Nếu như thương mại nói chung được xem là hoạt động mua bán hàng hoá, dịch vụ trong phạm vi nền kinh tế một nước theo nguyên tắc ngang giá trên cơ sở sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước thì hoạt động XNK được coi là sự trao đổi hàng hoá, dịch vụ giữa các nước với nhau trên phạm vi toàn thế giới. Sự trao đổi đó là một hình thức của mối quan hệ xã hội phản ánh sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa những người sản xuất hàng hoá riêng biệt của từng quốc gia.
25 trang |
Chia sẻ: vietpd | Lượt xem: 1371 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Lý luận cơ bản về hiệu quả kinh doanh xuất nhập khẩu, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Chương I
Lý luận cơ bản về hiệu quả kinh doanh XNK
I. Hoạt động XNK và vai trò của hoạt động XNK đối với sự phát triển của nền kinh tế.
1. Bản chất của hoạt động XNK
Nếu như thương mại nói chung được xem là hoạt động mua bán hàng hoá, dịch vụ trong phạm vi nền kinh tế một nước theo nguyên tắc ngang giá trên cơ sở sự điều tiết vĩ mô của Nhà nước thì hoạt động XNK được coi là sự trao đổi hàng hoá, dịch vụ giữa các nước với nhau trên phạm vi toàn thế giới. Sự trao đổi đó là một hình thức của mối quan hệ xã hội phản ánh sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa những người sản xuất hàng hoá riêng biệt của từng quốc gia.
Nói cách khác, kinh doanh XNK là quá trình buôn bán giữa các nước với nhau, là lĩnh vực phân phối, lưu thông hàng hoá với nước ngoài.
Như vậy, hoạt động XNK là một lĩnh vực mà qua đó một nước tham gia vào lao động quốc tế.
Có thể nói, XNK ra đời là do kết quả của sản xuất phát triển. Bởi lẽ khi sản xuất đã phát triển người ta sẽ chuyên môn hoá trong sản xuất và tất yếu sẽ dẫn đến sự phân công lao động quốc tế. Cùng với thời gian khoa học kỹ thuật phát triển đã làm cho các quốc gia ngày càng phụ thuộc nhau hơn khiến một nước không thể phát triển mà không tham gia hợp tác và phân công lao động quốc tế. Chính vì vậy, XNK cũng ngày càng phát triển. Nó cho phép một nước mở rộng khả năng tiêu dùng của mình ở tất cả các mặt hàng với số lượng nhiều hơn mức có thể nếu giả định nước đó đóng cửa thực hiện chế độ tự cung tự cấp.
Hoạt động XNK xuất hiện từ sự đa dạng và khác nhau về điều kiện tự nhiên của sản xuất giữa các khu vực và các quốc gia. Các nước nên chuyên môn hoá sản xuất một số mặt hàng có lợi thế và nhập khẩu các mặt hàng khác từ nước ngoài mà sản xuất trong nước kém lợi thế thì chắc chắn đem lại lợi nhuận lớn hơn.
Điều này đã được nhà kinh tế học người Anh David Ricardo chứng minh và kết quả đó là quy luật lợi thế tương đối được phát biểu như sau: "Một quốc gia hay một cá nhân có thể nâng cao mức sống và thu nhập thực tế bằng cách chuyên môn hoá các mặt hàng mà nước này hay cá nhân này có thể sản xuất với lợi thế so sánh cao nhất, xuất khẩu hàng hoá của mình để đổi lấy hàng nhập khẩu từ các quốc gia khác. Lúc này XNK sẽ có lợi cho cả hai bên".
Xuất phát từ những lý do đó mà XNK ra đời và ngày càng đóng góp vai trò tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế thế giới nói chung và nền kinh tế của từng nước nói riêng. Điều này thể hiện rõ nét thông qua vai trò của hoạt động XNK đối với nền kinh tế.
2. Vai trò của hoạt động XNK
a. Vai trò của hoạt động xuất khẩu đối với nền kinh tế
a.1. Xuất khẩu tạo nguồn vốn cho nhập khẩu phục vụ công nghiệp hoá đất nước.
Việt Nam đang đẩy nhanh công cuộc CNH-HĐH đất nước - con đường tất yếu để khắc phục tình trạng nghèo đói, lạc hậu và chậm phát triển. Máy móc; thiết bị kỹ thuật, công nghệ tiên tiến hiện đại, chúng là động lực của quá trình này. Để có thể nhập khẩu máy móc, thiết bị kỹ thuật, công nghệ tiên tiến hiện đại chúng ta cần một số vốn rất lớn. Số vốn này có thể được hình thành từ các nguồn như đầu tư nước ngoài, vay nợ viện trợ, thu từ hoạt động du lịch, dịch vụ ngoại tệ, xuất khẩu lao động,... Nhưng vốn có được từ đầu tư nước ngoài hay từ vay nợ sớm muộn đều phải trả bằng cách này hay cách khác. Nguồn thu từ du lịch, dịch vụ chỉ đáp ứng được một phần nhỏ. XK lao động chủ yếu là để tạo công ăn việc làm chứ không phải để thu ngoại tệ. Do đó nguồn vốn quan trọng nhất để NK, để CNH đất nước là XK. XK quyết định quy mô và tốc độ tăng của NK.
a.2. XK đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển.
Cơ cấu sản xuất và tiêu dùng trên thế giới đã và đang thay đổi vô cùng mạnh mẽ. Đó là thành quả của cuộc cách mạng khoa học, công nghệ hiện đại. Có 2 quan điểm về tác động của XK đối với sản xuất và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Theo quan điểm thứ nhất, XK chỉ là việc tiêu thụ những sản phẩm thừa do sản xuất vượt quá nhu cầu nội địa. Trong trường hợp nền kinh tế còn lạc hậu và chậm phát triển như nước ta hiện nay, sản xuất về cơ bản chưa đủ tiêu dùng nếu chỉ chờ vào sự thừa ra của sản xuất thì XK vẫn cứ nhỏ bé và tăng trưởng chậm chạp.
Quan điểm thứ hai coi thị trường và đặc biệt là thị trường thế giới là hướng quan trọng để tổ chức sản xuất. Điều này có tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển. Sự tác động đến sản xuất thể hiện ở chỗ:
Một là, XK tạo điều kiện cho các ngành khác có cơ hội phát triển thuận lợi. Chẳng hạn, khi phát triển XK gạo, cơ hội cho ngành chế biến, chăn nuôi, ngành sản xuất bao gì, ngành hoá chất là rất lớn.
Hai là, XK tạo ra khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ góp phần cho sản xuất phát triển ổn định khi khả năng sản xuất đã được mở rộng, thị trường trong nước trở nên nhỏ hẹp thì thị trường ngoài nước là nơi tiêu thụ, đem lại ngoại tệ đồng thời hướng sản xuất theo yêu cầu thoả mãn nhu cầu của thị trường đó.
Ba là, XK tạo điều kiện mở rộng khả năng cung cấp đầu vào cho sản xuất, nâng cao năng lực sản xuất trong nước.
Bốn là, XK tạo ra những tiền đề kinh tế kỹ thuật nhằm cải tạo và nâng cao năng lực sản xuất trong nước. Bởi vì xuất khẩu là phương tiện quan trọng tạo ra vốn và kỹ thuật thu hút công nghệ từ bên ngoài vào Việt Nam.
Năm là, thông qua XK hàng hoá nội địa sẽ tham gia vào cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới về giá cả, chất lươngụ. Cuộc cạnh tranh này đòi hỏi trong nước phải tổ chức lại sản xuất, hình thành cơ cấu sản xuất luôn thích nghi và đáp ứng được nhu cầu của thị trường thế giới.
Sáu là, XK còn đòi hỏi các doanh nghiệp phải luôn đổi mới và hoàn thiện công tác quản lý kinh doanh. Thực tế cho thấy dù vốn của doanh nghiệp có lớn đến đâu mà người chủ không quản lý tốt thì doanh nghiệp cũng không phát triển mạnh được.
Qua những tác động kể trên ta thấy quan điểm này cần được quán triệt đối với một nền kinh tế như nước ta.
a.3. XK có tác động tích cực đến giải quyết công ăn việc làm và cải thiện đời sống của nhân dân.
Hàng XK của Việt Nam hiện nay chủ yếu là hàng thô và nguyên liệu hoặc mới chỉ qua sơ chế. Tuy vậy, cũng đã có hàng triệu lao động được thu hút để sản xuất những mặt hàng này. Tới đây, khi chúng ta tăng hàm lượng chế biến hàng xuất khẩu, cho dù có sự hỗ trợ của máy móc thì một lượng không nhỏ nữa sẽ có thêm thu nhập.
Đẩy mạnh XK, tham gia vào thị trường thế giới tức là chúng ta đã đi sâu hơn vào phân công lao động quốc tế, con đường tốt nhất để tạo công ăn việc làm cho người lao động.
Đời sống của người lao động được cải thiện dần theo thu nhập ngày càng tăng lên dựa vào đà tăng của kim ngạch XNK cả nước. Cần lưu ý rằng không chỉ những người lao động tham gia một cách trực tiếp vào xuất khẩu mới có thu nhập tăng lên. Những người lao động khác dù ở những ngành có hay không liên quan đến xuất khẩu nếu không được hưởng những quyền lợi vật chất chẳng hạn như lương cao thì cũng được hưởng những phúc lợi xã hội do sự đóng góp của các doanh nghiệp xuất khẩu bằng cách này hay cách khác vào ngân sách Nhà nước. Nếu chỉ dựa vào những thành tựu trong nước thì đến nay chúng ta đã không được hưởng những phát minh khoa học như máy giặt, tủ lạnh, máy ảnh hay ti vi,... Do đó cần phải nhận thức rõ vai trò của xuất khẩu, tập trung sức lực để đẩy mạnh xuất khẩu hơn nữa và XK còn tạo ra nguồn vốn để nhập khẩu vật phẩm tiêu dùng thiết yếu nhưng hiện đại phục vụ đời sống và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày một phong phú của nhân dân.
a.4. XK là để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại
XK là một hoạt động kinh tế đối ngoại. Nó ra đời sớm hơn các hoạt động kinh tế đối ngoại khác và tạo điều kiện thúc đẩy các quan hệ này phát triển.
XK tăng sẽ tạo đà cho các quan hệ kinh tế phát triển. Bạn bè thế giới sẽ biết đến nước ta. Ngoài những người có nhu cầu tham quan du lịch, tìm hiểu văn hoá, phong tục còn có những người tiến hành tìm kiếm thăm dò thị trường thông qua du lịch và hoạt động này đã khiến ngành du lịch tăng trưởng và phát triển nhanh chóng.
Khi XK nhiều lên, nhu cầu về vận tải, bảo hiểm tăng, quan hệ tín dụng cũng phát triển theo. Và đầu tư cũng gia tăng bởi bạn hàng nước ngoài thấy được khả năng phát triển của Việt Nam thông qua hoạt động xuất khẩu được đẩy mạnh.
Ngược lại, chính các quan hệ kinh tế đối ngoại vừa kể trên cũng tạo tiền đề cho mở rộng xuất khẩu trong khi ngành vận tải của Việt Nam chưa lớn mạnh, ngành bảo hiểm còn non trẻ, những kinh nghiệm trong thanh toán quốc tế còn chưa nhiều.
* Vai trò của XK đối với các doanh nghiệp
Cùng với xu hướng hội nhập của đất nước thì xu hướng vươn ra thị trường thế giới của doanh nghiệp cũng là một tất yếu khách quan. Bán hàng hoá và dịch vụ ra nước ngoài mang lại cho doanh nghiệp những lợi ích sau:
- XK mở ra những thị trường rộng lớn hơn, giúp doanh nghiệp có cơ hội tiêu thụ hàng hoá, điều này đặc biệt quan trọng khi dung lượng thị trường nội địa còn hạn chế như ở nước ta.
- XK buộc doanh nghiệp phải cạnh tranh với các đối thủ mạnh đến từ khắp nơi trên thế giới. Vì vậy doanh nghiệp luôn phải nâng cao khả năng quản lý để tăng năng lực cạnh tranh cho sản phẩm của mình. Đây là điều kiện sống còn để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển được.
- XK giúp doanh nghiệp mở rộng quan hệ, kịp thời nhận được những thông tin mới để điều chỉnh chiến lược của mình cho phù hợp.
b. Vai trò của hoạt động nhập khẩu
Nhập khẩu là một hoạt động quan trọng của thương mại quốc tế. Nhập khẩu tác động một cách trực tiếp và quyết định đến sản xuất và đời sống. Nhập khẩu là để tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật, công nghệ tiên tiến hiện đại cho sản xuất và các hàng hoá cho tiêu dùng mà trong nước không sản xuất được, hoặc sản xuất không đáp ứng được nhu cầu. Nhập khẩu còn để thay thế nghĩa là nhập những thứ mà sản xuất trong nước sẽ không có lợi bằng nhập khẩu. Làm được như vậy sẽ tác động tích cực đến sự phát triển cân đối và khai thác tiềm năng, thế mạnh của nền kinh tế quốc dân về sức lao động, vốn cơ sở vật chất, tài nguyên và khoa học kỹ thuật.
Trong điều kiện nước ta hiện nay vai trò của nhập khẩu thể hiện ở các khía cạnh sau:
Thứ nhất, nhập khẩu sẽ thúc đẩy nhanh quá trình xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước.
Thứ hai, nhập khẩu sẽ bổ sung kịp thời những mặt mất cân đối của nền kinh tế, đảm bảo một sự phát triển cân đối và ổn định, khai thác đến mức tối đa tiềm năng và khả năng của nền kinh tế vào vòng quay kinh tế.
Thứ ba, nhập khẩu đảm bảo đầu vào cho sản xuất, tạo việc làm ổn định cho người lao động, góp phần cải thiện và nâng cao mức sống của nhân dân.
Thứ tư, nhập khẩu có vai trò tích cực thúc đẩy xuất khẩu góp phần nâng cao chất lượng sản xuất hàng xuất khẩu, tạo môi trường thuận lợi cho xuất khẩu hàng Việt Nam ra nước ngoài, đặc biệt là nước nhập khẩu.
Như vậy hoạt động XNK được tổ chức, thực hiện với nhiều nghiệp vụ, nhiều khâu từ điều tra thị trường nước ngoài, lựa chọn hàgn hoá XNK, thương nhân giao dịch, các bước tiến hành giao dịch đàm phán, ký kết hợp đồng, tổ chức thực hiện hợp đồng cho đến khi hàng hoá chuyển đến cảng chuyển giao quyền sở hữu cho người mua, hoàn thành các thanh toán. Mỗi khâu, mỗi nghiệp vụ này phải được nghiên cứu đầy đủ, kỹ lưỡng đặt chúng trong mối quan hệ lẫn nhau, tranh thủ nắm bắt những lợi thế nhằm đảm bảo hiệu quả cao nhất, phục vụ đầy đủ kịp thời cho sản xuất và tiêu dùng trong nước.
Từ những điều trên ta thấy rằng hoạt động XNK đã có những vai trò tích cực như sau:
Thứ nhất, XNK là một hình thức trao đổi tích cực, nó vừa thể hiện mối quan hệ xã hội, vừa phản ánh sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa những người sản xuất hàng hoá riêng biệt của từng quốc gia. Một quốc gia cũng như một cá nhân không thể sống riêng rẽ mà có thể thoả mãn đầy đủ nhu cầu của mình cho dù đó là những nhu cầu có khả năng thanh toán. Việc buôn bán quốc tế cho phép một nước mở rộng khả năng sản xuất và khả năng tiêu dùng, tận dụng được những trang thiết bị, máy móc của nước khác mà điều kiện sản xuất của nước đó chưa cho phép. Chính vì vậy XNK trở thành vấn đề sống còn đối với một quốc gia.
Thứ hai, kinh doanh XNK chiếm một vị trí quan trọng trong tái sản xuất xã hội. Khi sản xuất các hàng hoá để xuất khẩu các quốc gia bỏ ra những chi phí nhất định. Các hàng hoá xuất khẩu không tham gia vào quá trình lưu thông trong nước, chúng được tiêu thụ ở nước ngoài. Đồng thời, nước xuất khẩu thu được một số ngoại tệ nhất định. Các tỷ lệ trao đổi được hình thành trên cơ sở giá cả quốc tế. Mức giá và tương quan của nó khác với giá nội bộ của nước xuất khẩu. Mặt khác, sản phẩm nhập khẩu tham gia vào lưu thông hàng hoá trong nước và tham gia vào quá trình tái sản xuất xã hội thực tế không tái sản xuất ở nước đó.
Mặt khác, kinh doanh XNK không thông qua hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu đem lại cho nền kinh tế quốc dân nói chung bằng cách làm đa dạng hoá hoặc làm tăng mức giá trị sử dụng cho nền kinh tế quốc dân và đồng thời làm tăng thu nhập quốc dân nhờ tranh thủ được lợi thế so sánh trong trao đổi với nước ngoài, tạo thêm tích luỹ cho quá trình tái sản xuất trong nước, góp phần cải thiện đời sống nhân dân trong nước.
Hơn nữa, XNK sẽ phát huy cao độ tính năng động sáng tạo của mọi người, mọi tổ chức, mọi ngành nghề, mọi địa phương trong xã hội.
Nó đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng và chính sự đa dạng của sản xuất và tiêu dùng sẽ khắc phục được sự thiếu cung và cầu về hàng hoá.
Ngoài ra, hoạt động XNK còn tạo ra sự cạnh tranh giữa hàng hoá trong nước và hàng nhập ngoại, tạo ra sự theo dõi và kiểm soát lẫn nhau rất chặt chẽ giữa các chủ thể tham gia XNK. Sự cạnh tranh này làm cho chất lượng nền kinh tế trong nước được nâng cao, xoá bỏ nhanh chóng sản phẩm lạc hậu, không thể chấp nhận được.
Như vậy, kinh doanh XNK có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế của mỗi nước, phát huy được thế mạnh của mỗi nước và thế mạnh của cả nền kinh tế thế giới, là chiếc cầu nối liền nền kinh tế nước ta với nền kinh tế thế giới.
Xuất phát từ tầm quan trọng của hoạt động XNK mà các doanh nghiệp, các công ty XNK cần thiết nâng cao hiệu quả kinh doanh XNK của mình.
II. Sự cần thiết và vai trò của việc nâng cao hiệu quả kinh doanh XNK
1. Khái niệm về hiệu quả kinh doanh XNK.
a. Phân biệt hiệu quả kinh doanh và kết quả kinh doanh XNK
Từ khái niệm hoạt động kinh doanh XNK ở trên ta thấy rằng đó là một quá trình bao gồm nhiều khâu trong lĩnh vực sản xuất, lưu thông. Giữa chúng có mối quan hệ mật thiết, hữu cơ với nhau. Vì vậy, nâng cao hiệu quả kinh doanh XNK là nâng cao hiệu quả hoạt động của cả quá trình này.
Theo nghĩa hẹp thì hiệu quả kinh doanh XNK là một phạm trù kinh tế phản ánh những lợi ích đạt được từ hoạt động kinh doanh XNK của doanh nghiệp.
Theo nghĩa hẹp thì hiệu quả kinh doanh XNK là chỉ tiêu phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố cần thiết tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh hàng hoá XNK theo mục đích nhất định.
Theo khái niệm rộng thì hiệu quả kinh doanh XNK là một phạm trù kinh tế phản ánh những lợi ích đạt được từ hoạt động kinh doanh XNK của doanh nghiệp. Đó chính là hiệu quả của lao động xã hội được xác định thông qua việc so sánh giữa lượng kết quả hữu ích thu được với chi phí lao động xã hội bỏ ra.
ở đây chúng ta cần phân biệt được kết quả kinh doanh và hiệu quả kinh doanh XNK. Kết quả kinh doanh thể hiện kết quả hoạt động của doanh nghiệp, được biểu hiện bằng các chỉ tiêu như doanh thu xuất khẩu hoặc nhập khẩu, lãi hay lỗ. Còn hiệu quả kinh doanh XNK là các chỉ tiêu tương đối nhằm so sánh kết quả kinh doanh với các khoản chi phí phải bỏ ra. Các chỉ tiêu hiệu quả cho ta thấy rõ hơn chất lượng của hoạt động kinh doanh xuất khẩu hay nhập khẩu.
Để tính được các chỉ tiêu tương đối phải tính một số chỉ tiêu tuyệt đối phản ánh kết quả của quá trình kinh doanh XNK.
- Tổng giá thành XK là tổng chi phí sản xuất hàng hoá xuất khẩu và các chi phí mua và bán hàng XK.
- Thu nhập ngoại tệ xuất khẩu là tổng thu nhập ngoại tệ của hàng hoá xuất khẩu tính theo giá FOB.
- Thu nhập nội tệ của hàng hoá xuất khẩu là số ngoại tệ thu được do xuất khẩu tính đổi ra nội tệ theo tỷ giá hiện hành.
Từ các con số này, ta tính được hiệu quả kinh doanh XNK theo công thức:
=
=
Đây còn được gọi là chỉ tiêu tỷ suất ngoại tệ XK của một mặt hàng nào đó.
* Trong khi đó, hiệu quả kinh tế được xem là những lợi ích kinh tế đạt được sau khi đã bù đắp các khoản hao phí về lao động xã hội. Hiệu quả kinh tế được xác định thông qua việc so sánh kết quả kinh doanh với chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó. Có thể biểu diễn khái niệm này bằng công thức:
H =
Trong đó:
H : là hiệu quả kinh tế của một quá trình kinh tế nào đó
K : là kết quả thu được từ nó
C : là toàn bộ chi phí để đạt được kết quả đó.
b. Phân biệt hiệu quả kinh doanh và hiệu quả kinh tế xã hội.
Như đã phân tích ở trên thì hiệu quả kinh doanh hay hiệu quả tài chính là hiệu quả thu được từ hoạt động của từng doanh nghiệp. Biểu hiện trực tiếp của hiệu quả kinh doanh là số lợi nhuận mà mỗi doanh nghiệp thu được hoặc lỗ.
Hiệu quả kinh doanh được tính bằng chênh lệch giữa doanh thu và chi phí. Nó được xác định trong mối quan hệ giữa chi phí bỏ ra với thu nhập mang lại trong quá trình kinh doanh dưới hình thái tiền tệ đối với một dịch vụ kinh doanh hoặc tổng thể các dịch vụ kinh doanh. Trong khi đó, hiệu quả kinh tế xã hội của một hoạt động kinh tế được xác định ở một thời gian nhất định. Hiệu quả xã hội phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực nhằm đạt được các mục tiêu xã hội nhất định. Xem xét hiệu quả xã hội, người ta xem xét mức tương quan giữa các kết quả đạt được về mặt xã hội (cải thiện điều kiện lao động, nâng cao đời sống tinh thần, tạo ra mối quan hệ lành mạnh, giải quyết công ăn việc làm,...) và chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó.
Như vậy hiệu quả kinh tế xã hội là lợi ích kinh tế xã hội mà hoạt động kinh tế đã mang lại cho nền kinh tế quốc dân và đời sống xã hội, được thể hiện ở mức độ đóng góp vào việc thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội như: phát triển sản xuất, đổi mới cơ cấu kinh tế, tăng năng suất lao động xã hội, tích luỹ ngoại tệ, tăng thu cho ngân sách Nhà nước, cải thiện đời sống nhân dân.
Mặc dù vậy, hiệu quả kinh doanh và hiệu quả kinh tế xã hội có quan hệ mật thiết với nhau. Trong nhiều trường hợp hiệu quả kinh doanh và hiệu quả kinh tế xã hội vận động cùng chiều nhưng trong một số trường hợp thì lại tỏ ra mâu thuẫn nhau. Có những hoạt động kinh doanh không mang lại lợi nhuận, thậm chí bị thua thiệt nhưng doanh nghiệp vẫn phải kinh doanh vì lợi ích chung để đạt được mục tiêu kinh tế xã hội.
2. Sự cần thiết của việc nâng cao hiệu quả kinh doanh XNK
Kinh doanh XNK ngày càng có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Đây là một trong những lĩnh vực hoạt động được Đảng và Nhà nước rất chú trọng. Vì vậy, Nghị quyết Đại hội Đảng lần VIII đã nhấn mạnh: "Nhiệm vụ ổn định và phát triển kinh tế cũng như sự nghiệp phát triển khoa học ở nước ta tiến hành nhanh hay chậm điều đó phụ thuộc vào việc nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại".
Đảm bảo không ngừng nâng cao hiệu quả kinh tế là mối quan tâm hàng đầu của bất kỳ nền sản xuất nào nói chung và của mỗi doanh nghiệp nói riêng. Đối với chúng ta vấn đề nâng cao hiệu quả kinh doanh XNK thực sự cần thiết và trở thành cấp bách bởi lẽ:
Nâng cao hiệu quả kinh doanh XNK là một nhân tố quyết định để tham gia phần công lao động quốc tế, thâm nhập thị trường nước ngoài. Đồng thời nâng cao hiệu quả kinh doanh XNK còn là yêu cầu tất yếu của việc thực hiện quy luật tiết kiệm. Nếu như mọi nguồn lực đầu vào là vô hạn thì việc sản xuất kinh doanh không hiệu quả cũng không sao, khi đó nâng cao hiệu quả kinh doanh sẽ không phải là vấn đề cần phải giải quyết. Nhưng thực tế thì hoàn toàn khác, con người phải đứng trước thách thức là nguồn lực đầu vào bị hạn chế và ngày càng trở nên khan hiếm hơn. Từ đó đòi hỏi và bắt buộc con người phải nghĩ đến việc lựa chọn phương pháp tối ưu để sản xuất và kinh doanh. Bên cạnh lý do khan hiếm nguồn lực thì còn một lý do nữa đó chính là sự phát triển của khoa học và kỹ thuật cho phép tạo ra nhiều loại sản phẩm từ những đầu vào nhất định. Điều này cho phép các doanh nghiệp có khả năng lựa chọn hình thức sản xuất kinh doanh sản phẩm tối ưu, đáp ứng được nhu cầu đa dạng và khắt khe củ