Đề tài Nghiên cứu xác lập cơ sở khoa học phục vụ công tác đánh giá tác động môi trường chuyên ngành đối với các dự án khai thác lộ thiên

Bé tµi nguyªn vµ m«i tr−êng ViÖn KHOA HỌC ®Þa chÊt vµ kho¸ng s¶n BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI: nghiªn cøu x¸c lËp c¬ së khoa häc phôc vô c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng chuyªn ngµnh ®èi víi c¸c dù ¸n khai th¸c lé thiªn Chủ nhiệm đề tài: MAI THẾ TOẢN 6598 08/10/2007 Hµ néi - n¨m 2007 Bé tµi nguyªn vµ m«i tr−êng ViÖn KHOA HỌC ®Þa chÊt vµ kho¸ng s¶n -------------------Ë------------------- Nghiªn cøu x¸c lËp c¬ së khoa häc phôc vô c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng chuyªn ngµnh ®èi víi c¸c dù ¸n khai th¸c lé thiªn Cơ quan thực hiện đề tài Chủ nhiệm đề tài Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Ths. Mai Thế Toản hµ Néi - n¨m 2007 1 DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THAM GIA 1. ThS Mai Thế Toản, Bộ Tài nguyên và Môi trường - Chủ nhiệm Đề tài. 2. PGS.TS Hồ Sĩ Giao, Hội Khoa học - Công nghệ mỏ Việt Nam. 3. TS Mai Trọng Tú, Trưởng phòng Khoa học Công nghệ và Hợp tác Quốc tế, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản - Phó chủ nhiệm Đề tài. 4. KS Vũ Đình Hiếu, Trường Đại học Mỏ - Địa chất Hà Nội 5. KS Nguyễn Thanh Liêm, Phó giám đốc Công ty tư vấn đầu tư Mỏ và Công nghiệp (Tổng công ty than Việt Nam). 6. TS Lại Hồng Thanh, Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam. 7. TS Nguyễn Quốc Khánh - PGĐ Trung tâm Môi trường công nghiệp - Viện Nghiên cứu mỏ và công nghiệp. 8. TS Bùi Xuân Nam, Trường đại học Mỏ-Địa chất Hà Nội. 2 BẢNG THỐNG KÊ CHỮ VIẾT TẮT ký hiệu Diễn giải ANFO Ammonium NitrateFuel Oil (Hỗn hợp thuốc nổ amonit + dầu mỏ) BOD5 Biochemical Oxygen Demand (Yêu cầu oxy cho quá trình sinh hoá trong 5 ngày) BTC Bãi thải cố định BTT Bãi thải tạm BVMT Bảo vệ môi trường CNH Công nghiệp hoá CHLB Cộng hoà Liên bang CHXHCN Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa COD Chemical Oxygen Demand (Yêu cầu oxy cho phản ứng hoá) DO Dissolved oxygen (Oxy hoà tan) ĐTM Đánh giá tác động môi trường GDP Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm quốc nội) HĐH Hiện đại hoá HTKT Hệ thống khai thác KTLT Khai thác lộ thiên KSCI Khoáng sản có ích LKM Luyện kim màu MXTL Máy xúc thuỷ lực NPV Net Present Value (Giá trị hiện tại ròng) SS Chất rắn lơ lửng TLGN Thuỷ lực gàu ngược TLGT Thuỷ lực gàu thuận TCCP Tiêu chuẩn cho phép TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam TKV Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam TVĐT Tư vấn đầu tư TNKS Tài nguyên khoáng sản TP Thành phố UBND Uỷ ban Nhân Dân VLXD Vật liệu xây dựng 3 MôC LôC MỞ ĐẦU......................................................................................................................... 5 CHƯƠNG I: HIỆN TRẠNG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN VIỆT NAM.............. 10 I.1 Khái quát chung ...........................................................................................10 I.2 Tình hình khai thác một số tài nguyên khoáng sản chính.........................11 I.3 Hiện trạng môi trường trên các mỏ lộ thiên ...............................................19 I.4. Công tác bảo vệ môi trường trên ba mỏ khảo sát ......................................36 CHƯƠNG II: NHỮNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CÓ LIÊN QUAN ĐẾN HOẠT ĐỘNG KHOÁNG SẢN...................................... 64 II.1: Luật Khoáng sản (đã được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2005) ....64 II.2. Luật Bảo vệ môi trường (năm 2005) .......................................................65 II.3 Các văn bản dưới luật có liên quan đến bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản...............................................................................67 II.4. Tình hình thực hiện Luật Bảo vệ môi trường và Luật Khoáng sản. ......68 CHƯƠNG III: ĐÁNH GIÁ TỔNG HỢP CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA KHAI THÁC LỘ THIÊN TỚI CÁC THÀNH PHẦN CỦA MÔI TRƯỜNG. ................ 74 III.1. Phân loại tác hại của khai thác lộ thiên..................................................74 III.2. Các hoạt động gây ô nhiễm từ các mỏ lộ thiên. ......................................76 III.3. Các tác động chính của khai thác lộ thiên tới môi trường.....................77 CHƯƠNG IV: NGHIÊN CỨU CÁC GIẢI PHÁP CÔNG NGHỆ KỸ THUẬT TRONG KHAI THÁC LỘ THIÊN NHẰM BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG................ 90 IV.1 Hạn chế sự chiếm dụng đất đai của khai thác lộ thiên. .........................90 IV.2. Tiết kiệm tài nguyên lòng đất ...................................................................95 IV.3. Hạn chế sự suy giảm môi trường đất.......................................................95 IV.4. Phục hồi chức năng trồng trọt cho đất. .................................................101 IV.5. Hạn chế việc xả bụi, khí độc và tiếng ồn vào không khí. .....................104 IV.6. Xử lý nước thải trên mỏ lộ thiên. ...........................................................114 IV.7. Xử lý quặng đuôi tuyển nổi và bùn tại hồ thải ......................................121 IV.8. Tận dụng công trình mỏ cũ vào mục đích dân sinh khác. ...................123 CHƯƠNG V: PHỤC HỒI MÔI TRƯỜNG SAU KHAI THÁC ............................ 124 V.1.Công tác chuẩn bị......................................................................................124 V.2.Khôi phục cải tạo khai trường ..................................................................128 V.3.Chương trình phục hồi môi trường ..........................................................135 V.4.Dự toán chi phí phục hồi môi trường.......................................................140 V.5. Ký quỹ môi trường ....................................................................................146 CHƯƠNG VI: LỰA CHỌN PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG CHO CÁC DỰ ÁN KHAI THÁC MỎ ............................................... 155 VI.1. Các phương pháp được khuyến cáo áp dụng. .......................................155 VI.2. Phương pháp liệt kê danh mục (checklist methodologies) ...................155 4 VI.3. Xây dựng ma trận môi trường dùng trong ĐTM các dự án khai thác lộ thiên. .............................................................................................................157 CHƯƠNG VII: NGHIÊN CỨU MỘT SỐ CHỈ TIÊU TRONG HOẠT ĐỘNG KHAI THÁC LỘ THIÊN CÓ ẢNH HƯỞNG TỚI MÔI TRƯỜNG VÀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG............................................................................................... 162 KẾT LUẬN................................................................................................................. 172 TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................... 176 5 MỞ ĐẦU Đất nước ta có nguồn tài nguyên khoáng sản khá phong phú và đa dạng với khoáng sản hơn 5000 khoáng sàng và điểm quặng chứa 70 khoáng sản các loại đã được tìm thấy, bao gồm các quặng kim loại (sắt, đồng, chì, kẽm, thiếc, bauxit, titan, ), phi kim loại (apatit, pyrit, cát, sỏi, sét,) vật liệu xây dựng (đá granit, đá vôi, bazan, cát, sỏi, sét,..) và than (than antraxit, than nâu, than bùn) phân bố khắp toàn lãnh thổ đất nước, tạo điều kiện cho ngành khai thác khoáng sản phát triển, đặc biệt là ngành khai thác khoáng sản bằng phương pháp lộ thiên (KTLT). Hiện nay, 60 ÷ 65% than và 100% quặng các loại và vật liệu xây dựng cung cấp cho nhu cầu trong nước và xuất khẩu đều được khai thác bằng phương pháp lộ thiên. Ngành KTLT hàng năm đóng góp vào GĐP hàng chục ngàn tỷ đồng, tạo nên một khối lượng lớn về nguyên, nhiên vật liệu cho sự phát triển của các ngành công nghiệp khác; góp phần củng cố và phát huy vị thế kinh tế, chính trị của nước nhà đối với khu vực và thế giới; tham gia vào việc phát triển và hoàn thiện môi trường kỹ thuật, môi trường xã hội (tạo dựng các tụ điểm dân cư mới, nâng cao dân trí cho các cộng đồng dân cư vùng sâu, vùng xa); tạo công ăn việc làm cho hàng chục vạn lao động... Bên cạnh sự đóng góp không nhỏ của ngành KTLT đối với sự phát triển của xã hội nói chung, thì những tác động xấu của nó tới môi trường cũng khá trầm trọng. Sự đào bới bề mặt đất đai của KTLT đã phá vỡ các cảnh quan và địa mạo nguyên thủy của khu vực, gây những xáo trộn về dòng chảy và chế độ thủy văn đầu nguồn, tổn hại đến rừng phòng hộ, thay đổi cảnh quan khu vực, Khai trường, bãi thải, các công trình phụ trợ (mặt bằng công nghiệp, kho tàng và nhà xưởng, đường giao thông,) của mỏ lộ thiên chiếm dụng một diện tích khá lớn (chỉ riêng các khai trường lộ thiên vùng Cẩm Phả chiếm 45.106 m2). Sự chiếm dụng đó đã làm thu hẹp thảm thực vật, diện tích cây trồng - điều đó không chỉ gây ảnh hưởng làm thay đổi vi khí hậu toàn vùng mà còn làm ảnh hưởng đến tính đa dạng sinh học của môi trường. (Một số thực vật bị biến mất, một số động vật bị tiêu diệt hoặc phải di cư do bị tước mất điều kiện sinh sống hoặc bị chết). Đặc điểm của KTLT là khối lượng đất đá thải rất lớn gấp hàng chục lần khối lượng khoáng sản thu hồi (hệ số bóc của than hiện là 8-10m3/t hay là 11- 14m3/m3). Khối lượng đất đá thải này đã gây hậu quả làm bồi lấp sông suối, sa mạc hóa đất đai canh tác vùng hạ lưu, phá hủy các công trình đường xá, cầu cống lân cận (điển hình là các bãi thải đông nam Đèo Nai, tây nam Cọc Sáu- Quảng Ninh). Nước ngầm từ mỏ thoát ra kết hợp với nước mặt hòa tan hoặc kéo theo các chất độc hại, các kim loại nặng,trong đát đá mỏ, xả xuống hạ nguồn làm xấu chất lượng môi trường nước (mỏ pyrít Giáp Lai là một ví dụ), ảnh hưởng tới năng suất cây trồng và vật nuôi. Đối với các mỏ lộ thiên sâu thì sự bơm thoát 6 nước ngầm ra khỏi đáy mỏ còn làm hạ thấp mực nước, thay đổi chế độ thủy văn của hệ nước ngầm khu vực. Hoạt động của các khâu sản xuất trên mỏ lộ thiên như khoan, nổ mìn, xúc bóc, vận tải, đổ thải, đều gây bụi, ồn và phát thải các khí độc hay khí nhà kính vào môi trường không khí, làm ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của người lao động và cộng đồng dân cư vùng lân cận và tác động (dù là rất nhỏ) gây sự biến đổi khí hậu toàn cầu Trước tình trạng nêu trên, đồng thời để hòa nhập vào xu thế chung của thế giới trong trách nhiệm bảo vệ môi trường, năm1993, Quốc Hội đã thông qua luật bảo vệ môi trường (BVMT)và sau đó, ngày 12/12/2005 Chủ tịch nước đã công bố Luật BVMT mới có sửa chữa bổ sung, nhằm thể chế hóa những chính sách của nhà nước về công tác bảo vệ môi trường đối với tất cả các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân, trong đó có lĩnh vực hoạt động khoáng sản. Theo đó, Nghị định số 80/2006/NĐ-CP do Thủ tướng Chính phủ ký ngày 9/8/2006 đã hướng dẫn chi tiết, cụ thể hơn về các chính sách nói trên; nêu rõ, các tổ chức sản xuất kinh doanh có trách nhiệm nghiêm chỉnh thực hiện các quy định của pháp luật về đánh giá tác động môi trường, đảm bảo thực hiện đúng các tiêu chuẩn môi trường; phòng, chống, khắc phục suy thoái môi trường; đóng góp tài chính bảo vệ môi trường, bồi thường thiệt hại do có hành vi gây tổn hại môi trường theo quy định của pháp luật; tổ chức, cá nhân hoạt động khoáng sản phải tuân theo tiêu chuẩn môi trường Việt Nam, bao gồm tiêu chuẩn môi trường trong khai thác các mỏ lộ thiên và khai thác các mỏ hầm lò, Tiêu chuẩn khác về chất lượng nước, không khí, độ rung, tiếng ồn, Các quy định về đánh giá tác động môi trường (ĐTM), thẩm định, phê duyệt các báo cáo ĐTM hoặc cam kết bảo vệ môi trường trong hoạt động khoáng sản được quy định cụ thể trong Luật BVMT năm 2005, Nghị định 80/2006/NĐ-CP và Thông tư số 08/2006/TT-BTNMT ngày 08/9/2006 về việc hướng dẫn và lập báo cáo ĐTM. Trong quá trình thực thi Luật BVMT đã nảy sinh nhu cầu về việc cần có những hướng dẫn chi tiết về lập báo cáo ĐTM riêng cho từng ngành, từng lĩnh vực hoạt động kinh tế, năm 1999 Cục Môi trường thuộc Bộ KHCN và MT đã ban hành “hướng dẫn lập báo cáo đánh giá tác động môi trường dự án khai thác chế biến đá và sét”-là một trong 8 lĩnh vực hoạt động kinh tế khác nhau có bản hướng dẫn lập báo cáo ĐTM. Bản hướng dẫn đã trình bày một cách chi tiết và đầy đủ nội dung cũng như phương pháp ĐTM cho một dự án khai thác chế biến đá và sét như mô tả sơ lược dự án; khảo sát đánh giá hiện trạng môi trường nền; dự án và đánh giá tác động của dự án tới môi trường, cuối cùng là chương trình quản lý và quan trắc giám sát môi trường. Nhờ có bản hướng dẫn này mà những báo cáo ĐTM của các dự án khai thác đá và sét trong thời gian qua đã được trình bày thống nhất về hình thức kết cấu, đầy đủ chi tiết về nội dung, giúp cho việc thẩm định, phê duyệt của các cơ quan chức năng được thuận lợi và nhanh chóng hơn, giúp cho các chủ đầu tư cũng như cơ quan tư vấn có cơ sở pháp lý để xây 7 dựng các báo cáo ĐTM, đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường theo các luật định Nhà nước ban hành. Tuy nhiên, khai thác chế biến đá và sét thuộc lĩnh vực khai thác lộ thiên (KTLT) nhưng chưa đặc trưng đầy đủ cho KTLT các mỏ lộ thiên khai thác đá và sét có những đặc điểm khác với các mỏ lộ thiên khai thác quặng kim loại, phi kim loại, than,... Về mặt cấu tạo các khoáng sàng đá, sét thường có cấu tạo dạng khối, dạng ổ, phân bố sát bề mặt đất hoặc nổi trên mặt đất, không có (hoặc có không đáng kể) lớp đất phủ; Trong khi các khoáng sàng quặng và than thường có cấu taọ phức tạp, vùi lấp sâu, đất phủ dày,Đặc điểm này dẫn đến cần coi trọng các giải pháp môi trường khi khai thác xuống sâu, khi đổ thải, trong bơm thoát nước mỏ, Các khoáng sàng đá, sét thường phân bố tập trung, chiếm ít diện tích, ít pha tạp chất độc hại. Còn các khoáng sàng quặng, than thường phâm bố rải rác, phân tán, trải rộng, đòi hỏi phải có diện tích lớn để bố trí khai trường bãi thải và các công trình công nghiêp phụ trợ và thường tác động tiêu cực đến môi trường nhiều hơn. Nhất là một số khoáng sàng có chứa chất độc hại, các kim loại quặng hoặc trong quá trình hoạt động khai thác chế biến có sử dụng các hóa chất độc hại. Tài nguyên khoáng sản là loại tài nguyên không tái tạo được, trữ lượng có hạn và ngày càng cạn kiệt, cho nên vấn đề tiết kiệm và khai thác, sử dụng hợp lý chúng hiện đang là quốc sách hàng đầu nằm trong chiến lược BVMT của nhiều quốc gia trên thế giới. Đây cũng là vấn đề nhạy cảm đối với quá trình khai thác các khoáng sàng chứa quặng các loại và than, do vậy, vấn đề tận dụng tối đa tài nguyên lòng đất, giảm thiểu tới mức có thể sự tổn thất và làm nghèo (chất lượng) khoáng sản trong quá trình khai thác cần được xem xét nghiêm túc hơn so với các khoáng sàng đá văng bằng cách xem vấn đề tổn thất và sử dụng hợp lý tài nguyên khoáng sản trong khai thác mỏ nói chung, khai thác lộ thiên nói riêng là một tiêu chí môi trường khi đánh giá phê duyệt dự án. Mạnh dạn đình chỉ những dự án áp dụng công nghệ gây tổn thất tài nguyên nhiều. Bởi lẽ dành dụm tài nguyên để lại cho các thế hệ mai sau cũng là một nội dung của chiến lược phát triển bền vững mà các nước phát triển đang thực hiện. Bên cạnh những vấn đề nêu trên, báo cáo ĐTM đối với ngành KTLT cũng cần đề cập tới hiệu quả sử dụng đất của dự án, bởi vì không phải bào giờ việc sử dụng đất vào việc khai thác khoáng sản cũng mang lại lợi ích lớn hơn so với việc sử dụng chúng vào mục đích kinh tế khác (trồng trọt, du lịch,).Sự quan tâm này còn có tác dụng thúc đẩy các chủ dự án tiết kiệm diện tích đất đai sử dụng, tìm tòi giải pháp thu hẹp diện tích đất đai chiếm dụng của dự án. Tóm lại, trong hoạt động khoáng sản thì ngành KTLT là đối tượng chủ yếu, có quy mô, số lượng lớn và ngày càng phát triển về phạm vi hoạt động, thiết bị sử dụng, nhân lực tham gia và cũng là đối tượng chính gây ra nhiều tác động xấu đến môi trường. Để hạn chế và ngăn chặn tới mức có thể những tác 8 nhân suy giảm môi trường từ hoạt động KTLT, bên cạnh những giải pháp kỹ thuật, công nghệ là các giải pháp về quản lý, giáo dục thông qua các luật và văn bản pháp quy dưới luật. Để các báo cáo ĐTM của các dự án KTLT không mang tính hình thức, đối phó, mà thực sự trở thành một bộ phận của dự án đầu tư, trở thành một công cụ giúp cho chủ đầu tư cũng như nhà quản lý thực thi nghĩa vụ và chức năng của mình trong trách nhiệm bảo vệ môi trường thì cần xây dựng một văn bản pháp quy hướng dẫn chi tiết việc lập báo cáo ĐTM cho ngành KTLT (hiện chưa có trong hệ thống văn bản nhà nước), trong đó đặc biệt quan tâm đến nội dung ĐTM của những đối tượng có mức độ ảnh hưởng với tầm quan trọng tương đối với môi trường. Mặt khác cần thể chế hóa giải pháp sao cho báo cáo ĐTM thực sự khả thi, các công trình phòng chống suy giảm, bảo vệ môi trường của báo cáo ĐTM trở thành một bộ phận của dự án, được chủ đầu tư thực hiện một cách nghiêm túc. Từ đó, việc tiến hành đề tài “Nghiªn cøu x¸c lËp c¬ së khoa häc phôc vô c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr−êng chuyªn ngµnh ®èi víi c¸c dù ¸n khai th¸c lé thiªn” là thực sự cần thiết và bức bách đối với nhu cầu phát triển hiện tại cũng như lâu dài của ngành KTLT. Mục đích của đề tài: 1. Tạo lập cơ sở khoa học để phục vụ công tác đánh giá tác động môi trường chuyên ngành đối với các dự án khai thác mỏ lộ thiên. 2. Đưa ra Bản hướng dẫn kỹ thuật lập báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với dự án khai thác mỏ lộ thiên. Phương pháp nghiên cứu của đề tài: - Thu thập, phân tích và đánh giá chung về công tác lập và thẩm định báo cáo ĐTM với các dự án khai thác lộ thiên. - Khảo sát thực tế: thu thập các số liệu quan trắc và phân tích các thông số môi trường, đặc biệt là môi trường không khí, môi trường nước, tiếng ồn và chất thải rắn tại một số mỏ khai thác lộ thiên. - Phương pháp so sánh: Đối chiếu và so sánh kết quả điều tra và phân tích với Tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường; - Phương pháp chuyên gia: Nghiên cứu độc lập về các vấn đề liên quan đến khai thác mỏ, bảo vệ môi trường trong khai thác mỏ, các chính sách pháp luật, tổ chức lấy ý kiến chuyên gia thông qua tham vấn, hội thảo, Trong khuân khổ của bản báo cáo này, các vấn đề được trình bày là: 1. Hiện trạng khai thác lộ thiên đối với các khoáng sàng quặng kim loại và phi kim loại, vật liệu xây dựng và than. 2. Các văn bản pháp quy về môi trường có liên quan đến ngành khai thác khoáng sản. 9 3. Hiện trạng ĐTM trong ngành KTLT: triển khai thực hiện giải pháp BVMT trên các mỏ lộ thiên, công tác quản lý môi trường trên các mỏ lộ thiên. 4. Những giải pháp công nghệ kỹ thuật trong KTLT nhằm bảo vệ môi trường. Báo cáo không đi sâu vào vấn đề ô nhiễm môi trường trên các mỏ lộ thiên mà chỉ lồng ghép vấn đề này để làm sáng tỏ các mục tiêu trình bày trong các phần thích ứng. 10 CHƯƠNG I: HIỆN TRẠNG KHAI THÁC KHOÁNG SẢN VIỆT NAM I.1 Khái quát chung Trong sự nghiệp công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước, công nghiệp mỏ giữ vị trí quan trọng để phát triển các ngành kinh tế như năng lượng, xi măng và vật liệu xây dựng, luyện kim đen và luyện kim màu, phục vụ xuất khẩu với nguồn thu ngoại tệ lớn cũng như đáp ứng nhu cầu đời sống của nhân dân. Công nghiệp mỏ Việt Nam bao gồm: ngành than (khai thác chế biến than antraxit, than nâu, than mỡ, diệp thạch cháy); ngành quặng (khai thác chế biến quặng kim loại: kim loại đen, kim loại màu, phi kim loại như sắt, mangan, titan, crôm, bauxit, pyrit, đồng, chì, kẽm, thiếc, nikel, antimoan, moliđen, uranium, vàng, bạc, đá quý, apatit, graphit, đất hiếm, thuỷ ngân); ngành vật liệu xây dựng (khai thác chế biến các loại khoáng sản để làm vật liệu xây dựng như đá vôi làm xi măng, sành sứ, vật liệu chịu lửa, cao lanh, thạch anh, amiăng, cát xây dựng, cát làm thuỷ tinh, cát cuội, sỏi) Các khoáng sàng được khai thác chủ yếu là than antraxit, than mỡ, than nâu, quặng sắt, và kim loại màu; đá cát sỏi làm vật liệu xây dựng; hoá chất công nghiệp như apatit, pyrit, Số lượng mỏ đang được khai thác một số khoáng sản chủ yếu bao gồm: Than (53), than bùn (21), sắt (22), thiếc (12), vàng (11), mangan (10), chì kẽm (8), inmênít (17), đá vật liệu xây dựng thông thường (433), đá xi măng (37), đá ốp lát (27), đá phụ gia xi măng (5), sét gạch ngói (88), cát, sỏi xây dựng (81), sét xi măng (13), đôlômít (8), cao lanh (14), nước khoáng (50). Về quy mô khai thác khoáng sản, các mỏ có cô