Đề tài Hoạt động siêu thị bán lẻ tại thành phố Hồ Chí Minh – Thực trạng và giải pháp phát triển đáp ứng yêu cầu hội nhập

ĐỀ TÀI: HOẠT ĐỘG SIÊU THN BÁ LẺ TẠI TPHCM – THỰC TRẠG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂ ĐÁP ỨG YÊU CẦU HỘI HẬP MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ( gồm 5 mục: ý nghĩa chọn đề tài, mục tiêu nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, tính mới của đề tài, phương pháp nghiên cứu đề tài, nội dung đề tài) TÓM TẮT ĐỀ TÀI MỤC LỤC BẢG, HÌH VẼ MỤC LỤC CHỮ VIẾT TẮT ỘI DUG CHƯƠG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬ ................................................................................... 1 1.1 NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ NGÀNH KINH DOANH BÁN LẺ .................................. 1 1.1.1Những hiểu biết về hệ thống phân phối ............................................................. 1 1.1.2 Những hiểu biết về họat động bán lẻ ................................................................. 2 1.1.2.1 Khái niệm ............................................................................................... 2 1.1.2.2 Phân lọai ................................................................................................ 2 1.1.3 Vai trò bán lẻ ...................................................................................................... 2 1.2 NHỮNG HIỂU BIẾT VỀ HOẠT ĐỘNG SIÊU THN ................................................. 3 1.2.1 Khái niệm và đặc điểm của siêu thị .................................................................. 3 1.2.1.1 Khái niệm ............................................................................................... 3 1.2.1.2 Đặc điểm siêu thị ................................................................................... 4 1.2.2 Phân lọai siêu thị ................................................................................................ 5 1.2.2.1 Phân lọai theo quy mô ........................................................................ 5 1.2.2.2 Phân lọai theo chiến lược và chính sách kinh doanh ......................... 6 1.2.2.3 Phân lọai theo cấp quản lý .................................................................. 6 1.2.3 Vai trò siêu thị .................................................................................................... 7 1.2.3.1 Vai trò siêu thị trong nền kinh tế ....................................................... 7 1.2.3.2 Vai trò của siêu thị trong hệ thống bán lẻ và sản xuất hàng hóa ........ 7 1.3 TÌN H HÌN H PHÁT TRIỂN SIÊU THN TRÊN THẾ GIỚI VÀ XU HƯỚN G PHÁT TRIỂN .......................................................................................................................................... 8 1.3.1 Tổng quát về các giai đoạn phát triền của hệ thống siêu thị trên thế giới ......... 8 1.3.1.1 Pháp .................................................................................................... 8 1.3.1.2 Mỹ ....................................................................................................... 9 1.3.1.4 Các nuớc châu Á ................................................................................. 9 1.3.2 Tốc độ phát triển siêu thị trên thế giới ............................................................... 9 1.3.2.1 Ở châu Á ........................................................................................... 10 1.3.2.1 Ớ các nước Mỹ Latinh ...................................................................... 10 1.3.3 Các xu hướng phát triển ................................................................................... 11 1,4 KIN H N GHIỆM PHÁT TRIỂN SIÊU THN Ở MỘT SỐ N UỚC VÀ BÀI HỌC HỮU ÍCH CHO PHÁT TRIỂN SIÊU THN Ở TPHCM ...................................................... 12 1.4.1 Trung Quốc ...................................................................................................... 12 1.4.2 Thái Lan .......................................................................................................... 13 KẾT LUẬN CHƯƠN G 1 CHƯƠG 2 : THỰC TRẠG PHÁT TRIỂ SIÊU THN Ở TPHCM VÀ CÁC VẤ ĐỀ ĐẶT RA 2.1 PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜN G TỔN G QUÁT ẢN H HƯỞN G ĐẾN SỰ PHÁT TRIỂN MẠN G LƯỚI SIÊU THN ................................................................................................ 14 2.1.1 Môi trường kinh tế vĩ mô ................................................................................. 14 2.1.2 Môi trường chính trị luật pháp ......................................................................... 15 2.1.3 Môi trường văn hóa xã hội ............................................................................... 16 2.1.4 Môi trường dân số ............................................................................................ 17 2.1.5 Môi trường công nghệ...................................................................................... 17 2.2 THỰC TRẠN G PHÁT TRIỂN SIÊU THN Ở TPHCM ........................................... 19 2.2.1 Sự phát triển của siêu thị ở TPHCM qua các giai đoạn ................................... 19 2.2.1.1 Giai đọan thử nghiệm ....................................................................... 19 2.2.1.2 Giai đọan hình thành (1996-1998 ) ................................................... 19 2.2.1.3 Giai đoạn cạnh tranh đào thải và phát triển chuyên nghiệp ............. 21 2.2.1.4 Giai đọan hội nhập WTO (2006 – nay) ........................................... 21 2.2.2 Vị trí của siêu thị ............................................................................................. 22 2.2.2.1 Siêu thị và chợ truyền thống ............................................................. 22 2.2.2.2 Siêu thị và mạng lưới cửa hàng bách hóa ........................................ 23 2.2.2.3 Siêu thị và nhà sản xuất, cung ứng hàng hóa ................................... 24 2.2.3 Dự báo xu hướng phát triển của hệ thống siêu thị ........................................... 24 2.2.4 Các hình thức phân phối hiện đại tại TPHCM ................................................. 26 2.2.4.1 Về bán buôn ...................................................................................... 26 2.2.4.2 Về bán lẻ ........................................................................................... 26 2.3 THỰC TRẠN G HOẠT ĐỘN G KIN H DOAN H CỦA CÁC SIÊU THN TRÊN ĐNA BÀN TPHCM .......................................................................................................................... 28 2.3.1 Thực trạng ........................................................................................................ 28 2.3.1.1 Số lượng, mật độ phân bố và cơ sở vật chất ..................................... 28 2.3.1.2 Hiệu quả kinh doanh của các siêu thị .............................................. 29 2.3.1.3 So sánh về mức độ cạnh tranh giữa siêu thị VN và siêu thị nước ngoài 30 A. Thị phần .................................................................................... 30 B. Danh tiếng ................................................................................. 31 C. Mặt bằng kinh doanh ................................................................ 31 D.Vốn ............................................................................................ 32 E. Giá cả ......................................................................................... 32 F. Hàng hóa ................................................................................... 32 G. Phương thức mua hàng ............................................................. 33 H. Phương thức bán hàng .............................................................. 33 I. N hân lực ..................................................................................... 34 2.3.2 N hững cơ hội và khó khăn đối với các doanh nghiệp bán lẻ trong nước ....... 34 2.3.2.1 Cơ hội ............................................................................................... 34 2.3.2.2 Thách thức ........................................................................................ 35 2.3.3 N ghiên cứu trường hợp của coop-mart và những nhận xét rút ra .................... 36 2.3.3.1 Giới thiệu chung về Co.opMart ....................................................... 36 2.3.3.2 Phương thức kinh doanh và chiến lược phát triển trong hội nhập .... 36 KẾT LUẬN CHƯƠN G 2 CHUOG 3 HỮG ĐNH HƯỚG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂ SIÊU THN TRÊ ĐNA BÀ TPHCM ĐẾ 2015 3.1 CƠ SỞ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ................................................................................ 39 3.1.1 Các tồn tại cần khắc phục trong việc phát triển siêu thị ................................. 39 3.1.2 Cam kết của VN về mở cửa thị trường thương mại nội đia theo yêu cầu WTO 39 3.1.3 Đề án phát triển thương mại trong nước đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 27/2007/QĐ-TTg ngày 15/02/2007 . 39 3.1.4 Định hướng phát triển hệ thống chợ - siêu thị - trung tâm thương mại trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn từ năm 2009 đến năm 2015 của Sở Công thương TPHCM .................................................................................................................................. 40 3.2 MỤC TIÊU ............................................................................................................... 41 3.3 GIẢI PHÁP ............................................................................................................... 41 3.3.1 N hững giải pháp về phía cơ quan hữu trách ................................................... 41 3.3.1.1 Hoàn thiện văn bản quản lý nhà nước đối với lĩnh vực phân phối hàng hóa ...................................................................................................................... 41 3.3.1.2 Hỗ trợ từ phía N hà nuớc mặt bằng kinh doanh siêu thị .................... 42 3.3.1.3 Làm cầu nối giữa nhà cung ứng và siêu thị khi trình độ logistic của DN chưa đáp ứng đủ yêu cầu ....................................................................................... 43 3.3.1.4 Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động siêu thị ............. 43 3.3.2 N hững giải pháp về phía DN ........................................................................... 44 3.3.2.1 DN phân phối VN thành lập công ty con hỗ trợ cho việc phát triển siêu thị ...................................................................................................................... 44 3.3.2.2 Giải pháp về nguồn nhân lực .......................................................... 44 3.3.2.3 Giải pháp nâng cao thương hiệu ....................................................... 44 3.3.2.4 Giải pháp cho vấn đề hàng hóa và giá cả siêu thị ............................. 46 3.3.2.5 Giải pháp khắc phục sự bất tiện gây trở ngại cho thói quen mua sắm ở siêu thị và thu hút khách hàng .............................................................................. 47 A. Check-out line tự động ............................................................. 47 B. Quấy bán hàng tiện lợi .............................................................. 48 C. Khách hàng hái quả để mua ngay trong siêu thị ....................... 49 D. Dòng chữ hấp dẫn kích thích nguời tiêu dùng ......................... 50 3.4 KIẾN N GHN .............................................................................................................. 50 KẾT LUẬN CHƯƠN G 3 KẾT LUẬN CHUN G DAN H MUC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC LỜI MỞ ĐẦU 1. Ý nghĩa của đề tài: Giữa dòng đời tấp nập và nhịp sống hối hả của đô thị, hai mươi bốn giờ dường như là quá ít và càng không đủ cho những nhu cầu mua sắm những nhu yếu phNm cho bản thân và cho gia đình của người dân đất Sài thành. Siêu thị nổi bật lên như là một giải pháp hoàn hảo, một nơi thích hợp có thể đáp ứng thỏa đáng những nhu cầu đó. Một lần lạc bước vào siêu thị, bạn sẽ ngỡ ngàng như đang bước vào một thế giới của sự sắp đặt và nghệ thuật trưng bày hàng hóa, của thế giới đa dạng hàng hóa và phong phú về chủng loại. Từ những siêu thị đầu tiên thành lập năm 1993-1994 ở Thành phố Hồ Chí Minh ( TPHCM ), siêu thị ngày nay đã hoàn toàn lột xác và dần dần bước vào con đường hoàn thiện chính mình để có thể bước vào hội nhập kinh tế thế giới. Sự phát triển của hệ thống siêu thị Việt N am nói chung và TPHCM nói riêng là cả một chặng đường dài với nhiều thăng trầm và thử thách. 7/11/2006, Việt N am đã chính thức gia nhập WTO và theo cam kết, kể từ 1/1/2009 cánh cửa vào thị trường bán lẻ của Việt N am đã được mở hoàn toàn. Thị trường bán lẻ Việt N am nói chung và TPHCM nói riêng sẽ cạnh tranh khốc liệt hơn với sự xuất hiện của nhiều nhà phân phối hàng đầu thế như Wal-Mart (Mỹ), Carrefour (Pháp), Tesco (Anh), Circle K (Canada)... với hình thức phân phối ngày càng đa dạng, trong đó siêu thị là mảnh đất màu mỡ giàu tiềm năng phát triển. Siêu thị của các doanh nghiệp Việt N am đứng trước một thách thức rất lớn là phải cạnh tranh quyết liệt không cân sức với các tập đòan bán lẻ hàng đầu thế giới với tiềm lực tài chính hùng mạnh và dạn dày kinh nghiệm. Vấn đề cấp thiết đặt ra là: làm thế nào để phát triển thị truờng bán lẻ theo tinh thần mở cửa của WTO và nâng cao khả năng cạnh tranh cho các siêu thị Việt N am. Xuất phát từ thực tiễn đó cùng với sự yêu thích của bản thân nguời viết qua nhiều lần đi mua sắm ở siêu thị và mong muốn ứng dụng lý thuyết đã đuợc học ở truờng đại học vào thực tế, nguời viết đã chọn đề tài “ Hoạt động siêu thị bán lẻ tại TPHCM – Thực trạng và giải pháp phát triển đáp ứng yêu cầu hội nhập” để xây dựng cơ sở lý luận, phân tích thực trạng và đề ra giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh cho các siêu thị VN trong giai đọan hiện nay. 2. Mục đích nghiên cứu: Đề tài: “ Hoạt động siêu thị bán lẻ tại TPHCM – Thực trạng và giải pháp phát triển đáp ứng yêu cầu hội nhập” thực hiện nhằm mục đích: - Tìm hiểu, đúc kết và hệ thống đầy đủ cơ sở lý luận về siêu thị. - Khái quát về sự hình thành và phát triển của hệ thống siêu thị trên địa bàn TPHCM qua các giai đoạn. Phân tích thực trạng hoạt động các siêu thị tại TPCHM, so sánh sức cạnh tranh giữa hệ thống siêu thị của doanh nghiệp phân phối Việt N am và hệ thống siêu thị của doanh nghiệp phân phối nuớc ngoài. - Đề ra giải pháp giải quyết những vấn đề còn tồn tại và nâng cao khả năng canh tranh cho siêu thị của doanh nghiệp phân phối Việt N am trong hội nhập. - Xây dựng phuơng pháp bán hàng sáng tạo chưa siêu thị nào áp dụng, đó là ngừơi tiêu dùng hái quả ngay trong siêu thị giúp giảm chi phí đóng gói và bảo quản, lâp quầy giao hàng tiên lợi và nhiều giải pháp khác. 3. Đối tượng – Phạm vi nghiên cứu: Đề tài nêu lên một cách khái quát hệ thống phân phối bán lẻ trên địa bàn TPHCM, trong đó tập trung nghiên cứu sâu hệ thống siêu thị, bao gồm siêu thị của những doanh nghiệp phân phối VN và cả những siêu thị của các doanh nghiệp phân phối nuớc ngoài tại TPHCM. Phạm vi không gian: TPHCM là nơi tiêu thụ, luân chuyển hàng hóa lớn nhất nước nên có sức hút mạnh mẽ đối với các doanh nghiệp phân phối trong và ngoài nước. Chính vì lý do đó nên nguời viết đã tập trung nghiên cứu trong địa bàn TPHCM như là một ví dụ điển hình, sẽ giúp cho viêc áp dụng sang các địa phuơng khác dễ dàng hơn. Phạm vi thời gian: Các số liệu trong đề tài đuơc tổng hợp từ lúc siêu thị bắt đầu hình thành từ đầu những năm 90 cho đến nay. Các số liệu đuợc lấy từ Tổng cục thống kê, Sở Công thuơng TPHCM, Viện nghiên cứu kinh tế và phát triển TPHCM và các nguồn thông tin có uy tín khác. 4. Phuơng pháp nghiên cứu: Đề tài sử dụng những phương pháp nghiên cứu phân tích-tổng hợp có sử dụng thống kê, phuơng pháp lịch sử, duy vật biên chứng. - Phuơng pháp nghiên cứu phân tích - tổng hợp: phân tích và tổng hợp thông tin, lý thuyết liên quan đến họat động siêu thị, những bài học kinh nghiệm phát triển siêu thị ở một số quốc gia khác. - Phuơng pháp lịch sử: dựa vào việc phân tích, số liệu lịch sử để dự báo xu thế phát triển của siêu thị. - Phương pháp duy vật biện chứng: nghiên cứu hoạt động siêu thị trong trong sự vận động và phát triển của thị truờng trong giai đoạn hội nhập hiện nay. Từ đó xác định đuợc những thành công của hệ thống siêu thị VN và những tồn tại cần giải quyết, để đề ra giải pháp thích hợp. Bên cạnh những phuơng pháp nêu trên, nguời viết còn dùng phuơng pháp nghiên cứu định luợng: tiến hành khảo sát, thăm dò ý kiến nguời tiêu dùng thông qua bảng câu hỏi và hình thức phỏng vấn trực tiếp tại các siêu thị ở TPHCM; phỏng vấn chuyên gia: phỏng vấn lấy ý kiến trực tiếp Chủ tịch HĐQT SaigonCoop, Truởng phòng Thuơng mại Sở Công Thuơng TPHCM về những thực trạng và giải pháp cho viêc phát triển siêu thị trong hội nhập. 5. Tính mới của đề tài:1/1/2009 là thời điểm mở cửa hoàn toàn thi truờng bán lẻ. Cạnh tranh giữa doanh nghiệp phân phối trong nước và nước ngoài đang là vấn đề thời sự nóng bỏng. Đề tài “Hoạt động siêu thị bán lẻ tại TPHCM – Thực trạng và giải pháp phát triển đáp ứng yêu cầu hội nhập” theo hướng so sánh khả năng cạnh tranh giữa siêu thị của doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt cập nhập thông tin từ thời điểm mở cửa hoàn toàn thi truờng bán lẻ từ 1/1/2009 đến nay - là điều mà các công trình nghiên cứu truớc chưa làm đuợc. Từ đó, đề xuất những giải pháp hiệu quả và sáng tạo rất hữu ích cho việc áp dụng trong thực tế . 6. Bố cục: gồm 3 phần: Chuơng 1: Cơ sở lý luận Chuơng 2: Thực trạng phát triển siêu thị ở TPHCM và các vấn đề đặt ra. Chuơng 3: N hững định huớng và giải pháp phát triển siêu thị trên địa bàn TPHCM đến 2015 TÓM TẮT ĐỀ TÀI Đề tài nghiên cứu khoa học “Họat động các siêu thị bán lẻ tại TPHCM – Thực trạng và giải pháp phát triển đáp ứng yêu cầu hội nhập” gồm 50 trang. Đề tài được chia làm 3 chương. N gòai ra đề tài còn có lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo,phụ lục. Cụ thể: Lời mở đầu: đươc trình bày trong 3 trang đầu, Lời mở đầu trình bày rõ ý nghĩa của đề tài, mục đích, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, tính mới và bố cục đề tài. Chương 1: Cơ sở lý luận Chương 1 gồm 13 trang: từ trang 1 đến trang 13, Dựa trên cơ sở tổng hợp các tài liệu từ nhiều nguồn trong và ngòai nước, người viết đã trình bày cơ sở lý luận về những vấn đề sau: Tổng quan về ngành kinh doanh bán lẻ và những hiểu biết về họat động siêu thị gồm: khái niệm và đặc điểm, cách phân lọai cũng như vai trò của siêu thị. Tình hình cùng với xu hướng phát triển siêu thị trên thế giới, và những bài học kinh nghiêm trong việc phát triển siêu thị ở một số quốc gia khác. Chương 2: Thực trạng phát triển siêu thị ở TPHCM và các vần đề đặt ra Gồm 25 trang, từ trang 14 đến trang 38 mô tả tình hình phát triển siêu thị và thực trạng họat động của các siêu thị trên địa bàn TPHCM rất cụ thể và sinh động Để có được tài liệu chương 2, ngòai việc tổng hợp thứ cấp, người viết còn thực hiện điều tra xã hội học một cách khoa học, công phu như sau: * Khảo sát ý kiến người tiêu dùng: Giai đọan 1: trên cơ sở tổng quát vấn đề từ các số liệu thứ cấp, người viết đã lập bảng câu hỏi gồm 14 câu ( xin xem rõ hơn ở phụ lục 11) Giai đọan 2: từ 5/6 đến 9/6 tíến hàng phát bảng câu hỏi đến người tiêu dùng không phân biệt độ tuổi,giới tính tại siêu thị CoopMart Lý Thường Kiệt, CoopMart N guyễn Đình Chiểu, LotteMart. Phát 120 bảng, thu về đuợc 90 bảng sau khi xử lý thì còn 70 bảng dùng được. Song song với việc phát bảng câu hỏi, người viết còn dùng hình thức phỏng vấn trực tiếp ý kiến người tiêu dùng. Giai đọan 3: N gười viết dùng Excel để xử lý các số liệu. Kết quả nghiên cứu (xem ở phụ lục 12). * N goài ra người viết còn đến các cơ quan tổ chức như: Sở Công thương TPHCM, Công ty SaigonCoop để phỏng vấn ý kiến chuyên gia về những vấn đề liên quan đến đề tài nghiên cứu. Dựa trên tất cả cơ sở lý luận và kết quả nghiên cứu thứ cấp, sơ cấp, người viêt đã mô tả tình hình phát triển siêu thị và thực trạng họat động của các siêu thị