Đề tài Một số biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Vietcombank An Giang

ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN THỊ MỸ HẠNH MỘT SỐ BIỆN PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETCOMBANK AN GIANG Chuyên ngành: Kế toán doanh nghiệp KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Long Xuyên, tháng 05 năm 2009 ĐẠI HỌC AN GIANG KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC MỘT SỐ BIỆN PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETCOMBANK AN GIANG Chuyên ngành: Kế toán doanh nghiệp Sinh viên thực hiện: TRẦN THỊ MỸ HẠNH Lớp: DH6KT1 - Mã số Sv: DKT052180 Người hướng dẫn: ThS. NGUYỄN THỊ VẠN HẠNH Long Xuyên, tháng 05 năm 2009 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG Người hướng dẫn: ThS. NGUYỄN THỊ VẠN HẠNH (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Người chấm, nhận xét 1:……………… (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Người chấm, nhận xét 2:……………… (Họ tên, học hàm, học vị và chữ ký) Khoa Kinh tế - Quản trị Kinh doanh ngày……tháng……năm 2009 LỜI CÁM ƠN WWÛXX Qua bốn năm học tập dưới mái trường Đại học An Giang, được sự dìu dắt tận tình của quý thầy cô nói chung và thầy cô khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh nói riêng, giờ đây tôi đã sắp ra trường, kiến thức mà thầy cô truyền đạt sẽ là hành trang vô cùng quý báu cho tôi bước vào môi trường thực tế. Trong thời gian thực tập tại Chi nhánh Ngân hàng Ngoại thương An Giang, với sự nổ lực của bản thân, cộng với sự chỉ dẫn nhiệt tình của giáo viên hướng dẫn - ThS. Nguyễn Thị Vạn Hạnh và sự quan tâm giúp đỡ của các cán bộ nhân viên ở ngân hàng, tôi đã hoàn thành khoá luận của mình. Nhân đây, tôi xin gửi lời cám ơn chân thành và sâu sắc nhất đến: - Các thầy cô khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh đã hết lòng giảng dạy tôi trong bốn năm vừa qua. - Cô Nguyễn Thị Vạn Hạnh đã tận tình hướng dẫn tôi hoàn thành khoá luận này. - Ban Giám Đốc, các cô, chú, anh, chị ở phòng Hành chính nhân sự, Tổ Tổng hợp – Phòng Khách hàng, cùng toàn thể cán bộ nhân viên tại ngân hàng đã nhiệt tình giúp đỡ và cung cấp số liệu trong suốt thời gian thực tập tại ngân hàng. Kính chúc quý thầy cô dồi dào sức khỏe và gặt hái nhiều thành công trong giảng dạy. Kính gởi đến Ban Giám Đốc, các cô, chú, anh, chị cùng toàn thể cán bộ nhân viên tại ngân hàng lời chúc sức khỏe và luôn hoàn thành tốt công việc được giao, góp phần xây dựng ngân hàng ngày một phát triển hơn. Xin trân trọng kính chào! Long Xuyên, ngày 25 tháng 05 năm 2009 Sinh viên thực hiện Trần Thị Mỹ Hạnh TÓM TẮT W X Cùng với sự phát triển không ngừng của Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, từ khi thành lập đến nay (01/10/1991), Chi nhánh Ngân hàng Ngoại thương An Giang đã thực hiện có hiệu quả trên một số lĩnh vực quan trọng như: huy động vốn, cho vay, tổ chức thanh toán quốc tế, kinh doanh ngoại tệ, tạo ra nhiều sản phẩm dịch vụ mới đáp ứng nhu cầu của xã hội và nền kinh tế. Cho vay là một trong những hoạt động chủ yếu của ngân hàng, mang lại từ 70% - trên 80% trong tổng lợi nhuận, tuy nhiên nó luôn chứa đựng những rủi ro khôn lường. Do đó, bên cạnh mở rộng thị phần tín dụng thì công tác quản lý rủi ro tín dụng luôn được chi nhánh đặt lên hàng đầu. Với đề tài “Một số biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Vietcombank An Giang”, khoá luận hướng tới mục tiêu là tìm hiểu thực trạng hoạt động tín dụng trong ngân hàng để từ đó đưa ra những biện pháp nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng, thông qua việc tập trung phân tích một số chỉ tiêu như: Doanh số cho vay, doanh số thu nợ, dư nợ, nợ quá hạn và các chỉ tiêu dùng để đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng. Kết quả phân tích cho thấy, trong ba năm qua (2005 – 2007), tình hình hoạt động của Vietcombank là khá tốt, lợi nhuận năm sau luôn cao hơn năm trước, thị phần tín dụng cao hơn so với các ngân hàng khác trên địa bàn, nợ quá hạn giảm và luôn nằm trong mức giới hạn mà Ngân hàng Nhà Nước quy định. Qua đó khoá luận xin đưa ra một vài giải pháp góp phần hạn chế rủi ro tín dụng tại chi nhánh như sau: - Xây dựng và thực hiện chính sách cho vay thích hợp. - Hoàn thiện và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình cho vay. - Thành lập bộ phận nghiên cứu, phân tích và dự báo kinh tế vĩ mô. - Nâng cao vai trò của công tác kiểm soát nội bộ ngân hàng. - Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. i MỤC LỤC TÓM TẮT ..............................................................................................................Trang i MỤC LỤC....................................................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG ....................................................................................................... v DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ................................................................................... v DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................. vi CHƯƠNG I: TỔNG QUAN .......................................................................................... 1 1.1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................ 2 1.3. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 2 1.4. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................. 2 CHƯƠNG II: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................ 3 2.1 Ngân hàng thương mại ......................................................................................... 3 2.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại ............................................................... 3 2.1.2 Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng thương mại..................................... 3 2.2 Những vấn đề về tín dụng .................................................................................... 3 2.2.1 Khái niệm tín dụng...................................................................................... 3 2.2.2 Phân loại hoạt động tín dụng....................................................................... 4 a. Phân loại dựa vào mục đích của tín dụng.................................................. 4 b. Dựa vào thời hạn tín dụng.......................................................................... 4 c. Dựa vào mức độ tín nhiệm của khách hàng ............................................... 4 d. Dựa vào phương thức cho vay ................................................................... 4 e. Dựa vào phương thức hoàn trả nợ vay ....................................................... 5 2.3 Rủi ro tín dụng ..................................................................................................... 5 2.3.1 Khái niệm.................................................................................................... 5 2.3.2 Phân loại rủi ro tín dụng .....................................................................................5 2.3.3 Nguyên nhân rủi ro tín dụng ....................................................................... 6 2.4 Những thiệt hại từ rủi ro tín dụng ........................................................................ 7 2.5 Sự cần thiết hạn chế rủi ro tín dụng ..................................................................... 7 2.6. Phân nhóm nợ ..................................................................................................... 7 2.7. Một số chỉ tiêu dùng để phân tích ....................................................................... 8 2.7.1 Doanh số cho vay........................................................................................ 8 ii 2.7.2 Doanh số thu nợ .......................................................................................... 8 2.7.3 Dư nợ........................................................................................................... 8 2.7.4 Nợ quá hạn .................................................................................................. 8 2.7.5 Tỷ lệ dư nợ trên vốn huy động và tổng nguồn vốn ..................................... 9 2.7.6 Tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dư nợ ................................................................ 9 2.7.7 Tỷ lệ thu nợ ............................................................................................... 10 2.7.8 Hệ số rủi ro tín dụng ................................................................................. 10 CHƯƠNG III: TỔNG QUAN VỀ CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG AN GIANG ................................................................................................................... 11 3.1 Lịch sử hình thành và phát triển......................................................................... 11 3.1.1 Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam........................ 11 3.1.2 Giới thiệu về Chi nhánh Ngân hàng Ngoại thương An Giang (Vietcombank An Giang)............................................................................................... 12 3.2 Những thành tựu và hạn chế .............................................................................. 13 3.2.1 Thành tựu .................................................................................................. 13 3.2.2 Hạn chế ..................................................................................................... 14 3.3.Cơ cấu tổ chức.................................................................................................... 16 3.4 Tình hình hoạt động kinh doanh của Vietcombank An Giang trong 3 năm (2005-2007) .............................................................................................. 16 3.5 Đánh giá thuận lợi khó khăn và phương hướng kế hoạch năm 2008................. 17 3.5.1 Thuận lợi ................................................................................................... 17 3.5.2 Khó khăn ................................................................................................... 18 3.5.3 Kế hoạch phát triển kinh doanh 2008 ....................................................... 18 CHƯƠNG IV: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETCOMBANK AN GIANG .............................................................. 20 4.1 Phân tích về cơ cấu nguồn vốn tại Vietcombank An Giang .............................. 20 4.1.1 Cơ cấu nguồn vốn ..................................................................................... 20 4.1.2 Tình hình huy động vốn ............................................................................ 21 4.2 Phân tích hoạt động tín dụng tại Vietcombank An Giang ................................. 23 4.2.1 Phân tích doanh số cho vay....................................................................... 23 a/ Doanh số cho vay theo thời hạn ............................................................... 23 b/ Doanh số cho vay theo ngành kinh tế ...................................................... 25 4.2.2. Phân tích doanh số thu nợ ........................................................................ 28 a/ Doanh số thu nợ theo thời hạn ................................................................. 28 b/ Doanh số thu nợ theo ngành kinh tế ........................................................ 30 iii 4.2.3 Phân tích dư nợ cho vay............................................................................ 32 a/ Dư nợ cho vay theo thời hạn .................................................................... 32 b/ Dư nợ cho vay theo ngành kinh tế ........................................................... 34 4.2.4 Phân tích nợ quá hạn ................................................................................. 36 4.3 Phân tích các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng tại Vietcombank An Giang ............................................................................................ 37 4.4 So sánh hoạt động tín dụng của Vietcombank An Giang với một số ngân hàng khác trên địa bàn ............................................................................................................ 39 4.5 Một số nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng tại Vietcombank An Giang ......... 40 4.5.1 Nguyên nhân khách quan .......................................................................... 40 4.5.2 Nguyên nhân chủ quan.............................................................................. 40 4.5.3 Nguyên nhân về phía khách hàng ............................................................. 41 4.5.4 Nguyên nhân về phía chính sách, cơ chế quản lý vĩ mô của nhà nước..... 42 4.6 Biện pháp xử lý nợ quá hạn của chi nhánh ........................................................ 43 CHƯƠNG V: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI VIETCOMBANK AN GIANG............................................................................45 5.1 Xây dựng và thực hiện chính sách cho vay thích hợp.............................................45 5.2 Hoàn thiện và tuân thủ nghiêm ngặt quy trình cho vay............................................46 5.3 Thành lập bộ phận nghiên cứu, phân tích và dự báo kinh tế vĩ mô .........................49 5.4 Nâng cao vai trò của công tác kiểm soát nội bộ ngân hàng ....................................49 5.5 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.......................................................................50 CHƯƠNG VI: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 51 6.1 Kết luận.......................................................................................................................51 6.2 Kiến nghị ............................................................................................................ 51 6.2.1 Đối với Nhà nước...................................................................................... 52 6.2.2 Đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.........................................................52 6.2.3 Đối với Ngân hàng Vietcombank ....................................................................52 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................54 iv DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng.....................................Trang 16 Bảng 4.1: Cơ cấu nguồn vốn.......................................................................................... 20 Bảng 4.2: Tình hình huy động vốn ................................................................................ 22 Bảng 4.3 Doanh số cho vay theo thời hạn tín dụng ....................................................... 23 Bảng 4.4 Doanh số cho vay theo ngành kinh tế ............................................................. 25 Bảng 4.5 Doanh số thu nợ theo thời hạn........................................................................ 28 Bảng 4.6 Doanh số thu nợ theo ngành kinh tế ............................................................... 30 Bảng 4.7 Dư nợ cho vay theo thời hạn........................................................................... 32 Bảng 4.8 Dư nợ cho vay theo ngành kinh tế .................................................................. 34 Bảng 4.9 Nợ quá hạn phân theo thời hạn....................................................................... 36 Bảng 4.10 Chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động tín dụng ............................................. 37 Bảng 4.11 Hoạt động tín dụng của Vietcombank AG với các NH khác........................ 39 DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 2.1. Khái niệm tín dụng ......................................................................................... 4 Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức .............................................................................................. 16 Biểu đồ 3.1 Tăng trưởng lợi nhuận của Ngân hàng ....................................................... 17 Biểu đồ 4.1 Cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng............................................................... 20 Biểu đồ 4.2 Tình hình huy động vốn ............................................................................. 22 Biểu đồ 4.3 Doanh số cho vay theo thời hạn ................................................................. 24 Biểu đồ 4.4 Doanh số cho vay theo ngành kinh tế......................................................... 25 Biểu đồ 4.5 Doanh số thu nợ theo thời hạn.................................................................... 29 Biểu đồ 4.6 Doanh số thu nợ theo ngành kinh tế ........................................................... 30 Biểu đồ 4.7 Dư nợ cho vay theo thời hạn ...................................................................... 33 Biểu đồ 4.8 Dư nợ cho vay theo ngành kinh tế.............................................................. 34 Biểu đồ 4.9 Nợ quá hạn phân theo thời hạn................................................................... 36 v vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CB-CNV Cán bộ công nhân viên CCTG Chứng chỉ tiền gửi CN Chi nhánh Cty CP Công ty cổ phần DNTN Doanh nghiệp tư nhân DSCV Doanh số cho vay ĐBSCL Đồng bằng sông Cửu Long HTX Hợp tác xã LNST Lợi nhuận sau thuế LNTT Lợi nhuận trước thuế NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng Nhà Nước NHNNo & PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn NHNT Ngân hàng Ngoại thương NHTM Ngân hàng thương mại NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần NQH Nợ quá hạn TCTD Tổ chức tín dụng TGTK Tiền gửi tiết kiệm TGTT Tiền gửi thanh toán TNHH Trách nhiệm hữu hạn TPHCM Thành phố Hồ Chí Minh TW Trung Ương UBND Uỷ Ban Nhân Dân VĐC Vốn điều chuyển VHĐ Vốn huy động Một số biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại Vietcombank An Giang GVHD: Nguyễn Thị Vạn Hạnh SVTH: Trần Thị Mỹ Hạnh 1 CHƯƠNG I TỔNG QUAN 1.1. Lý do chọn đề tài: Ngày nay,Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên của tổ chức thương mại kinh tế thế giới WTO. Sự kiện này mở ra rất nhiều cơ hội phát triển cho Việt Nam. Song, nó cũng chứa đựng không ít thách thức và rủi ro đối với chúng ta, nhất là khi nền kinh tế của ta còn đang ở trình độ phát triển thấp đang chuyển đổi dần sang nền kinh tế thị trường. Hội nhập kinh tế quốc tế tác động đến mọi lĩnh vực, với mọi ngành kinh tế trong xã hội nói chung và đối với hoạt động của ngành ngân hàng nói riêng. Khi bước vào cánh cửa hội nhập, các ngân hàng Việt Nam sẽ bước vào một môi trường cạnh tranh khá gay go, khốc liệt. Hệ thống ngân hàng ở Việt Nam hiện nay còn hạn chế về trình độ, công nghệ, chuyên môn nghiệp vụ… Trong khi đó, các ngân hàng nước ngoài có quy mô rất mạnh về nguồn vốn, hoàn thiện về cơ cấu tổ chức, cộng với tính chuyên nghiệp cao… Khi các ngân hàng nước ngoài mở rộng quy mô hoạt động vào Việt Nam, đòi hỏi hệ thống ngân hàng nước ta phải nổ lực rất nhiều, bước vào một cuộc tranh tài mới để giữ vững và nâng cao uy tín của mình trên thị trường. Đối với các ngân hàng, quá trình tự do hoá tài chính và hội nhập quốc tế có thể làm cho nợ xấu gia tăng khi tạo ra một môi trường cạnh tranh gay go, khiến hầu hết các doanh nghiệp, những khách hàng thường xuyên của ngân hàng phải đối mặt với nguy cơ thua lỗ và quy luật chọn lọc khắc nghiệt của thị trường. Ngân hàng là một lĩnh vực hoạt động khá đặc biệt và nhạy cảm, liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế, chịu sự tác động của nhiều nhân tố khách quan và chủ quan như kinh tế, chính trị, xã hội,… đó là lĩnh vực kinh doanh tiền tệ. Do đó, rủi ro mà các ngân hàng gặp phải thường rất phức tạp, đa dạng với nhiều hình thức và mức độ khác nhau, chứa đựng nhiều tiềm ẩn rủi ro mà chúng ta khó có thể lường trước được. Ở Việt Nam, các ngân hàng h