Xuất phát từ mục tiêu đào tạo của trường phổ thông và vai trò của hóa học
trong sự nghiệp công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, ta có thể khẳng định rằng
môn hóa học trong trường phổ thông là một bộ môn hết sức quan trọng. Nó cung
cấp cho học sinh những tri thức hóa học phổ thông tương đối hoàn chỉnh các mối
quan hệ qua lại giữa công nghệ hóa học, môitrường và con người. Những tri thức
này rất quan trọng giúp học sinh có nhận thức khoa học về thế giới vật chất, góp
phần phát triển năng lực nhận thức khoa họcvề thế giới vật chất, góp phần phát
triển năng lực nhận thức và năng lực hành động, hình thành nhân cách người lao
động mới năng động sáng tạo.
Ở bậc THCS môn hóa học cung cấp cho học sinh những kiến thức phổ thông cơ
bản về tính chất và ứng dụng các lọai chấtquan trọng nhất. Trong giai đọan khoa
học phát triển như ngày nay, chương trình hóa học cũng được xây dựng với nội
dung kiến thức mới. Nhiều vấn đề khoa học trong sách giáo khoa mới, được trình
bày theo phương pháp nghiên cứu tìm tòi từng phần. Đặc biệt đối với chương
trình THCS việc nghiên cứu các học thuyết hóa học cơ bản tăng cường mức độ lý
thuyết chủ đạo là vấn đề hết sức quan trọng. Các kiến thức này sẽ làm cơ sở lý
thuyết chủ đạo cho việc nghiên cứu các chấtvà biến đổi chúng trong chương tình
hóa học sau này.
Do đó việc “Nghiên cứu sự hình thành các khái niệm hóa học cơ bản trong
chương trình hóa học THCS”sẽ góp phần rất lớn vào công tác giảng dạy của GV.
Giúp GV có những phương pháp và hình thức giảng dạy tích cực đảm bảo phát
huy cao độ tính tự giác của HS phát triển tính hứng thú học tập, hình thành niềm
tin và phẩm chất đạo đức cho học sinh. Đó là lý do tôi chọn đề tài này.
54 trang |
Chia sẻ: ngatran | Lượt xem: 1437 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Nghiên cứu sự hình thành các khái niệm hóa học cơ bản trong chương trình hóa học THCS, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1
MÔÛ ÑAÀU
1. Lyù do choïn ñeà taøi:
Xuaát phaùt töø muïc tieâu ñaøo taïo cuûa tröôøng phoå thoâng vaø vai troø cuûa hoùa hoïc
trong söï nghieäp coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc, ta coù theå khaúng ñònh raèng
moân hoùa hoïc trong tröôøng phoå thoâng laø moät boä moân heát söùc quan troïng. Noù cung
caáp cho hoïc sinh nhöõng tri thöùc hoùa hoïc phoå thoâng töông ñoái hoaøn chænh caùc moái
quan heä qua laïi giöõa coâng ngheä hoùa hoïc, moâi tröôøng vaø con ngöôøi. Nhöõng tri thöùc
naøy raát quan troïng giuùp hoïc sinh coù nhaän thöùc khoa hoïc veà theá giôùi vaät chaát, goùp
phaàn phaùt trieån naêng löïc nhaän thöùc khoa hoïc veà theá giôùi vaät chaát, goùp phaàn phaùt
trieån naêng löïc nhaän thöùc vaø naêng löïc haønh ñoäng, hình thaønh nhaân caùch ngöôøi lao
ñoäng môùi naêng ñoäng saùng taïo.
ÔÛ baäc THCS moân hoùa hoïc cung caáp cho hoïc sinh nhöõng kieán thöùc phoå thoâng cô
baûn veà tính chaát vaø öùng duïng caùc loïai chaát quan troïng nhaát. Trong giai ñoïan khoa
hoïc phaùt trieån nhö ngaøy nay, chöông trình hoùa hoïc cuõng ñöôïc xaây döïng vôùi noäi
dung kieán thöùc môùi. Nhieàu vaán ñeà khoa hoïc trong saùch giaùo khoa môùi, ñöôïc trình
baøy theo phöông phaùp nghieân cöùu tìm toøi töøng phaàn. Ñaëc bieät ñoái vôùi chöông
trình THCS vieäc nghieân cöùu caùc hoïc thuyeát hoùa hoïc cô baûn taêng cöôøng möùc ñoä lyù
thuyeát chuû ñaïo laø vaán ñeà heát söùc quan troïng. Caùc kieán thöùc naøy seõ laøm cô sôû lyù
thuyeát chuû ñaïo cho vieäc nghieân cöùu caùc chaát vaø bieán ñoåi chuùng trong chöông tình
hoùa hoïc sau naøy.
Do ñoù vieäc “Nghieân cöùu söï hình thaønh caùc khaùi nieäm hoùa hoïc cô baûn trong
chöông trình hoùa hoïc THCS”seõ goùp phaàn raát lôùn vaøo coâng taùc giaûng daïy cuûa GV.
Giuùp GV coù nhöõng phöông phaùp vaø hình thöùc giaûng daïy tích cöïc ñaûm baûo phaùt
huy cao ñoä tính töï giaùc cuûa HS phaùt trieån tính höùng thuù hoïc taäp, hình thaønh nieàm
tin vaø phaåm chaát ñaïo ñöùc cho hoïc sinh. Ñoù laø lyù do toâi choïn ñeà taøi naøy.
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
2
2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi:
Heä thoáng caùc khaùi nieäm cô baûn trong chöông trình hoùa hoïc THCS.
3. Nhieäm vuï nghieân cöùu :
- Tìm hieåu noäi dung SGK hoaù hoïc lôùp 8,9.
- Nghieân cöùu cô sôû lyù luaän cuûa söï phaùt trieån caùc khaùi nieäm hoùa hoïc.
- Nghieân cöùu söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc khaùi nieäm hoùa hoïc.
4. Phöông phaùp ngieân cöùu :
Phöông phaùp nghieân cöùu lyù thuyeát: nghieân cöùu SGK lôùp 8,9.
5. Khaùch theå, ñoái töôïng nghieân cöùu :
- Caùc khaùi nieäm hoùa hoïc.
- Chöông trình SGK hoùa hoïc phoå thoâng.
6. Giaû thuyeát khoa hoïc :
Vieäc nghieân cöùu söï hình thaønh caùc khaùi nieäm hoùa hoïc cô baûn trong chöông trình
hoùa hoïc THCS seõ giuùp giaùo vieân coù nhöõng ñònh höôùng ñuùng ñaén trong coâng taùc
giaûng daïy, laøm taêng tính höùng thuù hoïc taäp, nhaèm phaùt huy toái ña tính tích cöïc chuû
ñoäng, saùng taïo cuûa hoïc sinh.
7. Lòch söû vaán ñeà :
Vieäc nghieân cöùu “Söï hình thaønh khaùi nieäm hoùa hoïc cô baûn trong chöông trình
THCS” ñöôïc caùc soïan giaû: GS TSKH.Nguyeãn Cöông, TS.Nguyeãn Maïnh Dung ñeà
caäp ñeán trong caùc giaùo trình:” Phöông phaùp daïy hoïc hoùa hoïc“(taäp 2).
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
3
Chöông 1
CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN CUÛA VIEÄC HÌNH THAØNH
KHAÙI NIEÄM HOAÙ HOÏC CÔ BAÛN
1.1. Khaùi quaùt vaø heä thoáng kieán thöùc hoùa hoïc phoå thoâng:
1.1.1. Nhieäm vuï moân hoïc trong tröôøng phoå thoâng:
1.1.1.1. Nhieäm vuï giaûng daïy hoùa hoïc trong tröôøng phoå thoâng:
- Tìm hieåu nhöõng cô sôû khoa hoïc: nhöõng khaùi nieäm, ñònh luaät, hoïc thuyeát hoùa
hoïc, nhöõng söï kieän hoùa hoïc quan troïng caàn thieát ñeå nhaän thöùc theá giôùi vaät chaát.
- Trang bò nhöõng kieán thöùc kyõ thuaät toång hôïp: phöông phaùp phaân tích, so saùnh,
khaùi quaùt hoùa, heä thoáng hoùa.
- Hình thaønh phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc: phöông phaùp phaân tích, so saùnh,
khaùi quaùt hoùa, heä thoáng hoùa,…
- Hình thaønh kyõ naêng laøm vieäc: söû duïng thieát bò, duïng cuï hoùa hoïc, giaùo duïc yù thöùc
an toaøn trong thí nghieäm,…
1.1.1.2. Giaùo duïc ñaïo ñöùc caùch maïng, phaåm chaát coâng daân:
- Giaùo duïc yù thöùc saün saøng tham gia lao ñoäng saûn xuaát coù kyõ thuaät, naêng suaát, coù
chí höôùng, tinh thaàn traùch nhieäm lao ñoäng saùng taïo.
- Coi troïng thöïc haønh thí nghieäm hoùa hoïc trong giaûng daïy.
- Toå chöùc tham gia saûn xuaát, thöïc taäp trong nhaø maùy xí nghieäp, coâng tröôøng,…
1.1.2. Heä thoáng kieán thöùc cô baûn cuûa hoùa hoïc phoå thoâng:
- Heä thoáng caùc kieán thöùc veà nguyeân toá hoaù hoïc: nguyeân töû, phaân töû, …
- Heä thoáng caùc kieán thöùc veà phaûn öùng hoaù hoïc: phaûn öùng toaû nhieät, phaûn öùng hoaù
hôïp, phaûn öùng phaân huyû, phaûn öùng oxi hoaù – khöû, phaûn öùng theá, phaûn öùng trung
hoaø, …
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
4
- Heä thoáng caùc kieán thöùc veà chaát: ñôn chaát, hôïp chaát, kim loaïi, phi kim, chôïp chaát
voâ cô, hôïp chaát höõu cô,…
- Heä thoáng caùc kieán thöùc veà caáu taïo caùc chaát vaø ñònh luaät hoaù hoïc: thuyeát nguyeân
töû - phaân töû, thuyeát caáu taïo chaát, thuyeát ñieän li, thuyeát electron, ñònh luaät baûo
toaøn khoái löôïng, ñònh luaät baûo toaøn electron, …
- Heä thoáng caùc kieán thöùc coù phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc: tính chaát hoaù hoïc
chung cuûa caùc chaát voâ cô – höõu cô, moät soá chaát voâ cô – höõu cô cuï theå, khaùi quaùt
hoaù thaønh tính chaát hoaù hoïc chung cuûa moãi chaát.
- Heä thoáng caùc kieán thöùc veà kyõ thuaät toång hôïp: phaân boùn hoaù hoïc, daàu moû khí
thieân nhieân, nhieân lieäu, coâng nghieäp silicat, …
- Heä thoáng caùc kieán thöùc coù tính chaát theá giôùi quan: hoaù hoïc vaø vaán ñeà phaùt trieån
kinh teá, vaán ñeà xaõ hoäi, vaán ñeà moâi tröôøng, …
1.1.3. Sô ñoà quaù trình hình thaønh heä thoáng khaùi nieäm cô baûn veà hoaù hoïc :
- Nhoùm 1: Söï phaùt trieån cuûa nhöõng quan ñieåm lyù thuyeát về cấu tạo chất từ mức ñộ
ñơn giản nhất ñến thuyết cấu tạo nguyeân tử vaø thuyết cấu tạo hoaù học.
- Nhoùm 2: Quaù trình hình thaønh nhöõng khaùi nieäm cô baûn veà chaát vaø nguyeân toá
hoaù hoïc.
- Nhoùm 3: Quaù trình hình thaønh nhöõng khaùi nieäm veà phaûn öùng hoaù hoïc.
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
5
Sô ñoà quaù trình hình thaønh heä thoáng khaùi nieäm cô baûn veà hoaù hoïc:
Nhoùm 1 Nhoùm 2 Nhoùm 3
Chaát
Chaát tinh khieát- Hoãn hôïp Hieän töôïng hoaù hoïc
(Phaûn öùng hoaù hoïc)
Thuyeát nguyeân töû Nguyeân töû
Nguyeân toá hoaù hoïc
Kim loaïi Ñôn chaát – Hôïp chaát
Thuyeát nguyeân töû Phi kim
Phaân töû Phaân töû
Coâng thöùc hoaù hoïc. Hoùa trò
Ñònh luaät baûo toaøn Phöông trình hoaù hoïc
khoái löôïng Söï oxi hoaù
Oxit- Oxi- Khoâng khí Phaûn öùng hoaù hôïp
Phaûn öùng phaân huyû
Hiñro Phaûn öùng theá
Nöôùc Phaûn öùng oxi hoaù khöû
Thuyeát caáu taïo nguyeân töû Dung dòch
Ñònh luaät tuaàn hoaøn
Thuyeát caáu taïo phaân töû Söï phaân loaïi caùc hôïp chaát höõu cô
(lieân keát hoaù hoïc).
Ñònh luaät Avogañro Oxit – Axit- Bazô - Muoái Phaûn öùng trao ñoåi
Phaûn öùng trung hoaø
Phaûn öùng oxi hoaù khöû
Kim loaïi - Phi kim
Nhoùm VII - Halogen
Toác ñoä phaûn öùng.
Nhoùm VI - Oxi - Löu huyønh Caân baèng hoaù hoïc
Nhoùm V - Nitô - Photpho
Nhoùm I - Kim loaïi kieàm
Nhoùm II - Kieàm thoå
Nhoùm III - Nhoâm
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
6
Nhoùm VIII – Saét
Phaûn öùng coâng, theá, este hoaù,
Thuyeát caáu taïo hoaù hoïc Hoaù hoïc höõu cô truøng hôïp, truøng ngöng
1.2. Heä thoáng lyù thuyeát trong chöông trình hoaù hoïc phoå thoâng:
1.2.1. Caùc thuyeát quan troïng cuûa chöông trình hoùa hoïc phoå thoâng:
1.2.1.1. Thuyeát nguyeân töû – phaân töû:
- Laø cô sôû lyù thuyeát cuûa giai ñoaïn ñaàu nghieân cöùu hoùa hoïc.
- Caùc khaùi nieäm neàn taûng cô baûn cuûa hoïc thuyeát naøy ñeàu döïa treân cô sôû thöïc
nghieäm khoa hoïc taïo tieàn ñeà cho vieäc trình baøy lyù thuyeát chuû ñaïo cuûa chöông
trình THPT.
1.2.1.2. Thuyeát electron:
- Nghieân cöùu hoïc thuyeát caáu taïo nguyeân töû – lieân keát hoùa hoïc.
- Noäi dung cô baûn cuûa hoïc thuyeát electron ñeå nghieân cöùu söï phuï thuoäc cuûa tính
chaát caùc chaát vaøo caùc ñôn chaát vaø hôïp chaát hoùa hoïc.
1.2.1.3. Lyù thuyeát veà phaûn öùng hoùa hoïc:
Noäi dung baûn chaát cuûa phaûn öùng hoùa hoïc ñöôïc nghieân cöùu saâu vaø ñöôïc giaûi
thích baèng söï phaù vôû lieân keát giöõa caùc nguyeân töû trong phaân töû caùc chaát tham gia
phaûn öùng ñeå taïo thaønh lieân keát môùi ñeå taïo ra phaân töû môùi.
1.2.1.4. Thuyeát caáu taïo caùc hôïp chaát höõu cô:
- Noäi dung baét ñaàu töø caùc noäi dung cô baûn cuûa thuyeát Butleâroâp, môû roäng quan
ñieåm cuûa thuyeát electron vaø caáu truùc khoâng gian.
- Nghieân cöùu caáu truùc cuûa caùc loaïi hôïp chaát höõu cô, laø cô sôû giaûi thích caùc chaát
höõu cô, aûnh höôûng giöõa caùc chaát nguyeân töû trong phaân töû.
1.2.1.5. Thuyeát ñieän ly:
- Noäi dung nghieân cöùu veà cô cheá, quy luaät phaûn öùng caùc chaát ñieän ly.
- Thuyeát naøy ñöa ra khaû naêng giaûi thích söï phuï thuoäc tính chaát cuûa caùc ñieän ly
vaøo thaønh phaàn vaø caáu taïo cuûa chuùng theo quan ñieåm cuûa thuyeát proton.
1.2.2. Caùc ñònh luaät hoùa hoïc cô baûn:
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
7
1.2.2.1. Ñònh luaät thaønh phaàn khoâng ñoåi:
- Nghieân cöùu thaønh phaàn ñònh löôïng veà caáu truùc phaân töû caùc chaát laø cô sôû ñeå xaùc
ñònh caùc nguyeân toá hoùa hoïc taïo neân phaân töû caùc chaát.
- Soá nguyeân töû cuûa caùc nguyeân toá coù trong thaønh phaàn caùc chaát laø cô sôû ñeå bieåu
dieãn moâ taû caùc chaát baèng kyù hieäu, coâng thöùc hoùa hoïc caùc chaát.
1.2.2.2. Ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng:
- Nghieân cöùu quy luaät baûo toaøn khoái löôïng caùc chaát trong phaûn öùng hoùa hoïc, quaù
trình bieán ñoåi vaän ñoäng cuûa vaät chaát.
- Laøm cô sôû cho vieäc tính toaùn ñònh löôïng caùc chaát trong phaûn öùng hoùa hoïc, khoái
löôïng caùc chaát ñöôïc baûo toaøn chæ thay ñoåi caáu taïo, saép xeáp laïi caùc nguyeân töû ñeå
taïo chaát môùi.
1.2.2.3. Ñònh luaät Avogadro:
- Xaùc ñònh theå tích moät phaân töû chaát khí trong ñieàu kieän chuaån.
- Ñònh luaät giuùp nghieân cöùu ñònh löôïng quaù trình bieán ñoåi chaát khí trong ñieàu kieän
chuaån vaø trong ñieàu kieän khaùc theo phöông trình traïng thaùi cuûa chaát khí.
I.2.2.4. Ñònh luaät tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoùa hoïc:
- Nghieân cöùu qui luaät bieán ñoåi tuaàn hoaøn tính chaát caùc nguyeân toá, caùc hôïp chaát
trong chu kyø, nhoùm cuûa caùc nguyeân toá hoùa hoïc.
- Ñònh höôùng cao söï nghieân cöùu thöïc nghieäm caùc chaát vaø hình thaønh kyõ naêng döï
ñoaùn khoa hoïc trong hoïc taäp hoùa hoïc.
- Caùc thuyeát ñònh luaät hoùa hoïc giöõ vai troø cô sôû lyù thuyeát cho toaøn boä chöông trình
söï nghieân cöùu lyù thuyeát ñònh luaät coù giaù trò phöông phaùp luaän vaø quan trong ôû taát
caû caùc giai ñoaïn cuûa söï toång keát, khaùi quaùt hoùa kieán thöùc taïo ñieàu kieän phaùt trieån
tö duy lyù thuyeát, moät phöông phaùp nhaän thöùc hoïc taäp cô baûn cuûa boä moân hoùa hoïc.
1.3. Caáu truùc cuûa chöông trình hoùa hoïc tröôøng phoå thoâng:
1.3.1. Caáu truùc chung:
1.3.1.1. Caáu truùc chöông trình hoaù hoïc phoå thoâng:
- Chaát. Nguyeân töû. Phaân töû
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
8
- Phaûn öùng hoaù hoïc
- Mol vaø tính toaùn hoaù hoïc.
- Oxi. Khoâng khí.
- Hiñro. Nöôùc.
- Dung dòch vaø noàng ñoä dung dòch.
- Caùc loaïi hôïp chaát voâ cô: oxit, axit, bazô, muoái.
- Kim loaïi vaø phi kim: saét, nhoâm, clo, cacbon, silic. Sô löôïc veà heä thoáng tuaàn
hoaøn caùc nguyeân toá hoaù hoïc.
- Hôïp chaát höõu cô: caáu taïo phaân töû hôïp chaát höõu cô, nhöõng hôïp chaát höõu cô quan
troïng nhaát trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát.
- Caáu taïo nguyeân töû. Heä thoáng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoaù hoïc.
- Lieân keát hoaù hoïc. Ñònh luaät tuaàn hoaøn Menñeâleâep.
- Phaûn öùng oxi hoaù - khöû
- Nhoùm halogen.
- Oxi, löu huyønh. Lí thuyeát veà phaûn öùng hoaù hoïc.
- Söï ñieän li.
- Nitô. Photpho.
- Hoaù hoïc höõu cô. Ñaïi cöông veà hoaù hoïc höõu cô. Hiñrocacbon no. Hiñrocacbon
khoâng no. Hiñrocacbon thôm. Nguoàn hiñrocacbon trong thieân nhieân. Röôïu-
Phenol- Amin. Anñehit-Axit cacbonxilic- Este. Glixerin -Lipit. Gluxit. Aminoaxit
vaø protit. Hôïp chaát cao phaân töû vaø vaät lieäu polime.
- Ñaïi cöông veà kim loaïi.
- Saét. Hôïp kim saét. Hoaëc: Crom, saét, ñoàng.
- Phaân tích hoaù hoïc.
- Hoùa hoïc vaø caùc vaán ñeà kinh teá, xaõ hoäi, moâi tröôøng.
1.3.1.1. Phaân loaïi caáu truùc chöông trình hoaù hoïc phoå thoâng
a) Hoùa hoïc ñaïi cöông:
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
9
Heä thoáng caùc khaùi nieäm cô baûn, hoïc thuyeát, ñònh luaät hoùa hoïc: Caáu taïo nguyeân
töû, ñònh luaät tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoùa hoïc, lieân keát hoùa hoïc, phaûn öùng hoùa
hoïc, toác ñoä phaûn öùng, caân baèng hoùa hoïc, thuyeát ñieän ly, thuyeát caáu taïo hoùa hoïc, lyù
thuyeát veà axit – bazô, ñaïi cöông veà kim loaïi, ñaïi cöông veà hoùa hoïc höõu cô.
b) Hoùa hoïc voâ cô:
Nghieân cöùu caùc nhoùm nguyeân toá, nguyeân toá ñieån hình vaø caùc hôïp chaát coù nhieàu
öùng duïng quan troïng bao goàm caùc nhoùm : nhoùm halogen, nhoùm oxi, nhoùm nitô,
nhoùm cacbon, nhoùm kim loaïi kieàm, kim loaïi kieàm thoå, nhoâm, crom, saét, ñoàng, …
khaùi quaùt veà nhoùm, caùc nguyeân toá trong nhoùm, moät soá hôïp chaát cuûa chuùng.
c) Hoùa hoïc höõu cô:
Nghieân cöùu caùc hôïp chaát höõu cô cuï theå, moät soá daõy ñoàng ñaúng hoaëc loaïi hôïp
chaát höõu cô tieâu bieåu bao goám caùc hidro cacbon, nhoùm chöùc, nhöõng hôïp chaát tieâu
bieåu nhö:
- Ankan, anken, ankin, ankadien, aren.
- Ancol, phenol, amin, andehit, xeton, axit cacboxylic, este, lipit.
- Glucozô, saccarozô, tinh boät, xenlulozô, proteâin, polime, vaät lieäu polyme.
1.3.2. Nhöõng khaùi nieäm cơ bản của hoùa hoïc phoå thoâng:
1.3.2.1. Những nhoùm khaùi nieäm trong chöông trình THPT:
- Khaùi nieäm veà caáu taïo nguyeân töû, nguyeân toá hoùa hoïc, ñònh luaät tuaàn hoaøn vaø heä
thoáng tuaàn hoaøn.
- Nhöõng khaùi nieäm chung vaø tröøu töôïng phaûn aùnh ñaëc tính cuûa caùc nguyeân toá nhö:
ñoä aâm ñieän, hoùa trò, soá oxi hoùa,…
- Nhöõng khaùi nieäm veà caáu taïo chaát: lieân keát hoùa hoïc, caáu taïo maïng tinh theå, …
- Nhöõng khaùi nieäm veà chaát cuï theå: caùc loaïi chaát,ø nhöõng tính chaát cuûa noù, …
- Nhöõng khaùi nieäm veà phaûn öùng hoùa hoïc, veà töøng phaûn öùng rieâng reõ veà phaân loaïi
phaûn öùng, veà nhöõng ñònh luaät hoùa hoïc chi phoái söï taùc duïng töông hoå vaø nhöõng
bieán hoùa cuûa caùc chaát trong caùc phaûn öùng hoùa hoïc veà lyù thuyeát phaûn öùng.
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
10
- Nhöõng khaùi nieäm veà öùng duïng thöïc tieãn quan troïng coù tính chaát kyõ thuaät toång
hôïp cuûa hoùa hoïc phuïc vuï cho cuoäc soáng, saûn xuaát vaø trong khoa hoïc kyõ thuaät.
- Nhöõng khaùi nieäm veà daõy ñoàng ñaúng chaát höõu cô.
- Nhöõng khaùi nieäm veà hôïp chaát höõu cô coù nhoùm chöùc vaø nhöõng moái lieân quan daãn
xuaát cuûa caùc chaát.
- Nhöõng khaùi nieäm veà phöông phaùp nghieân cöùu khoa hoïc ñaëc tröng cho hoùa hoïc :
vieäc thí nghieäm, phaân tích, nhaän bieát caùc chaát, taùch chaát, …
1.3.2.2. Nhöõng khaùi nieäm hoaù hoïc cô baûn cuûa chöông trình THCS:
- Moät soá khaùi nieäm cô baûn vaø ñònh luaät hoùa hoïc cô baûn :
+ Chaát, nguyeân töû, phaân töû, coâng thöùc hoùa hoïc, phöông trình hoùa hoïc, mol, phaûn
öùng hoùa hoïc, dung dòch, noàng ñoä dung dòch, ñoä tan.
+ Ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng.
+ Moät soá khaùi nieäm môû ñaàu veà chaát höõu cô, hoùa hoïc höõu cô, caáu taïo phaân töû caùc
hôïp chaát höõu cô.
- Moät soá nguyeân toá vaø chaát hoùa hoïc cuï theå.
+ Caùc loaïi hôïp chaát voâ cô : oxit, axít, bazô, muoái.
+ Caùc ñôn chaát kim loaïi (nhoâm, saét ), caùc ñôn chaát phi kim ( clo, cacbon, silic).
+ Tìm hieåu veà baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoùa hoïc .
+ Tìm hieåu veà moät soá hidrocacbon tieâu bieåu nhaát: Metan, etilen, axetilen,
benzen.
- Nghieân cöùu veà moät soá daãn xuaát cuûa hidrocacbon: Röôïu etylic, axit axetic, chaát
beùo, glucozô, saccarozô, tinh boät, xenlulozô, protein vaø polime.
1.3.2.3. Ñaëc ñieåm noäi dung kieán thöùc cuûa giaùo trình hoaù hoïc THCS:
- Caùc khaùi nieäm hoaù hoïc ñöôïc hình thaønh töø nhöõng hieän töôïng cuï theå vaø ñöôïc
phaùt trieån daàn trong quaù trình nghieän cöùu veà caùc chaát hoaù hoïc cuï theå.
- Chöông trình coù nhieàu khaùi nieäm môû ñaàu khoù tröøu töôïng nhö nguyeân töû, phaân
töû, nguyeân toá, hoaù trò, mol… ñoøi hoûi HS phaûi töôûng töôïng.
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
11
- Cô sôû lí thuyeát cuûa chöông trình laø thuyeát nguyeân töû – phaân töû vaø thuyeát caáu taïo
caùc chaát höõu cô, moät soá ñònh luaät hoaù hoïc cô baûn (ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng,
thaønh phaàn khoâng ñoåi, theå tích mol caø caùc chaát khí ).
1.3.2.4. Phaân tích caáu truùc chöông trình hoaù hoïc phoå thoâng:
- Chöông trình hoaù hoïc phoå thoâng ñöôïc xaây döïng theo moät logic chaëc cheõ, caùc
kieán thöùc, khaùi nieäm hoaù hoïc ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån moât caùch lieân tuïc,
ngaøy caøng hoaøn thieän daàn.
- Chöông trình hoaù hoïc phoå thoâng ñöôïc xaây döïng töø hai heä thoáng kieán thöùc veà
chaát vaø phaûn öùng hoaù hoïc, chuùng phaùt trieån song song vaø hoã trôï laãn nhau döïa treân
cô sôû caùc kieán thöùc lyù thuyeát chuû ñaïo cuûa chöông trình.
- Chöông trình xaây döïng chuû yeáu theo nguyeân taéc ñöôøng thaúng, caùc kieán thöùc,
khaùi nieäm ñöôïc hình thaønh moät laàn khoâng trình baøi laëp laïi, nhöng ñöôïc phaùt trieån
boå sung daàn qua nhieàu söï kieän khaùc.
1.3.3. Nhieäm vuï cuûa chöông trình hoaù hoïc phoå thoâng:
- Cung caáp cho hoïc sinh nhöõng kieán thöùc phoå thoâng sô ñaúng veà tính chaát vaø öùng
duïng caùc loaïi chaát quan troïng nhaát ñoái vôùi hoaït ñoäng thöïc tieãn, nhöõng cô sôû cuûa lyù
thuyeát veà caùc nguyeân toá hoùa hoïc.
- Giuùp hoïc sinh lónh hoäi chính xaùc veà heä thoáng nhöõng söï kieän, khaùi nieäm cô baûn,
ñònh luaät vaø hoïc thuyeát hoùa hoïc, öùng duïng cuûa noù vaøo lao ñoäng saûn xuaát.
- Nghieân cöùu ngoân ngöõ hoïc vaø coù kyõ naêng, kyõ xaûo, bieát vaän duïng ngoân ngöõ hoùa
hoïc vaøo vieäc laäp coâng thöùc vaø phöông trình hoùa hoïc.
- Lónh hoäi nhöõng nguyeân taéc khoa hoïc cuûa neàn saûn xuaát hoùa hoïc, öùng duïng cuûa
hoùa hoïc trong ngaønh saûn xuaát quoác phoøng.
- Hình thaønh theá giôùi quan duy vaät bieän chöùng.
- Phaùt trieån naêng löïc nhaän thöùc tö duy saùng taïo, reøn luyeän thoùi quen töï hoïc, töï
giaùo duïc cho hoïc sinh.
- Reøn luyeän thoùi quen quan saùt, thöïc nghieäm bieát tö duy giöõa lyù thuyeát vaø thöïc
nghieäm giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà thöïc tieãn trong lao ñoäng.
PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial ::
12
Chöông 2
NGHIEÂN CÖÙU SÖÏ HÌNH THAØNH
KHAÙI NIEÄM HOÙA HOÏC CÔ BAÛN TRONG
CHÖÔNG TRÌNH HOÙA HOÏC THCS
2.1. Chöông trình hoùa hoïc Trung hoïc cô sôû:
2.1.1. Noäi dung chöông trình hoùa hoïc lôùp 8:
- Moät soá khaùi nieäm vaø ñònh luaät hoùa hoïc cô baûn: chaát, nguyeân töû, phaân töû, coâng
thöùc hoùa hoïc, phöông trình hoùa hoïc, mol, phaûn öùng hoùa hoïc, dung dòch, noàng ñoä
dung dòch, ñoä tan,…
- Moät soá nguyeân toá vaø hôïp chaát hoùa hoïc: oxi, hidro, nöôùc, oxit, axít, bazô, muoái.
2.1.2. Noäi dung chöông trình hoùa hoïc lôùp 9:
- Caùc loaïi hôïp chaát voâ cô: oxit, axít, bazô, muoái.
- Caùc ñôn chaát kim loaïi- phi kim, sô löôïc baûng tuaàn hoaøn caùc nguyeân toá hoùa hoï.
- Moät soá khaùi nieäm môû ñaàu veà chaát höõu cô, hoùa hoïc höõu cô, caáu taïo phaân töû caùc
hôïp chaát höõu cô.
- Moät