Đề tài Kỹ thuật nuôi lươn

K  thu t nuôiỹ ậ K  THU T NUÔI L N  NGỸ Ậ ƯƠ ĐỒ (Monopterus albus) Ts. D ng Nh t Longươ ự B môn K thu t nuôi th y s n n c ng t, Khoa Th y s n, Đ i h c C n Thộ ỹ ậ ủ ả ướ ọ ủ ả ạ ọ ầ ơ 1. M T S Đ C ĐI M SINH H C C A L N Đ NGỘ Ố Ặ Ể Ọ Ủ ƯƠ Ồ Theo Mai Đình Yên (1978), Tr n Th Thu H ng và Tr ng Th Khoa (1984) l n này có m t s đ cầ ị ươ ươ ủ ươ ộ ố ặ đi m nh sauể ư L n đ ng ươ ồ Monopterus albus 1.1 T p tính s ngậ ố L n là loài a s ng chui rúc trong bùn đ c bi t trong l p mùn bã h u c có nhi u sinh v t đáy. Chúngươ ư ố ặ ệ ớ ư ơ ề ậ ta cũng b t g p l n chui rúc trong các đ ng c , r m r trong ru ng ho c ao m ng. Ngoài ra l nắ ặ ươ ố ỏ ơ ạ ộ ặ ươ ươ cũng có t p tính đào hang ven b ao, m ng đ trú n và làm t đ .ậ ờ ươ ể ẩ ổ ẻ 1.2 T p tính b t m iậ ắ ồ L n là loài ăn t p nh ng thiên v đ ng v t, đ c bi t th c ăn có mùi tanh nh tôm, cá, nòng n c...ươ ạ ư ề ộ ậ ặ ệ ứ ư ọ Ngoài ra l n cũng có th s d ng nhi u lo i th c ăn khác nh ph ph m c a lò m , đ ph th i c aươ ể ử ụ ề ạ ứ ư ụ ẩ ủ ỗ ồ ế ả ủ nhà b p k c th c ăn viên dành cho gia c m.ế ể ả ứ ầ 1.3 T p tính sinh s n ậ ả L n Đ ng B ng Sông C u Long có 2 mùa đ trong năm là tháng 5 - 6 và tháng 8 - 9. L n th ngươ ở ồ ằ ử ẻ ươ ườ đ trong t và làm b t l p kín mi ng t , sau kho ng 7 - 8 ngày nhi t đ 29 – 30 ẻ ổ ọ ấ ệ ổ ả ở ệ ộ 0C tr ng n ra l nứ ở ươ con và sau kho ng 10 ngày l n con đã tiêu h t noãn hoàng và thóat ra kh i t đi ki m ăn.ả ươ ế ỏ ổ ế Th c ăn c a l n giai đo n này là gi ng loài đ ng v t th y sinh trong n c nh giun ít t , b g y...ứ ủ ươ ở ạ ố ộ ậ ủ ướ ư ơ ọ ậ 1.4 T p tính sinh tr ng c a l nậ ưở ủ ươ L n là loài đ ng v t th y sinh l n ch m, tr ng l ng trung bình c a l n sau 12 tháng có th đ t 100 -ươ ộ ậ ủ ớ ậ ọ ượ ủ ươ ể ạ 150g/con và sau 12 tháng có th đ t t 200 – 3000 g/con.ể ạ ừ 2. GIÁ TR KINH T C A L NỊ Ế Ủ ƯƠ L n là m t trong đ i t ng d nuôi, có nhi u lo i th c ăn khác nhau và có th t n d ng nh ng aoươ ộ ố ượ ễ ề ạ ứ ể ậ ụ ữ m ng nh và c n k c chu ng heo c i t o l i đ nuôi.ươ ỏ ạ ể ả ồ ả ạ ạ ể Nuôi l n quy mô h gia đình ngoài v n đ t n d ng lao đ ng nhàn r i, th c ăn th a c a gia đình,ươ ở ộ ấ ề ậ ụ ộ ỗ ứ ừ ủ c a chăn nuôi mà còn có th tăng thêm thu nh p góp ph n c i thi n đ i s ng gia đình, và đ c bi t thíchủ ể ậ ầ ả ệ ờ ố ặ ệ h p v i các gia đình có ngu n v n eo h p.ợ ớ ồ ố ẹ 3. K THU T NUÔI L N TH TỸ Ậ ƯƠ Ị 3.1 M t s ph ng pháp nuôi l n th tộ ố ươ ươ ị Do l n có t p tính s ng chui rúc trong bùn đáy và đào hang đ trú n, đ ng th i l n cũng có th bò điươ ậ ố ể ẩ ồ ờ ươ ể m t n u b ao không đ cao. Do v y v n đ nuôi l n trong các ao m ng c n ph i h t s c chú ý v nấ ế ờ ủ ậ ấ ề ươ ươ ầ ả ế ứ ấ đ này.ề Tùy theo đi u ki n c th c a t ng n i mà có th áp d ng m t s ph ng pháp nuôi sau đâyề ệ ụ ể ủ ừ ơ ể ụ ộ ố ươ 3.1.1 Nuôi trong các h cement ho c chu ng nuôi heo c i t o l iồ ặ ồ ả ạ ạ • Di n tích h nuôi có th tệ ồ ể ừ 4 - 6 ho c 10 mặ 2, tùy đi u ki n c th .ề ệ ụ ể • Thành h ph i đ m b o đ cao đ l n không bò ra ngoài đ c. Đ cao t i thi u c a thành hồ ả ả ả ộ ể ươ ượ ộ ố ể ủ ồ tính t m t bùn đáy tr lên ph i cao h n 2/3 chi u dài c a l n (ví d : l n dài 50 cm có khừ ặ ở ả ơ ề ủ ươ ụ ươ ả năng bò qua b có chi u cao 30 - 35 cm).ờ ề • Sau khi đã s a sang h xong nên đ m t l p sình non d i đáy h 20 - 25 cm (t t nh t l y sìnhử ồ ổ ộ ớ ướ ồ ố ấ ấ đ t th t pha sét). Cũng có th dùng chu i cây x p thành m t l p d i đáy r i đ sinh ph lênấ ị ể ố ế ộ ớ ướ ồ ổ ủ trên. Trên m t n c có th th l c bình ho c bèo tai t ng kho ng 1/3 di n tích.ặ ướ ể ả ụ ặ ượ ả ệ • H nuôi l n nên b trí ng b ng đ thay n c d dàng ồ ươ ố ố ọ ể ướ ễ • H cement dùng đ nuôi l n bao g m:ồ ể ươ ồ 1. ng c p n c (5 cm)Ố ấ ướ 2. L p sình 20 - 25 cmớ 3. L p n c 5 - 10 cm (tính t m t sình lên)ớ ướ ừ ặ 4. ng thoát n c (5 cm)Ố ướ 5. Thành h b ng g ch xây, có g nh m tránh cho l n thóat ra ngoài.ồ ằ ạ ờ ằ ươ 3.1.2 Nuôi l n trong các ao m ngươ ươ Các ao m ng nh có th t n d ng đ nuôi l n. Nh ng c n chú ý các v n đ sau:ươ ỏ ể ậ ụ ể ươ ư ầ ấ ề • C n ph i vét h t l p bùn đáy t i l p đ t d o, l p bùn này có th ph i ráo n c ho c khô đ sauầ ả ế ớ ớ ớ ấ ẻ ớ ể ơ ướ ặ ể này tr l i đáy ao.ả ạ • Dùng cát đ xu ng đáy ao m t l p 5 - 10 cm. T t nh t tr n vôi v i cát r i l ng xu ng đáy đ sauổ ố ộ ớ ố ấ ộ ớ ồ ắ ố ể này l n không đào sâu đ c. Có th tr n vôi v i cát theo t l 5 - 6 kg vôi tr n v i 1mươ ượ ể ộ ớ ỷ ệ ộ ớ 3 cát. • Sau khi tr n xong, láng kh p đáy h và đ m nén cho c ng. B ao cũng ph i l p h t hang h c vàộ ắ ồ ầ ứ ờ ả ấ ế ố đ m cho c ng.ầ ứ • Đ m t l p sình kho ng 20 - 30 cm, t t nh t nên s d ng bùn m i ho c s d ng l i bùn đáyổ ộ ớ ả ố ấ ứ ụ ớ ặ ử ụ ạ m i vét lên đã đ c ph i khô.ớ ượ ơ • C n ph i đ p m t cù lao gi a ao, m ng đ h n ch l n đào hang xung quanh b . Di n tíchầ ả ắ ộ ở ữ ươ ể ạ ế ươ ờ ệ cù lao th ng chi m kho ng 1/4 - 1/5 di n tích ao h . N u m ng dài và nh thì nên đ p cù laoườ ế ả ệ ồ ế ươ ỏ ắ m t phía b m ng ho c gi a m ng. Cù lao ph i cao h n m c n c 5 - 10 cm nh ng ph iở ộ ờ ươ ặ ữ ươ ả ơ ự ướ ư ả th p h n b ao 50 - 60 cm. Trên m t cù lao có th tr ng c ho c các lo i khoai môn n c ấ ơ ờ ặ ể ồ ỏ ặ ạ ướ 3.1.3 Nuôi l n trong h đ t đ p có lót cao suươ ồ ấ ắ • Ch n n i đ t c ng đ đào h nuôi l n. Thông th ng ch nên đào sâu kho ng 0,3 - 0,5m, l yọ ơ ấ ứ ể ồ ươ ườ ỉ ả ấ đ t này đ p lên thành b . Đáy và b ph i đ c đ m nén cho k .ấ ắ ờ ờ ả ượ ầ ỹ • Di n tích đào và đ p tùy theo đi u ki n c th , thông th ng nên đào và đ p h có di n tích 10ệ ắ ề ệ ụ ể ườ ắ ồ ệ – 12 m2. • Dùng cao su (lo i dùng đ ph i lúa) đ lót toàn b đáy và thành h ạ ể ơ ể ộ ồ • H đ t lót cao su nuôi l nồ ấ ươ 1. L p cao su lót đáy và thành h đ tớ ồ ấ 2. L p bùnớ 3. Cù lao 4. Ph n đ t đ p bầ ấ ắ ờ 5. M t đ t tr c khi đào hặ ấ ướ ồ 6. L p n c trong h 10 - 15cmớ ướ ồ • Sau khi lót cao su xong, đ m t l p sình 20 - 25 cm và đ p m t cù lao (có th đ p gi a hổ ộ ớ ắ ộ ể ắ ở ữ ồ ho c m t phía nào đó c a h ). Cù lao ph i đ p cao h n m t n c 5 - 10 cm và th p h n bặ ộ ủ ồ ả ắ ơ ặ ướ ấ ơ ờ kho ng 40 - 50 cm.ả • Sau khi hoàn t t vi c lót cao su, đ p cù lao và t o m t l p bùn đáy thì c p n c vào. M c n cấ ệ ắ ạ ộ ớ ấ ướ ự ướ trung bình 10 - 15 cm. 3.2 Th gi ng l nả ố ươ Ngu n l n gi ng hi n nay Đ ng B ng Sông C u Long ch y u đ c đánh b t ngoài t nhiên. Kíchồ ươ ố ệ ở ồ ằ ử ủ ế ượ ắ ở ự th c l n gi ng b t đ c dao đ ng r t l n và ph thu c vào mùa v . Thông th ng l n gi ng vàoướ ươ ố ắ ượ ộ ấ ớ ụ ộ ụ ườ ươ ố tháng 8 - 10 theo ph ng pháp xúc mô có ch t l ng cao h n so v i l n đánh b t b ng ph ng phápươ ấ ượ ơ ớ ươ ắ ằ ươ đ t chúm, câu ho c tát đìa. L n gi ng đánh b t theo ph ng pháp xúc mô th ng có kích th c đ uặ ặ ươ ố ắ ươ ườ ướ ề (60 – 70 con/kg) và kh e m nh.ỏ ạ Khi th l n chúng ta nên chú ý không nên th l n quá l n (100g/con) vì lo i này khi đánh b t đã bả ươ ả ươ ớ ạ ắ ị vu t cho gãy x ng s ng cho kh i bò m t, do v y l n s ch t sau 7 - 10 ngày th . Ngoài ra l n đ cố ươ ố ỏ ấ ậ ươ ẽ ế ả ươ ươ đánh b t b ng m i thu c dân gian cũng không nên th vì lo i này cũng d ch t sau khi th vài ngày vàắ ằ ồ ố ả ạ ễ ế ả th ng ch t r sau khi th 10 - 15 ngày.ườ ế ộ ả Nói tóm l i, l n có kích th c l n, l n đánh b t b ng m i thu c, l n lo i nh các v a thu muaạ ươ ướ ớ ươ ắ ằ ồ ố ươ ạ ỏ ở ự chúng ta không nên th vì lo i này th ng có t l ch t r t cao khi th nuôi.ả ạ ườ ỷ ệ ế ấ ả M t đ th : M c dù l n có kh năng ch u đ ng t ng đ i cao nh ng không nên th quá d y. N u thậ ộ ả ặ ươ ả ị ự ươ ố ư ả ầ ế ả m t đ cao s d n đ n tình tr ng l n l n không đ u. Trung bình th 1,0 - 1,5 kg/mậ ộ ẽ ẫ ế ạ ươ ớ ề ả 2 đáy h , ao.ồ Tr c khi th l n c n x lý qua n c mu i 3 – 5 % trong 5 - 7 phút đ phòng b nh cho l n.ướ ả ươ ầ ử ướ ố ể ệ ươ 3.3 Ch đ chăm sócế ộ 3.3.1 Th c ănứ Do l n ăn r t t p nên có th s d ng nhi u lo i th c ăn khác nhau đ nuôi. Tuy nhiên nh ng lo i th cươ ấ ạ ể ử ụ ề ạ ứ ể ữ ạ ứ ăn có ngu n g c là đ ng v t nh tép, óc, cá, nòng n c, ru t gà, v t... th ng có tác d ng làm l n l nồ ố ộ ậ ư ọ ộ ị ườ ụ ươ ớ r t nhanh so v i th c ăn có ngu n g c th c v t nh cám.ấ ớ ứ ồ ố ự ậ ư Chúng ta cũng có th s d ng các lo i th c ăn cho gia c m hi n nay đ nuôi l n ho c t ph i ch th cể ử ụ ạ ứ ầ ệ ể ươ ặ ự ố ế ứ ăn đ n gi n phù h p v i đi u ki n th c t c a đ a ph ng đ nuôi l n v n có th đem l i k t qu t tơ ả ợ ớ ề ệ ự ế ủ ị ươ ể ươ ẫ ể ạ ế ả ố nh sau:ư • Cám nhuy n: 64%ễ • B t cá l t: 35%ộ ạ • ADE + b t gòn + khoáng: 1%ộ • Tr n đ u các th sau đó cho vào máy ép đùn th công đ t o thành th c ăn viên, ph i khôộ ề ứ ủ ể ạ ứ ơ (viên th c ăn l n hay nh tùy theo kích th c c a l n).ứ ớ ỏ ướ ủ ươ L ng th c ăn cho m i ngày chi m 5 – 7 % tr ng l ng thân và nên cho ăn 2 - 3 l n trong ngày. Khôngượ ứ ỗ ế ọ ượ ầ nên cho t t c l ng th c ăn d n vào m t l n vì làm nh v y l n ăn không h t, th c ăn phân h y gâyấ ả ượ ứ ồ ộ ầ ư ậ ươ ế ứ ủ th i n c, l n d b b nh. Th c ăn nên đ c r i đ u (đ c bi t g n khu v c cù lao là n i l n trú n)ố ướ ươ ễ ị ệ ứ ượ ả ề ặ ệ ầ ự ơ ươ ẩ đ l n có c h i ăn đ c nhi u h n.ể ươ ơ ộ ượ ề ơ 3.3.2 Qu n lý hàng ngàyả • C n ph i gi môi tr ng n c luôn s ch s và mát. Trung bình 3 - 4 ngày thay n c 1 l n choầ ả ử ườ ướ ạ ẽ ướ ầ l n.ươ • Khi th i ti t nóng kéo dài c n ph i có bi n pháp che mát cho ao h nuôi ho c dùng l c bình thờ ế ầ ả ệ ồ ặ ụ ả trên m t h v i di n tích kho ng 20 – 25 % m t n c.ặ ồ ớ ệ ả ặ ướ • Khi tr i m a to c n k p th i rút b t n c đ phòng n c đ y tràn b l n tr n m t.ờ ư ầ ị ờ ớ ướ ề ướ ầ ờ ươ ố ấ • Th ng xuyên theo dõi đ lo i b l n ch t (l n b b nh ho c s p ch t th ng n m trên m tườ ể ạ ỏ ươ ế ươ ị ệ ặ ắ ế ườ ằ ặ bùn đáy) tránh th i n c.ố ướ K  THU T NUÔI ARTEMIA TRÊN RU NG MU IỸ Ậ Ộ Ố (Artemia franciscana) Nhóm nghiên c u Artemia.ứ Trung tâm ng d ng và chuy n giao công ngh , Khoa Th y s n, Đ i h c C n Thứ ụ ể ệ ủ ả ạ ọ ầ ơ I. Đ C ĐI M HÌNH THÁI PHÂN LO I VÀ PHÂN BẶ Ể Ạ Ố 1. V trí phân lo iị ạ • Ngành: Arthropoda • L p:ớ Crustacea • L p ph :ớ ụ Branchiopoda • B :ộ Anostraca • H :ọ Artemiidea • Gi ng:ố Artemia 2. Đ c đi m v hình tháiặ ể ề Artemia phát tri n tr i qua các giai đo n:ể ả ạ - u trùng m i n (instar I =nauplius, có chi u dài 400-500 µm) có màu vàng cam, có m t m t màuẤ ớ ở ề ộ ắ đ ph n đ u và ba đôi ph b . u trùng giai đo n I không tiêu hóa đ c th c ăn vì b máy tiêuỏ ở ầ ầ ụ ộ Ấ ạ ượ ứ ộ hóa ch a hoàn ch nh. Lúc này, chúng s ng d a vào ngu n noãn hoàng.ư ỉ ố ự ồ - Sau kho ng 8 gi t lúc n , u trùng l t xác tr thành u trùng giai đo n II (instar II). Lúc này, chúngả ờ ừ ở ấ ộ ở ấ ạ có th l c và tiêu hóa các h t th c ăn c nh có kích th c t 1 đ n 50 µm và b máy tiêu hóa đãể ọ ạ ứ ỡ ỏ ướ ừ ế ộ b t đ u ho t đ ng. u trùng tăng tr ng và tr i qua 15 l n l t xác tr c khi đ t giai đo n tr ngắ ầ ạ ộ Ấ ưở ả ầ ộ ướ ạ ạ ưở thành. Các đôi ph b xu t hi n vùng ng c và d n d n bi n thành chân ng c. M t kép xu t hi nụ ộ ấ ệ ở ự ầ ầ ế ự ắ ấ ệ hai bên m tở ắ - T giai đo n 10 tr đi, các thay đ i v hình thái và chuyên hóa ch c năng c a các c quan trong cừ ạ ở ổ ề ứ ủ ơ ơ th b t đ u, chúng có s bi t hóa v gi i tính. con đ c anten c a chúng phát tri n thành càngể ắ ầ ự ệ ề ớ Ở ự ủ ể bám, trong khi đó anten c a con cái b thoái hóa thành ph n ph c m giác (râu c m giác). Các chânủ ị ầ ụ ả ả ng c đ c bi t hóa thành ba b ph n ch c năng: Các đ t chân chính, các nhánh chân trong (v nự ượ ệ ộ ậ ứ ố ậ chuy n và l c th c ăn) và nhánh chân ngoài d ng màng (mang).ể ọ ứ ạ - Artemia tr ng thành (dài kho ng 10-12 mm) có c th kéo dài v i hai m t kép, ng tiêu hóa th ng,ưở ả ơ ể ớ ắ ố ẳ râu c m giác và 11 đôi chân ng c. Con đ c có đôi gai giao c u ph n sau c a vùng ng c (v trí sauả ự ự ấ ở ầ ủ ự ị đôi chân ng c th 11) và con cái r t d nh n d ng nh vào túi p ho c t cung n m ngay sau đôiự ứ ấ ễ ậ ạ ờ ấ ặ ử ằ chân ng c th 11.ự ứ Hình 1: : Vòng đ i c a ờ ủ Artemia (theo Sorgeloos và ctv., 1980) 3. Phân bố Ngày nay, s phân b c a Artemia đ c chia làm hai nhóm:ự ố ủ ượ • Nh ng loài thu c v C u th gi i (Old World) là nh ng loài b n đ a đã t n t i t r t lâu trong cácữ ộ ề ự ế ớ ữ ả ị ồ ạ ừ ấ h , v nh t nhiên.ồ ị ự • Nh ng loài thu c v Tân th gi i (New World) là nh ng loài m i xu t hi n nh ng vùng tr cữ ộ ề ế ớ ữ ớ ấ ệ ở ữ ướ đây không có s hi n di n c a Artemia. S có m t c a chúng do ng i, chim ho c là gió t o raự ệ ệ ủ ự ặ ủ ườ ặ ạ mà tiêu bi u là loài ể Artemia franciscana (đ i di n cho loài Artemia Tân th gi i) đã đ c sạ ệ ở ế ớ ượ ử d ng r ng rãi đ th nuôi nhi u ru ng mu i trên kh p các l c đ a.ụ ộ ể ả ở ề ộ ố ắ ụ ị II. Đ C ĐI M SINH H C Ặ Ể Ọ 1. Đ c đi m môi tr ng s ngặ ể ườ ố Artemia ch có th tìm th y nh ng n i mà v t d (cá tôm, giáp xác l n) ỉ ể ấ ở ữ ơ ậ ữ ớ không th xu t hi n (cao h nể ấ ệ ơ 70 ppt). đ m n bão hòa (≥250 ppt) Ở ộ ặ Artemia ch t đ ng lo t do môi tr ng v t ng ng ch u đ ng (trế ồ ạ ườ ượ ưỡ ị ự ở nên gây đ c) và vi c trao đ i ch t c c kỳ khó khăn. ộ ệ ổ ấ ự Các dòng Artemia khác nhau thích nghi r ng v i s bi n đ i môi tr ng khác nhau đ c bi t là nhi t độ ớ ự ế ổ ườ ặ ệ ệ ộ (6-35oC), đ mu i (đ m n c a n c) và thành ph n ion c a môi tr ng s ng. các th y v c n cộ ố ộ ặ ủ ướ ầ ủ ườ ố Ở ủ ự ướ m n v i mu i NaCl là thành ph n ch y u t o nên các sinh c nh ặ ớ ố ầ ủ ế ạ ả Artemia ven bi n và các sinh c nhể ả n c m n khác n m sâu trong đ t li n, ch ng h n h Great Salt Lake (GSL) Utah, M . Các sinh c nhướ ặ ằ ấ ề ẳ ạ ồ ở ỹ ả Artemia khác không có ngu n g c t bi n n m sâu trong l c đ a có thành ph n ion khác r t nhi u so v iồ ố ừ ể ằ ụ ị ầ ấ ề ớ n c bi n: V c n c sulphate (Chaplin lake, Saskatchewan, Canada), v c n c carbonate (h Monoướ ể ự ướ ự ướ ồ Lake, California, M ), và các v c n c giàu lân (r t nhi u h Nebraska, M ).ỹ ự ướ ấ ề ồ ở ỹ Artemia đ c nuôi r ng rãi Vi t nam thu c dòng ượ ộ ở ệ ộ Artemia franciscana, m c dù có ngu n g c t Mặ ồ ố ừ ỹ (San Francisco Bay, USA) nh ng sau th i gian thích nghi dòng này g n nh đã tr thành dòng b n đ aư ờ ầ ư ở ả ị c a Vi t nam và chúng có nhi u đ c đi m khác xa so v i t tiên chúng đ c bi t là kh năng ch u nóng.ủ ệ ề ặ ể ớ ổ ặ ệ ả ị Hi n t i chúng có th phát tri n t t trong đi u ki n:ệ ạ ể ể ố ề ệ - Đ m n: 80-120 ph n ngànộ ặ ầ - Nhi t đ : 22-35ệ ộ oC - Oxy hoà tan: không th p h n 2 mg/lấ ơ - pH t trung tính đ n ki m (7.0-9.0)ừ ế ề 2. Đ c đi m v dinh d ngặ ể ề ưỡ Artemia là loài sinh v t ăn l c không ch n l a, chúng s d ng mùn bã h u c , t o đ n bào và vi khu nậ ọ ọ ự ử ụ ữ ơ ả ơ ẩ có kích th c nh h n 50µm. Các sinh c nh t nhiên có ướ ỏ ơ ả ự Artemia hi n di nệ ệ th ng có chu i th c ăn đ nườ ỗ ứ ơ gi n và r t ít thành ph n gi ng loài t o. ả ấ ầ ố ả Artemia th ng xu t hi n nh ng n i có n ng đ mu i cao,ườ ấ ệ ở ữ ơ ồ ộ ố v ng m t các loài tôm, cá d và các đ ng v t c nh tranh th c ăn khác nh luân trùng, giáp xác nh ănắ ặ ữ ộ ậ ạ ứ ư ỏ t o. các sinh c nh này nhi t đ , th c ăn và n ng đ mu i là nh ng nhân t chính nh h ng đ n m tả Ở ả ệ ộ ứ ồ ộ ố ữ ố ả ưở ế ậ đ c a qu n th ộ ủ ầ ể Artemia ho c ngay c đ n s v ng m t t m th i c a chúng. ặ ả ế ự ắ ặ ạ ờ ủ Trong ngh nuôi ề Artemia trên ru ng mu i nông dân th ng s d ng ph i h p phân chu ng (ch y u làộ ố ườ ử ụ ố ợ ồ ủ ế phân gà) k t h p v i phân vô c (Urea, DAP...) đ gây màu tr c ti p (trong ao nuôi ế ợ ớ ơ ể ự ế Artemia) ho c giánặ ti p (ngoài ao bón phân) tr c khi c p n c “màu” (n c t o) vào trong ao nuôi. Phân gà khi đ c bónế ướ ấ ướ ướ ả ượ tr c ti p vào ao nuôi, ngoài vi c cung c p dinh d ng kích thích t o phát tri n, phân còn là ngu n th cự ế ệ ấ ưỡ ả ể ồ ứ ăn tr c ti p cho ự ế Artemia. Ngoài ra, khi l ng n c t o cung c p vào ao hàng ngày thi u h t, nông dânượ ướ ả ấ ế ụ còn s d ng cám g o, b t đ u nành ho c các lo i ph ph m nông nghi p khác...đ duy trì qu n thử ụ ạ ộ ậ ặ ạ ụ ẩ ệ ể ầ ể Artemia. III. K THU T NUÔI ARTEMIA TRÊN RU NG MU IỸ Ậ Ộ Ố 1. Th i v s n xu t Artemia? ờ ụ ả ấ Trùng h p v i th i v s n xu t mu i khác nhau t ng đ a ph ng, ch ng h ng khu v c Vĩnh châuợ ớ ờ ụ ả ấ ố ở ừ ị ươ ẳ ạ ở ự B c liêu mùa v s n xu t Artemia b t đ u t cu i tháng 11 và k t thúc vào đ u tháng 6 d ng l ch hàngạ ụ ả ấ ắ ầ ừ ố ế ầ ươ ị năm, trong khi quá trình này kéo dài t đ u tháng 1 và k t thúc vào cu i tháng 8 khu v c Cam ranh. ừ ầ ế ố ở ự Tuy nhiên, mùa v có th kéo dài n u n c m n đ c chu n b s m và đ m n trong ao đ c duy trì ụ ể ế ướ ặ ượ ẩ ị ớ ộ ặ ượ ở các tháng đ u c a mùa m a. ầ ủ ư 2. Xây d ng ao nuôi Artemia: ự - Ch n đi m: Ngoài các yêu c u v k thu t trong l a ch n đ a đi m c y th , tr c khi xây d ng kọ ể ầ ề ỹ ậ ự ọ ị ể ấ ả ướ ự ế ho ch c n l u ý các đi m sau: ạ ầ ư ể + g n ngu n n c bi n (kh c ph c tình tr ng thi u n c nh t là trong mùa khô)ầ ồ ướ ể ắ ụ ạ ế ướ ấ + thu n l i trong giao thông (đ v n chuy n nguyên li u, phân bón...)ậ ợ ể ậ ể ệ + an ninh (tránh tr m c p, m t mát)ộ ắ ấ - Di n tích: Đ d qu n lý, di n tích ao nuôi kho ng 0.5 đ n 1 ha là thích h p nh t. Ao th ng có d ngệ ể ể ả ệ ả ế ợ ấ ườ ạ hình ch nh t v i chi u dài g p 3 đ n 4 l n chi u r ng. ử ậ ớ ề ấ ế ầ ề ộ - H ng ao: Tr c dài ho c đ ng chéo c a ao n m xuôi theo h ng gió chính c a đ a bàn, đ giúp choướ ụ ặ ườ ủ ằ ướ ủ ị ể vi c thu tr ng sau này đ c thu n l i, vì tr ng n i trên m t n c s đ c gió th i t p vào b cu i gió. ệ ứ ượ ậ ợ ứ ổ ặ ướ ẻ ượ ổ ấ ờ ố - K thu t xây d ng công trình: Ao nuôi th ng đ c xây d ng theo hai d ng: riêng r h ăc trong cùngỹ ậ ự ườ ượ ự ạ ẽ ọ m t h th ng, ao riêng r th ng t n kém h n vì b ao c n đ c xây d ng ch c ch n và có h th ngộ ệ ố ở ẽ ườ ố ơ ờ ầ ượ ự ắ ắ ệ ố c p tháo n c riêng bi t, h th ng k t h p ch c n chú ý tu s a đê bao c a toàn h th ng còn kênhấ ướ ệ ở ệ ố ế ợ ỉ ầ ử ủ ệ ố c p tháo thì đ c phân b chung cho các ao nên gi m đ c chi phí. ấ ượ ổ ả ượ Các ch tiêu c n l u ý trong xây d ng: ỉ ầ ư ự Ch tiêuỉ Ao đ n ơ Ao trong h th ng ệ ố B bao (m)ờ chân 4 m t ặ 2 cao 1 b l u thôngờ ư 0.5 B ao (m)ờ chân 3 2 m tặ 1.5 1 cao 0.7 0.7 b l u thôngờ ư 0.5 0.5 M ng quanh (m)ươ m tặ 3 2 sâu 0.3 0.3 Máng c p (m)ấ máng n iổ m tặ 2 cao 1 Máng tháo (m) máng chìm m t ặ 2 sâu 0.5 C ng c p tháo(m)ố ấ g ho c xi măngỗ ặ kh u đôẩ 0.5 0.5 L u ý: nh ng n i đ t m i khai thác, ho c d th m l u, b ao c n đ c xây d ng gia c ch c ch nư ở ữ ơ ấ ớ ặ ể ẩ ậ ờ ầ ượ ự ố ắ ắ (đ m nén, tô láng b ...) ầ ờ - Công trình ph : Đ đáp ng cho yêu c u qu n lý, ao nuôi c n đ c l p đ t các công trình ph sau: ụ ể ứ ầ ả ầ ượ ắ ặ ụ + l i l c cá: Dùng l i nylon (c m c l i t 1-1.5 mm) đ làm khung l c n c ho c may theoướ ọ ướ ở ắ ướ ừ ể ọ ướ ặ d ng vèo đ h ng ngu n n c c p vào ao.ạ ể ứ ồ ướ ấ + đ p tràn: đ p đ t ho c phai g l p c ng cho phép l p n c nh t t ng m t (mùa m a) đ cậ ậ ấ ặ ổ ắ ở ố ớ ướ ạ ầ ặ ư ượ tháo b nh m duy trì đ m n cho ao nuôi.ỏ ằ ộ ặ + n i bón phân: đ c b trí ngay ngu n n c c p vào ao nuôi, th ng đ c rào l i b ng treơ ượ ố ồ ướ ấ ườ ượ ạ ằ ho c lá d a n c đ tránh phân b trôi d t.ặ ừ ướ ể ị ạ + rào phá sóng: đ c l p đ t b cu i gió b ng các v t li u r ti n (tre, lá d a n c...), nh mượ ắ ặ ở ờ ố ằ ậ ệ ẻ ề ừ ướ ằ phá sóng đ tr ng d t p trung n i thu ho ch.ể ứ ể ậ ơ ạ + vách ngăn tr ng: th ng dùng nylon đ lót b n i thu ho ch nh m tránh tr ng th t thoát vàoứ ườ ể ờ ơ ạ ằ ứ ấ b đ t, tuy nhiên cách này khá đ t ti n nên ng i dân th ng dùng bùn nhão đ tô láng góc bờ ấ ắ ề ườ ườ ể ờ ch thu ho ch. ỗ ạ 3. Quá trình thu gom n c m n (đi n c)ướ ặ ướ đ th Artemiaể ả N c m n đ c chu n b theo k thu t làm mu i, theo nguyên t c b c h i n c bi n đ tăng đ m n,ướ ặ ượ ẩ ị ỹ ậ ố ắ ố ơ ướ ể ể ộ ặ đ rút ng n th i gian này nhi u bi n pháp đã đ c s d ng nh : nuôi n c m ng, b a tr c, sang ao...ể ắ ờ ề ệ ượ ữ ụ ư ướ ỏ ừ ụ đ có đ l ng n c và đ m n theo yêu c u, th ng ph i m t t 2 đ n 3 tu n khu v c Vĩnh châuể ủ ượ ướ ộ ặ ầ ườ ả ấ ừ ế ầ ở ự B c liêu. ạ 4. Các yêu c u t i thi u cho ao tr c khi xu ng gi ngầ ố ể ướ ố ố - L ng n c và đ m n: Lúc đ u v do nhi t đ môi tr ng còn th p, ch c n m c n c ng p tr ngượ ướ ộ ặ ầ ụ ệ ộ ườ ấ ỉ ầ ự ướ ậ ả (đáy ao) vài phân (m t đ n hai lóng tai) là có th xu ng gi ng, tuy nhiên cũng c n tính toán sao cho lúcộ ế ể ố ố ầ cá th đ t c tr ng thành m c n c ph i đ sâu đ Artemia l n tránh s săn b t c a chim. ể ạ ở ưở ự ướ ả ủ ể ẩ ự ắ ủ M c dù Artemia có th s ng đ mu i th p, ta không nên c y th Artemia đ mu i d