Đề tài Giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam chi nhánh Bình Thạnh

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 1 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG LỜI CẢM ƠN ------ Là sinh viên, cái tuổi lớn mà chƣa lớn. Thời gian trôi thật nhanh với những thay đổi trong nhận thức từng tháng, từng ngày. Năm tƣ đến thật vội vàng cùng những bịn rịn chia tay trƣờng lớp, những bộn bề lo toan của kỳ thi cuối, rồi thực tập và công việc sau này. Ba tháng, trƣớc khi tiếp xúc thực tế, tôi tự tin nhƣng đã thật bỡ ngỡ khi bắt đầu thời gian học hỏi tại chi nhánh nơi tôi thực tập cũng nhƣ cách viết Khóa luận tốt nghiệp. Chính sự quan tâm và phong cách hƣớng dẫn nhiệt tình của thầy Nguyễn Trung Thông, ngƣời thầy giáo trẻ nhƣng đầy nhiệt huyết đã giúp cho tôi thêm kiến thức và tự tin để thực hiện Khóa luận này. Nhƣ một ngƣời thầy tận tâm, càng nhƣ một ngƣời anh thân thiết, thầy theo sát quá trình thực hiện, luôn sẵn sàng chỉ bảo và tạo điều kiện thuận lợi nhất để tôi có thể thực hiện tốt đề tài của mình. Từ tận đáy lòng, tôi xin đƣợc gởi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới thầy. Chúc thầy luôn thành công trên con đƣờng sự nghiệp và gặp thật nhiều hạnh phúc trong cuộc sống. Ngày đầu tiên còn bao lạ lẫm. Giờ đây, phòng Khách hàng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam chi nhánh Bình Thạnh đã là nơi gần gũi với tôi và những ngƣời bạn cùng thực tập. Mỗi anh chị với mỗi tính cách riêng nhƣng đều thân thiện và nhiệt tình. Thời gian thực tập tại chi nhánh, tôi thật sự đã có thêm những kiến thức thực tế cho Khóa luận và công việc tƣơng lai của mình. Xin cảm ơn tất cả, Cô Lê Huyền Ngọc, Giám đốc Chi nhánh cùng các anh chị trong phòng Khách hàng và tất cả anh chị nhân viên khác tại chi nhánh về thời gian vừa qua. Chân thành chúc anh chị sức khỏe, công tác tốt và Chi nhánh Bình Thạnh ngày càng hoạt động hiệu quả hơn. Tuy vậy, với sự hạn chế về kiến thức chuyên môn và nhiều nguyên nhân khác, quá trình thực hiện còn phát sinh nhiều khó khăn, Khóa luận của tôi hẳn còn nhiều thiếu sót và cần phải đƣợc tiếp tục bổ sung và hoàn thiện. Chính vì vậy, tôi rất mong nhận đƣợc sự cảm thông. Tôi xin chân thành cảm ơn! Sinh viên Võ Thị Hoài Phƣơng KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 2 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP ------ ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. TP. HCM, NgàyThángNăm 2012 Ký tên KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 3 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN ------ ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. TP. HCM, Ngày.Tháng.Năm 2012 Ký tên KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 4 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG MỤC LỤC ------ LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 10 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................... 10 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU ............................................................................. 11 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................................... 11 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................................................................................. 12 5. KẾT CẤU NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ........................................................... 12 6. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................... 12 1.1 Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam .............................. 14 1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển ............................................................... 14 1.1.2 Bộ máy tổ chức và mạng lưới hoạt động .................................................. 15 1.1.3 Các mảng dịch vụ chủ yếu ........................................................................ 17 1.1.4 Đánh giá tổng quát về tình hình hoạt động của Ngân hàng ..................... 17 1.1.5 Phương hướng, nhiệm vụ, định hướng hoạt động trong thời gian tới ...... 22 1.2 Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng Chi nhánh Bình Thạnh ........ 25 1.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Ngoại thương chi nhánh Bình Thạnh ........................................................................................ 25 1.2.2 Sơ đồ tổ chức và chức năng của các phòng ban ...................................... 26 1.2.3 Các mảng dịch vụ chủ yếu ........................................................................ 28 1.2.4 Tình hình hoạt động của chi nhánh trong thời gian qua .......................... 29 1.2.5 Phương hướng, nhiệm vụ, định hướng hoạt động của chi nhánh trong thời gian tới ................................................................................................................ 31 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BÌNH THẠNH . 34 2.1 Tín dụng ngân hàng đối với hoạt động xuất nhập khẩu .................................. 34 2.1.1 Sự cần thiết phát triển hoạt động xuất nhập khẩu .................................... 34 2.1.2 Nhu cầu tài trợ cho xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp ...................... 35 2.1.3 Các nguồn tài trợ cho hoạt động xuất nhập khẩu ..................................... 39 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 5 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG 2.1.4 Tín dụng Ngân hàng đối với hoạt động xuất nhập khẩu ........................... 41 2.1.5 Rủi ro trong tín dụng tài trợ xuất khập khẩu của Ngân hàng ................... 42 2.2 Chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu ................................................................ 43 2.2.1 Khái niệm chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu ........................................ 43 2.2.2 Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng xuất nhập khẩu của Ngân hàng thương mại .......................................................................................................... 45 2.2.3.1 Các nhân tố từ phía ngân hàng ........................................................... 47 2.2.3.2 Các nhân tố từ phía khách hàng ......................................................... 50 2.2.3.3 Các nhân tố khách quan khác ............................................................. 51 2.3 Thực trạng chất lƣợng hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng chi nhánh Bình Thạnh ....................................................... 53 2.3.1 Các hình thức và quy trình tín dụng xuất nhập khẩu ................................ 53 2.3.2 Thực trạng chất lượng hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại chi nhánh trong thời gian vừa qua ...................................................................................... 62 2.4 Đánh giá chất lƣợng hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại chi nhánh ......... 68 2.4.1 Những mặt đạt được .................................................................................. 69 2.4.2 Những hạn chế và nguyên nhân ................................................................ 70 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH BÌNH THẠNH ................................................................. 72 3.1 Phƣơng hƣớng hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu ......................................... 72 3.1.1 Mục tiêu ..................................................................................................... 72 3.1.2 Các mặt hoạt động cụ thể .......................................................................... 72 3.2 Một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng tín dụng tại chi nhánh Ngân hàng Vietcombank Bình Thạnh ................................................................... 74 3.2.1 Đẩy mạnh đa dạng hóa nguồn vốn cho xuất nhập khẩu ........................... 74 3.2.2 Tăng cường công tác tổ chức, đào tạo nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ76 3.2.3 Chính sách tín dụng ................................................................................... 77 3.2.4 Thực hiện nghiêm các biện pháp phòng ngừa rủi ro, hạn chế nợ quá hạn ............................................................................................................................ 81 3.2.5 Hiện đại hóa công nghệ Ngân hàng .......................................................... 82 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 6 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG 3.2.6 Đẩy mạnh các nghiệp vụ dịch vụ hỗ trợ cho hoạt động tín dụng XNK ..... 83 3.3 Một vài kiến nghị ............................................................................................ 84 3.3.1 Đối với nhà nước ....................................................................................... 84 3.3.2 Đối với Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam ................................. 88 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 90 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 7 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG DANH SÁCH CÁC BẢNG BIỂU ------ Bảng Tên bảng Trang 1.1 Tình hình hoạt động kinh doanh của Vietcombank giai đoạn 2008-1011 8 1.2 Tình hình huy động vốn qua các năm của Vietcombank 10 1.3 Tỉ trọng các nhóm nợ qua các năm của Vietcombank 11 1.4 Tình hình huy động vốn qua các năm tại chi nhánh 19 1.5 Tình hình hoạt động tín dụng qua các năm tại chi nhánh 20 1.6 Tình hình cấp tín dụng phân theo đối tƣợng của chi nhánh 21 2.1 Tình hình dƣ nợ giữa xuất khẩu và nhập khẩu tại chi nhánh 53 2.2 Dƣ nợ cho vay tài trợ xuất nhập khẩu tại chi nhánh 54 2.3 Hiệu suất sử dụng vốn vay của chi nhánh 55 2.4 Chỉ tiêu lợi nhuận của chi nhánh 56 2.5 Chỉ tiêu nợ quá hạn của chi nhánh 57 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 8 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG DANH SÁCH CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ------ Hình vẽ Tên hình vẽ Trang 1.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức Vietcombank 7 2.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức Vietcombank Bình Thạnh 16 Đồ thị Tên đồ thị Trang 1.1 Tốc độ tăng trƣởng một số chỉ tiêu của Vietcombank giai đoạn 2009-2011 9 2.1 Hiệu suất sử dụng vốn của chi nhánh giai đoạn 2008-2011 56 2.2 Chỉ tiêu lợi nhuận của chi nhánh giai đoạn 2008-2011 57 2.3 Chỉ tiêu nợ quá hạn của chi nhánh giai đoạn 2008-2011 58 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 9 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ------ “Chi nhánh” : Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam CN Bình Thạnh “Ngân hàng” : Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam CN : Chi nhánh DN : Doanh nghiệp NH : Ngân hàng NHNN : Ngân hàng Nhà nƣớc NHTM : Ngân hàng thƣơng mại NHTW : Ngân Hàng Trung Ƣơng NN : Nhà nƣớc TCT : Tổng công ty TCTD : Tổ chức tín dụng TMCP : Thƣơng mại cổ phần Tr.đ : Triệu đồng TT : Thông tƣ TW : Trung Ƣơng VCB : Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam VCB-Bình Thạnh : Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam CN Bình Thạnh VN : Việt Nam XNK : Xuất nhập khẩu L/C : Letter of credit : Thƣ tín dụng ATM : Automatic teller machine : Máy rút tiền tự động CIF : Customer Information File : Hồ sơ, dữ liệu khách hàng D/A : Document Acceptance : Nhờ thu chấp nhận chứng từ D/P : Document against Payment : Nhờ thu kèm chứng từ T/T : Telegraphic Transfer Remittance : Chuyển tiền bằng điện KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 10 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG LỜI MỞ ĐẦU ------ 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Công cuộc đổi mới của nền kinh tế Việt Nam dƣới sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nƣớc trong những năm qua đã thu đƣợc những thành tựu đáng kể. Có đƣợc những kết quả này là nhờ một phần không nhỏ vào sự thành công trong hoạt động thƣơng mại quốc tế của Việt Nam thông qua việc thực hiện tốt chính sách kinh tế mở và tiến hành các biện pháp cải cách kinh tế trên nhiều mặt theo xu hƣớng quốc tế hoá và toàn cầu hoá. Trong điều kiện nền kinh tế thị trƣờng, thị trƣờng thƣơng mại thế giới mở rộng không ngừng, nhu cầu về thị trƣờng tiêu thụ hàng hóa đang trở thành nhu cầu cấp bách của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Do khả năng tài chính có hạn mà các doanh nghiệp xuất nhập khẩu không phải lúc nào cũng có đủ tiền để thanh toán hàng nhập khẩu hoặc có đủ vốn thu mua chế biến hàng xuất khẩu, từ đó nảy sinh quan hệ vay mƣợn và sự tài trợ, giúp đỡ của ngân hàng. Thực tế hiện nay cho thấy các ngân hàng thƣơng mại nói chung và Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam chi nhánh Bình Thạnh nói riêng mặc dù đã chú trọng tới hoạt động tín dụng tài trợ xuất nhập khẩu song vẫn chƣa thể đáp ứng đƣợc nhu cầu ngày càng tăng về vốn từ phía các doanh nghiệp xuất nhập khẩu và việc nâng cao chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu trở thành một đòi hỏi bức xúc đối với Ngân hàng hiện nay. Nhận thức đƣợc vấn đề này, do vậy trong thời gian thực tập tại Ngân Hàng TMCP Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi Nhánh Bình Thạnh, em đã chọn đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam chi nhánh Bình Thạnh”. Với hy vọng các giải pháp đƣa ra trong khóa luận tốt nghiệp sẽ có thể ứng dụng vào thực tiễn hoạt động tín dụng XNK tại chi nhánh. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 11 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Từ việc đi sâu vào tìm hiểu sự cần thiết của hoạt động xuất nhập khẩu đối với sự phát triển kinh tế của đất nƣớc cũng nhƣ nhu cầu tài trợ cho xuất nhập khẩu của các Doanh nghiệp trong nƣớc ngày càng cao cho đến việc phân tích quy trình cấp phát tín dụng xuất nhập khẩu cho Doanh nghiệp đồng thời so sánh chất lƣợng hoạt động tín dụng xuất nhập khẩu tại chi nhánh qua các năm gần đây. Từ đó rút ra các giải pháp và định hƣớng cho hoạt động cấp tín dụng xuất nhập khẩu để công tác cấp phát tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng Việt Nam ngày càng hiệu quả hơn, không những làm lợi cho Ngân hàng mà còn thông qua đó kích thích nền kinh tế phát triển. 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU khóa luận tốt nghiệp sử dụng kết hợp nhiều phƣơng pháp nghiên cứu: Tham khảo dữ liệu thứ cấp, phân tích dữ liệu sơ cấp, lập luận, tổng hợp và rút ra kết luận cho những đánh giá, nhận định phục vụ chung cho hƣớng đi toàn khóa luận tốt nghiệp. Qua đó làm rõ thực trạng cũng nhƣ chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng chi nhánh Bình Thạnh từ năm 2008 đến năm 2011. Cơ sở dữ liệu của khóa luận tốt nghiệp đƣợc lấy từ hai nguồn: Nguồn thứ cấp:  Thu thập, tổng hợp, phân tích và so sánh số liệu từ các báo cáo và tài liệu của Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng Việt Nam và tại chi nhánh.  Qua các phƣơng tiện truyền thông ( báo chí, mạng Internet,).  Nghiên cứu, tham khảo sách chuyên ngành. Nguồn sơ cấp:  Phỏng vấn trực tiếp nhân viên làm trong phòng khách hàng tại đơn vị.  Từ cuộc điều tra thực tế. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: NGUYỄN TRUNG THÔNG 12 SVTH: VÕ THỊ HOÀI PHƢƠNG 4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Phạm vi nghiên cứu của khóa luận tốt nghiệp khá rộng. Từ góc nhìn cụ thể về đơn vị thực tập (Phòng Khách hàng, Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam chi nhánh Bình Thạnh) đến việc nghiên cứu các yếu tố có liên quan đến khóa luận tốt nghiệp trên tổng thể tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng Việt Nam chi nhánh Bình Thạnh qua các năm từ gần đây. Còn riêng phạm vi nghiên cứu của cuộc điều tra thì trải trên toàn hệ thống Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, khoanh vùng trong nhóm đối tƣợng đƣợc quy định. Nhìn chung đó là những Doanh nghiệp có lĩnh vực hoạt động là xuất khẩu và nhập khẩu có nhu cầu tài trợ tín dụng từ phía Ngân hàng. 5. KẾT CẤU NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Khóa luận: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG TÍN DỤNG XUẤT NHẬP KHẨU TẠI NGÂN HÀNG VIETCOMBANK CHI NHÁNH BÌNH THẠNH Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận tốt nghiệp đƣợc kết cấu thành ba chƣơng bao gồm: Chƣơng 1: Giới thiệu về đơn vị thực tập Chƣơng 2: Thực trạng chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam chi nhánh Bình Thạnh Chƣơng 3: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng tín dụng xuất nhập khẩu tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam chi nhánh Bình Thạnh 6. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI Khóa luận là một báo cáo thực tập nhằm tổng kết quá trình học hỏi của sinh viên, một sản phẩm của công sức và sự tìm tòi. Không chỉ vậy, bởi chính vì tính cần thiết và kịp thời của Đề tài cùng những nỗ lực và sự nghiêm túc trong việc nghiên cứu, Khóa luận tuy chƣa thật hoàn thiện nhƣng khi còn trong quá trình thực hiện, kết quả của cuộc điều tra đã đƣợc Phòng Khách hàng tại chi nhánh thực tập chấp nhận và sẽ đƣợc sử dụng nhƣ một nguồn t