Trong kỷ nguyên mới của thời đại, đất nước ta vẫn đang củng cố phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần có sự quản lý của Nhà nước và tiếp tục mở cửa hội nhập với nền kinh tế thế giới. Điều đó mang lại cho các doanh nghiệp cơ hội lớn để tự khẳng định mình nhưng cũng đặt họ trước những thách thức khó khăn. Đứng giữa một thị trường mà số lượng chủng loại các doanh nghiệp rất phong phú, đa dạng, nếu như không giữ vững sự ổn định và có những bước chuyển mình về sản xuất kinh doanh thì việc phá sản hay giải thể doanh nghiệp là khó tránh khỏi.
63 trang |
Chia sẻ: vietpd | Lượt xem: 1783 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty điện lực I, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LỜI NÓI ĐẦU
Trong kỷ nguyên mới của thời đại, đất nước ta vẫn đang củng cố phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần có sự quản lý của Nhà nước và tiếp tục mở cửa hội nhập với nền kinh tế thế giới. Điều đó mang lại cho các doanh nghiệp cơ hội lớn để tự khẳng định mình nhưng cũng đặt họ trước những thách thức khó khăn. Đứng giữa một thị trường mà số lượng chủng loại các doanh nghiệp rất phong phú, đa dạng, nếu như không giữ vững sự ổn định và có những bước chuyển mình về sản xuất kinh doanh thì việc phá sản hay giải thể doanh nghiệp là khó tránh khỏi.
Vốn là một bộ phận vô cùng quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến sự ra đời và phát triển của một doanh nghiệp. Sử dụng vốn như thế nào để đạt hiệu quả cao là một vấn đề sống còn đối với mỗi doanh nghiệp Đó là bởi vì có sử dụng vốn có hiệu quả, doanh nghiệp mới có khả năng bảo toàn và phát triển vốn, mới có khả năng tái đầu tư sản xuất kinh doanh cả về chiều rộng và chiều sâu, mới khẳng định được vị thế của mình trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt.
Thấy được tính cấp thiết của vấn đề hiệu quả sử dụng vốn cùng với những kiến thức thực tế trong thời gian thực tập tại Công ty điện lực I em đã lựa chọn đề tài “ NÂNG CAO HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CÔNG TY ĐIỆN LỰC I” để làm chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mình.
Ngoài phần mở đầu và kết luận, chuyên đề gồm 3 chương sau:
Chương I: Lý luận về vốn và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp.
Chương II: Thực trạng hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty điện lực I.
Chương III: Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại Công ty điện lực I.
Tôi xin cảm ơn cô giáo Vũ Thị Yến cùng các cô chú, anh chị trong Công ty điện lực I đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ tôi hoàn thành chuyên đề thực tập tốt nghiệp này.
CHƯƠNG I: LÝ LUẬN VỀ VỐN VÀ
HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN CỦA DOANH NGHIỆP.
I. VỐN VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA VỐN ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP.
1. Tổng quan về vốn của doanh nghiệp.
1.1. Tổng quan về doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường.
Doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường là một chủ thể kinh tế độc lập, có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh - tức là thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư, từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích tối đa hoá lợi nhuận, tối đa hoá giá trị doanh nghiệp và mục tiêu tăng trưởng, phát triển.
Doanh nghiệp là một cách thức tổ chức hoạt động kinh tế của nhiều cá nhân. Có nhiều hoạt động kinh tế chỉ có thể thực hiện bởi các doanh nghiệp chứ không phải các cá nhân. Bởi vậy sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp là hết sức quan trọng đối với một nền kinh tế.
Các nguồn lực trong một nền kinh tế là hữu hạn nên khi nền kinh tế đạt đến sản lượng tiềm năng, muốn tăng sản lượng của sản phẩm này thì phải giảm sản lượng của sản phẩm khác. Một doanh nghiệp cũng có giới hạn khả năng sản xuất của nó vì các nguồn lực đối với một doanh nghiệp cũng là hữu hạn. Mặt khác, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển trong nền kinh tế thị trường mà đặc điểm cơ bản của nó là sự cạnh tranh gay gắt của nhiều loại hình doanh nghiệp và thành phần kinh tế khác nhau, thì đòi hỏi nó phải thích ứng được trong môi trường cạnh tranh. Do đó, tất cả các doanh nghiệp đều phải đối mặt với 3 vấn đề kinh tế cơ bản: sản xuất kinh doanh cái gì? sản xuất kinh doanh như thế nào? và sản xuất kinh doanh cho ai?. Chỉ có trả lời được 3 câu hỏi trên thì từ đó doanh nghiệp mới có thể tìm ra phương án sản xuất kinh doanh phù hợp, để có thể tồn tại, thích ứng được với môi trường kinh tế dưới áp lực cạnh tranh gay gắt trong điều kiện nguồn lực là hữu hạn, và có thể tìm kiếm được lợi nhuận cao nhất, nhằm tối đa hoá giá trị tài sản của chủ sở hữu.
Thứ nhất, sản xuất kinh doanh cái gì? Bao gồm một số vấn đề như sản xuất kinh doanh hàng hoá dịch vụ nào, số lượng là bao nhiêu, chất lượng như thế nào và thời gian cụ thể nào? Nhu cầu của thị trường về hàng hoá rất phong phú, đa dạng và ngày một tăng cả về số lượng và chất lượng. Nhưng thực tế nguồn khả năng đáp ứng lại là hữu hạn, nên doanh nghiệp phải lựa chọn nên sản xuất kinh doanh những mặt hàng gì là có lợi nhất. Căn cứ vào nhu cầu của thị trường, các doanh nghiệp tính toán các chi phí sản xuất kinh doanh tương ứng để lựa chọn và quyết định sản xuất cái mà thị trường cần, nhằm đem lại lợi nhuận tối đa. Việc lựa chọn để quyết định sản xuất kinh doanh cái gì phụ thuộc phần lớn vào quan hệ cung cầu, giá cả và cạnh tranh trên thị trường. Sự tương tác giữa cung, cầu và cạnh tranh trên thị trường sẽ hình thành giá cả thị trường. Giá cả thị trường là bàn tay vô hình giúp doanh nghiệp lựa chọn nên sản xuất kinh doanh cái gì.
Thứ hai, sản xuất kinh doanh như thế nào? Bao gồm các vấn đề như lựa chọn công nghệ sản xuất nào, lựa chọn các yếu tố đầu vào và phương pháp tổ chức sản xuất nào. Khi đã lựa chọn được sản xuất kinh doanh cái gì, các doanh nghiệp phải lựa chọn việc sản xuất kinh doanh những hàng hoá đó như thế nào để cạnh tranh thắng lợi trên thị trường. Động cơ lợi nhuận đã khuyến khích các doanh nghiệp tìm kiếm phương pháp sản xuất tốt nhất và các đầu vào với chi phí thấp nhất. Nói một cách khác là phải lựa chọn sản xuất kinh doanh như thế nào sao cho đạt được lợi nhuận cao nhất. Để cạnh tranh thắng lợi trên thị trường, các doanh nghiệp phải luôn luôn đổi mới kỹ thuật và công nghệ, nâng cao trình độ tay nghề của công nhân và các cán bộ quản lý nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm. Chất lượng hàng hoá là vấn đề có ý nghĩa quyết định trong cạnh tranh, đảm bảo chữ tín của doanh nghiệp, chiếm lĩnh được thị trường.
Thứ ba, sản xuất kinh doanh cho ai? Bao gồm việc xác định rõ ai sẽ là người tiêu dùng những hàng hoá và dịch vụ doanh nghiệp sản xuất ra. Hàng hoá và dịch vụ sản xuất ra thì phải có người tiêu dùng chúng, có như vậy mới đảm bảo cho doanh nghiệp thu được lợi nhuận cao và ổn định. Với những mối quan hệ cung cầu thường xuyên thay đổi, doanh nghiệp phải tìm ra lời giải của mình cho bài toán: khách hàng của mình là ai, nhu cầu của họ là gì để từ đó có những chiến lược chiếm lĩnh và mở rộng thị trường thích hợp. Để đưa hàng hoá đến được tay người tiêu dùng trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt, doanh nghiệp phải tích cực sử dụng nhiều biện pháp công cụ như quảng cáo giới thiệu sản phẩm, tiếp thị, khuyến mại… để khách hàng biết đến và có thể tiếp với sản phẩm của doanh nghiệp.
Để trả lời 3 câu hỏi này, doanh nghiệp cần dựa vào rất nhiều nhân tố chủ quan cũng như khách quan tác động đến quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của nó. Các nhân tố chủ quan như tình hình tài chính doanh nghiệp, trình độ sản xuất kinh doanh… Các nhân tố khách quan như môi trường kinh doanh, nhu cầu thị trường, phong tục tập quán… Mỗi một nhân tố đều đóng một vai trò nhất định và có ảnh hưởng đến tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Các quan hệ tài chính doanh nghiệp được thể hiện trong tất cả các quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, hoạt động tài chính doanh nghiệp là một trong những nhân tố cơ bản quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường. Hoạt động tài chính doanh nghiệp trả lời các câu hỏi chính sau đây:
Thứ nhất là đầu tư như thế nào cho phù hợp với hình thức kinh doanh đã chọn, nhằm đạt tới mục tiêu của doanh nghiệp?
Thứ hai là nguồn vốn tài trợ được huy động ở đâu, vào thời điểm nào, với một cơ cấu vốn tối ưu và chi phí vốn thấp nhất?
Thứ ba là lợi nhuận của doanh nghiệp được sử dụng như thế nào?
Thứ tư là phân tích, đánh giá, kiểm tra các hoạt động tài chính như thế nào, để thường xuyên đảm bảo trạng thái cân bằng tài chính?
Thứ năm là quản lý các hoạt động tài chính ngắn hạn như thế nào để đưa ra các quyết định thu chi phù hợp?
Các câu hỏi trên đây chưa phải là tất cả mọi vấn đề của hoạt động tài chính doanh nghiệp, nhưng đó là những câu hỏi quan trọng nhất liên quan tới cách thức tổ chức quản lý tài chính doanh nghiệp.
Vốn là một nhân tố cần thiết cho sản xuất kinh doanh, cũng là một nhân tố cơ bản của tài chính doanh nghiệp. Tất cả các doanh nghiệp muốn thành lập và sản xuất kinh doanh đều phải có vốn. Sử dụng vốn sao cho có hiệu quả quyết định đến sự thành bại của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường, là điều kiện để các doanh nghiệp tồn tại và đứng vững trong cạnh tranh.
1.2. Khái niệm và phân loại vốn của doanh nghiệp.
1.2.1. Khái niệm về vốn.
Bất kỳ một doanh nghiệp nào muốn tiến hành sản xuất kinh doanh, điều trước tiên là phải có một lượng vốn nhất định để thực hiện những khoản đầu tư ban đầu cho việc xây dựng nhà xưởng, mua sắm nguyên nhiên vật liệu, trả công, trả lãi suất và nộp thuế hoặc mua sắm thiết bị mới, mở rộng doanh nghiệp nhằm đáp ứng được sự tăng trưởng của doanh nghiệp. Có thể nói “Toàn bộ giá trị ứng ra cho quá trình sản xuất kinh doanh được gọi là vốn”. Theo quan điểm của Mác vốn là yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất, là giá trị tạo ra giá trị thặng dư. Các loại hình doanh nghiệp khác nhau thì lượng vốn sản xuất kinh doanh cũng khác nhau.
Trong cơ chế thị trường, mục đích kinh doanh của doanh nghiệp là sản xuất, trao đổi hàng hoá và trao đổi hàng hoá dịch vụ với các đơn vị kinh tế khác nhằm tối đa hoá lợi nhuận. Để thực hiện được các hoạt động này doanh nghiệp phải có một lượng vốn sản xuất kinh doanh nhất địn, có rất nhiều chủng loại, có các hình thái vật chất, có các quy mô khác nhau nằm rải rác khắp nơi theo phạm vi mạng lưới hoạt động sản xuất kinh doanh của toàn doanh nghiệp. Trên ý nghĩa đó có thể coi vốn sản xuất kinh doanh là tiền đề của mọi quá trình đầu tư và sản xuất kinh doanh. Vốn sản xuất kinh doanh là một quỹ tiền tệ đặc biệt, phản ánh tiềm lực tài chính của doanh nghiệp. Trong điều kiện tồn tại một nền sản xuất hàng hoá - tiền tệ, vốn sản xuất kinh doanh được biểu hiện dưới hai hình thức hiện vật và giá trị, và có những đặc trưng sau đây:
- Vốn được biểu hiện bằng giá trị của toàn bộ tài sản thuộc quyền quản lý và sử dụng của một doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định, là lượng giá trị thực của tài sản hữu hình và vô hình.
- Vốn được tích tụ và tập trung đến một lượng nhất định mới có thể phát huy được tác dụng. Để đầu tư sản xuất kinh doanh, vốn được tích tụ thành một món tiền lớn tới một mức tối thiểu ít nhất phải bằng vốn pháp định mà Nhà nước đã quy định cho mỗi ngành, nghề, lĩnh vực hoạt động. Các nhà quản lý, các nhà đầu tư không chỉ khai thác mọi tiềm năng vốn của doanh nghiệp mà phải cân nhắc, tính toán tìm cách chọn nguồn huy động đủ đảm bảo yêu cầu của sản xuất kinh doanh và nâng cao hiệu quả kinh tế của đồng vốn.
- Tiền tệ là hình thái vốn ban đầu của doanh nghiệp, nhưng chưa hẳn có tiền là có vốn. Tiền chỉ là dạng tiềm năng của vốn. Để biến thành vốn thì tiền phải được đưa vào sản xuất kinh doanh để sinh lời. Đồng vốn phải không ngừng được bảo toàn, bổ sung, và phát triển sau mỗi quá trình vận động để thực hiện việc tái sản xuất giản đơn và mở rộng của doanh nghiệp.
- Vốn có giá trị về mặt thời gian, điều này có nghĩa là phải xem xét yếu tố thời gian của đồng vốn. Trong nền kinh tế thị trường, dưới các yếu tố tác động của nền kinh tế như lạm phát, các yếu tố chính trị thì “đồng tiền ngày nay khác với đồng tiền ngày mai”, có nghĩa là nó có giá trị về mặt thời gian.
- Mỗi đồng vốn phải gắn với một chủ sở hữu nhất định. Bởi lẽ ở đâu còn có những đồng vốn vô chủ thì ở đó sẽ có sự chi tiêu lãng phí, thất thoát và kém hiệu quả.
- Vốn là một thứ hàng hoá đặc biệt, chỉ bán quyền sử dụng. Người mua được quyền sử dụng vốn trong một thời gian nhất định và phải trả cho việc được quyền sử dụng vốn trong thời gian ấy.
1.2.2. Phân loại vốn.
Như ta đã biết, vốn là cơ sở hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc phân loại vốn sẽ giúp doanh nghiệp đề ra các biện pháp quản lý và sử dụng sao cho có hiệu quả. Trên góc độ lý thuyết cũng như thực tế, người ta thường phân loại vốn theo nhiều tiêu thức khác nhau.
1.2.2.1. Phân loại vốn theo nguồn hình thành.
Vốn của doanh nghiệp xét từ nguồn hình thành có thể chia làm hai loại: nguồn chủ sở hữu và các khoản nợ phải trả.
- Nguồn vốn chủ sở hữu: là phần vốn thuộc quyền sở hữu của của chủ doanh nghiệp và các thành viên trong công ty liên doanh hoặc các cổ đông trong công ty cổ phần. Vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp bao gồm vốn điều lệ; vốn do Nhà nước tài trợ (nếu có); các khoản chênh lệch do đánh giá lại tài sản; khoản chênh lệch giá; các quỹ; lãi chưa phân phối và các loại vốn khác theo quy định của pháp luật. Đối với mọi loại hình doanh nghiệp thì vốn chủ sở hữu được hình thành chủ yếu từ các nguồn: vốn góp ban đầu của các chủ sở hữu, lợi nhuận không chia, tăng vốn bằng cách phát hành cổ phiếu. Đối với các công ty cổ phần thì vốn chủ sở hữu còn được gọi là vốn cổ phần.
- Nợ phải trả: Là những khoản nợ phát sinh trong suốt quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nó được hình thành từ việc đi vay các ngân hàng, các tổ chức tín dụng hoặc các tác nhân kinh tế khác, hoặc cũng có thể sử dụng các loại tín dụng thương mại... Doanh nghiệp muốn sản xuất kinh doanh nhưng vốn chủ sở hữu không đủ để đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh, khi đó doanh nghiệp có thể tăng vốn bằng cách đi vay. Tuy nhiên cùng với việc sử dụng các khoản vay để phục vụ cho sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải trả một khoản phí cho các khoản nợ đó, thường gọi là lãi vay. Doanh nghiệp phải tính toán sao cho trả được cả nợ gốc và lãi vay đúng hạn, đảm bảo uy tín của doanh nghiệp.
Vốn chủ sở hữu và nợ vay được phân biệt với nhau qua bảng (1.1).
Bảng 1.1. Phân biệt chủ yếu giữa vốn của chủ và các khoản nợ phải trả
Nguồn hình thành vốn của doanh nghiệp
Vốn chủ sở hữu
Nợ phải trả
1. Là vốn do các chủ sở hữu của doanh nghiệp tài trợ.
1. Những người tài trợ cho doanh nghiệp không phải là các chủ sở hữu của doanh nghiệp
2. Không phải trả lãi cho vốn đã huy động được mà lợi tức sẽ thuộc về chủ sở hữu hoặc chia lợi tức cổ phần cho các chủ sở hữu.
2. Phải trả lãi cho những khoản tiền đã vay.
3. Trừ phần ưu tiên lợi tức cổ phần chia cho các cổ đông tuỳ thuộc vào quyết định của hội đồng quản trị và nó thay đổi theo mức lợi nhuận mà công ty có được.
3. Mức lãi suất phải trả cho các khoản nợ vay thường là theo một mức ổn định được thoả thuận khi vay.
4. Doanh nghiệp không phải hoàn trả những khoản tiền đã huy động được trừ khi doanh nghiệp đóng cửa thì các tài sản được chia cho các chủ sở hữu. (Trường hợp này không áp dụng đối với cổ phần ưu đãi có thời hạn đáo hạn cố định.)
4. Có thời hạn, hết thời hạn doanh nghiệp phải hoàn trả nợ cho chủ nợ hoặc gia hạn mới.
5. Doanh nghiệp không phải thế chấp tài sản hay nhờ bảo lãnh.
5. Công ty có thể phải thế chấp bằng các loại tài sản hay nhờ bảo lãnh.
6. Cổ tức không được tính trong chi phí hợp lý khi tính thuế thu nhập mà lấy từ lợi nhuận sau thuế để trả.
6. Lãi suất phải trả cho nợ vay được tính trong chi phí hợp lý khi tính thuế thu nhập.
Phân loại theo cách thức này giúp doanh nghiệp nắm vững tình hình tài chính của mình, xác định được cơ cấu vốn và chi phí vốn đi đôi với cơ cấu vốn đó, từ đó có thể xác định được cơ cấu vốn thích hợp nhất trong từng thời kỳ để tối đa hoá lợi nhuận và giá trị tài sản của chủ sở hữu. Mặt khác, nó cũng giúp chủ doanh nghiệp xác định được trách nhiệm của mình trong việc thanh toán nợ vay đầy đủ và đúng hạn, đảm bảo uy tín cho doanh nghiệp trên thị trường.
1.2.2.2. Phân loại vốn theo hình thức chu chuyển.
Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là một quá trình các chu kỳ được lặp đi lặp lại, với mỗi chu kỳ được chia làm các giai đoạn: chuẩn bị sản xuất - sản xuất - tiêu thụ sản phẩm. Trong mỗi giai đoạn của chu kỳ sản xuất kinh doanh vốn được luân chuyển và tuần hoàn khồn ngừng. Căn cứ vào đặc điểm luân chuyển từng loại vốn trong các giai đoạn của chu kỳ sản xuất kinh doanh, người ta chia vốn làm hai loại: Vốn cố định và vốn lưu động.
- Vốn cố định:
Muốn tiến hành sản xuất kinh doanh, trước hết mọi doanh nghiệp phải có tư liệu lao động. Tư liệu lao động có nhiều loại như máy móc, thiết bị, nhà xưởng, phương tiện vận tải, các công trình kiến trúc v.v… Tư liệu lao động chủ yếu được tham gia một cách trực tiếp vào quá trình sản xuất kinh doanh. Công dụng của mỗi loại tư liệu lao động không giống nhau nhưng chúng đều có tính chất chung là giữ vai trò làm môi giới trong quá trình lao động, khiến lao động của người sản xuất kết hợp với đối tượng lao động.
Trong nền sản xuất hàng hoá, việc mua sắm quản lý tư liệu lao động phải dùng tiền tệ. Vì vậy mỗi doanh nghiệp muốn tiến hành sản xuất kinh doanh phải ứng trước một số tiền vốn nhất định về tư liệu lao động. Số vốn này được luân chuyển theo mức hao mòn dần của tư liệu lao động. Khi tham gia quá trình lao động, tư liệu sản xuất vẫn giữ nguyên hình thái ban đầu nhưng có thể tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất kinh doanh; trong thời gian sử dụng chúng bị hao mòn dần. Đến khi nào chúng hư hỏng hoàn toàn hoặc xét thấy không có lợi về mặt kinh tế nữa thì mới cần đổi mới. Vì vậy, giá trị của tư liệu lao động cũng tuỳ theo mức độ hao mòn về mặt vật chất được chuyển dịch dần dần vào sản phẩm mới. Bộ phận giá trị chuyển dịch của tư liệu lao động vào sản phẩm mới hợp thành một yếu tố chi phí sản xuất của doanh nghiệp và được bù đắp mỗi khi giá trị của sản phẩm được thực hiện. Vì có đặc điểm trong quá trình luân chuyển, hình thái vật chất của tư liệu lao động cố định, còn giá trị thì luân chuyển dần cho nên bộ phận vốn ứng trước này gọi là vốn cố định. Khi tham gia quá trình sản xuất kinh doanh sự vận động của vốn cố định gắn liền với sự vận động của hình thái biểu hiện của nó - được gọi là tài sản cố định (TSCĐ).
Từ sự phân tích trên có thể nêu khái niệm về vốn cố định như sau: Vốn cố định của doanh nghiệp là số vốn ứng trước về những tư liệu lao động chủ yếu mà đặc điểm của nó là luân chuyển dần dần từng bộ phận giá trị vào sản phẩm mới cho đến khi tư liệu lao động hết thời hạn sử dụng thì vốn cố định mới hoàn thành một lần luân chuyển (hoặc hoàn thành một vòng tuần hoàn).
Vốn cố định phản ánh bằng tiền bộ phận tư liệu lao động chủ yếu của doanh nghiệp. Như chúng ta đã biết, tư liệu lao động lại là cơ sở vật chất của nền sản xuất xã hội, vì vậy vốn cố định có tác dụng rất lớn đối với việc phát triển nền sản xuất xã hội.
TSCĐ và vốn cố định của doanh nghiệp có sự khác nhau ở chỗ là: TSCĐ thực chất là hình thái biểu hiện bằng hiện vật của vốn cố định. Lúc mới hoạt động, doanh nghiệp có vốn cố định giá trị bằng giá trị nguyên thủy của TSCĐ. Về sau giá trị của vốn cố định thường nhỏ hơn giá trị nguyên thủy của TSCĐ do khoản khấu hao đã trích.
Tư liệu lao động của doanh nghiệp bao gồm rất nhiều chủng loại, thời hạn sử dụng ngắn dài khác nhau, giá trị cao thấp cũng không giống nhau. Để đáp ứng kịp thời nhu cầu của sản xuất kinh doanh, để đơn giản thủ tục quản lý, đối với các doanh nghiệp Nhà nước, theo chế độ hiện hành ở nước ta , những tư liệu lao động có đủ hai điều kiện sau đây mới được coi là TSCĐ:
Một là, phải có giá trị tối thiểu ở một mức nhất định. Mức giá trị này thường xuyên được điều chỉnh cho thích hợp với tình hình kinh tế của đất nước. Ở nước ta hiện nay, quy định giới hạn từ 5.000.000 đồng trở lên.
Hai là, phải có thời gian sử dụng tối thiểu từ 01 năm trở lên.
Những tư liệu lao động nào không đủ một trong hai điều kiện trên sẽ được coi là công cụ lao động nhỏ. Việc mua sắm và dự trữ được giải quyết bằng nguồn vốn lưu động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong thực tế, việc xem xét tính chất và nhận biết TSCĐ rất phức tạp, còn phải dựa vào tính chất và công dụng của chúng trong quá trình sản xuất kinh doanh. Một số tư liệu lao động riêng lẻ không đủ các tính chất trên song lại được tập hợp đồng bộ như một hệ thống thì hệ thống đó cũng được coi là TSCĐ. Một số chi phí mà doanh nghiệp đã chi ra cho hoạt động của mình như: chi phí thành lập doanh nghiệp, chi phí mua bằng phát minh sáng chế, mua bản quyền…thoả mãn cả hai điều kiện trên nhưng không hình thành TSCĐ có hình thái hiện vật thì sẽ hình thành TSCĐ không có hình thái hiện vật hay còn gọi là TSCĐ vô hình. Loại tài sản không có hình thái hi