Đề tài Khả năng tiếp cận tín dụngchính thức của hộ nông dân: trường hợp nghiên cứu ở vùng cận ngoại thành Hà Nội

Tạp chí Khoa học và Phát triển 2010: Tập 8, số 1: 170 - 177 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI 170 KH¶ N¡NG TIÕP CËN TÝN DôNG CHÝNH THøC CñA Hé N¤NG D¢N: TR¦êNG HîP NGHI£N CøU ë VïNG CËN NGO¹I THμNH Hμ NéI Farming Household’s Access to Formal Credit: Case of Study in Suburban of Hanoi Nguyễn Quốc Oánh, Phạm Thị Mỹ Dung Khoa Kế toán và Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội Địa chỉ email tác giả liên lạc: oanhnq@hua.edu.vn TÓM TẮT Nghiên cứu này nhằm đánh giá ảnh hưởng của các nhân tố đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của hộ nông dân ở cận ngoại thành Hà Nội. Mô hình hồi quy hai bước của Heckman được sử dụng để ước lượng ảnh hưởng của các biến độc lập đến biến phụ thuộc dựa trên các thông tin đặc trưng của hộ và các nhân tố ngoại sinh khác. Trước hết, các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của các hộ nông dân được ước lượng và sau đó lượng vốn tín dụng mà hộ huy động từ các nguồn tín dụng được đánh giá. Kết quả phân tích chỉ ra rằng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức của các hộ nông dân bị ảnh hưởng bởi độ tuổi và địa vị xã hội của chủ hộ, tín dụng không chính thức và thủ tục vay vốn rườm rà. Trong khi đó trình độ học vấn của chủ hộ, diện tích đất, thu nhập của hộ, tài sản thế chấp và mục đích vay vốn là các nhân tố ảnh hưởng đến lượng vốn tín dụng mà hộ nông dân vùng nông thôn cận ngoại vi thành phố Hà Nội vay được từ các tổ chức tín dụng chính thức. Một số khuyến nghị về mặt chính sách nhằm nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức cho các hộ nông dân được đề cập ở phần cuối của nghiên cứu. Từ khóa: Tài chính nông thôn, tín dụng chính thức. SUMMARY This study measures the impact of factors on the farming household’s access to formal credit in suburban of Hanoi. Heckman two-step model is used to measure impacts of independent variables on dependent variables based on individual farming household information and factors that relate to farming household’s access to credit by various producing lines. The analysis result suggests that probability of using formal credit increase if borrowers are older, use informal credit, and if the head of household has social position. It also appears that the probability of using formal credit decreases if borrowing procedure is complicated. Moreover, the study shows that the size of formal loans are higher for borrowers who are more educated, have larger size of land area, have higher gross income, pledge collateral, and borrowing purpose is to production and processing. Some policy recommendations appear at the final section of the study in order to improve farming household’s access to formal credit. Key words: Formal credit, rural finance. 1. §ÆT VÊN §Ò ë ViÖt Nam, khu vùc kinh tÕ n«ng th«n hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn m¹nh vμ ngμy cμng thÓ hiÖn ®−îc sù ®ãng gãp quan träng cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù chuyÓn ®æi kinh tÕ trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n ®· t¹o ra c¸c c¬ héi ®Çu t− vμo c¸c trang tr¹i. Nhu cÇu ®Çu t− vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c hé n«ng d©n mét phÇn lμ tù Khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của hộ nông dân: Trường hợp nghiên cứu ... 171 ®¸p øng, phÇn kh¸c ®−îc huy ®éng tõ c¸c nguån tÝn dông chÝnh thøc vμ phi chÝnh thøc. Do ®ã, cung cÊp c¸c kho¶n vay cã l·i suÊt phï hîp cã thÓ thóc ®Èy øng dông c«ng nghÖ míi, më réng s¶n xuÊt l−¬ng thùc vμ t¨ng thu nhËp trong n«ng nghiÖp (Zeller vμ cs., 1997). Cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp phi n«ng nghiÖp ®· ®−îc thμnh lËp míi trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ ë khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n. TÝnh ®Õn th¸ng 6/2008, d− nî cho vay ®èi víi hé s¶n xuÊt cña Ng©n hμng N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn N«ng th«n vμ hÖ thèng Quü TÝn dông nh©n d©n, céng víi vèn cña Ng©n hμng ChÝnh s¸ch X· héi cho vay hé nghÌo vμ c¸c ®èi t−îng chÝnh s¸ch ®¹t kho¶ng 181.500 tû ®ång, sè d− nî nμy chØ chiÕm kho¶ng 17% tæng d− nî cho vay c¸c thμnh phÇn kinh tÕ cña c¸c tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam. Tuy nhiªn, sù ®Çu t− kh«ng t−¬ng xøng cho khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n thÓ hiÖn rÊt râ t¹i Hμ Néi. Tr−íc ngμy 1/8/2008 cã kho¶ng 1,2 triÖu d©n sinh sèng, chiÕm 35% tæng sè d©n thμnh phè Hμ Néi nh−ng khu vùc nμy chØ chiÕm 2,6% tæng d− nî cña c¸c tæ chøc tÝn dông trªn ®Þa bμn. §iÒu ®ã cho thÊy kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc ®èi víi c¸c hé n«ng d©n ngo¹i thμnh lμ rÊt h¹n chÕ. Sù ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cña thÞ tr−êng t¸c ®éng ®Õn b−íc ®i, tèc ®é vμ chiÒu h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ. C¸c ®Þnh chÕ tÝn dông tμi chÝnh chÝnh thøc, b¸n chÝnh thøc vμ phi chÝnh thøc lμ c¸c bé phËn thiÕt yÕu vÒ mÆt ®Þnh chÕ nh»m t¹o nªn mét nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng hiÖu qu¶. HÖ thèng tμi chÝnh cung cÊp c¸c dÞch vô cã tÝnh chÊt sèng cßn ®èi víi nÒn kinh tÕ nh− thanh to¸n, huy ®éng vμ ph©n phèi tÝn dông, ®Þnh gi¸, ph©n t¸n vμ ho¸n chuyÓn rñi ro… (Levine, 1997; WB, 1989). ë ViÖt Nam ®· cã nhiÒu c¸c nghiªn cøu vÒ thÞ tr−êng tμi chÝnh n«ng th«n c¶ tÝn dông chÝnh thøc vμ kh«ng chÝnh thøc cho hé n«ng d©n ë c¸c møc ®é vμ khÝa c¹nh kh¸c nhau. Lª ThÞ Thanh T©m (2008) ®· chØ ra r»ng, c¸c nhμ kinh doanh nhá, hé n«ng d©n cã thÓ dÔ dμng tiÕp cËn víi c¸c tæ chøc tÝn dông n«ng th«n víi nh÷ng kho¶n vay nhá (lªn ®Õn 10 triÖu ®ång). Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c kho¶n vay lín h¬n 10 triÖu ®ång hay víi c¸c kho¶n vay trung vμ dμi h¹n, c¸c hé n«ng d©n d−êng nh− gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do thiÕu kÕ ho¹ch ®Çu t− kh¶ thi vμ ch−a cã hÖ thèng c¶nh b¸o rñi ro sím ®èi víi kh¸ch hμng khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Trong nghiªn cøu vÒ tiÕp cËn vèn tÝn dông chÝnh thøc, Vu (2001) ®· chØ ra c¸c ®Æc ®iÓm cña hé n«ng d©n cã ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc ë n«ng th«n ®ång b»ng s«ng Hång, ®¸ng kÓ lμ quy m« ®Êt vμ ®Þa vÞ x· héi. Nguån tÝn dông chÝnh thøc bÞ ¶nh h−ëng bëi c¸c nh©n tè: diÖn tÝch ®Êt, tr×nh ®é häc vÊn cña chñ hé, gi¸ trÞ s¶n l−îng, sè lao ®éng vμ sè ng−êi cßn phô thuéc, ®é tuæi, giíi tÝnh, giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vμ hé cã kh¶ n¨ng vay ®−îc tõ nguån phi chÝnh thøc (Pham vμ Izumida, 2002; NguyÔn V¨n Ng©n vμ Lª Kh−¬ng Ninh, 2008). Khi nghiªn cøu vÒ m«i tr−êng ®Çu t− trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp ë Hμ Néi, TrÇn H÷u C−êng vμ cs. (2009) ®· chØ ra r»ng, tÝn dông lμ mét trong c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t− vèn cña c¸c hé n«ng d©n vμ doanh nghiÖp. KÕt qu¶ ph©n tÝch cña c¸c t¸c gi¶ còng cho thÊy kh¶ n¨ng vay vèn tÝn dông cña c¸c hé n«ng d©n vμ doanh nghiÖp n«ng nghiÖp tõ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc bÞ chi phèi bëi c¸c nh©n tè nh− tμi s¶n thÕ chÊp, kÕ ho¹ch ®Çu t− kh¶ thi, vμ thñ tôc vay vèn r−êm rμ. Nghiªn cøu nμy gióp cho viÖc gi¶i thÝch t¹i sao mét sè hé n«ng d©n ë ngo¹i thμnh Hμ Néi sö dông tÝn dông chÝnh thøc trong khi c¸c hé kh¸c th× kh«ng vμ nh÷ng yÕu tè nμo ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn tÝn dông chÝnh thøc cña c¸c hé n«ng d©n. Nguyễn Quốc Oánh, Phạm Thị Mỹ Dung 172 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. Khung ph©n tÝch C¸c nh©n tè cã thÓ t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña hé n«ng d©n ®−îc chia thμnh c¸c nhãm nh©n tè nh− sau: - Nhãm nh©n tè ®Æc ®iÓm cña hé n«ng d©n: Bao gåm c¸c nh©n tè tuæi, giíi tÝnh, tr×nh ®é, ®Þa vÞ x· héi cña chñ hé; diÖn tÝch ®Êt, gi¸ trÞ tμi s¶n, sè lao ®éng, thu nhËp, giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, môc ®Ých vay cña hé. - Nhãm nh©n tè thuéc c¸c tæ chøc tÝn dông: Bao gåm l·i suÊt cho vay, thñ tôc vay, thêi h¹n vay. - Nhãm nh©n tè chÝnh s¸ch Nhμ n−íc: Bao gåm c¸c chÝnh s¸ch hç trî l·i suÊt. Nghiªn cøu nμy sö dông m« h×nh håi quy hai b−íc cña Heckman ®Ó kiÓm tra c¸c gi¶ thuyÕt dùa trªn mèi quan hÖ gi÷a biÕn phô thuéc vμ c¸c biÕn ®éc lËp. BiÕn phô thuéc ®−îc xem xÐt trong nghiªn cøu nμy lμ kh¶ n¨ng tiÕp cËn (vay) nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña hé n«ng d©n. Hai tiªu chÝ ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông cña hé n«ng d©n lμ: (1) kh¶ n¨ng nhËn ®−îc c¸c kho¶n vay; (2) tæng sè tiÒn vay mμ mét hé n«ng d©n nhËn ®−îc. - Thø nhÊt, ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng nhËn ®−îc kho¶n vay cña hé n«ng d©n, biÕn phô thuéc ®−îc sö dông ë ®©y lμ mét biÕn nhÞ ph©n thÓ hiÖn hai kh¶ n¨ng vay ®−îc hay kh«ng vay ®−îc. B−íc thø nhÊt trong m« h×nh håi quy cña Heckman lμ sö dông m« h×nh ®¬n vÞ x¸c suÊt ®Ó −íc l−îng gi¸ trÞ biÕn phô thuéc dùa trªn kh¶ n¨ng hé n«ng d©n nhËn ®−îc hay kh«ng nhËn ®−îc kho¶n tÝn dông chÝnh thøc. M« h×nh nμy cã d¹ng: )(1 1)( Xe XFP βαβα +−+=+= (1) §Ó −íc l−îng m« h×nh nμy, ta ph¶i chuyÓn vÒ d¹ng tuyÕn tÝnh. Gäi TDCT lμ kh¶ n¨ng nhËn ®−îc nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña hé n«ng d©n, khi ®ã m« h×nh trªn ®−îc viÕt l¹i nh− sau: iiiCTi XTD εβα ++= (2) Trong ®ã: biÕn phô thuéc TDCTi nhËn hai gi¸ trÞ: TDCTi = 1, hé n«ng d©n thø i nhËn ®−îc kho¶n tÝn dông chÝnh thøc TDCTi = 0, nÕu kh¸c. Mét vÐct¬ c¸c biÕn gi¶i thÝch cña ph−¬ng tr×nh håi quy (2) ®−îc xem xÐt trong mèi quan hÖ t¸c ®éng ®Õn biÕn phô thuéc bao gåm tuæi, giíi tÝnh, tr×nh ®é häc vÊn, ®Þa vÞ x· héi cña chñ hé; giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, hé cã thÓ vay ®−îc tõ c¸c nguån kh«ng chÝnh thøc vμ thñ tôc cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc. - Thø hai, kh¶ n¨ng tiÕp cËn tÝn dông cña hé n«ng d©n ®−îc ®o b»ng h¹n møc tÝn dông mμ hé n«ng d©n nhËn ®−îc tõ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc. §Ó −íc l−îng h¹n møc tÝn dông nhËn ®−îc cña hé n«ng d©n, ph−¬ng ph¸p b×nh qu©n nhá nhÊt (OLS) ®−îc sö dông ë b−íc thø hai trong m« h×nh cña Heckman. M« h×nh håi quy sö dông ë ®©y cã d¹ng nh− sau: iiiTDi XVay εβα ++= (3) Trong ®ã, biÕn phô thuéc VayTDi lμ h¹n møc cña kho¶n tÝn dông mμ hé n«ng d©n thø i nhËn ®−îc tõ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc; Xi lμ mét vÐct¬ cña c¸c biÕn ®éc lËp cã thÓ t¸c ®éng ®Õn biÕn phô thuéc, bao gåm: diÖn tÝch ®Êt, tæng thu nhËp, tμi s¶n thÕ chÊp, môc ®Ých vay, ngμnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña hé vμ tr×nh ®é häc vÊn cña chñ hé. ¦u ®iÓm næi bËt cña viÖc sö dông m« h×nh håi quy hai b−íc cña Heckman lμ nã cho phÐp sö dông th«ng tin tõ nh÷ng hé kh«ng ®i vay ®Ó c¶i thiÖn gi¸ trÞ −íc l−îng cña c¸c th«ng sè trong m« h×nh håi quy Khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của hộ nông dân: Trường hợp nghiên cứu ... 173 (Gujarati, 1995). Trong tr−êng hîp cña nghiªn cøu nμy, m« h×nh Heckman kh«ng chØ ®¸nh gi¸ ®−îc t¹i sao mét sè hé n«ng d©n ®−îc vay vèn tõ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc trong khi mét sè hé kh¸c th× kh«ng mμ nã cßn cho biÕt t¹i sao mét sè hé vay ®−îc nhiÒu cßn c¸c hé kh¸c l¹i vay ®−îc Ýt h¬n. KÕt qu¶ ch¹y m« h×nh còng cho biÕt c¸c th«ng sè ®Ó kiÓm tra møc ®é phï hîp cña m« h×nh vμ ¶nh h−ëng cña mçi biÕn ®éc lËp ®Õn biÕn phô thuéc còng ®−îc t¸ch ra. 2.2. M« t¶ sè liÖu Sè liÖu phôc vô cho ph©n tÝch cña nghiªn cøu nμy ®−îc thu thËp th«ng qua cuéc kh¶o s¸t c¸c hé n«ng d©n ë vïng cËn ngo¹i thμnh Hμ Néi th¸ng 8/2008. Sè liÖu s¬ cÊp ®−îc thu thËp th«ng qua mét cuéc pháng vÊn trùc tiÕp c¸c hé n«ng d©n. C¸c th«ng tin ®−îc thu thËp bao gåm: (1) c¸c ®Æc ®iÓm cña hé n«ng d©n nh− th«ng tin chung cña hé, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, diÖn tÝch ®Êt, gi¸ trÞ tμi s¶n, thu nhËp cña hé; vμ (2) kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông cña hé n«ng d©n nh− l−îng vèn vay, nguån vay, l·i suÊt vay, môc ®Ých sö dông vèn vay, thñ tôc vay. Th«ng tin bæ sung liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nghiªn cøu ®−îc thu thËp th«ng qua pháng vÊn c¸n bé thuéc c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc vμ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña ®Þa ph−¬ng. MÉu ®iÒu tra bao gåm 116 hé n«ng d©n ®−îc chän ngÉu nhiªn theo c¸c huyÖn cËn ngo¹i thμnh gåm Gia L©m, Thanh Tr×, §«ng Anh, Sãc S¬n, Tõ Liªm. MÉu ®iÒu tra còng ®−îc lùa chän theo ngμnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c hé n«ng d©n. 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1. §Æc ®iÓm cña hé n«ng d©n ®iÒu tra KÕt qu¶ tæng hîp cho thÊy trong sè 116 hé ®−îc ®iÒu tra cã ®Õn 65 hé vay vèn, chiÕm tØ lÖ 56,03% vμ 51 hé kh«ng vay, chiÕm tØ lÖ 43,97%. Trong sè c¸c hé vay vèn tÝn dông cã ®Õn 60% hé vay vèn tõ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc, 24,6% hé vay vèn tÝn dông ë c¶ hai khu vùc chÝnh thøc vμ kh«ng chÝnh thøc, vμ chØ cã 15,4% hé vay tõ c¸c tæ chøc kh«ng chÝnh thøc, ®iÒu nμy ®· ph¶n ¸nh c¸c tæ chøc tÝn dông phi chÝnh thøc kh«ng ®ãng vai trß chi phèi ë khu vùc nghiªn cøu. L−îng vèn tÝn dông b×nh qu©n mçi hé n«ng d©n vay ®−îc tõ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc kho¶ng 30 triÖu ®ång. Sè l−îng vay lín nhÊt lμ 193 triÖu ®ång tõ Ng©n hμng N«ng nghiÖp vμ PTNT, nhá nhÊt lμ 2,1 triÖu ®ång tõ Héi Cùu chiÕn binh. PhÇn lín c¸c hé n«ng d©n vay vèn tõ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc ®Òu cã møc thu nhËp cao, trong khi c¸c hé n«ng d©n vay vèn tÝn dông kh«ng chÝnh thøc thiÕu tμi s¶n thÕ chÊp. 3.2. Ph©n tÝch thèng kª m« t¶ c¸c biÕn L−îng vèn tÝn dông b×nh qu©n mçi hé vay tõ khu vùc chÝnh thøc lμ 30,34 triÖu ®ång. HÖ sè skewness kh«ng ©m cho biÕt phÇn lín vèn vay tÝn dông cña c¸c hé n«ng d©n t−¬ng ®èi nhá. Thªm n÷a, hÖ sè kurtosis kh¸ lín thÓ hiÖn mét bé phËn lín c¸c hé kh«ng vay vèn, 51 hé (B¶ng 1). Hai biÕn tæng thu nhËp b×nh qu©n cña c¸c hé n«ng d©n ë khu vùc ngo¹i thμnh Hμ Néi vμ diÖn tÝch ®Êt sö dông kh«ng cao nh−ng l¹i t−¬ng ®èi ®ång ®Òu gi÷a c¸c hé víi nhau. C¸c biÕn kh¸c cßn l¹i nh− ®é tuæi, tr×nh ®é häc vÊn cña chñ hé cã hÖ sè skewness nhá, mang gi¸ trÞ ©m vμ gi¸ trÞ kurtosis kh«ng lín cho biÕt gi¸ trÞ cña c¸c biÕn nμy kh¸ tËp trung. Sè liÖu ë b¶ng 1 còng cho biÕt cã 47,4% hé n«ng d©n vay vèn tÝn dông tõ khu vùc chÝnh thøc vμ 22,4% sè hé vay vèn tÝn dông phi chÝnh thøc. Cã 89,7% chñ hé trong tæng sè hé n«ng d©n ®iÒu tra lμ nam giíi. TØ lÖ ®ã ®èi víi chñ hé lμ ng−êi cã ®Þa vÞ x· héi lμ 30,1%, 47,4% sè hé cho r»ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc lμ kh¸ dÔ dμng vÒ mÆt thñ tôc, 40,5% sè hé ph¶i cã tμi s¶n thÕ chÊp khi vay vèn, 86,6% sè hé vay ®Ó phôc vô cho môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh vμ 50,9% hé vay vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÕ biÕn n«ng nghiÖp. Nguyễn Quốc Oánh, Phạm Thị Mỹ Dung 174 B¶ng 1. Thèng kª m« t¶ c¸c biÕn Biến số Ký hiệu Trung bình Sai số chuẩn Skewness Kurtosis Khả năng vay TD chính thức TDCT 0,4741 0,4985 -0,2464 -1,9736 Độ tuổi Tuoi 46,1724 9,1140 -0,1046 0,1166 Trình độ Trinhdo 9,8879 3,0865 -0,5430 -0,5564 Giới tính Gioi 0,8966 0,3059 -2,6385 5,0483 Sổ đỏ Sodo 0,9207 0,4610 0,8753 -1,2558 Địa vị xã hội Diavi 0,3007 0,4873 -0,5040 -1,7769 Tín dụng không chính thức TDKCT 0,2241 0,4188 1,3404 -0,2071 Thủ tục cho vay Thutuc 0,4741 0,5015 0,1049 -2,0242 Vốn vay TD chính thức VayCT 30,3457 45,7087 1,9420 3,2426 Diện tích đất Dat 3,9510 3,8196 2,2755 7,4864 Tổng thu nhập TNBQ 22,5582 23,7316 1,2398 0,6633 Lãi suất tiền vay Laisuat 0,7627 0,7414 0,2790 -1,1086 Tài sản thế chấp TSTC 0,4052 0,4931 0,3914 -1,8795 Mục đích vay Mucdich 0,8655 0,5010 0,1401 -2,0154 Ngành nghề SXKD Nganhnghe 0,5086 0,5021 -0,0349 -2,0342 Nguồn: Thống kê từ số liệu điều tra 3.3. KÕt qu¶ ph©n tÝch thùc nghiÖm KÕt qu¶ −íc l−îng m« h×nh ®−îc tr×nh bμy ë b¶ng 2. Gi¸ trÞ kiÓm ®Þnh Wald ®· chøng minh tÝnh phï hîp cña m« h×nh. C¸c tham sè ®−îc −íc l−îng trong m« h×nh chØ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a c¸c biÕn ®éc lËp vμ biÕn phô thuéc mét c¸ch t−¬ng ®èi cho nªn cÇn ph¶i cã sù gi¶i thÝch ®Ó lμm s¸ng tá c¸c mèi quan hÖ nμy. C¸c ph©n tÝch sau ®©y tËp trung vμo viÖc gi¶i thÝch ®Þnh tÝnh mμ kh«ng ®i vμo gi¶i thÝch ®Þnh l−îng c¸c ¶nh h−ëng cña biÕn ®éc lËp ®Õn biÕn phô thuéc. Trong sè c¸c biÕn ®éc lËp ®−îc xem xÐt ë b−íc thø nhÊt, cã bèn nh©n tè ¶nh h−ëng mét c¸ch cã ý nghÜa ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña hé n«ng d©n. C¸c nh©n tè ®ã lμ ®é tuæi, ®Þa vÞ x· héi cña chñ hé, hé ®· vay tÝn dông kh«ng chÝnh thøc vμ thñ tôc vay vèn tÝn dông chÝnh thøc. §é tuæi cña chñ hé ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña hé ë møc ý nghÜa 5% vμ dÊu cña tham sè −íc l−îng ®óng nh− kú väng. Th«ng th−êng c¸c chñ hé lín tuæi cã tr¸ch nhiÖm h¬n ®èi víi c¸c kho¶n vay vμ quan träng h¬n lμ hä ®· cã cña c¶i tÝch lòy, cã tμi s¶n vμ v× thÕ nhu cÇu vay tiÒn nhiÒu h¬n. §èi víi c¸c chñ hé trÎ tuæi h¬n ch−a cã nhiÒu cña c¶i tÝch lòy còng nh− uy tÝn x· héi ch−a cao vμ c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh¸c còng kÐm h¬n so víi c¸c chñ hé cao tuæi. Tuy nhiªn, sù n¨ng ®éng vμ kh¶ n¨ng thÝch nghi cao cña tuæi trÎ còng lμ nh÷ng lîi thÕ ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc cho hä vay vèn. §Þa vÞ x· héi cña chñ hé ¶nh h−ëng ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña hé ë møc ý nghÜa 5%. §©y lμ mét trong ba nh©n tè ¶nh h−ëng mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña hé n«ng d©n. Theo ®ã, nh÷ng chñ hé cã ®Þa vÞ x· héi cã kh¶ n¨ng vay vèn tÝn dông chÝnh thøc dÔ h¬n so víi c¸c chñ hé kh¸c kh«ng cã ®Þa vÞ x· héi. §¬n gi¶n v× hä lμ nh÷ng ng−êi cã ®iÒu kiÖn n¾m b¾t th«ng tin nhanh h¬n, cã uy tÝn x· héi vμ cã nhiÒu ch−¬ng tr×nh tÝn dông chÝnh thøc cña nhμ n−íc ®−îc thùc hiÖn th«ng qua hä nh− lμ nh÷ng ng−êi tham gia trùc tiÕp c¸c ch−¬ng tr×nh ®ã. Khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của hộ nông dân: Trường hợp nghiên cứu ... 175 B¶ng 2. KÕt qu¶ ph©n tÝch m« h×nh Heckman hai b−íc vÒ viÖc tiÕp cËn tÝn dông chÝnh thøc cña hé n«ng d©n ë ngo¹i thμnh Hμ Néi Biến số Ký hiệu Hệ số Lượng vốn vay tín dụng chính thức (bước thứ hai) Hệ số tự do Intercept 14,3331 *** Trình độ học vấn Trinhdo 2,0753 ** Diện tích đất Dat 1,7993 ** Tổng thu nhập bình quân/năm TNBQ 0,2365 * Lãi suất tiền vay/tháng Laisuat -3,1349 NS Tài sản thế chấp TSTC 39,5612 *** Mục đích vay Mucdich 37,8900 *** Ngành nghề SXKD Nganhnghe 0,8621 NS Giá trị R2 0,5731 Giá trị kiểm định Wald χ2 (Kiểm định F) 20,7105 *** Khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính thức (bước thứ nhất) Hệ số tự do Intercept -0,1587 NS Độ tuổi Tuoi 0,0080 ** Trình độ học vấn Trinhdo 0,0054 NS Giới tính Gioi -0,1144 NS Sổ đỏ Sodo 0,0764 NS Địa vị xã hội Diavi 0,1756 ** Tín dụng không chính thức TDKCT 0,1855 ** Thủ tục cho vay Thutuc 0,5303 *** Số quan sát 116 Số mẫu có vay vốn tín dụng 65 Giá trị R2 0,5310 Giá trị kiểm định Wald χ2 (Kiểm định F) 17,4661 *** Ghi chú: *** Có ý nghĩa thống kê ở mức 1% ** Có ý nghĩa thống kê ở mức 5% * Có ý nghĩa thống kê ở mức 10% NS Không có ý nghĩa thống kê TÝn dông kh«ng chÝnh thøc còng lμ mét nh©n tè ¶nh h−ëng kh¸ nhiÒu ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña hé n«ng d©n. Kh«ng x¶y ra nh− kú väng ban ®Çu, nh÷ng hé ®· vay vèn tÝn dông phi chÝnh thøc còng muèn vay thªm vèn tõ khu vùc chÝnh thøc. Th«ng tin pháng vÊn thùc tÕ nh÷ng hé nμy chØ ra r»ng c¸c hé muèn vay vèn tÝn dông chÝnh thøc víi l·i suÊt thÊp ®Ó tr¶ cho c¸c kho¶n vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông kh«ng chÝnh thøc víi l·i suÊt cao lμ lý do chñ yÕu. Thñ tôc vay vèn tÝn dông chÝnh thøc, ë møc ý nghÜa 1%, ®−îc coi lμ nh©n tè ¶nh h−ëng quyÕt ®Þnh nhÊt ®Õn kh¶ n¨ng vay vèn tÝn dông chÝnh thøc cña c¸c hé n«ng d©n. Còng nh− ph¸t hiÖn cña c¸c nghiªn cøu tr−íc ®©y, kÕt qu¶ −íc l−îng m« h×nh trong nghiªn cøu nμy ®· chØ ra r»ng thñ tôc vay vèn r−êm rμ lμ c¶n trë lín nhÊt cho c¸c hé Nguyễn Quốc Oánh, Phạm Thị Mỹ Dung 176 n«ng d©n vay vèn tÝn dông tõ c¸c tæ chøc chÝnh thøc. Ngoμi ra, kÕt qu¶ −íc l−îng còng cho thÊy ¶nh h−ëng cña c¸c nh©n tè tr×nh ®é häc vÊn vμ giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc cña c¸c hé n«ng d©n ®óng nh− kú väng ban ®Çu. Tuy nhiªn, dÊu hiÖu ¶nh h−ëng cña chóng kh«ng râ rμng. §èi víi nh©n tè giíi tÝnh, kú väng ¶nh h−ëng cña nã còng x¶y ra ®óng nh− kÕt qu¶ −íc l−îng, tham sè −íc l−îng cña nh©n tè nμy mang dÊu ©m. §iÒu nμy cã thÓ ®−îc gi¶i thÝch th«ng qua quan s¸t thùc tÕ lμ trong nhiÒu tr−êng hîp ë khu vùc nghiªn cøu, phô n÷ lμ chñ hé cã rÊt nhiÒu lîi thÕ trong viÖc tiÕp cËn nguån vèn tÝn dông chÝnh thøc ®−îc thùc hiÖn t