Đề tài Kế toán tiêu thụ hàng hoá và xác định kết quả kinh doanh ở Công ty xăng dầu khu vực III

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp më ®Çu T õ sau ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, nÒn kinh tÕ n−íc ta ®· vµ ®ang chuyÓn dÇn tõ kinh tÕ tËp trung, bao cÊp sang kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n−íc, theo ®Þnh h−íng XHCN. C«ng cuéc ®æi míi do §¶ng Céng s¶n ViÖt nam khëi x−íng vµ l·nh ®¹o ®· t¹o c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhiÒu ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn, gãp phÇn t¹o nªn nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c cña nÒn kinh tÕ n−íc nhµ; Song còng ph¸t sinh nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p, ®Æt ra cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cho c¸c ngµnh c¸c cÊp nh÷ng yªu cÇu vµ th¸ch thøc míi, ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc vµ m¹nh mÏ ®Ó thÝch nghi vµ ®¸p øng víi m«i tr−êng míi, ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng vµ ®óng ®Þnh h−íng. X¨ng dÇu lµ mét mÆt hµng thiÕt yÕu cã vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, kinh doanh x¨ng dÇu ®−îc coi lµ mét ngµnh kinh tÕ träng yÕu, cã ý nghÜa chiÕn l−îc trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. ë n−íc ta, kinh doanh x¨ng dÇu lµ lÜnh vùc kinh doanh kh«ng chØ cã ý nghÜa ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao mµ cßn thùc sù thóc ®Èy s¶n xuÊt, gãp phÇn æn ®Þnh gi¸ c¶, kiÒm chÕ l¹m ph¸t, t¨ng tÝch luü cho ng©n s¸ch nhµ n−íc, h−íng dÉn vµ thay ®æi c¬ cÊu tiªu dïng theo h−íng v¨n minh, Ých lîi h¬n, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Kinh doanh x¨ng dÇu theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n−íc lµ mét vÊn ®Ò cßn ®ang míi mÎ ë n−íc ta. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua, kinh doanh x¨ng dÇu ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Song khã kh¨n, tån t¹i kh«ng ph¶i lµ Ýt : Sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh doanh x¨ng dÇu tiÕn hµnh ch−a m¹nh mÏ so víi mét sè lÜnh vùc kh¸c; M«i tr−êng kinh doanh x¨ng dÇu ngµy cµng biÕn ®éng vµ thay ®æi; Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ ®Êt n−íc ®ang t¨ng nhanh nhu cÇu x¨ng dÇu. NhiÒu vÊn ®Ò vÒ kinh doanh x¨ng dÇu trong t×nh h×nh míi ®ang ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi hÕt søc bøc xóc nÕu kh«ng ®æi míi tÝch cùc sÏ kh«ng ®¸p øng ®−îc t×nh h×nh ®ã. C«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III lµ mét doanh nghiÖp nhµ n−íc trùc thuéc Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam, lµ ®¹i diÖn cña PETROLIMEX t¹i H¶i Phßng, cã nhiÖm vô tæ chøc kinh doanh cung cÊp x¨ng dÇu cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, quèc phßng vµ tiªu dïng x· héi trªn ®Þa bµn H¶i phßng vµ khu vùc l©n cËn. NhiÖm vô hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ C«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III nãi riªng lµ ph¶i ®Èy m¹nh b¸n hµng víi môc ®Ých cuèi cïng lµ ®em l¹i lîi nhuËn cao. Do ®ã c«ng t¸c kÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh nh»m b¶o toµn vèn vµ ph¸t triÓn kinh doanh thùc sù lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa lín lao c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn. 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III, t«i ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi sau: "KÕ to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ë c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III" Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, ®Ò tµi ®−îc chia lµm ba phÇn : - PhÇn 1 : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp - PhÇn 2 : T×nh h×nh h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh hµng ho¸ t¹i C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III. - PhÇn 3 : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III. Do thêi gian cã h¹n, tµi liÖu nghiªn cøu kh«ng nhiÒu ch¾c ch¾n ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i mong nhËn ®−îc nh÷ng nhËn xÐt vµ ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó ®Ò tµi cã gi¸ trÞ thùc tiÔn cao h¬n . T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì, h−íng dÉn cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ §«ng vµ c¸c thÇy c« gi¸o, sù t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì cña l·nh ®¹o c«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III, c¸c nh©n viªn phßng KÕ to¸n, phßng kinh doanh... ®Ó t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Sinh viªn thùc hiÖn Lª thÞ thu hµ 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong c¸c doanh nghiÖp . --------------- Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo ®Òu nh»m vµo môc tiªu cuèi cïng lµ lîi nhuËn. Lîi nhuËn ph¶n ¸nh kÕt qu¶ vµ tr×nh ®é kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®ång thêi lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó duy tr× vµ t¸i s¶n xuÊt më réng, lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó øng dông c«ng nghÖ vµ kü thuËt hiÖn ®¹i. Lµm thÕ nµo ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i vµ liªn tôc ph¸t triÓn lµ phô thuéc vµo tr×nh ®é qu¶n lý vµ xö lý th«ng tin kinh tÕ cña chñ doanh nghiÖp vµ nh÷ng ng−êi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tiªu thô nãi riªng. Ho¹t ®éng tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng lµ tÊm g−¬ng ph¶n chiÕu t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh lç hay l·i, lµ th−íc ®o ®Ó ®¸nh gi¸ sù cè g¾ng vµ chÊt l−îng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Mçi doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ tr−êng ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc vÞ trÝ ho¹t ®éng tiªu thô hµng ho¸ trong toµn bé c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña doanh nghiÖp ®Ó trªn c¬ së ®ã v¹ch ra nh÷ng h−íng ®i ®óng ®¾n, cã c¬ së khoa häc b¶o ®¶m cho sù thµnh c«ng cña doanh nghiÖp. I- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô s¶n phÈm vµ kÕt qu¶ tiªu thô 1. Kh¸i niÖm tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô: a-Tiªu thô Tiªu thô hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông vµ gi¸ trÞ trao ®æi cña hµng ho¸ th«ng qua qu¸ tr×nh trao ®æi. Doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc chuyÓn hµng ho¸ vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh tõ h×nh th¸i hµng ho¸ sang h×nh th¸i tiÒn tÖ vµ h×nh th¸i kÕt qu¶ kinh doanh lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng qua qu¸ tr×nh tiªu thô nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng vÒ mét gi¸ trÞ sö dông nhÊt ®Þnh ®−îc tho¶ m·n vµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ®−îc thùc hiÖn. XÐt tõ gãc ®é kinh tÕ , tiªu thô hµng ho¸ lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ ®Ó nhËn vÒ mét l−îng gi¸ trÞ t−¬ng ®−¬ng. Theo ®ã qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ cã thÓ chia lµm hai giai ®o¹n: - Giai ®o¹n I: §¬n vÞ b¸n c¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt ®Ó xuÊt giao s¶n phÈm hµng ho¸ cho ®¬n vÞ mua. Giai ®o¹n nµy ph¶n ¸nh mét mÆt qu¸ tr×nh vËn ®éng cña hµng ho¸. Tuy nhiªn, nã ch−a ph¶n ¸nh ®−îc kÕt qu¶ cña viÖc tiªu thô hµng ho¸, ch−a cã c¬ së ®Ó b¶o ®¶m qu¸ tr×nh tiªu thô ®−îc hoµn tÊt , bëi hµng ho¸ göi ®i ®ã ch−a ®−îc kh¼ng ®Þnh lµ sÏ thu ®−îc tiÒn. 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Giai ®o¹n II: Kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hoÆc x¸c nhËn sÏ tr¶ tiÒn. Khi ®ã qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ ®−îc hoµn tÊt, ®¬n vÞ cã thu nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ vµ h×nh thµnh kÕt qu¶ kinh doanh. Tãm l¹i qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ ë c¸c doanh nghiÖp cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - §ã lµ sù mua b¸n cã tho¶ thuËn: doanh nghiÖp ®ång ý b¸n, kh¸ch hµng ®ång ý mua vµ tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn. - Cã sù thay ®æi quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ tõ doanh nghiÖp sang cho kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp giao cho kh¸ch hµng mét khèi l−îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh vµ nhËn l¹i tõ kh¸ch hµng mét kho¶n tiÒn hoÆc mét kho¶n nî gäi lµ doanh thu b¸n hµng. Sè doanh thu nµy lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña ®¬n vÞ. b. X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh hµng ho¸ : KÕt qu¶ kinh doanh hµng ho¸ lµ phÇn thu nhËp cßn l¹i sau khi trõ ®i tÊt c¶ c¸c chi phÝ. KÕt qu¶ kinh doanh lµ môc ®Ých cuèi cïng cña mäi doanh nghiÖp vµ nã phô thuéc vµo qui m« chÊt l−îng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §ã kh«ng chØ lµ tÊm g−¬ng ph¶n ¸nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kú nµy mµ cßn t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña kú tiÕp theo. X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh lµ viÖc so s¸nh chi phÝ ®· bá ra vµ thu nhËp ®¹t ®−îc trong c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. NÕu thu nhËp lín h¬n chi phÝ th× kÕt qu¶ lµ l·i, ng−îc l¹i th× kÕt qu¶ kinh doanh lµ lç. ViÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh th−êng ®−îc tiÕn hµnh vµo cuèi kú h¹ch to¸n lµ th¸ng, quÝ hay n¨m, tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp. KÕt qu¶ tiªu thô = Doanh thu b¸n hµng thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n - Chi phÝ b¸n hµng - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 2. Vai trß, nhiÖm vô, yªu cÇu cña viÖc c«ng t¸c tiªu thô hµng ho¸ : a- Vai trß cña tiªu thô hµng ho¸ : §Æc tr−ng lín nhÊt cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ s¶n phÈm ®−îc s¶n xuÊt ra ®Ó b¸n nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu ®· quy ®Þnh trong ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña ng−êi s¶n xuÊt, cña mçi doanh nghiÖp. Do ®ã tiªu thô s¶n phÈm s¶n xuÊt ra lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng cña t¸i s¶n xuÊt x· héi , qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm chØ kÕt thóc khi qu¸ tr×nh thanh to¸n gi÷a ng−êi b¸n víi ng−êi mua ®· diÔn ra vµ quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ ®· thay ®æi, nã lµ giai ®o¹n cuèi cña qu¸ tr×nh kinh doanh vµ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp. 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Tiªu thô hµng ho¸ lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chuyªn doanh trong l−u th«ng hµng ho¸. ThËt vËy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x· héi gåm ba kh©u: S¶n xuÊt + L−u th«ng: tiÒn ®Ò cña s¶n xuÊt, hËu cÇn cña s¶n xuÊt Hµng ho¸ + Tiªu dïng Hµng ho¸ Tiªu thô hµng ho¸ cã t¸c dông nhiÒu mÆt ®èi víi lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt vµ lÜnh vùc tiªu dïng cña x· héi. Tr−íc hÕt, tiªu thô hµng ho¸ cung cÊp hµng ho¸ cÇn thiÕt mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®ång bé, ®óng sè l−îng, chÊt l−îng mét c¸ch thuËn lîi ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng. Nã ph¶n ¸nh viÖc cung cÇu gÆp nhau vÒ mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã. Qua ®ã tiªu thô gãp phÇn khuyÕn khÝch tiªu dïng, h−íng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Ó ®¹t sù thÝch øng tèi −u gi÷a cung vµ cÇu trong lÜnh vùc tiªu dïng, c¸c c¸ nh©n cã thÓ dÔ dµng tho¶ m·n nhu cÇu vÒ hµng ho¸ tiªu dïng trªn thÞ tr−êng mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi, thuËn lîi vµ v¨n minh nhê hµng lo¹t c¸c quÇy hµng, cöa hµng, siªu thÞ... cung øng cho mäi ®èi t−îng trong x· héi. Cßn trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt, c¸c doanh nghiÖp nhËn thÊy tiªu thô hµng ho¸ lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Nh− vËy th«ng qua thÞ tr−êng, tiªu thô gãp phÇn ®iÒu hoµ sù c©n b»ng gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng gi÷a hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ trong l−u th«ng, gi÷a nhu cÇu tiªu dïng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n... ®ång thêi ®ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn c©n ®èi trong tõng ngµnh, tõng vïng còng nh− toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Thø hai, tiªu thô hµng ho¸ lµ c¬ së h×nh thµnh nªn doanh thu vµ lîi nhuËn, t¹o ra thu nhËp ®Ó bï ®¾p chi phÝ bá ra, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn kinh doanh th«ng qua c¸c ph−¬ng thøc tiªu thô, phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. §Ó qu¸ tr×nh tiªu thô diÔn ra ®−îc thuËn lîi th× hµng ho¸ kh«ng chØ b¶o ®¶m vÒ chÊt l−îng mµ cßn ph¶i phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng lu«n biÕn ®éng, c¹nh tranh ®−îc víi nh÷ng mÆt hµng kh¸c vÒ c¶ mÉu m·, chÊt l−îng, gi¸ c¶ còng nh− ph−¬ng thøc b¸n hµng vµ kh©u phôc vô sau b¸n hµng, nh»m kÝch thÝch nhu cÇu tiªu dïng. Thø ba, doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p tiªu thô ®óng ®¾n, ®¶m b¶o cho ng−êi tiªu dïng nh÷ng hµng hãa tèt sÏ ®Èy m¹nh doanh sè b¸n ra n©ng cao doanh thu do ®ã thÞ tr−êng ®−îc më réng vµ kh¼ng ®Þnh ®−îc uy tÝn cña doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ víi c¸c chñ thÓ kh¸c nh− b¹n hµng, chñ nî , nhµ ®Çu t−... ®éng viªn ng−êi lao ®éng hoµn thµnh vµ ph¸t huy s¸ng kiÕn trong s¶n xuÊt kinh doanh. 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp §ång thêi víi viÖc tiªu thô hµng ho¸, x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh lµ c¬ së ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cuèi cïng cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh cña doanh nghiÖp, thùc l·i cña doanh nghiÖp lµ x¸c ®Þnh phÇn nghÜa vô ph¶i thùc hiÖn ®èi víi Nhµ n−íc, gi¶i quyÕt hµi hoµ mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ cña Nhµ n−íc víi tËp thÓ vµ c¸ nh©n ng−êi lao ®éng. X¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng tèt trong kú kinh doanh tiÕp theo, ®ång thêi cung cÊp sè liÖu cho c¸c bªn quan t©m, thu hót ®Çu t− vµo doanh nghiÖp, gi÷ v÷ng uy tÝn cho doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ víi bªn ngoµi. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cßn chÕ ®é bao cÊp vµ c¹nh tranh ngµy cµng trë lªn gay g¾t, viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®· trë thµnh mét yªu cÇu bøc thiÕt vµ còng lµ mét thö th¸ch quyÕt ®Þnh ®èi víi tµi n¨ng cña c¸c nhµ qu¶n lý. Nh− vËy, tiªu thô hµng ho¸ cã ý nghÜa lín trong viÖc thóc ®Èy sö dông nguån lùc vµ ph©n bæ c¸c nguån lùc cã hiÖu qu¶ ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ®èi víi mçi doanh nghiÖp nãi riªng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng hiÖu qu¶ kinh doanh cña ®¬n vÞ ®−îc ®¸nh gi¸ th«ng qua khèi l−îng hµng ho¸ ®−îc thÞ tr−êng thõa nhËn vµ lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp thu ®−îc. b. C¸c yªu cÇu qu¶n lý c«ng t¸c tiªu thô hµng ho¸. Doanh nghiÖp th−¬ng m¹i lµ hîp phÇn tÊt yÕu, quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, lµ n¬i thÓ hiÖn ®Çy ®ñ, tËp trung nhÊt c¸c mèi quan hÖ lín trong x· héi vµ còng lµ n¬i diÔn ra cuéc ®Êu tranh gay g¾t, quyÕt liÖt gi÷a c¬ chÕ qu¶n lý cò ch−a bÞ xo¸ bá hoµn toµn víi c¬ chÕ qu¶n lý míi ch−a hoµn chØnh cïng ®an xen tån t¹i víi nhau v× vËy ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu sau: - Qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ ph¶i ®−îc qu¶n lý tõ kh©u ký kÕt hîp ®ång tiªu thô,®Õn c¸c kh©u göi hµng,xuÊt b¸n, thanh to¸n tiÒn hµng... cho ®Õn khi chÊm døt hîp ®ång. - Th−êng xuyªn kiÓm tra t×nh h×nh tiªu thô, thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô vµ thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch liªn quan. - Qu¶n lý tèt nguån lùc trong kinh doanh: lao ®éng, vËt t−, vèn... ®Ó sö dông hîp lý mang l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt víi chi phÝ lao ®éng x· héi thÊp nhÊt. - Ph¶i tÝch cùc gãp phÇn vµo b¶o vÖ m«i tr−êng, tµi nguyªn thiªn nhiªn, thùc hiÖn nghÜa vô x· héi ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp, c¸c vïng biªn giíi h¶i ®¶o, nghiªm chØnh tu©n thñ ph¸p luËt vµ c¸c chÕ ®é qu¶n lý kinh tÕ ®Êt n−íc. Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr−êng c¸c doanh nghiÖp kh«ng cßn ho¹t ®éng theo h×nh thøc chØ tiªu kÕ ho¹ch mµ lu«n lu«n ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng nguån hµng, thÞ tr−êng kinh doanh ®Ó tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp m×nh. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua ®· cho thÊy kh«ng Ýt nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç, ph¸ s¶n do kh«ng biÕt tæ chøc tiªu thô hµng ho¸, hµng ho¸ kinh doanh kh«ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña x· héi. Do vËy ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn th−¬ng tr−êng c¸c doanh nghiÖp 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp th−¬ng m¹i ph¶i lu«n x¸c ®Þnh ®−îc m×nh kinh doanh c¸i g×? kinh doanh nh− thÕ nµo? ®ång thêi t¹o ra sù thuËn tiÖn trong qua hÖ mua b¸n trªn c¬ së ¸p dông linh ho¹t c¸c ph−¬ng thøc b¸n hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng. c. NhiÖm vô cña c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kªt qu¶ kinh doanh : Tiªu thô hµng ho¸ cã ý nghÜa ®èi víi sù sèng cßn cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× lÏ ®ã mµ kÕ to¸n tiªu thô cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ tiªu thô hµng ho¸. Th«ng qua c¸c th«ng tin tõ kÕ to¸n mµ ng−êi ®iÒu hµnh doanh nghiÖp cã thÓ biÕt ®−îc møc ®é hoµn thµnh tiªu thô, ph¸t hiÖn kÞp thêi sai sãt ë tõng kh©u trong qu¸ tr×nh lËp vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh mua, tiªu thô vµ dù tr÷ hµng ho¸ tõ ®ã cã biÖn ph¸p cô thÓ phï hîp h¬n ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh ngµy cµng cao. §èi víi nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸, kÕ to¸n cã nhiÖm vô cung cÊp tµi liÖu vÒ qua tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l−îng toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ, cô thÓ kÕ to¸n tiªu thô cÇn thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô sau : - Ph¶n ¸nh, gi¸m ®èc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch tiªu thô hµng ho¸: Møc b¸n ra, doanh thu b¸n hµng vÒ thêi gian vµ ®Þa ®iÓm theo tæng sè, theo nhãm hµng. Quan träng nhÊt lµ chØ tiªu l·i thuÇn vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi vµ chi tiÕt hµng b¸n ë tÊt c¶ c¸c tr¹ng th¸i: hµng ®i ®−êng, hµng trong kho, trong quÇy... nh»m b¶o ®¶m an toµn hµng ho¸ ë tÊt c¶ hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. - Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi doanh thu b¸n hµng vµ doanh thu thuÇn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. §«n ®èc kiÓm tra ®¶m b¶o thu ®ñ vµ kÞp thêi tiÒn b¸n hµng tr¸nh bÞ chiÕm dông vèn bÊt hîp lý. - Ph¶n ¸nh, gi¸m ®èc thùc hiÖn kÕt qu¶ kinh doanh, cung cÊp sè liÖu lËp quyÕt to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ph¶n ¸nh ®óng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng nh− nghÜa vô ®èi víi Nhµ n−íc. - Ph¶n ¸nh, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch tiªu thô s¶n phÈm, kÕ ho¹ch b¸n hµng vÒ sè l−îng, chÊt l−îng, chñng lo¹i, gi¸ c¶, thêi h¹n, gi¸m ®èc sù an toµn cña hµng ho¸ cho ®Õn khi ng−êi mua nhËn hµng. - KiÓm tra chÆt chÏ c¸c chøng tõ b¸n hµng nh»m x¸c ®Þnh ®óng ®¾n vµ kÞp thêi doanh thu tiªu thô hµng ho¸, kiÓm tra, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thanh to¸n tiÒn hµng cña kh¸ch hµng. Víi nghiÖp vô tiªu thô b¸n lÎ kÕ to¸n cßn cã nhiÖm vô kiÓm tra viÖc b¶o ®¶m an toµn cho hµng ho¸ hiÖn cã t¹i ®¬n vÞ c¶ vÒ sè l−îng, chÊt l−îng, kiÓm tra viÖc nép tiÒn b¸n hµng ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi. - X¸c ®Þnh ®óng thêi ®iÓm hµng ho¸ ®ù¬c coi lµ tiªu thô ®Ó kÞp thêi lËp b¸o c¸o b¸n hµng vµ ph¶n ¸nh doanh thu. b¸o c¸o th−êng xuyªn, kÞp thêi t×nh h×nh b¸n hµng vµ thanh to¸n víi kh¸ch hµng chi tiÕt theo tõng lo¹i, tõng hîp ®ång kinh tÕ nh»m gi¸m s¸t chÆt chÏ hµng b¸n c¶ vÒ sè l−îng, chÊt l−îng, chñng lo¹i, thêi gian... 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Tæ chøc hÖ thèng chøng tõ ban ®Çu vµ tr×nh tù lu©n chuyÓn chøng tõ hîp lý, tr¸nh trïng lÆp, bá sãt vµ kh«ng qóa phøc t¹p mµ vÉn ®¶m b¶o yªu cÇu cña qu¶n lý, n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n. Doanh nghiÖp lùa chän h×nh thøc sæ kÕ to¸n phï hîp ®Ó ph¸t huy ®−îc −u ®iÓm cña chóng vµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, ®¬n gi¶n, tiÕt kiÖm. - X¸c ®Þnh ®óng vµ tËp hîp ®Çy ®ñ gi¸ vèn hµng b¸n vµ chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸ còng nh− chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. X¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®óng chÕ ®é c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép vÒ s¶n phÈm hµng ho¸ ®· tiªu thô. Ph©n bæ chi phÝ hîp lý cßn l¹i cuèi kú vµ kÕt chuyÓn chi phÝ cho hµng ®· tiªu thô trong kú ®Ó x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh. X¸c ®Þnh ®óng ®¾n chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh hµng ho¸, kiÓm tra gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch doanh thu vµ thu nhËp cña ®¬n vÞ, trªn c¬ së ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, gióp cho ban l·nh ®¹o cña ®¬n vÞ n¾m ®−îc thùc tr¹ng t×nh h×nh tiªu thô hµng ho¸ cña m×nh vµ kÞp thêi cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh thÝch hîp víi thÞ tr−êng. II- Tæ chøc kÕ to¸n tiªu thô 1- KÕ to¸n doanh thu tiªu thô 1.1 - Mét sè kh¸i niÖm vÒ doanh thu tiªu thô 1.1.1- Doanh thu b¸n hµng: Lµ gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô mµ doanh nghiÖp ®· b¸n, ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng ( ®· ®−îc thùc hiÖn ). Gi¸ trÞ cña hµng b¸n ®−îc tho¶ thuËn ghi trong hîp ®ång kinh tÕ vÒ mua b¸n vµ cung cÊp s¶n phÈm , hµng ho¸, lao vô, dÞch vô vµ ®· ®−îc ghi trªn hãa ®¬n b¸n hµng; hoÆc ghi trªn c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan tíi viÖc b¸n hµng, hoÆc lµ sù tho¶ thuËn vÒ gi¸ b¸n hµng gi÷a ng−êi mua vµ ng−êi b¸n. Doanh thu b¸n hµng cã thÓ thu ®−îc tiÒn hoÆc ch−a thu ®−îc tiÒn ngay ( do c¸c tho¶ thuËn vÒ thanh to¸n h¸ng b¸n ) sau khi doanh nghiÖp ®· cung cÊp s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng. 1.1.2 - Doanh thu b¸n hµng thuÇn: Lµ doanh thu b¸n hµng thuÇn mµ doanh nghiÖp thu ®−îc ( hay cßn gäi lµ doanh thu thuÇn ) cã thÓ thÊp h¬n doanh thu b¸n hµng do c¸c nguyªn nh©n: Doanh nghiÖp thùc hiÖn chiÕt khÊu th−¬ng m¹i; chiÕt khÊu thanh to¸n; gi¶m gi¸ hµng ®· b¸n hoÆc hµng ®· b¸n bÞ tr¶ l¹i ( do kh«ng ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn vÒ quy c¸ch, phÈm chÊt ghi trong hîp ®ång kinh tÕ ) vµ doanh nghiÖp ph¶i nép thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hoÆc thuÕ xuÊt khÈu ®−îc tÝnh trªn khèi l−îng vµ doanh thu b¸n hµng thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong mét kú h¹ch to¸n. 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp 1.1.3 - Doanh thu tiªu thô néi bé: Lµ sè tiÒn thu ®−îc do b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, hµng ho¸ cung cÊp dÞch vô, lao vô tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng mét c«ng ty, tæng c«ng ty ... h¹ch to¸n toµn ngµnh. 1.1.4- Ph¹m vi vµ thêi ®