướng dẫn của thầy cô trong vấn đề nghề nghiệp sẽ giúp học sinh biết được khả năng, năng lực của mình phù hợp với ngành nghề nào? Thế nhưng giáo dục thế nào để các em tiếp thu , hứng thú thì không phải là đơn giản. Việc giáo dục hướng nghiệp giờ đây không phải là vấn đề của riêng ngành giáo dục mà là vấn đề chung của toàn xã hội bởi học sinh THPT chính là nguồn nhân lực quan trọng của sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên bên cạnh một số lượng lớn học sinh không biết lựa chọn ngành nghề nào, còn lại các em cũng đã xác định được ngành nghề của mình. Cao nhất vẫn là các ngành kinh tế, thương mại, tài chính (25,87%), rồi đến khoa học xã hội (9,09%), y tế (4,89%), khoa học tự nhiên, sư phạm, kiến trúc, nghệthuật...(12,6%). Khi được hỏi, nhiều em tuy đã xác định được một số ngành nghề nhưng còn phân vân chưa chọn chính xác ngành nghề nào. Con số này không phải là nhỏ (9,09%). Trong điều tra của chúng tôi, giới tính cũng là một yếu tố tác động đến việc lựa chọn ngành nghề của học sinh THPT. Ví như : những ngành liên quan đến khoa học tự nhiên, kỹ thụât, xây dựng...thường có xu hướng nhiều nam học sinh lựa chọn hơn là nữ; hay những ngành khoa học xã hội tuy có nam nhưng số lượng không phải là nhiều nếu không muốn nói là quá ít. Tuy nhiên cũng có những ngành thì tỷ lệ nam nữ là tương xứng như những ngành liên quan đến kinh tế, thương mại, tài chính... Theo thông tin chúng tôi điều tra thì có không ít nguyên nhân tác động đến sự lựa chọn của học sinh THPT. Như một em học sinh đã nói “ Học kinh tế là sở thích của em. Nó phổ biến, dễ kiếm tiền, phù hợp với con gái. Công việc này cũng dễ xin việc”. Theo số liệu thống kê thì: Bảng 6. Những tác động đến sự lựa chọn của học sinh THPT Định hướng hứng thú bản thân  48,95%   Mong muốn của cha mẹ  8,38%   Tác động của bạn bè, người quen, thông tin đại chúng  2,79%   Đã có sẵn đầu ra  3,49%   Do không có điều kiện học tiếp nên đi làm  0,69%   Nhiều nguyên nhân  35,7%   Như vậy, đa số học sinh đều lựa chọn theo phương án định hướng hứng thú bản thân (48,95%). Con số này cho thấy các em đã tự lập hơn trong việc lựa chon ngành nghề của mình. Cùng với việc lựa chọn theo sở thích,hứng thú, các em đã nhận thức rõvề khả năng, năng lực của bản thân. Bên cạnh nguyên