Đề tài Hiện trạng và khả năng sử dụng đất líp trên ao tôm công nghiệp (ATCN) ở huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre

LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết của đề tài: Đất líp là một trong những đơn vị đất được hình thành do nhân tác, mẫu chất của đất líp bị xáo trộn và chịu tác động của các yếu tố hình thành đất như: Khí hậu, chế độ nước, thảm thực vật và thời gian để bắt đầu tiến trình hình thành đất mới hoặc tự phục hồi nếu được kế thừa các đất cũ. Do đó, tính chất của đất líp không còn như đất nguyên thủy trước khi đào đắp. Trong những công trình khảo sát đánh giá đất trước đây (nhất là vùng canh tác lúa) đất líp chiếm diện tích không lớn. Hơn nữa, cũng ít có ý nghĩa trong tổng giá trị quỹ đất. Chính vì vậy mà chưa được quan tâm nghiên cứu. Những năm gần đây, dưới ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, hiện tượng triều cường, mực nước biển dâng cao gây nhiễm mặn nguồn nước. Điều này dẫn đến giảm hiệu quả sản xuất nông nghiệp. Việc canh tác trên đất líp để khắc phục các vấn đề trên là rất cần thiết. Hơn nữa, việc đào đắp trong vùng đất nông nghiệp với khối lượng rất lớn (kênh mương thủy lợi, công trình đê bao, hồ vuông…) nhất là vùng đất nuôi thủy sản nước mặn ven biển. Các thống kê bước đầu trong vùng nuôi tôm ven biển cho thấy đất líp chiếm 30-40% tổng diện tích sử dụng. Ngoài ra, các tác động của đất líp đến môi trường nuôi thủy sản đã được ghi nhận sau những lần mở rộng diện tích nuôi tôm, những cơn mưa đột xuất trong mùa khô hoặc đầu mùa mưa v.v…. Từ đó ta thấy vai trò của đất líp rất quan trọng. Vì vậy, trong phạm vi nghiên cứu của một luận văn tốt nghiệp, và cũng là vấn đề của quê hương, em xin chọn đề tài về “Hiện trạng và khả năng sử dụng đất líp trên ao tôm công nghiệp (ATCN) ở huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre”. Mục đích nghiên cứu: Khảo sát, điều tra hiện trạng đất líp trên ATCN ở huyện Ba Tri. Từ đó, đánh giá khả năng sử dụng nguồn tài nguyên đất líp này. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp điều tra: Vôùi muïc ñích tìm hieåu hieän traïng và khả năng sử dụng đất líp trên ATCN taïi huyeän Ba Tri tænh Beán Tre, em tieán haønh phoûng vaán tröïc tieáp 20 hoä nuoâi toâm taïi xaõ Vónh An và An Đức huyeän Ba Tri tænh Beán Tre moät caùch ngaãu nhieân theo bieåu maãu ñieàu tra ñöôïc soaïn sẵn. Thu thập số liệu: Thu thập bằng cách phỏng vấn trực tiếp chủ hộ nuôi tôm đồng thời khảo sát ao tôm để có thông tin về đất líp trong ao cũng như hiện trạng sử dụng đất líp của từng hộ. Phương pháp khảo sát thực địa: đi khảo sát thực tế, lấy mẫu đất, phân tích các chỉ tiêu. Phương pháp phân tích lý hóa đất: + pH: Đo trực tiếp ngoài thực địa hoặc lắc 1 giờ (dịch trích đất khô 1:2.5), đo bằng pH-meter + EC: Đo trực tiếp ngoài thực địa hoặc lắc 1 giờ (dịch trích đất khô 1:5), đo bằng EC-meter + OM: Phương pháp Tiurin. + Cl-: Chiết bằng nước cất, chuẩn độ bằng AgNO3 0.02N. + Sulphate hòa tan: Chiết bằng nước cất, đo độ đục (theo p/p Xlap). Các kết quả đạt được của đề tài: Căn cứ vào đề cương đã duyệt của đề tài, khối lượng công việc và dữ liệu đầu vào được thực hiện như sau: Số lượng phẫu diện đất: 12 Số lượng mẫu phân tích: + Hóa học đất: 12 mẫu + Vật lý đất: 12 mẫu Các chỉ tiêu phân tích: + Hóa học đất: pHH2O, EC, OM, SO42-, Cl- . + Vật lý đất: thành phần cơ giới, độ ẩm. Phiếu điều tra: 20 phiếu Vùng lấy mẫu Hình 1 – Sơ đồ vùng khảo sát. Chương 1: TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN & KINH TẾ XÃ HỘI VÀ ĐẤT LÍP HUYỆN BA TRI Tổng quan về huyện Ba Tri: . Điều kiện tự nhiên: 1.1.1. Vị trí địa lí: Huyeän Ba Tri naèm ôû phía Ñoâng Nam cuûa thò xaõ Beán Tre, naèm ôû phía Ñoâng cuûa Cuø Lao Baûo coù vò trí ñòa lí laø 10046’ – 10027’ vó ñoä Baéc vaø 106028’ – 106041’ kinh Ñoâng. Phía Ñoâng vaø Ñoâng Baéc giaùp soâng Ba Lai, ñaây laø ranh giôùi tieáp giaùp giöõa hai huyeän Bình Ñaïi vaø Ba Tri. Phía Ñoâng giaùp bieån Ñoâng. Phía Taây vaø Taây Nam giaùp soâng Haøm Luoâng laø ranh giôùi giöõa hai huyeän Ba Tri vaø Thaïnh Phuù. Phía Taây vaø Taây Baéc giaùp vôùi huyeän Gioàng Troâm. Vôùi vò trí ñòa lyù nhö treân huyeän Ba Tri naèm trong khu vöïc troïng ñieåm kinh teá cuûa tænh Beán Tre. Tuyeán Quoác loä 60 töø Tieàn Giang qua Beán Tre khi có caàu Raïch Mieãu đã taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hôn cho vieäc phaùt trieån ngaønh coâng nghieäp trong huyeän, ñoàng thôøi cuõng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc tieáp caän nhanh nhöõng tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät trong saûn xuaát noâng nghieäp vaø môû roäng thò tröôøng tieâu thuï noâng saûn maø ñaëc bieät laø thuûy haûi saûn töôi soáng. 1.1.2. Địa hình: Huyeän Ba Tri naèm trong khu vöïc töông ñoái thaáp cuûa tænh Beán Tre. Ñòa hình cuûa huyeän baèng phaúng mang ñaëc ñieåm chung cuûa vuøng Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long do gaàn bieån neân ñòa hình ôû ñaây hôi nghieâng veà phía bieån Ñoâng. Ñoä cao trung bình so vôùi maët nöôùc bieån cuûa huyeän töø 0,75 – 1,00m. Cuõng do gaàn bieån neân treân ñòa baøn cuûa huyeän coù nhieàu heä thoáng ñeâ bao cuøng vôùi nhieàu heä thoáng keânh raïch daøy ñaëc neân beà maët cuûa huyeän bò chia caét khaù maïnh. Vôùi ñòa hình nhö treân ñaõ taïo ñieàu kieän raát thuaän lôïi cho saûn xuaát noâng nghieäp ñaëc bieät laø troàng luùa vaø nuoâi troàng thuûy haûi saûn. 1.1.3. Khí hậu: Nhiệt độ: Do huyeän naèm trong khu vöïc nhieät ñôùi gioù muøa cuûa tænh Beán Tre thuoäc Ñoàng Baèng Soâng Cöûu Long vaø chòu aûnh höôûng cuûa bieån neân nhieät ñoä cao vaø khaù oån ñònh. + Nhieät ñoä trung bình haøng naêm laø 27,20C. + Nhieät ñoä cao nhaát laø 36,280C. + Nhieät ñoä thaáp nhaát laø 18,50C. Bieân ñoä cheânh leäch giöõa ban ngaøy vaø ban ñeâm laø 100C. Lượng mưa – bốc hơi: Löôïng möa trung bình haøng naêm cuûa huyeän Ba Tri vaøo khoaûng 1.371,5mm vaø taäp trung vaøo caùc thaùng 5 – 11 vaø bò ngaét quaûng bôûi thôøi gian haïn “Baø Chaèn” vaøo cuoái thaùng 7 vaø ñaàu thaùng 8. Trong khi ñoù löôïng boác hôi bình quaân laø 1.632mm löôïng böùc xaï cao 159 Kcal/cm2, khieán ñaát bò kieät nöôùc trong muøa khoâ laøm taêng ñoä pheøn maën, khoaùng hoùa keùo daøi thôøi gian maën ôû moät soá xaõ. Löôïng möa ngaøy cao nhaát ñaõ xuaát hieän ôû khu vöïc huyeän laø khoaûng 168mm/ngaøy. Chế độ gió: Huyeän Ba Tri trong naêm coù hai muøa möa vaø khoâ roõ reät: + Muøa möa: thöôøng baét ñaàu töø thaùng 5 – 11, höôùng gioù thònh haønh laø gioù Taây Nam, söùc gioù caáp 3 – 4 töø thaùng 5 – 9. + Muøa khoâ: baét ñaàu töø thaùng 12 – 4 naêm sau höôùng gioù thònh haønh laø Baéc ñeán Ñoâng Baéc söùc gioù caáp hai. Ñaëc bieät trong caùc thaùng 2 - 3 coù gioù chöôùng höôùng gioù gaàn nhö song song vôùi soâng cöûa Ñaïi, Ba Lai, Haøm Luoâng ñaõ ñöa nöôùc maën vaøo saâu trong noäi ñoàng. Vaøo cuoái muøa möa gioù chöôùng thöôøng keát hôïp vôùi trieàu cöôøng gaây ra hieän töôïng nöôùc daâng cao doïc theo bôø bieån Ba Tri gaây traøn bôø ñeâ coù cao trình thaáp. Độ ẩm: Ñoä aåm cuûa huyeän Ba Tri lieân quan chaët cheõ ñeán cheá ñoä möa trong naêm. Trong muøa möa ñoä aåm cao, töø 83 – 90%, muøa khoâ thaáp töø 75 – 85%, ñoä aåm khoâng khí trung bình laø 79%. Vôùi ñoä aåm nhö treân thì huyeän raát phuø hôïp cho vieäc phaùt trieån noâng nghieäp vaø nuoâi troàng thuûy saûn. Các chỉ tiêu khí hậu của huyện: Yếu tố Đơn vị tính TB năm Nhiệt độ không khí 00C + Cao nhất “ 36,28 + Thấp nhất “ 18,5 +Trung bình “ 27,2 Lượng mưa mm 1.371,5 Lượng bốc hơi “ 1.632 Độ ẩm % 79 ( Nguồn: Phòng Thủy sản huyện Ba Tri, 2004 ) 1.1.4. Nguồn nước thủy văn: Ba Tri laø huyeän ven bieån Ñoâng chòu aûnh höôûng cuûa cheá ñoä baùn nhaät trieàu, bieân ñoä dao ñoäng töø 1,2 – 2,4m. Nguoàn nöôùc cuûa huyeän chuû yeáu ñöôïc cung caáp töø hai con soâng lôùn laø soâng Ba Lai (phía Ñoâng Baéc) vaø soâng Haøm Luoâng (phía Taây Nam) vôùi heä thoáng chi löu goàm 50 soâng raïch aên saâu vaøo trong noäi ñoàng. Toång chieàu daøi heä thoáng soâng raïch töï nhieân lôùn khoaûng 128km. Nöôùc treân soâng Ba Lai bò nhieãm maën sôùm khoaûng thaùng 3 – 4 , nöôùc soâng Haøm Luoâng bò nhiễm mặn muộn hôn trong khoaûng thaùng 4 – 5 vôùi heä thoáng soâng ngoøi treân raát thuaän lôïi cho giao thoâng thuûy, laøm muoái, nuoâi troàng thuûy saûn nöôùc maën, lôï vaø heä thoáng caáp thoaùt nöôùc. Nhöng baát lôïi cho giao thoâng ñöôøng boä, saûn xuaát noâng nghieäp vaø sinh hoaït cuûa daân cö. 1.1.5. Thổ nhưỡng: Thoå nhöôõng cuûa huyeän Ba Tri chia laøm hai nhoùm chính: ñaát gioàng caùt vaø ñaát maën coù taàng sinh pheøn tieàm taøng saâu. Beân caïnh coøn coù nhoùm ñaát phuø sa vaø ñaát phuø sa nhieãm maën. 1.2. Hiện trạng kinh tế - xã hội: 1.2.1. Cơ cấu hành chính: Huyeän Ba Tri coù taát caû 23 ñôn vò caáp xaõ, moät thò traán Ba Tri vôùi 107 aáp, khoùm. 1.2.2. Diện tích: Huyeän Ba Tri coù toång dieän tích: 35.541,95ha, trong ñoù: + Dieän tích ñaát noâng nghieäp: 25.308,90ha + Dieän tích ñaát laâm nghieäp: 670,83ha + Dieän tích ñaát chuyeân duøng: 4.389,02ha + Dieän tích ñaát ôû: 996,16ha + Dieän tích ñaát chöa söû duïng.177,04ha 1.2.3. Dân số: Theo nieân giaùm thoáng keâ naêm 2001 cuûa cuïc thoáng keâ tænh Beán Tre, thaùng 5/2002, hieän nay dieän tích töï nhieân cuûa huyeän Ba Tri 355km2, daân soá naêm 2000 laø 129.828 ngöôøi, maät ñoä daân soá 560 ngöôøi/km2. 1.2.4. Tình hình lao động: Naêm 2002 huyeän Ba Tri coù khoaûng 10.000 ngöôøi tham gia lao ñoäng trong ngaønh thuûy saûn. Trong ñoù lao ñoäng nuoâi troàng thuûy saûn coù 3.100 ngöôøi, soá lao ñoäng nuoâi troàng thuûy saûn chuû yeáu taäp trung ôû caùc xaõ ven bieån. Ña phaàn löïc löôïng lao ñoäng nuoâi troàng thuûy saûn ôû caùc hoä nuoâi naém kyõ thuaät nuoâi ôû möùc ñoä trung bình, caùc hoä nuoâi cuõng ñaõ tham gia caùc lôùp taäp huaán khuyeán ngö cuûa huyeän vaø tænh toå chöùc, tuy nhieân cuõng coøn haïn cheá trong tieáp thu caùc kieán thöùc. Cơ sở hạ tầng: 1.3.1. Hệ thống thủy lợi: Heä thoáng thuûy lôïi huyeän Ba Tri ñöôïc ñaàu tö khaù hoaøn chænh nhöng chuû yeáu phuïc vuï cho noâng nghieäp. Ñoái vôùi vuøng nuoâi troàng thuûy saûn maën, lôï heä thoáng thuûy lôïi chöa ñöôïc ñaàu tö phaùt trieån ñuùng möùc chuû yeáu laø döïa vaøo töï nhieân laø chính. Moät soá tuyeán keânh möông cuõng ñaõ ñöôïc ñaàu tö naïo veùt, ñaøo môùi theo yeâu caàu cuûa thuûy saûn nhöng vaãn coøn raát manh muùn chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu phaùt trieån cuûa dieän tích nuoâi. Hai coâng trình quan troïng nhaát treân ñòa baøn huyeän coù aûnh höôûng lôùn ñeán caùc hoaït ñoäng nuoâi troàng thuûy saûn laø coáng ñaäp Ba Lai vaø heä thoáng ñeâ bieån ñaõ hoaøn thaønh vaø ñöa vaøo söû duïng. Toång dieän tích töï nhieân 5.540ha ñöa vaøo qui hoaïch nuoâi troàng thuyû saûn taäp trungcuûa huyeän naèm trong caùc xaõ: Taân Xuaân, Baûo Thaïnh, Baûo Thuaän, Taân Thuyû, An Thuûy, An Đức, An Hoaø Taây, Vónh An, An Hieäp coù chieàu daøi keânh raïch laø 122km ñaït maät ñoä laø 0,022km/ha nhöng phaân boá khoâng ñeàu. 1.3.2. Hệ thống giao thông: Heä thoáng giao thoâng ñöôøng boä cuûa huyeän Ba Tri phaùt trieån ñeàu khaép. Toång chieàu daøi ñöôøng boä chöa keå ñöôøng thoân xoùm laø 174,5 km trong ñoù toång chieàu daøi ñöôøng boä tính ñeán ngaøy 31/12/2001 môùi chæ coù 6,18% traùng nhöïa, 22,4% traûi soûi ñoû vaø 71,42% coøn laïi laø ñöôøng ñaát chæ thoâng xe toát vaøo muøa khoâ. Treân heä thoáng giao thoâng ñöôøng boä coù 45 caàu daøi 907m, giao thoâng ñöôøng thuûy ñaây laø theá maïnh cuûa huyeän vôùi 114 km ñöôøng soâng. Ngoaøi ra Ba Tri coøn coù 12km bôø bieån vaø raát nhieàu keânh raïch taïo thaønh maïng löôùi giao thoâng thuûy raát thuaän lôïi. Nhìn chung, giao thoâng ôû caùc vuøng nuoâi khoâng ñöôïc thuaän lôïi laém, ñöôøng giao thoâng chæ taäp trung ôû caùc khu vöïc trung taâm, khu daân cö vaø treân gioàng caùt. Trong nhöõng vuøng nuoâi toâm thì heä thoáng giao thoâng raát thieáu coù nhieàu nôi chæ ñi laïi baèng ñöôøng thuûy. 1.3.3. Hệ thống điện: Ñeán naêm 2000 ñieän löôùi quoác gia ñaõ phuû khaép 23/23 xaõ, thò traán. Trong ñoù coù 25.918 hoä söû duïng ñieän chieám 65,27% soá hoä trong toaøn huyeän.Treân cô sôû caùc heä thoáng maïng löôùi ñieän cuûa ñòa phöông, trong quaù trình phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn thaâm canh seõ phaûi ñaàu tö theâm ñöôøng daây vaøo vuøng nuoâi vaø khu vöïc saûn xuaát gioáng. Hình 2 – Bản đồ hành chính huyện Ba Tri Tổng quan về đất líp: Các khái niệm về đất líp: Mặc dù đất líp có thể xem là một trong những loại đất trong nhóm đất nhân sinh (Anthropogenic soils) trong phân loại đất Hoa Kỳ (Soil Taxonomy). Nhưng, ngay trong phần mở đầu của bảng Hệ thống phân loại đất của Hoa kỳ, xuất bản 1999 đã cho thấy sự chưa chắc chắn trong phân loại đối với đất nhân tác. Các tác giả của xuất bản nầy cho rằng: “chưa có sự nhấn mạnh một cách đầy đủ về đất nhân tác, nhất là đất đô thị và trên lãnh vực nông nghiệp sự tác động của con người cũng đã làm thay đổi sâu sắc đến tính chất của đất”. Các khái niệm về đất nhân sinh (anthropogenic soils): Theo bảng phân loại đất của Úc, những đất bị biến đổi do các hoạt động của con người như: Sự xáo trộn, lấy đi hoặc chôn vùi những tầng đất nguyên thuỷ bởi một vật liệu mới được xem là đất nhân tác (Anthroposols). Nhưng, để được gọi là một đất Anthroposols cần có một số yếu tố phát sinh đất (pedogenic Features). Căn cứ những qui định về bề dày vật liệu tầng mặt bị tác động sâu sắc của con người và các yếu tố phát sinh, đất nhân tác được định nghĩa như sau: “Đất nhân tác (Anthroposols) là những đất được hình thành từ những hoạt động của con người làm biến đổi sâu sắc, mất đi phần trên của cột đất hoặc chôn vùi những tầng đất nguyên thuỷ, hoặc hình thành những mẫu chất mới bởi sự thay đổi tính chất cơ học”. Những nơi chôn vùi các đất có trước thì bề dày của vật liệu nhân sinh phải lớn hơn hoặc bằng 0.3m. Những yếu tố phát sinh đất có thể là kết quả của quá trình nội sinh (thường thì tối thiểu phải có một tầng A1) hoặc là kết quả của những quá trình phát sinh đất trước khi đất là vật liệu được chuyển đến vị trí mới. Trong trường hợp đất líp ở Ba Tri, nếu qui cách lên líp đúng (khi đất đào được đắp ở phần trên mặt theo thứ tự như tầng đất cũ) thì quá trình hình thành đất líp được kế thừa trên sự phát triển của đất cũ, theo định nghĩa của phân loại này thì đất líp là một đất nhân tác. Vào những năm 90 của thế kỷ trước trong hệ thống phân loại đất do FAO đề xuất đã có nhiều cố gắng để định nghĩa đất nhân tác (Anthrosols) nhưng đã không phân biệt được giữa hai quá trình phát sinh đất (anthropedogenesis) và địa hình thái học nhân sinh (anthropogeomorphology). Những đề xuất để thay đổi hệ thống FAO, trong cơ sở tham chiếu tài nguyên đất Thế giới (World Reference Base (WRB) for soil resources) đã có một phần được thiết kế để nhấn mạnh bản chất duy nhất của quá trình phát sinh đất trong nhóm đất này. Anthrosols bao gồm những đất mà nó bị chuyển đổi bởi quá trình phát sinh đất nhân sinh (anthropedogenic processes), quá trình phát sinh đất của đất nguyên thuỷ không hiện diện hoặc chỉ tồn tại như là đất bị chôn vùi. Vật liệu đất nhân sinh như định nghĩa của WRB là các vật liệu không rắn hoặc vật liệu hữu cơ được xem là không đất (non-soil) trừ khi được biến đổi bởi quá trình phát sinh đất sau đó. Theo WRB, khoá (key) phân loại về đất nhân tác (Anthrosols (AT)) là những đất có ít nhất một trong các tầng hortic, irragric, plaggic hoặc terric, có bề dầy lớn hơn hoặc bằng 50 cm hoặc một tầng anthraquic và một tầng hydragric nằm dưới với bề dầy chung lớn hơn hoặc bằng 50cm [3]. Như vậy, nếu căn cứ vào định nghĩa đất nhân tác của FAO và WRB thì đất líp có thể không được xếp vào loại đất nhân tác. Quan điểm phân loại đất nhân tác của Trung tâm khảo sát đất quốc gia (National Soil Survey Center – NSSC. 8-2002) khẳng định: Các thể đất nhân tác đã được nhận diện và phân loại trong (Soil Taxonomy). Ví dụ như: Trong bảng phân loại đã cung cấp những tầng chẩn đoán và thứ bậc phân loại với hình thái của các đất được hình thành bởi con người (bao gồm hai tầng mặt hoặc gần tầng mặt: Anthropic và plaggen và một tầng B agric), hoặc một nhóm phụ – vật liệu bị chôn vùi (Thapto subgroups). Để kết luận, các tác giả cho rằng: Mặc dù những đất nhân sinh đã bao gồm trong phân loại đất, những tầng và yếu tố chẩn đoán đã được định nghĩa, nhưng sự xác định các yếu tố phát sinh đất nhân sinh cần được cải thiện và những yếu tố mới cần được phát hiện. Với những quan điểm về phân loại đất nhân tác không giống nhau nêu trên cho thấy: Tiêu chí để nhận diện và phân loại đất líp (từ các vùng đất mặn, phèn và nhất là líp vuông tôm) chắc có lẽ còn phải thảo luận nhiều hơn. Trong giới hạn của đề tài này, không đi sâu vào việc phân loại đất líp mang tính học thuật mà chỉ xét khả năng sử dụng của chúng mà thôi. Đặc điểm của các nhóm đất chính trong vùng nghiên cứu: Nhóm đất mặn: Đất mặn sú vẹt đước: Đặc điểm phân bố và hình thái phẫu diện: Các loại đất này thường phân bố ở các dải đất lầy thấp sát bờ biển, bị ngập mặn do thủy triều lên xuống thường xuyên hai lần trong ngày. Đây là dạng đất mới được hình thành, còn chưa thuần thục hay bán thuần thục về lý tính, là nơi phát triển của các loại thực vật thứ sinh của ngập mặn. Nhìn chung, đất mặn sú vẹt đước có hình thái phẫu diện chưa phát triển (dạng A, C). Đặc trưng hình thái của các loại đất này là các tầng chuẩn đoán B chưa hình thành rõ, tầng A rất dày là lớp bùn nhão lẫn nhiều xác lá cây và vỏ sò- hến. Đất có thành phẩn cơ giới là sét pha cát ở lớp mặt, ở độ sâu hơn 100cm dễ gặp lớp cát xám xanh mịn lận vẫy Mica là nguồn gốc của bãi thủy triều cổ. Đất mặn sú vẹt phát sinh từ các bãi bồi có tốc độ bồi đắp nhanh, thường xuất hiện ở khu vực của sông, không đủ yếu tố thời gian để quá trình hình thành khoáng pyrite (FeS2) xãy ra, do đó hàm lượng S tổng số trong đất khá thấp (0.4 – 0.6%). Yếu tố mặn và khả năng cơ lý yếu là hạn chế chính của loại đất này. Đặc điểm lý – hóa tính: Tính chất hóa học nổi bật của loại đất này là nồng độ muối rất cao, pH trung tính đấn kiềm yếu (pH > 7), đất thường ở trong điều kiện yếm khí nên mức độ khoáng chất hữu cơ rất kém (C/N : 12 – 16), độ mặn cao (Na+ : 7 – 8 meq/100g và Cl- hòa tan 0.65 – 0.79%), độ dẫn điện EC đạt đến 11 – 12 mS/cm. (Bảng 1.1 ) Đánh giá chung và hướng sự dụng đất: Yếu tố mặn và khả năng cơ lý yếu là hạn chế chính của đất Mặn sú vẹt, những đặc tính trên không cho phép sản xuất nông nghiệp trên các loại đất này, trồng rừng ngập mặn phòng hộ ở những khu vực cửa sông và ven biển và kết hợp nuôi trồng thủy sản nước lợ ở những nơi thích hợp là phương án sử dụng tối ưu các loại đất mặn sú vẹt đước. Hiện nay, việc phục hồi và phát triển đai rừng phòng hộ trên loại đất mặn này là yêu cầu cấp thiết nhằm ổn định và chống xói lở bờ biển, đồng thời bảo vệ và duy trì hệ sinh thái rừng ngập mặn có giá trị sinh học cao. Mặc dù vậy, hiện nay việc khai thác rừng ngập mặn bừa bãi để lấy gỗ hoặc làm bãi nuôi trồng thủy sản (tôm, nghêu, sò,…) vẫn diễn ra vượt quá phạm vi đã quy hoạch, ảnh hưởng lớn đến chương trình phục hồi rừng phòng hộ ven biển. MÔ TẢ PHẪU DIỆN ĐIỂN HÌNH ĐẤT MẶN SÚ VẸT ĐƯỚC Tên phẫu diện : 309 - BT Tên đất địa phương: Đất rừng mắm Tên đất phân loại VN: Đất mặn sú vẹt đước chưa ổn định (Mm.c) Ngày lấy mẫu: 04/04/03 Địa điểm: xã Tân Xuân, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Địa hình quanh vùng: vàn thấp Kiểu địa hình: thấp, bằng phẳng Khí hậu: nhiệt đới gió mùa Thực vật tự nhiên: bần, cỏ nước mặn, mắm, đước Kiểu sử dụng đất: rừng ngập mặn (đước) trồng Thông tin chung về đất Đơn vị trầm tích: bãi thủy triều Mẫu chất: Trầm tích biển Độ thoát thủy của đất : Yếu Độ sâu mực thủy cấp : Nông (<30cm) Ẩm độ đất khi mô tả: ướt Mô tả hình thái phẫu diện A (0 – 20cm): Nâu xám đậm (2.5 YR N3 khi ẩm và 2.5 YR N4 khi khô). Sét pha thịt. Đốm rỉ nâu đỏ nhạt (5YR 4/8), nhỏ, ít nhòe, phân bố trên lỗ hổng và ống rễ nhỏ. Không cấu trúc, độ rỗng trung bình, nhiều hang động vật nhỏ (Cua, Còng,…). Đất ướt, bán thuần thục, hơi dính. Chuyển tầng từ từ. pHH2O (1:5) = 6.5 – 6.7. AC ( 20 – 52cm): Nâu phớt tím (5YR 3/1 khi ẩm và 5YR N4/1 khi khô). Thịt nặng. Đốm rỉ nâu đỏ (5YR 4/6) rất nhỏ, mật độ trung bình, mờ nhòe, phân bố trên ped, tế khổng dạng ống, trung bình, mật độ ít. Đất ướt, hơi dính, bán thuần thục. Chuyển tầng từ từ, gợn sóng. pHH2O (1:5) = 6.8 – 7.0 Cgr ( 52 – 87cm): Nâu xám (7,5 YR N3 khi ẩm và 7,5 YR N4 khi khô). Thịt pha sét lẫn vệt cát mịn, cát gia tăng theo chiều sâu. Đất ướt, dính, hơi dẻo, không thuần thục. Hữu cơ bán phân giải nâu trung bình. pHH2O (1:5) =