Trong giai đoạn hiện nay, chúng ta đang tiến hành sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, mở cửa hội nhập vào nền kinh tế khu vực cũng như tham gia vào tiến trình toàn cầu hoá với các hiệp định thương mại song phương, đa phương, hoạt động cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt và toàn diện hơn.
Được ví như “ trái tim của nền kinh tế ”, hệ thống Ngân hàng đang trở mình trong công cuộc đổi mới đất nước. Bên cạnh việc giữ vững và hoàn thiện các nghiệp vụ Ngân hàng truyền thống, các Ngân hàng thương mại hiện nay còn không ngừng tiếp cận và mở rộng các dịch vụ Ngân hàng tiên tiến khác. Việc đa dạng hoá các nghiệp vụ sẽ góp phần quan trọng tới sự bền lâu của Ngân hàng. Đây cũng là phương châm cho các Ngân hàng thương mại tồn tại và phát triển trong bối cảnh hiện nay.
Bảo lãnh Ngân hàng được coi là một trong những dịch vụ Ngân hàng hiện đại. Nghiệp vụ này bắt đầu xuất hiện trên thế giới từ những thập niên 70 . Nhờ những ưu điểm trong việc chống đỡ các rủi ro nên bảo lãnh Ngân hàng đã nhanh chóng chiếm ưu thế và được áp dụng rộng rãi trong các giao dịch thương mại quốc tế.
Tuy nhiên ở Việt Nam, đối với các Ngân hàng thương mại nói chung và Ngân hàng đầu tư và phát triển nói riêng, nghiệp vụ bảo lãnh Ngân hàng mới được đưa vào thực hiện và còn khá mới mẻ, chỉ dừng lại ở một số loại hình bảo lãnh đơn giản và trong quá trình thực hiện vẫn gặp nhiều khó khăn vướng mắc . Mặc dù thời gian qua nghiệp vụ bảo lãnh đã có sự phát triển không ngừng nhưng nó vẫn chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu của nền kinh tế và chưa tương xứng với vai trò của nó đối với nền kinh tế nói chung và hệ thống Ngân hàng thương mại nói riêng Do vậy, việc nghiên cứu hoạt động bảo lãnh để đưa ra những giải pháp áp dụng vào thực tiễn sao cho phát huy hết được vai trò của nó không chỉ là mối trăn trở của các nhà nghiên cứu, các cán bộ Ngân hàng mà còn là mối quan tâm sâu sắc của chúng em – những sinh viên sắp bước vào ngành .
92 trang |
Chia sẻ: oanhnt | Lượt xem: 1184 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ bảo lãnh trong hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng thương mại, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính tất yếu của việc hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ bảo lãnh trong hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng thương mại.
Trong giai đoạn hiện nay, chúng ta đang tiến hành sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, mở cửa hội nhập vào nền kinh tế khu vực cũng như tham gia vào tiến trình toàn cầu hoá với các hiệp định thương mại song phương, đa phương, hoạt động cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt và toàn diện hơn.
Được ví như “ trái tim của nền kinh tế ”, hệ thống Ngân hàng đang trở mình trong công cuộc đổi mới đất nước. Bên cạnh việc giữ vững và hoàn thiện các nghiệp vụ Ngân hàng truyền thống, các Ngân hàng thương mại hiện nay còn không ngừng tiếp cận và mở rộng các dịch vụ Ngân hàng tiên tiến khác. Việc đa dạng hoá các nghiệp vụ sẽ góp phần quan trọng tới sự bền lâu của Ngân hàng. Đây cũng là phương châm cho các Ngân hàng thương mại tồn tại và phát triển trong bối cảnh hiện nay.
Bảo lãnh Ngân hàng được coi là một trong những dịch vụ Ngân hàng hiện đại. Nghiệp vụ này bắt đầu xuất hiện trên thế giới từ những thập niên 70 . Nhờ những ưu điểm trong việc chống đỡ các rủi ro nên bảo lãnh Ngân hàng đã nhanh chóng chiếm ưu thế và được áp dụng rộng rãi trong các giao dịch thương mại quốc tế.
Tuy nhiên ở Việt Nam, đối với các Ngân hàng thương mại nói chung và Ngân hàng đầu tư và phát triển nói riêng, nghiệp vụ bảo lãnh Ngân hàng mới được đưa vào thực hiện và còn khá mới mẻ, chỉ dừng lại ở một số loại hình bảo lãnh đơn giản và trong quá trình thực hiện vẫn gặp nhiều khó khăn vướng mắc . Mặc dù thời gian qua nghiệp vụ bảo lãnh đã có sự phát triển không ngừng nhưng nó vẫn chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu của nền kinh tế và chưa tương xứng với vai trò của nó đối với nền kinh tế nói chung và hệ thống Ngân hàng thương mại nói riêng Do vậy, việc nghiên cứu hoạt động bảo lãnh để đưa ra những giải pháp áp dụng vào thực tiễn sao cho phát huy hết được vai trò của nó không chỉ là mối trăn trở của các nhà nghiên cứu, các cán bộ Ngân hàng mà còn là mối quan tâm sâu sắc của chúng em – những sinh viên sắp bước vào ngành .
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề hoàn thiện và phát triển hoạt động bảo lãnh tại NHĐT&PTHT trong đó chủ yếu đi sâu vào nghiên cứu loại hình bảo lãnh dự thầu, bảo lãnh thanh toán, bảo lãnh bảo hành công trình, bảo lãnh bảo đảm chất lượng sản phẩm…
Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu về hoạt động bảo lãnh tại NHĐT&PTHT trong thời gian từ năm 2000 đến nay.
3. Mục đích và phương pháp nghiên cứu.
Mục đích : Tiếp cận hoạt động bảo lãnh và phân tích thực trạng hoạt động bảo lãnh tại chi nhánh NHĐT&PTHT để thấy rõ vai trò của hoạt động bảo lãnh đối với Ngân hàng, trên cơ sở đó đề ra các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện nghiệp vụ này.
Phương pháp : Luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích so sánh kết hợp với phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.
4. Kết cấu củachuyên đề:
Trong khuôn khổ có hạn của chuyên đề, em xin đề cập những vấn đề sau:
- Chương 1: Những vấn đề lý luận chung về bảo lãnh Ngân hàng .
- Chương 2: Thực trạng hoạt động bảo lãnh tại NHĐT&PTHT
- Chương 3: Những giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ bảo lãnh tại NHĐT&PTHT .
Em xin trân trọng cảm ơn các thày cô giáo trong khoa Tiền tệ – thị trường vốn đã dày công giảng dạy, dìu dắt chúng em trong suốt khoá học vừa qua.
Đồng thời em xin chân thành cảm ơn tập thể cán bộ tại chi nhánh Ngân hàng đầu tư và phát triển Hà Tây đặc biệt là các cô chú, các anh chị làm việc tại phòng tổ chức, phòng tín dụng 1 và phòng nguồn vốn đã tận tình giúp đỡ chỉ bảo em trong thời gian thực tập vừa qua và xem xét đóng góp ý kiến cho chuyên đề thực tập của em.
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BẢO LÃNH NGÂN HÀNG
1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của nghiệp vụ bảo lãnh ngân hàng
1.1.1. Sự ra đời của nghiệp vụ bảo lãnh ngân hàng là khách tất yếu khách quan
Xã hội loài người đã lần lượt trải qua các hình thức kinh tế tự nhiên, kinh tế hàng hóa và kinh tế thị trường. Trong nền kinh tế tự nhiên sản phẩm sản xuất ra chỉ để phục vụ người sản suất do năng xuất lao động thấp chỉ đủ đáp ứng nhu cầu của bản thân, không có của cải dư thừa.
Sản xuất hàng hóa ra đời đã tạo ra bước nhảy vọt trong đời sống kinh tế, xã hội và tạo điệu kiện thúc đẩy sự phát triển của thương mại, phân công lao động, chuyên môn hóa sâu sắc. Sự phát triển thương mại đă làm tăng số lượng, giá trị và tốc độ các giao dịch giữa các doanh nghiệp và đă vượt qua biên giới của một quốc gia.
Thương mại phát triển đă kéo theo sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các doanh nghiệp trên mọi lĩnh vực. Để giành thắng lợi, các doanh nghiệp cần có vốn để đổi mới sản phẩm công nghệ đáp ứng nhu cầu thị trường từ đó kéo theo sự phát triển của tín dụng. Tín dụng khi đó không những bao gồm quan hệ cung ứng vốn giữa các tổ chức trong nước mà còn giữa các nước, các khu vực trên nhiều lĩnh vực khác nhau.
Khi thương mại mở rộng không biên giới sẽ dẫn đến sự thiếu hụt thông tin. Các giao dịch diễn ra với đặc điểm tăng về số lượng, phức tạp hơn trong thời gian dài và trên phạm vi toàn cầu. Cùng một lúc doanh nghiệp phải giao dịch với nhiều bạn hàng khác nhau nên thiếu hụt thông tin về bạn hàng cũng như đối thủ cạnh tranh từ đó có thể dẫn đến rủi ro về đạo đức do bạn hàng không thực hiện các hợp đồng đã ký kết. Hoặc khi đã thu thập đầy đủ thông tin thì cơ hội kinh doanh đã bị bỏ lỡ. Chi phí để có được thông tin cần thiết cũng là không nhỏ. Sự thiếu hiểu biết về nhau sẽ làm các bên không có đủ độ tín nhiệm để đi đến ký kết hợp đồng. Điều này sẽ làm ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động sản xuất kinh doanh và hoạt động thương mại.
Như vậy, bản thân nền kinh tế xuất hiện nhu cầu có một công cụ ra đời để ngăn ngừa rủi ro từ phía đối tác kinh doanh, khắc phục tình trạng không cân xứng về thông tin, tạo sự yên tâm cho các bên tham gia giao dịch. Về mặt thanh toán, các rủi ro đã được kiểm soát bằng hình thức tín dụng chứng từ, bảo đảm hối phiếu. Còn các rủi ro về việc không thực hiện các nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng chính là cơ sở cho việc ra đời một công cụ mới, một loại dịch vụ mới - đó là bảo lãnh.
Để thực hiện nghiệp vụ này đòi hỏi phải có một bên thứ ba đứng ra đảm bảo để các bên yên tâm thực hiện hợp đồng. Ngân hàng là một trung gian tài chính có khả năng đảm bảo về mặt tài chính, có uy tín trong kinh doanh tiền tệ, chuyên cung cấp các dịch vụ tài chính cho nền kinh tế đồng thời có khả năng nắm bắt thông tin nhanh chóng, kịp thời. Do đó, Ngân hàng hoàn toàn có khả năng đứng ra cung ứng loại hình dịch vụ này.
Những lý do trên đã chứng tỏ sự ra đời của bảo lãnh Ngân hàng là tất yếu khách quan.
1.1.2. Quá trình phát triển của nghiệp vụ bảo lãnh Ngân hàng.
Nếu như thư tín dụng đã được các Ngân hàng sử dụng rộng rãi từ những năm 30 thì bảo lãnh Ngân hàng mới chỉ xuất hiện vào những năm 60 trên thị trường nội địa nước Mỹ. Đến những năm 70 loại hình dịch vụ hiện đại này mới được áp dụng rộng rãi trong giao dịch thương mại quốc tế. Giai đoạn này, một số quốc gia ở Trung Đông đã giàu lên nhanh chóng nhờ sản xuất dầu lửa. Họ liên tục phải ký kết những hợp đồng kinh tế lớn với các nước phương Tây để thực hiện dự án cải tạo cơ sở hạ tầng, dự án canh tân công nông nghiệp, quốc phòng…Giá trị rất lớn của các hợp đồng cũng như thế mạnh của các quốc gia Trung Đông đã cho phép họ phải có một sự đảm bảo chắc chắn về phía đối tác khi tham gia vào các giao dịch. Những bảo lãnh độc lập do ngân hàng của các nước phương Tây phát hành đã thực sự đáp ứng được yêu cầc về sự thuận tiện và an toàn cho các quốc gia nhập khẩu.
Từ đó đến nay, bảo lãnh Ngân hàng đã thực sự phát huy tác dụng trong giao dịch trên mọi lĩnh vực trong và ngoài nước: cả tài chính và phi tài chính, thương mại và phi thương mại. Với sự phát triển của thương mại quốc tế, các giao dịch ngày càng mang tính toàn cầu, ngày càng có nhiều thương vụ có giá trị lớn và các dự án đầu tư mang tính phức tạp có phạm vi rộng. Tầm cỡ và sự phức tạp của các giao dịch đòi hỏi và thúc đẩy sự phát triển của bảo lãnh ngân hàng.
Việt Nam sau năm 1990, hệ thống ngân hàng đã được đổi mới một cách đáng kể trong quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của nhà nước, bắt đầu hội nhập với kinh tế khu vực và thế giới. Kể từ đầu những năm 90 hệ thống các ngân hàng thương mại đã không ngừng phát triển về loại hình và nghiệp vụ góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng kinh tế đất nước trong đó nghiệp vụ bảo lãnh và tái bảo lãnh được phát triển như một tất yếu khách quan. Những năm đầu mới thực hiện, do chưa có sự chỉ đạo thống nhất bằng các văn bản pháp lý chặt chẽ nên hoạt động bảo lãnh chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế.
Từ năm 1994, Thống đốc NHNN đã ban hành quyết định 196/ QĐ- NH 14 về quy chế nghiệp vụ bảo lãnh thay cho quyết định 192/ NH- QĐ ban hành ngày 17/9/1992. Với quy chế này, NHNN đã bước đầu tạo ra cơ chế pháp lý tương đối hoàn chỉnh cho nghiệp vụ bảo lãnh. Ngày 25/8/2000 Thống đốc NHNN ra quyết định số 283/ 2000- QĐ/ NHNN14 về việc ban hành quy chế bảo lãnh ngân hàng để thay thế cho các quy chế trước đây.
Đến nay, các hoạt động bảo lãnh của ngân hàng đã phát triển một cách nhanh chóng với xu hướng mở rộng quan hệ kinh tế trong và ngoài nước với loại hình ngày càng phong phú, đa dạng. Doanh số của nghiệp vụ bảo lãnh ngày càng cao cho thấy tiềm năng phát triển của loại hình dịch vụ này ở nước ta là rất lớn.
1.2. Bản chất và đặc điểm của bảo lãnh Ngân hàng.
1.2.1. Khái niệm bảo lãnh- bảo lãnh Ngân hàng.
Trước khi tìm hiểu khái niệm bảo lãnh ngân hàng chúng ta tìm hiểu qua về khái niệm bảo lãnh. Bảo lãnh là một thuật ngữ đã xuất hiện từ lâu đời. Trong xã hội phong kiến người ta đã biết đến thuật ngữ này qua những người có thế lực bảo lãnh cho tù nhân trong thời gian thi hành án, cha mẹ bảo lãnh cho con… Sau đó bảo lãnh được phát triển sang lĩnh vực dân sự và nhiều lĩnh vực khác của đời sống kinh tế xã hội. Bảo lãnh được phân ra hai hình thức dựa vào tính chất và đối tượng của bảo lãnh là bảo lãnh đối nhân và bảo lãnh đối vật.
Bảo lãnh đối nhân là bảo lãnh được áp dụng chủ yếu với các quan hệ phi tài sản hình sự, tố tụng hình sự, chế tài hành chính và quan hệ phi tài sản trong dân sự.
Bảo lãnh đối vật dược áp dụng trong quan hệ hợp đồng kinh tế và dân sự có yếu tố tài sản. Đó chính là phương thức đảm bảo trong trường hợp xẩy ra vi phạm hợp đồng.
Điều 366 bộ luật dân sự nước ta nêu rõ: “ Bảo lãnh là việc người thứ ba ( gọi là người bảo lãnh ) cam kết với bên có quyền ( gọi là người nhận bảo lãnh ) sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ ( gọi là người được bảo lãnh ) nếu khi đến hạn mà người được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ…”
Theo nghị định 17HĐBT ngày 16/1/1990 của hội đồng bộ trưởng thì “ Bảo lãnh tài sản là sự đảm bảo bằng tài sản thuộc quyền sở hữu của người nhận bảo lãnh để chịu trách nhiệm tài sản thay cho người được bảo lãnh khi người này vi phạm hợp đồng đã ký kết”.
Từ đó ta có thể đưa ra khái niệm chung về bảo lãnh như sau: “ Bảo lãnh là sự cam kết của người nhận bảo lãnh sẽ thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ nếu người đề nghị bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ với bên yêu cầu bảo lãnh”.
Bảo lãnh ngân hàng là một trong những loại hình bảo lãnh ngày càng được phát triển và áp dụng phổ biến trong các giao dịch thương mại trong nước và quốc tế. Khi một cá nhân hoặc một doanh nghiệp muốn vay một khoản tiền hoặc muốn tham gia một hoạt động sản xuất kinh doanh nào đó nhưng chưa đủ độ tin cậy đối với phía đối tác kinh doanh, họ phải nhờ một bên thứ ba có đầy đủ tài sản và uy tín đứng ra đảm bảo. Bảo lãnh Ngân hàng là một hình thức tài trợ thông qua uy tín của Ngân hàng cho khách hàng, qua đó khách hàng có thể tìm được nguồn tài trợ mới để mua hàng hóa hoặc thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh nhằm thu lợi. Trong nghiệp vụ bảo lãnh Ngân hàng chỉ đưa ra cam kết dưới hình thức cấp chứng thư hoặc hạch toán theo dõi ngoại bảng chứ thực tế không phải xuất tiền ngay khi bảo lãnh. Do vậy, bảo lãnh được coi là một hình thức tín dụng gián tiếp và được coi như tài sản ngoại bảng.
Để đưa ra khái niệm về bảo lãnh Ngân hàng có thể đứng trên nhiều góc độ khác nhau:
Xét theo khía cạnh học thuật, bảo lãnh Ngân hàng là một hình thức tín dụng chữ ký-Signature Credit. Ngân hàng không xuất vốn ngay mà chỉ phát hành thư bảo lãnh bảo đảm chi trả cho người thụ hưởng nếu người được bảo lãnh vi phạm hợp đồng đã ký kết với người thụ hưởng.
Luật các tổ chức tín dụng Việt Nam (ngày 12/12/1997) quy định bảo lãnh Ngân hàng là một trong các hình thức cấp tín dụng được thực hiện thông qua sự cam kết bằng văn bản của tổ chức tín dụng với bên có quyền về thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ đã cam kết.
Theo quy chế mới nhất về bảo lãnh Ngân hàng do Thống đốc NHNN ban hành ngày 25/08/2000 kèm theo quyết định số 283/2000 –QĐ-NHNN quy định :” Bảo lãnh Ngân hàng là cam kết bằng văn bản của Ngân hàng ( bên bảo lãnh) với bên có quyền ( bên nhận bảo lãnh) về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng ( bên được bảo lãnh) khi khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã cam kết với bên nhận bảo lãnh, khách hàng phải nhận nợ và hoàn trả số tiền mà Ngân hàng đã trả thay”.
Trong thương mại quốc tế, bảo lãnh Ngân hàng được xem như loại hình tài trợ ngoại thương nhằm chống đỡ những rủi ro của người thụ hưởng bảo lãnh do sự vi phạm nghĩa vụ của bên đối tác liên quan.
1.2.2 . Đặc điểm của bảo lãnh Ngân hàng
Bản chất của hoạt động bảo lãnh là lời cam kết sẽ thanh toán cho người thụ hưởng bảo lãnh khi người được bảo lãnh không thực hiện các nghĩa vụ trong hợp đồng . Vì vậy có thể nói bảo lãnh là một công cụ bảo đảm không phải là công cụ thanh toán. Khi đưa ra các đặc điểm của bảo lãnh chúng ta sẽ thấy được sự khác biệt giữa bảo lãnh với các công cụ bảo đảm và thanh toán khác nhau như thư tín dụng, bảo hiểm…
Bảo lãnh ngân hàng có các đặc điểm sau:
Thứ nhất, bảo lãnh ngân hàng là một mối quan hệ nhiều bên phụ thuộc lẫn nhau. Trong nghiệp vụ bảo lãnh ngân hàng thường có ít nhất ba thành phần sau:
Người bảo lãnh ( the Gurantor ) là người phát hành bảo lãnh, có thể là ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng khác.
Ngưòi được bảo lãnh ( the Principal ) là người yêu cầu bảo lãnh.
Ngưòi thụ hưởng bảo lãnh ( the Credit ) là người nhận cam kết bảo lãnh.
Một nghiệp vụ bảo lãnh không chỉ đơn thuần là quan hệ giữa Ngân hàng bảo lãnh và người hưởng bảo lãnh mà còn bao gồm các mối quan hệ khác.
Quan hệ giữa người được bảo lãnh và người hưởng bảo lãnh được thể hiện bằng hợp đồng gốc, có thể là hợp đồng thương mại, hợp đồng thi công, thiết kế… Đây chính là mối quan hệ gốc, là cơ sở phát sinh yêu cầu bảo lãnh. Trong mối quan hệ này, người được bảo lãnh có các nghĩa vụ phải thực hiện đối với người hưởng bảo lãnh. Tùy từng loại hợp đồng mà nghĩa vụ đó có thể là nghĩa vụ tài chính như nghĩa vụ thanh toán, nghĩa vụ đóng thuế, hoặc nghĩa vụ phi tài chính như nghĩa vụ thực hiện hợp đồng, nghĩa vụ đảm bảo chất lượng sản phẩm…
Mối quan hệ giữa Ngân hàng bảo lãnh và người được bảo lãnh - đó là quan hệ giữa Ngân hàng cấp tín dụng và người hưởng tín dụng. Mối quan hệ này được thể hiện bằng một hợp đồng bảo lãnh ( còn gọi là thư bảo lãnh ). Hợp đồng này độc lập với mối quan hệ trong hợp đồng gốc.
Như vậy, các mối quan hệ giữa các bên tham gia là mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau vừa là nguyên nhân, vừa là kết quả của nhau. Nếu thiếu một trong những mối quan hệ trên thì nghiệp vụ bảo lãnh sẽ không tồn tại.
Thứ hai bảo lãnh ngân hàng có tính độc lập.
Đây là một đặc tính rất quan trọng của nghiệp vụ bảo lãnh.
Trước tiên bảo lãnh Ngân hàng có tính độc lập với hợp đồng. Mặc dù nội dung hợp đồng giữa người thụ hưởng bảo lãnh và người được bảo lãnh là cơ sở phát sinh và hình thành nên nội dung của bảo lãnh song về mặt pháp lý mà nói thì bảo lãnh hoàn toàn độc lập với nguồn đã hình thành nên nó.
Mặc dù mục đích của một bảo lãnh Ngân hàng là bồi hoàn cho người thụ hưởng những thiệt hại từ việc không thực hiện hợp đồng của người được bảo lãnh nhưng việc thanh toán bảo lãnh chỉ căn cứ vào các điều khoản hoàn toàn. Tuy nhiên tính độc lập của bảo lãnh cũng phụ thuộc vào các điều kiện của bảo lãnh. Nếu là bảo lãnh vô điều kiện, việc thanh toán được thực hiện theo yêu cầu đầu tiên, tính độc lập được đảm bảo. Ngược lại nếu là bảo lãnh có điều kiện hay bảo lãnh kèm chứng từ như phán quyết của tòa án, quyết định của trọng tài, xác nhận của bên thứ ba về sự vi phạm của người được bảo lãnh thì tính độc lập của bảo lãnh ít nhiều bị giảm sút.
Bên cạnh đó tính độc lập của bảo lãnh còn thể hiện trong trách nhiệm thanh toán của ngân hàng phát hành bảo lãnh với người được bảo lãnh. Trách nhiệm này hoàn toàn độc lập với mối quan hệ giữa ngân hàng và người được bảo lãnh. Ngân hàng không thể viện các lý do như người được bảo lãnh bị phá sản, vẫn còn nợ Ngân hàng… để từ chối thanh toán
Về tính độc lập này trong điều 2 của quy tắc thống nhất về bảo lãnh yêu cầu UCP 845 của ICC có giải thích: “Về bản chất bảo lãnh là giao dịch tách rời khỏi hợp đồng cơ sở hay các điều kiện dự thầu mà bảo lãnh lấy đó làm căn cứ và bên bảo lãnh không hề quan tâm hay bị ràng buộc bởi hợp đồng hay các điều kiện dự thầu đó dù có trích tham chiếu đến chúng trong bảo lãnh. Trách nghiệm của bên bảo lãnh là trả lại số tiền được quy định khi xuất trình yêu cầu thanh toán bằng văn bản và các chứng từ khác quy định trong bảo lãnh mà hình thức phù hợp với các quy định của bảo lãnh”.
Với ngân hàng, quy tắc độc lập này cũng có thuận lợi. Khi người thụ hưởng có yêu cầu đòi tiền theo thư bảo lãnh, ngân hàng chỉ có trách nhiệm xem xét, kiểm tra xem những điều khoản, điều kiện của thư bảo lãnh có được thỏa mãn hay không? Nhiệm vụ này được thực hiện khá dễ dàng. Do đó, Ngân hàng sẽ không liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia trong hợp đồng cơ sở và không liên quan đến tranh chấp phát sinh từ hợp đồng cơ sở giữa hai bên. Tuy vậy, tính độc lập của bảo lãnh cũng làm tăng rủi ro do phải thanh toán hộ khi có sự không trung thực của bên yêu cầu bảo lãnh. Chính vì điểm này mà khi thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh cho khách hàng, ngân hàng phải phân tích khách hàng chi tiết như khi cho vay.
1.2.3. Chức năng của bảo lãnh ngân hàng.
1.2.3.1. Chức năng bảo đảm.
Đây là một chức năng rất quan trọng của bảo lãnh ngân hàng. Ngân hàng là một trung gian tài chính có khả năng tài chính đảm bảo, có uy tín trong kinh doanh tiền tệ. Do vậy khi ngân hàng phát hành bảo lãnh thì người thụ hưởng bảo lãnh chăc chắn sẽ được nhận khoản bồi thường về tài chính nếu người được bảo lãnh vi phạm cam kết. Chính điều này đã tạo tâm lý tin tưởng cho người thụ hưởng bảo lãnh từ đó tạo điều kiện cho hợp đồng được ký kết một cách suôn sẻ, thuận lợi.
Mặt khác, hệ thống ngân hàng có khả năng thu thập, nắm bắt thông tin nhanh nhạy, kịp thời do có mạng lưới khách hàng rộng khắp và đội ngũ cán bộ chuyên môn giàu kinh nghiệm nên trong thực tế việc trả thay cho khách hàng chiếm tỷ trọng rất nhỏ. Tỷ trọng các loại bảo lãnh được yêu cầu thanh toán không cao, thông thường chỉ khoảng dưới 5%,( ở Mỹ khoảng 1% )…
Ngoài ra bảo lãnh còn được sử dụng cho thỏa thuận phi mua bán như dự thầu công trình, bảo hành sản phẩm, thực hiện hợp đồng… đây là những thỏa thuận không mang tính mua bán hay thanh toán. Do vậy, bảo lãnh chỉ được dùng cho mục đích bảo đảm an toàn cho người thụ hưởng khi có biến cố vi phạm hợp đồng của người được bảo lãnh.
1.2.3.2 Chức năng tài trợ.
Để thi công trình hay thực hiện một hợp dồng mua bán có thể phải dùng tới một số vốn lớn trong thời gian dài. Trong xây dựng, người thi công sẽ gặp phải những khó khăn về tài chính và chịu nhiều rủi ro nếu như phải làm hoàn tất công trình hay từng hạng mục công trình thì mới nhận được thanh toán của người chủ công trình.Vì vậy, khi ký kết hợp đồng thi công, công ty xây dựng sẽ thương lượng với chủ công trình về một khoảng tài trợ cho mình. Còn trong các hợp đồng thương mại, người cung ứng có thể yêu cầu đặt hàng đặt trước một khoản tiền tính trên giá trị hợp đồng, h