Cho vay tiêu dùng là sản phẩm tín dụng xuất hiện từ lâu đời trên thế giới và hiện nay đang phát triển rất mạnh nhất là ở các nước đang có tiềm lực về kinh tế và cạnh tranh ngân hàng sôi động, nhưng mới phát triển 1 vài năm gần đây ở Việt Nam. Trong xu hướng hội nhập quốc tế, các ngân hàng nước ngoài, ngân hàng liên doanh, ngân hàng thương mại quốc doanh, ngân hàng thương mại cổ phần, công ty tài chính đang cạnh tranh mạnh mẽ các sản phẩm tín dụng tiêu dùng, thu hút khách hàng cá nhân. Năng động nhất chính là các NHTM cổ phần, liên tục đưa ra các sản phẩm tiện ích, như: cho vay siêu tốc, đăng ký vay qua mạng Internet, lãi suất cho vay hấp dẫn, kỳ hạn cho vay dài, cho vay tới 80% giá trị ngôi nhà hay xe ô tô. Đồng thời các NHTM cổ phần chủ động tiếp thị qua nhiều kênh khác nhau, thậm chí phối hợp với công đoàn, với doanh nghiệp tổ chức giới thiệu ngay tại nơi công nhân làm việc, cùng với đại lý ô tô hay chủ dự án nhà ở đi làm thủ tục thay cho khách hàng. Đối với khối NH liên doanh và chi nhánh NH nước ngoài thì tập trung vào phân khúc thị trường, đó là nhắm đến những người có thu nhập khá trở lên. Đối tượng khách hàng này bao gồm: chủ doanh nghiệp, những người làm việc cho các cơ quan nước ngoài và dự án có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, các đối tượng khác có thu nhập cao, có mua bảo nhân thọ tại các công ty bảo hiểm có uy tín. Sản phẩm được khối NH này tập trung vào chủ yếu là khách hàng mua căn hộ tại các khu chung cư, mua nhà ở của các dự án, mua ô tô mới tại các địa lý chính thức, vay tiền đi du học nước ngoài
Với số dân hơn 80 triệu người, phần đông là dân số trẻ, năng động, thu nhập không ngừng được cải thiện, nhu cầu tiêu dùng đang tăng cao, nên không chỉ các NH nước ngoài, NH liên doanh, NH trong nước mà nhiều định chế tài chính cung ứng dịch vụ tiêu dùng hàng đầu thế giới vẫn đang tiếp tục vào VN.
Trong bối cảnh đó, đứng trước thị trường đầy tiềm năng sinh lợi mà các ngân hàng đang khai thác triệt để để tìm kiếm lợi nhuận, Sở giao dich 1 chi nhánh cấp 1 của Ngân hàng công thương Việt Nam, là một trong những Ngân hàng thương mại quốc doanh hàng đầu tại Việt Nam đã có thái độ như thế nào và đã thực hiện những biện pháp gì để có thể cạnh tranh với các ngân hàng khác và mở rộng hoạt động cho vay này? Trong quá trình thực tập tại phòng khách hàng cá nhân của Sở giao dịch 1- Ngân hàng công thương Việt Nam em đã tìm hiểu vấn đề này và đã viết thành đề tài: “Mở rộng cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 Ngân hàng Công thương Việt Nam”.
Nội dung bài viết có 3 phần:
Chương 1: Khái quát chung về cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại
Chương 2: Thực trạng cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 ngân hàng công thương Việt Nam .
Chương 3: Ý kiến đề xuất nhằm đẩy mạnh hoạt động cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 ngân hàng Công Thương Việt Nam.
61 trang |
Chia sẻ: oanhnt | Lượt xem: 1187 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Mở rộng cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 Ngân hàng Công thương Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LỜI NÓI ĐẦU
Cho vay tiêu dùng là sản phẩm tín dụng xuất hiện từ lâu đời trên thế giới và hiện nay đang phát triển rất mạnh nhất là ở các nước đang có tiềm lực về kinh tế và cạnh tranh ngân hàng sôi động, nhưng mới phát triển 1 vài năm gần đây ở Việt Nam. Trong xu hướng hội nhập quốc tế, các ngân hàng nước ngoài, ngân hàng liên doanh, ngân hàng thương mại quốc doanh, ngân hàng thương mại cổ phần, công ty tài chính…đang cạnh tranh mạnh mẽ các sản phẩm tín dụng tiêu dùng, thu hút khách hàng cá nhân. Năng động nhất chính là các NHTM cổ phần, liên tục đưa ra các sản phẩm tiện ích, như: cho vay siêu tốc, đăng ký vay qua mạng Internet, lãi suất cho vay hấp dẫn, kỳ hạn cho vay dài, cho vay tới 80% giá trị ngôi nhà hay xe ô tô... Đồng thời các NHTM cổ phần chủ động tiếp thị qua nhiều kênh khác nhau, thậm chí phối hợp với công đoàn, với doanh nghiệp tổ chức giới thiệu ngay tại nơi công nhân làm việc, cùng với đại lý ô tô hay chủ dự án nhà ở đi làm thủ tục thay cho khách hàng... Đối với khối NH liên doanh và chi nhánh NH nước ngoài thì tập trung vào phân khúc thị trường, đó là nhắm đến những người có thu nhập khá trở lên. Đối tượng khách hàng này bao gồm: chủ doanh nghiệp, những người làm việc cho các cơ quan nước ngoài và dự án có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, các đối tượng khác có thu nhập cao, có mua bảo nhân thọ tại các công ty bảo hiểm có uy tín. Sản phẩm được khối NH này tập trung vào chủ yếu là khách hàng mua căn hộ tại các khu chung cư, mua nhà ở của các dự án, mua ô tô mới tại các địa lý chính thức, vay tiền đi du học nước ngoài…
Với số dân hơn 80 triệu người, phần đông là dân số trẻ, năng động, thu nhập không ngừng được cải thiện, nhu cầu tiêu dùng đang tăng cao, nên không chỉ các NH nước ngoài, NH liên doanh, NH trong nước mà nhiều định chế tài chính cung ứng dịch vụ tiêu dùng hàng đầu thế giới vẫn đang tiếp tục vào VN.
Trong bối cảnh đó, đứng trước thị trường đầy tiềm năng sinh lợi mà các ngân hàng đang khai thác triệt để để tìm kiếm lợi nhuận, Sở giao dich 1 chi nhánh cấp 1 của Ngân hàng công thương Việt Nam, là một trong những Ngân hàng thương mại quốc doanh hàng đầu tại Việt Nam đã có thái độ như thế nào và đã thực hiện những biện pháp gì để có thể cạnh tranh với các ngân hàng khác và mở rộng hoạt động cho vay này? Trong quá trình thực tập tại phòng khách hàng cá nhân của Sở giao dịch 1- Ngân hàng công thương Việt Nam em đã tìm hiểu vấn đề này và đã viết thành đề tài: “Mở rộng cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 Ngân hàng Công thương Việt Nam”.
Nội dung bài viết có 3 phần:
Chương 1: Khái quát chung về cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại
Chương 2: Thực trạng cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 ngân hàng công thương Việt Nam .
Chương 3: Ý kiến đề xuất nhằm đẩy mạnh hoạt động cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 ngân hàng Công Thương Việt Nam.
Phạm vi nghiên cứu của bài viết: Lý thuyết chung về cho vay tiêu dùng trong ngân hàng thương mại, thực trạng cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 ngân hàng Công Thương Việt Nam .
Phương pháp nghiên cứu: lý luận chung của các học thuyết kinh tế về cho vay tiêu dùng đồng thời sử dụng các phương pháp thống kê phân tích, tổng hợp và so sánh các tài liệu thu thập được về thực trạng cho vay tiêu dùng tại sở giao dịch 1 ngân hàng Công Thương Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm góp phần mở rộng cho vay tiêu dùng tại Sở Giao dịch 1.
CHƯƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
Khái niệm, đặc điểm và phân loại cho vay tiêu dùng:
Khái niệm
Trong nền kinh tế hội nhập như hiện nay, cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường thì ngân hàng là một trong các tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền kinh tế. Với các chức năng chính như :
Thứ nhất: là trung gian tài chính với hoạt động chủ yếu là chuyển tiết kiệm thành đầu tư thông qua sự tiếp xúc với cá nhân và tổ chức tạm thời thâm hụt chi tiêu và cá nhân và tổ chức thặng dư trong chi tiêu.
Thứ hai: tạo phương tiện thanh toán thông qua việc in tiền của ngân hàng trung ương và việc phát hành các giấy nhận nợ với khách hàng, các tài khoản thanh toán… làm cho tổng phương tiện thanh toán trong nền kinh tế tăng lên gấp bội theo hệ số nhân tiền.
Thứ ba, Ngân hàng trở thành trung gian thanh toán lớn nhất hiện nay ở hầu hết các quốc gia. Thay mặt khách hàng ngân hàng thực hiện thanh toán giá trị hàng hóa và dịch vụ. Để việc thanh toán nhanh chóng, thuận tiện và tiết kiệm chi phí ngân hàng đưa ra các hình thức thanh toán khác nhau như séc. ủy nhiệm chi, nhờ thu, các loại thẻ… cung cấp mạng lưới thanh toán điện tử, kết nối, các quỹ và cung cấp tiền giấy khi khách hàng cần…
Tóm lại, ngân hàng là một tổ chức cung cấp một danh mục lớn nhất các tiện ích về tài chính của nền kinh tế. Sự hoạt động hiệu quả của nó là tiền đề cho việc phân bổ, luân chuyển và sử dụng có hiệu quả các nguồn nhân lực tài chính, kích thích tăng trưởng kinh tế một cách lâu dài, bền vững.
Nhắc đến hoạt động chủ yếu của ngân hàng thì không thể không nói đến hoạt động cho vay. Đặc biệt là đối với các ngân hàng Việt Nam thì lợi nhuận đem lại từ hoạt động cho vay chiếm một phần rất lớn trong tổng lợi nhuận. Do đó có thể nói cho vay là hoạt động chủ chốt của các ngân hàng thương mại.
Theo điều 3, khoản 1 quyết định 1627/2001/QĐ-NHNN ngày 31/12/2001 của Thống đốc Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam về việc ban hành quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng thì hoạt động cho vay được hiểu :
Cho vay là một hoạt động cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng giao cho khách hàng sử dụng một tài khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc hoàn trả cả gốc và lãi.
Xét trên phương diện lý thuyết, hoạt động cho vay của ngân hàng có thể được phân loại dựa vào nhiều tiêu chí khác nhau: như theo thời gian, theo tài sản đảm bảo, theo đối tượng cho vay, theo phương thức cho vay…Nếu dựa vào mục đích sử dụng vốn vay thì có cho vay nhằm mục đích sản xuất kinh doanh, cho vay tiêu dùng…
- Phân loại theo thời gian có :
+ Cho vay ngắn hạn
+ Cho vay trung và dài hạn
- Phân loại cho vay dựa vào tích chất có đảm bảo của khoản vay
+ Cho vay có tài sản đảm bảo
+ Cho vay không có tài sản đảm bảo
Phân loại cho vay dựa vào mục đích sử dụng vốn:
+ Cho vay kinh doanh
+ Cho vay tiêu dùng
Cho vay tiêu dùng được bắt đầu từ các hãng bán lẻ do yêu cầu đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa. Hình thức cho vay của các hãng là bán hàng trả góp.Cho vay tiêu dùng là nghiệp vụ trong đó ngân hàng cho các cá nhân, hộ gia đình sử dụng số tiền nhất định trên nguyên tắc hoàn trả gốc và lãi trong khoảng thời gian xác định, nhằm giúp cho người tiêu dùng sử dụng có thể thỏa mãn nhu cầu sinh hoạt hay tiêu dùng như mua sắm đồ gia dụng, mua sắm nhà cửa hoặc phương tiện đi lại, thậm chí bao gồm cả việc sử dụng vốn vay vào mục đích học tập của sinh viên, học viên… trước khi họ có khả năng chi trả, tạo điều kiện cho họ được hưởng thụ một mức sống cao hơn. Cho vay tiêu dùng kích thích tiêu dùng trong xã hội, thúc đẩy quá trình chu chuyển hàng hoá và dịch vụ, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đa dạng hoá các dịch vụ ngân hàng, phân tán rủi ro trong cho vay.
Cơ sở cho vay tiêu dùng:
- Nhu cầu vay tiêu dùng gia tăng mạnh mẽ gắn liền với nhu cầu về hàng tiêu dùng lâu bền như nhà, xe, đồ gỗ sang trọng…nhu cầu du lịch đối với lực lượng khách hàng rộng lớn.
- Tiềm năng sinh lợi từ các khách hàng cá nhân là vô hạn, chừng nào còn có con người thì nhu cầu với tiêu dùng vẫn luôn tồn tại và không phải tất cả các cá nhân có thể có nguồn thu nhập thoả mãn nhu cầu tiêu dùng đó.
- Nhiều hãng lớn tự tài trợ chủ yếu bằng phát hành cổ phiếu và trái phiếu, nhiều công ty tài chính cạnh tranh với ngân hàng trong cho vay làm thị phần cho vay các doanh nghiệp của ngân hàng bị giảm sút, buộc ngân hàng phải mở rộng thị trường cho vay sang cho vay tiêu dùng để gia tăng thu nhập.
- Người tiêu dùng có thu nhập đều đặn để trả nợ ngân hàng. Một số tầng lớp người tiêu dùng có thu nhập khá cao, thu nhập tương đối ổn định. Vay tiêu dùng giúp họ nâng cao mức sống , tăng khả năng được đào tạo…giúp họ có nhiều cơ hội tìm kiếm được công việc có thu nhập cao hơn.
Vai trò của cho vay tiêu dùng
- Đối với các ngân hàng thương mại
Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt của nền kinh tế hội nhập, các ngân hàng thương mại muốn hoạt động một cách có hiệu quả, có lợi nhuận, có thể tồn tại và phát triển đòi hỏi mỗi ngân hàng phải có một chiến lược kinh doanh riêng, phải cạnh tranh với nhau để giành thị phần cho mình. Chính vì vậy, nếu ngân hàng nào chỉ chú trọng đến nhóm khách hàng là doanh nghiệp mà không để ý đến những khách hàng cá nhân thì đối tượng khách hàng sẽ rất hạn chế. Do đó hình thức cho vay tiêu dùng giúp các ngân hàng mở rộng đối tượng khách hàng, quan hệ với nhiều khách hàng hơn, phát triển khả năng huy động vốn các loại tiền gửi cho ngân hàng đồng thời đa dạng hóa sản phẩm, giảm thiểu rủi ro… từ đó làm tăng khả năng cạnh tranh của các ngân hàng.
- Đối với người tiêu dùng
Nhu cầu tiêu dùng đối với mỗi người là tất yếu, và đương nhiên không phải ai cũng có thể tự đáp ứng được nhu cầu của mình bằng chính thu nhập của mình. Hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng ra đời giúp cho người dân có thể kết hợp nhu cầu hiện đại và khả năng thanh toán trong tương lai, thỏa mãn được nhiều hơn những nhu cầu của mình trước khi có khả năng chi trả và đặc biệt quan trọng trong những trường hợp cấp bách, như chi tiêu cho giáo dục hay y tế…Cho vay tiêu dùng làm cho chất lượng cuộc sống của người dân được nâng cao.
- Đối với nền kinh tế
Thứ nhất, hoạt động cho vay tiêu dùng của ngân hàng ra đời với thủ tục cho vay tương đối đơn giản và ngày càng đơn giản hơn, nhanh gọn hơn do cạnh tranh giữa các ngân hàng, nên góp phần quan trọng trong đẩy lùi nạn cho vay nặng lãi. Thứ hai, thông qua hoạt động cho vay tiêu dùng, chất lượng cuộc sống của người dân được nâng cao, tạo tâm lí thoải mái, nâng cao hiệu quả công việc, năng suất lao động, tạo viễn cảnh tốt cho nền kinh tế. Thứ ba, cho vay tiêu dùng là đòn bẩy quan trọng kích thích tiêu dùng, kích thích nền sản xuất phát triển, giải quyết công ăn việc làm cho người dân, nâng cao thu nhập, giảm các tệ nạn xã hội, tạo ra cuộc sống lành mạnh và tạo điều kiện thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Đối tượng cho vay tiêu dùng
Tùy vào mỗi cách xác định, phân chia của từng ngân hàng thì đối tượng cho vay tiêu dùng có rất nhiều dạng. Ta có thể chia đối tượng cho vay tiêu dùng theo mức độ tài chính của họ.
- Các đối tượng có thu nhập thấp: Những người có thu nhập thấp thì thường có nhu cầu vay để tiêu dùng không cao vì bị giới hạn bởi thu nhập hạn chế.
- Các đối tượng có thu nhập trung bình: Đối với những người này nhu cầu vay vốn có xu hướng tăng mạnh. Đối tượng này muốn vay để tiêu dùng hơn là bỏ ra khoản tiết kiệm tích lũy của mình để đáp ứng được mục đích đó.
- Các đối tượng có thu nhập cao: nhu cầu vay tiêu dùng nảy sinh để tăng thêm khả năng thanh toán và đó được coi như một khoản nợ linh hoạt để chi tiêu khi mà tiền vốn tích lũy của họ đang được đầu tư trung và dài hạn. Hiểu theo cách khác thì khoản tiền vay tiêu dùng này được coi là nguồn ứng trước của lợi nhuận do đầu tư mang lại. Những nhóm người này thường có nhu cầu chi tiêu trong mục đích tiêu dùng với số tiền lớn. Vì vậy các ngân hàng thương mại cần phải chú ý quan tâm và phát triển nhóm khách hàng này.
Đặc điểm cho vay tiêu dùng
Về quy mô:
Do cho vay tiêu dùng là khoản cho vay cấp cho các cá nhân, hộ gia đình không phải sử dụng cho mục đích kinh doanh nên nó thường là các khoản vay có giá trị không lớn thậm chí còn rất nhỏ. Giá trị này được xác định trên cơ sở giá cả hàng hóa, dịch vụ mà khách hàng đang có nhu cầu tiêu dùng trong khi giá trị những thứ này thường không quá lớn. Hơn nữa, phần lớn khách hàng vay tiêu dùng đều đã có sự tích lũy từ trước, ngân hàng chỉ là người hỗ trợ cho việc mua sản phẩm được dễ dàng hơn khi tích lũy là chưa đủ vì thế quy mô đối với mỗi khoản vay thường là nhỏ.
Tuy nhiên với số lượng khách hàng có nhu cầu vay tiêu dùng lớn và vì thế tổng quy mô cho vay lớn. Đây cũng là xu thế phổ biến, trong hướng xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu của con người ngày càng trở nên đa dạng dẫn đến số lượng cho vay tiêu dùng sẽ rất lớn.
Về lãi suất
Các khoản cho vay tiêu dùng có lãi suất cao,”cứng nhắc”, và nhu cầu vay kém nhạy cảm với lãi suất. Điều đó có nghĩa là nó đủ để bù đắp chi phí huy động vốn của ngân hàng, không như hầu hết các khoản cho vay kinh doanh hiện nay với lãi suất thay đổi theo thị trường, lãi suất cho vay tiêu dùng thường là ấn định.
Cho vay tiêu dùng có tính nhạy cảm theo chu kì. Nó tăng lên trong thời kì nền kinh tế rộng mở, khi mà mọi người dân cảm thấy lạc quan về tương lai. Ngược lại khi nền kinh tế rơi vào suy thoái, rất nhiều cá nhân và họ gia đình cảm thấy không tin tưởng nhất là khi họ thấy tình trạng thất nghiệp tăng lên và họ sẽ hạn chế việc vay mượn từ ngân hàng. Khi vay tiền, người tiêu dùng dường như kém nhạy cảm với lãi suất.
Người tiêu dùng thường quan tâm đến khoản tiền họ phải trả hàng tháng hơn là lãi suất của khoản vay. Bên cạnh đó mức thu nhập và trình độ dân trí cũng tác động rất lớn đến việc sử dụng các khoản cho vay tiêu dùng. Những người có thu nhập cao có xu hướng vay nhiều hơn so với thu nhập hàng năm mà mình có được. Những gia đình mà người chủ gia đình hay người tạo thu nhập chính có trình độ, có học vấn cao thì việc vay mượn là một công cụ để đạt được mức sống như mong muốn.
Ngân hàng có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để xác định mức lãi suất thực tế đối với cho vay phục vụ nhu cầu tiêu dùng. Song phần lớn lãi suất được xác định dựa trên lãi suất cơ bản cộng phần lợi nhuận cận biên và phần bù đắp rủi ro, có thể đưa ra công thức tính tổng quát như sau:
Lãi suất cho vay tiêu dùng= Chi phí huy động vốn + Rủi ro tổn thất d ự kiến + Phần bù kỳ hạn với các khoản cho vay dài hạn+ Lợi nhuận cận biên
Hiện nay, mỗi ngân hàng thương mại có những phương pháp tính lãi riêng, song nhìn chung, tập trung vào những phương pháp như: Phương pháp lãi đơn, phương pháp lãi gộp, phương pháp tỷ lệ chiết khấu, phương pháp lãi suất biến đổi…
Về rủi ro : Các khoản cho vay tiêu dùng có chi phí lớn nhất và có độ rủi ro cao nhất trong danh mục các khoản cho vay của ngân hàng thương mại.
Lãi suất cho vay tiêu dùng là cố định và được xác định dựa trên lãi suất cơ bản cộng với mức lãi suất cận biên và phần bù rủi ro. Nếu lãi suất trên thị trường vốn tăng mà lãi suất của các khoản cho vay tiêu dùng là cố định và cứng nhắc sẽ khiến cho ngân hàng phải bù đắp mức lãi suất huy động vốn mà không được thay đổi lãi suất cho vay tiêu dùng. Đó là rủi ro về lãi suất.
Bên cạnh đó là rủi ro về tín dụng. Nguồn tài chính để chi trả cho khoản vay tiêu dùng không phải dựa vào lợi nhuận hay bắt nguồn từ khoản vay đó đem lại mà nó phụ thuộc vào một nguồn khác độc lập hoàn toàn với nguồn vay, đó chính là thu nhập của người vay mang lại. Điều đó sẽ mang lại những rủi ro mang tính khách quan và chủ quan như: tình hình kinh tế vĩ mô bất ổn, thiên tai, tình trạng thất nghiệp gia tăng, tình trạng sức khỏe, công việc, đạo đức của người vay.
Quản lí sau cho vay cũng là một vấn đề lớn mà ngân hàng gặp phải do quy mô món vay nhỏ nhưng số lượng các món vay lại lớn vì thế việc kiểm soát về tình hình thu nhập và khả năng tài chính của từng khách hàng đối với tất cả các món vay không phải là điều dễ dàng. Nó phụ thuộc rất lớn vào đạo đức của người vay.
Về lợi nhuận:
Do cho vay tiêu dùng luôn tiềm ẩn rủi ro ở mức cao vì thế lợi nhuận kì vọng mang lại từ nguồn cho vay tiêu dùng cũng lớn.
Phân loại cho vay tiêu dùng
- Căn cứ vào mục đích vay:
Có thể phân loại tín dụng tiêu dùng thành 2 loại:
Cho vay tiêu dùng cư trú (residential morage loan) là các khoản cho vay nhằm phục vụ cho nhu cầu xây dựng, mua sắm hay cải tạo nhà ở của các cá nhân, hộ gia đình.
Cho vay tiêu dùng không cư trú (nonresidential morage loan) đó là các khoản cho vay phục vụ nhu cầu cải thiện đời sống như mua sắm phương tiện, đồ dùng, du lịch, học hành hoặc giải trí…
- Căn cứ vào hình thức
Có thể chia cho vay tiêu dùng thành 2 loại:
Cho vay gián tiếp (indirect consumer loan) là hình thức cho vay trong đó ngân hàng mua các khoản nợ phát sinh của các doanh nghiệp đã bán chịu hàng hoá hoặc đã cung cấp các dịch vụ cho người tiêu dùng, hình thức này ngân hàng cho vay thông qua các doanh nghiệp bán hàng hoặc làm các dịch vụ mà không trực tiếp tiếp xúc với khách hàng.
Ngân hàng
Công ty bán lẻ
Người tiêu dùng
(1)
(4)
(5)
(6) (2) (3)
(1) Ngân hàng và công ty bán lẻ kí kết hợp đồng mua bán nợ
(2) Công ty bán lẻ và người tiêu dùng kí kết hợp đồng mua bán chịu hàng hóa
(3) Công ty bán lẻ giao tài sản cho người tiêu dùng
(4) Công ty bán lẻ bán bộ chứng từ bán chịu hàng hóa cho ngân hàng
(5) Ngân hàng thanh toán tiền cho các công ty bán lẻ
(6) Người tiêu dùng thanh toán tiền trả góp cho ngân hàng
Với hình thức cho vay này nó có những ưu điểm là:
Các ngân hàng thương mại rễ ràng mở rộng và tăng doanh số cho vay,
Các ngân hàng thương mại sẽ tiết kiệm và giảm được các chi phí khi cho vay
Là cơ sở để mở rộng quan hệ với khách hàng và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động khác của ngân hàng
Nếu ngân hàng thương mại quan hệ tốt với các doanh nghiệp bán lẻ, thì hình thức cho vay tiêu dùng gián tiếp có mức độ rủi ro thấp hơn cho vay tiêu dùng trực tiếp.
Tuy nhiên, hình thức cho vay này có những hạn chế là
Khi cho vay, các ngân hàng thương mại không tiếp xúc trực tiếp với khách hàng (người vay vốn) mà thông qua các doanh nghiệp đã bán chịu hàng hoá, dịch vụ,
Thiếu sự kiểm soát của ngân hàng (cả trước, trong và sau khi vay vốn) khi doanh nghiệp thực hiện bán lẻ hàng hoá, dịch vụ, nhất là trong việc lựa chọn khách hàng,
Kỹ thuật và quy trình nghiệp vụ với hình thức cho vay này rất phức tạp.
Cho vay tiêu dùng trực tiếp (Direct consumer loan) là ngân hàng và khách hàng trực tiếp gặp nhau để tiến hành cho vay hoặc thu nợ.
Ngân hàng
Người tiêu dùng
Công ty bán lẻ
(3)
(1) (5) (2) (4)
(1) Ngân hàng và người tiêu dùng kí kết hợp đồng vay vốn
(2) Người vay vốn trả trước một phần số tiền phải mua tài sản cho công ty bán lẻ
(3) Ngân hàng thanh toán số tiền còn thiếu cho công ty bán lẻ.
(4) Công ty bán lẻ giao tài sản cho người tiêu dùng
(5) Người tiêu dùng thanh toán nợ vay cho ngân hàng
Hình thức này có những ưu điểm sau:
Ngân hàng có thể sử dụng triệt để trình độ, kiến thức, kinh nghiệm và kỹ năng của cán bộ tín dụng, do đó các khoản cho vay này thường có chất lượng cao hơn so với cho vay thông qua doanh nghiệp bán lẻ
Cán bộ tín dụng khi cho vay đặc biệt coi trọng đến chất lượng các khoản vay, song doanh nghiệp bán lẻ hàng hoá, dịch vụ thường coi trọng nhiều đến việc tăng doanh số bán hàng hơn là chất lượng các khoản vay, hơn nữa các doanh nghiệp thường đưa ra quyết định "tín dụng" một cách nhanh chóng, nên dẫn đến tình trạng có những khoản tín dụng cấp ra không chính đáng, ngược lại có thể từ chối đối với những khách hàng tốt của mình
Hình thức cho vay tiêu dùng trực tiếp linh hoạt hơn hình thức cho vay gián tiếp, vì khi quan hệ trực tiếp giữa ngân hàng với khách hàng sẽ xử lý tốt các phát sinh, hơn nữa có khả năng làm thoả mãn quyền lợi cho cả ngân hàng và khách hàng
Do đối tượng khách hàng rất rộng do đó việc đưa ra các dịch vụ, tiện ích mới là rất thuận lợi, đồng thời là hình thức để tăng cường quảng bá hình ảnh của ngân hàng đến với khách hàng.
Căn cứ vào phương thức hoàn trả:
Cho vay tiêu dùng trả góp:
Là hình thức cho vay mà theo đó ngân hàng cho phép khách hàng trả gốc làm nhiều lần trong thời hạn tín dụng nhất định đã thỏa thuận. Cho vay trả góp thường được áp dụng đối với các khoản vay trung và dài hạn, tài trợ cho tài sản cố định, có giá trị tương đối lớn như : cho vay mua ô tô, mua nhà…và áp dụng cho những người có thu nhập trong một kỳ không đủ để hoàn trả toàn bộ số vay. Số tiền trả mỗi kì thường được tính toán sao cho phù hợp với khả năng trả nợ của khách hàng. Ngân hàng thường cho vay trả góp đối với người tiêu dùng qua hạn mức nhất định. Ngân hàng sẽ thanh toán ngay cho người bán lẻ về số hàng