Du lịch nói chung và DLST nói riêng ngày nay đã và đang phát triển
nhanh chóng trong phạm vi nhiều quốc gia trên thếgiới, ngày càng thu hút được sự
quan tâm rộng rãi của các tầng lớp dân cưtrong xã hội. Đặc biệt trong hai thập kỷ
qua khi mà các nhà máy, các xí nghiệp ngày càng phát triển, dân sốkhông ngừng
gia tăng, đô thịhóa và tập trung dân cư, khu công nghiệp với nhiều nhà máy, khói
bụi giao thông đang là vấn nạn thì việc tìm vềvới tựnhiên là nhu cầu tất yếu.
DLST đang có chiều hướng phát triển và trởthành một bộphận có tốc độ
tăng trưởng mạnh nhất vềtỷtrọng trong ngành du lịch. Nơi nào còn giữnhiều khu
thiên nhiên, có được sựcân bằng sinh thái thì nơi đó sẽcó tiềm năng phát triển tốt
vềDLST và thu hút được nguồn du khách lớn, lâu dài và ổn định, từ đó, sẽmang lại
những lợi ích kinh tếto lớn góp phần làm tăng thu nhập quốc dân, tạo nhiều cơhội
vềviệc làm, cải thiện đời sống, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng
đồng dân cư ởcác địa phương, nhất là ởnhững nơi có các khu bảo tồn thiên nhiên,
các cảnh quan thiên nhiên và di tích văn hóa hấp dẫn.
Nằm ởvành đai khí hậu nhiệt đới, lãnh thổViệt Nam trải dài trên 15
0
vĩ
tuyến với ¾ địa hình là đồi núi và cao nguyên, có hơn 3000km bờbiển và hàng
ngàn đảo lớn nhỏ. Việt Nam được đánh giá là nơi có nhiều cảnh quan đặc sắc và
các hệsinh thái điển hình với nền văn hóa đa dạng của 54 dân tộc anh em. Tính đa
dạng sinh học được đánh giá là cao so với nhiều quốc gia trên thếgiới. Theo sốliệu
điều tra mới nhất có trên 2000 loài thực vật, trên 550 loài động vật đã được đăng
ký, trong đó có nhiều loại đặc hữu quý hiếm ghi trong sách đỏcủa thếgiới. Đây
chính là những tiềm năng tài nguyên to lớn và đặc sắc tạo nên sựthuận lợi phát
triển DLST ởViệt Nam nói chung và Lâm Đồng nói riêng.
Tỉnh Lâm Đồng là một địa phương được nhiều người biết đến thông qua
điều kiện khí hậu , cảnh quan môi trường cho phát triển du lịch và du lịch nghỉ
dưỡng. Bên cạnh đó, Lâm Đồng còn có tiềm năng DLST rất lớn nhờ địa hình trải
dài trên 3 cao nguyên Lâm Viên – Di Linh và Bảo Lộc. Trên cao nguyên này, nhiều
đồi núi được hình thành từrất sớm, đặc biệt khu vực thành phố Đà Lạt có địa hình
cao trên 1000m và có nhiều đỉnh núi cao gần 2000m so với mặt nước biển, khí hậu
mát mẻ, ôn hòa quanh năm và có rất nhiều cảnh đẹp. Các đặc trưng nêu trên là
tiềm năng và thếmạnh của tỉnh Lâm Đồng đểphát triển du lịch nói chung và DLST
nói riêng với nhiều loại hình: sinh thái vùng núi cao, sinh thái vùng chuyển tiếp
miền núi và trung du, sinh thái khu rừng bảo tồn thiên nhiên Bidoup Núi Bà và
vườn quốc gia Cát Tiên.
Tuy nhiên, việc đầu tưkhai thác các loại hình DLST ởtỉnh Lâm Đồng vẫn
còn nhiều hạn chế. Các điểm du lịch như: núi Voi, Langbian, thác Pongour, thác
Đạmbri, khu du lịch rừng Madagui, khu du lịch Tuyền lâm cũng mới chỉdừng lại
ởviệc khai thác phục vụdu lịch tựnhiên, du lịch cảnh quan các điểm du lịch này
đã và đang bắt đầu bộc lộmột sốtác động ảnh hưởng xấu đến môi trường cảnh
quan, văn hóa. Nguyên nhân là do: quy mô đầu tưcòn nhỏ, thiếu quy hoạch, chưa
đồng bộ, đội ngũnhững người làm công tác quản lý chưa có kinh nghiệm và chưa
có đủnhững cơsởlý luận vững chắc vềdu lịch sinh thái, chưa tiến hành điều tra
khảo sát đánh giá kỹlưỡng và toàn diện vềtài nguyên du lịch tựnhiên cũng như
các điều kiện khác đểphát triển du lịch sinh thái.
Vì vậy, việc nghiên cứu tìm ra những giải pháp để “phát triển DLSTLâm
Đồng đến 2015” và những năm tiếp theo là rất cần thiết .
77 trang |
Chia sẻ: oanhnt | Lượt xem: 1324 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Phát triển DLSTLâm Đồng đến 2015, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
LỜI MỞ ĐẦU
Du lịch nói chung và DLST nói riêng ngày nay đã và đang phát triển
nhanh chóng trong phạm vi nhiều quốc gia trên thế giới, ngày càng thu hút được sự
quan tâm rộng rãi của các tầng lớp dân cư trong xã hội. Đặc biệt trong hai thập kỷ
qua khi mà các nhà máy, các xí nghiệp ngày càng phát triển, dân số không ngừng
gia tăng, đô thị hóa và tập trung dân cư, khu công nghiệp với nhiều nhà máy, khói
bụi giao thông …đang là vấn nạn thì việc tìm về với tự nhiên là nhu cầu tất yếu.
DLST đang có chiều hướng phát triển và trở thành một bộ phận có tốc độ
tăng trưởng mạnh nhất về tỷ trọng trong ngành du lịch. Nơi nào còn giữ nhiều khu
thiên nhiên, có được sự cân bằng sinh thái thì nơi đó sẽ có tiềm năng phát triển tốt
về DLST và thu hút được nguồn du khách lớn, lâu dài và ổn định, từ đó, sẽ mang lại
những lợi ích kinh tế to lớn góp phần làm tăng thu nhập quốc dân, tạo nhiều cơ hội
về việc làm, cải thiện đời sống, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng
đồng dân cư ở các địa phương, nhất là ở những nơi có các khu bảo tồn thiên nhiên,
các cảnh quan thiên nhiên và di tích văn hóa hấp dẫn.
Nằm ở vành đai khí hậu nhiệt đới, lãnh thổ Việt Nam trải dài trên 150 vĩ
tuyến với ¾ địa hình là đồi núi và cao nguyên, có hơn 3000km bờ biển và hàng
ngàn đảo lớn nhỏ. Việt Nam được đánh giá là nơi có nhiều cảnh quan đặc sắc và
các hệ sinh thái điển hình với nền văn hóa đa dạng của 54 dân tộc anh em. Tính đa
dạng sinh học được đánh giá là cao so với nhiều quốc gia trên thế giới. Theo số liệu
điều tra mới nhất có trên 2000 loài thực vật, trên 550 loài động vật đã được đăng
ký, trong đó có nhiều loại đặc hữu quý hiếm ghi trong sách đỏ của thế giới. Đây
chính là những tiềm năng tài nguyên to lớn và đặc sắc tạo nên sự thuận lợi phát
triển DLST ở Việt Nam nói chung và Lâm Đồng nói riêng.
Tỉnh Lâm Đồng là một địa phương được nhiều người biết đến thông qua
điều kiện khí hậu , cảnh quan môi trường cho phát triển du lịch và du lịch nghỉ
dưỡng. Bên cạnh đó, Lâm Đồng còn có tiềm năng DLST rất lớn nhờ địa hình trải
dài trên 3 cao nguyên Lâm Viên – Di Linh và Bảo Lộc. Trên cao nguyên này, nhiều
đồi núi được hình thành từ rất sớm, đặc biệt khu vực thành phố Đà Lạt có địa hình
cao trên 1000m và có nhiều đỉnh núi cao gần 2000m so với mặt nước biển, khí hậu
mát mẻ, ôn hòa quanh năm và có rất nhiều cảnh đẹp. Các đặc trưng nêu trên là
tiềm năng và thế mạnh của tỉnh Lâm Đồng để phát triển du lịch nói chung và DLST
nói riêng với nhiều loại hình: sinh thái vùng núi cao, sinh thái vùng chuyển tiếp
miền núi và trung du, sinh thái khu rừng bảo tồn thiên nhiên Bidoup Núi Bà và
vườn quốc gia Cát Tiên.
Tuy nhiên, việc đầu tư khai thác các loại hình DLST ở tỉnh Lâm Đồng vẫn
còn nhiều hạn chế. Các điểm du lịch như: núi Voi, Langbian, thác Pongour, thác
Đạmbri, khu du lịch rừng Madagui, khu du lịch Tuyền lâm… cũng mới chỉ dừng lại
ở việc khai thác phục vụ du lịch tự nhiên, du lịch cảnh quan…các điểm du lịch này
đã và đang bắt đầu bộc lộ một số tác động ảnh hưởng xấu đến môi trường cảnh
quan, văn hóa. Nguyên nhân là do: quy mô đầu tư còn nhỏ, thiếu quy hoạch, chưa
đồng bộ, đội ngũ những người làm công tác quản lý chưa có kinh nghiệm và chưa
có đủ những cơ sở lý luận vững chắc về du lịch sinh thái, chưa tiến hành điều tra
khảo sát đánh giá kỹ lưỡng và toàn diện về tài nguyên du lịch tự nhiên cũng như
các điều kiện khác để phát triển du lịch sinh thái.
Vì vậy, việc nghiên cứu tìm ra những giải pháp để “phát triển DLSTLâm
Đồng đến 2015” và những năm tiếp theo là rất cần thiết .
* Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: bao gồm những nhân tố ảnh hưởng đến lĩnh vực
phát triển DLST của Lâm Đồng như: tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên nhân văn,
công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực nói chung và lĩnh vực du lịch nói riêng,
trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ quản lý, đội ngũ nhân viên,
hướng dẫn viên du lịch của Lâm Đồng.
- Phạm vi nghiên cứu: xuất phát từ tính chất và đặc điểm của sản phẩm
DLST tại Lâm Đồng một lĩnh vực hoạt động còn non trẻ và mới mẻ nên đề tài này
chỉ ngừng lại ở giới hạn nghiên cứu nhất định, đó là, nghiên cứu, khảo sát những
tài nguyên thiên nhiên, những yếu tố môi trường tự nhiên, môi trường xã hội có tác
động đến môi trường sinh thái tại Đà Lạt - LâmĐồng hiện nay.
* Phương pháp nghiên cứu:
- Trong quá trình thực hiện luận văn đã sử dụng các phương pháp điều tra
thực địa tại các khu vực có khả năng phát triển DLST, thu thập dữ liệu thứ cấp,
điều tra qua bảng câu hỏi để thăm dò ý kiến của các nhà quản lý hữu quan, khách
du lịch, sinh viên... Từ đó, tiến hành phân tích số liệu qua điều tra, khảo sát để thấy
được những mặt mạnh, mặt yếu, cơ hội, thách thức của DLST tỉnh Lâm Đồng hiện
nay nhằm đưa ra các giải pháp cụ thể mang tính khả thi trong thời gian tới.
Phát triển DLST đúng nghĩa không chỉ góp phần vào việc phát triển du
lịch bền vững mà còn đóng góp tích cực vào tiến trình phát triển kinh tế – xã hội
của tỉnh Lâm Đồng.
Hy vọng kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần giúp cho các nhà quản
lý du lịch tỉnh Lâm Đồng định ra được chiến lược và các giải pháp để phát triển
DLST một cách có định hướng, đồng thời khai thác có hiệu quả thế mạnh vốn có
của tỉnh là nguồn tài nguyên tự nhiên và nhân văn phong phú để phát triển du lịch
bền vững.
Tuy nhiên,điểm hạn chế của luận văn là:thời gian nghiên cứu chưa nhiều,
phạm vi nghiên cứu chưa rộng, báo cáo đề tài không tránh khỏi những thiếu sót.
Kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý thầy cô, của các bạn đồng
môn, của các cơ quan ban ngành và của những ai quan tâm đến sự phát triển của
DLST tại Lâm Đồng ./.
- 1 -
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ DU LỊCH SINH THÁI
1.1 Đại cương về du lịch sinh thái:
1.1.1 Khái niệm về du lịch sinh thái:
Ngày nay, xu hướng chung của toàn thế giới coi du lịch nói chung và DLST
nói riêng như là nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá, DLST đã và đang trên đà
chuyển mình và đã trở nên phổ biến đối với những người yêu thiên nhiên, xuất phát
từ các trăn trở về môi trường, kinh tế và xã hội, một trong những cách thức để trả nợ
cho môi trường tự nhiên và làm tăng giá trị của các khu bảo tồn thiên nhiên còn lại.
DLST là một khái niệm tương đối mới và đã nhanh chóng thu hút được sự
quan tâm của nhiều người hoạt động trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Đối với một số
người, DLST chỉ đơn giản là sự ghép nối ý nghĩa của 2 khái niệm “du lịch” và “sinh
thái” vốn đã quen thuộc từ lâu. Tuy nhiên, đứng ở góc nhìn rộng hơn, tổng quát hơn
thì một số người quan niệm rằng: DLST là một loại hình du lịch thiên nhiên. Với
cách tiếp cận này, mọi hoạt động của du lịch có liên quan đến thiên nhiên: tắm biển,
leo núi… đều được hiểu là DLST
DLST có thể được biết dưới nhiều tên gọi khác nhau:
- Du lịch thiên nhiên (Natural tourism)
- Du lịch dựa vào thiên nhiên (Natural – bassed tourism)
- Du lịch môi trường (Environimental tourism)
- Du lịch thám hiểm (Adventur tourism)
- Du lịch xanh (Green tourism)
- Du lịch bản xứ (Indigenous tourism)
- Du lịch nhà tranh (Cottage tourism)
- Du lịch bền vững (Sustainble tourism) …
DLST bắt nguồn từ du lịch thiên nhiên và du lịch ngoài trời. Có người quan
niệm DLST là loại hình du lịch có lợi cho sinh thái, ít có những tác động tiêu cực
đến sự tồn tại và phát triển của hệ sinh thái, nơi diễn ra các hoạt động du lịch. Cũng
- 2 -
có ý kiến cho rằng: DLST đồng nghĩa với du lịch đạo lý, du lịch có trách nhiệm, du
lịch xanh, du lịch có lợi cho môi trường hay có tính bền vững.
1.1.2 Định nghĩa về DLST của một số tổ chức và các nước trên thế giới:
* Tổ chức bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN: International Union for
Conservation of Nature): DLST là tham quan và du lịch có trách nhiệm với môi
trường tại các điểm tự nhiên không bị tàn phá để thưởng thức thiên nhiên và các đặc
điểm văn hóa đã tồn tại trong quá khứ hoặc đang hiện hành, qua đó khuyến khích
hoạt động bảo vệ, hạn chế những tác động tiêu cực do khách tham quan gây ra và tạo
ra ích lợi cho những người địa phương tham gia tích cực (ceballos-lascurain,1996)
* Hiệp hội DLST thế giới: DLST là du lịch có trách nhiệm đối với các khu
thiên nhiên, nơi môi trường được bảo tồn và lợi ích của nhân dân địa phương được
đảm bảo.
* Hiệp hội du lịch Hoa kỳ: “DLST là du lịch có mục đích với các khu tự
nhiên, hiểu biết về lịch sử văn hóa và lịch sử tự nhiên của môi trường, không làm
biến đổi tình trạng của hệ sinh thái, đồng thời có cơ hội để phát triển kinh tế, bảo vệ
môi trường”
* Hiệp hội du lịch Australia: “DLST là du lịch dựa vào thiên nhiên định
hướng về môi trường tự nhiên và nhân văn, được quản lý một cách bền vững và có
lợi cho sinh thái”
1.1.3 Định nghĩa về DLST của ngành du lịch Việt Nam:
Trên cơ sở kế thừa những thành quả nghiên cứu của các nhà khoa học quốc
tế, Hội thảo quốc gia về “Xây dựng chiến lược phát triển DLST ở Việt Nam” từ ngày
7 đến ngày 9/9/1999 tại Hà Nội đã đưa ra định nghĩa về DLST ở Việt Nam như sau:
“DLST là một loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên và văn hóa bản địa,
gắn với giáo dục môi trường, có đóng góp cho nỗ lực bảo tồn và phát triển bền
vững với sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương”
Lịch sử nhân loại đã chỉ ra rằng: Quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa, một
mặt góp phần vào việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân,
mặt khác, nó cũng gây ra những “vấn đề”cho môi trường sinh thái – tài nguyên sinh
vật và đa dạng sinh học đã và đang bị đe dọa đến mức báo động, các dạng tài ngyên
môi trường đất, nước, không khí cũng đang trên đà suy thoái và ô nhiễm.
- 3 -
Cho đến nay, khái niệm DLST vẫn còn được hiểu dưới nhiều góc độ khác
nhau, với nhiều tên gọi khác nhau. Mặc dù, những tranh luận vẫn còn đang diễn tiến
nhằm tìm ra một định nghĩa chung nhất về DLST, nhưng đa số ý kiến của các
chuyên gia về DLST đều cho rằng: DLST là loại hình du lịch dựa vào thiên nhiên,
hỗ trợ cho các hoạt động bảo tồn và được nuôi dưỡng, quản lý theo hướng bền vững
về mặt sinh thái. DLST dù theo định nghĩa nào chăng nữa thì vẫn phải hội đủ các
yếu tố: Sự quan tâm đến thiên nhiên và môi trường; trách nhiệm với xã hội và cộng
đồng của những người tham gia .
Chính vì vậy, Cứu thiên nhiên bằng cách du lịch hóa vào trong điều kiện
thiên nhiên đó không còn là cách thức mới mẻ đối với các doanh nghiệp lữ hành.
Tuy nhiên, DLST chú trọng vào tài nguyên và nhân công địa phương, đây là một sự
thu hút hấp dẫn đối với các nước đang phát triển. DLST tạo nên những khao khát và
sự thỏa mãn về thiên nhiên, kích thích lòng yêu mến thiên nhiên và từ đó mới thôi
thúc được ý thức bảo tồn và phát triển nhằm ngăn ngừa các tác động tiêu cực lên tự
nhiên, văn hóa và thẩm mỹ.
1.1.4 Những nguyên tắc cơ bản của du lịch sinh thái:
DLST không chỉ đơn giản là vấn đề thay tên tour tuyến hay tổ chức các tour
đến các khu tự nhiên. Việc tổ chức các tour DLST thực sự không dễ dàng. Muốn có
tour DLST bền vững cần có sự cân bằng giữa các mục tiêu kinh tế, xã hội và môi
trường trong khuôn khổ các nguyên tắc và giá trị đạo đức. Theo Annalisa Koeman
(cố vấn dự án du lịch bền vững) cho rằng để có tour DLST bền vững cần phải thực
hiện 11 nguyên tắc cơ bản sau:
* Nguyên tắc tích cực về môi trường: Tăng cường và khuyến khích trách
nhiệm đạo đức của mọi người đối với môi trường, cụ thể là giáo dục nâng cao hiểu
biết cho du khách về môi trường tự nhiên, tạo ý thức tham gia của du khách vào các
nổ lực bảo tồn.
* Không làm tổn hại đến tài nguyên, môi trường, không những đối với từng
yếu tố mà cả sự cân bằng sinh thái của các yếu tố đó.
* Tập trung chú trọng đến sự cân bằng sinh thái của tổng thể các yếu tố của
môi trường hơn đối với từng yếu tố của tài nguyên.
- 4 -
* Du khách chấp nhận tự nhiên theo đúng nghĩa của nó và chấp nhận sự hạn
chế của nó hơn là làm nó biến đổi môi trường cho sự thuận tiện cá nhân.
* Đảm bảo lợi ích lâu dài đối với tài nguyên, đối với địa phương và đối với
ngành (lợi ích về bảo tồn hoặc lợi ích về kinh tế, xã hội, văn hóa hay khoa học).
* Khi tiếp xúc với môi trường tự nhiên nhằm hòa đồng làm tăng sự hiểu biết
hơn là đi tìm cảm giác mạnh hay mục đích tăng cường thể trạng.
* Đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ càng thông qua kinh nghiệm của cả người hướng
dẫn và các thành viên tham gia.
* Cần có sự đào tạo đối với tất cả các ban ngành chức năng: địa phương,
chính quyền, tổ chức đoàn thể, hãng lữ hành và khách du lịch (trước, trong và sau
chuyến đi).
* Dựa vào sự tham gia của địa phương, tăng cường sự hiểu biết và sự phối
hợp với các ban ngành chức năng.
* Đòi hỏi cơ quan giám sát của ngành phải đưa ra các nguyên tắc và các
tiêu chuẩn được chấp nhận và giám sát toàn bộ hoạt động.
* Thiết lập một khuôn khổ quốc tế đa ngành vì DLST là một hoạt động
mang tính quốc tế.
1.2 Các đặc trưng của du lịch sinh thái:
1.2.1 Các đặc trưng cơ bản:
DLSTbao gồm tất cả các đặc trưng cơ bản của mọi hoạt động du lịch nói
chung là:
- Tính đa ngành: thể hiện ở đối tượng được khai thác để phục vụ du lịch
như: sự hấp dẫn về cảnh quan tự nhiên, giá trị văn hóa lịch sử…Thu nhập xã hội từ
DLST cũng mang lại nhiều nguồn thu cho các ngành kinh tế thông qua các sản phẩm
cung cấp cho khách du lịch như: điện, nước, các sản phẩm từ nông nghiệp, bưu chính
viễn thông, thủ công mỹ nghệ,…
- Tính đa thành phần: biểu hiện ở tính đa dạng trong thành phần khách du
lịch, ở những người phục vụ, ở những cộng đồng cư dân địa phương tham gia vào
hoạt động du lịch.
- Tính liên vùng: biểu hiện thông qua các tour, tuyến du lịch đến các khu,
điểm du lịch trong một khu vực hay một quốc gia hoặc giữa các quốc gia với nhau.
- 5 -
- Tính mùa vụ: biểu hiện ở thời gian diễn ra hoạt động du lịch tập trung cao
trong năm. Tính thời vụ còn thể hiện ở các loại hình du lịch: Du lịch lễ hội, du lịch
nghỉ dưỡng.
- Tính xã hội hóa: thể hiện ở sự thu hút nhiều người, nhiều ngành, nhiều cấp
trong xã hội tham gia trực tiếp và gián tiếp vào hoạt động du lịch.
- Tính đa mục tiêu: biểu hiện những lợi ích đa dạng về bảo tồn thiên nhiên,
cảnh quan, di tích lịch sử – văn hoá, nâng cao chất lượng cuộc sống của người tham
gia hoạt động du lịch, của cộng đồng cư dân địa phương, của khách du lịch; qua đó
mở rộng được sự giao lưu văn hóa, kinh tế và nâng cao ý thức, trách nhiệm của mọi
thành viên trong xã hội.
DLST còn chứa đựng các đặc trưng riêng bao gồm:
- DLST hướng con người tiếp cận gần hơn với các vùng tự nhiên, các khu
bảo tồn nơi rất nhạy cảm về mặt môi trường. Hoạt động du lịch gây nên những áp
lực lớn đối với môi trường, mà DLST được coi là nhằm mở đường cho sự cân bằng
giữa mục tiêu phát triển du lịch với mục tiêu bảo vệ môi truờng.
- Hoạt động DLST có tác dụng giáo dục con người bảo vệ tài nguyên thiên
nhiên và môi trường, qua đó đáp ứng được nhu cầu phát triển bền vững.
- Cộng đồng các cư dân địa phương là những người chủ sở hữu các nguồn
tài nguyên tại địa phương mình. Phát triển DLST cần phải có sự tham gia của cộng
đồng người dân địa phương.
Trong khi có những công ty kinh doanh DLST hoạt động theo nguyên tắc:
cộng tác với các nhà quản lý, các khu bảo tồn thiên nhiên và nhân dân địa phương
với mục đích đóng góp cho sự bảo vệ lâu dài các vùng đất hoang dã và sự phát triển
kinh tế – xã hội ở địa phương.
Qua đó chúng ta có thể thấy rằng DLST được sử dụng với tư cách là một
quan điểm có tính phổ biến của một mô hình phát triển. Trong khi du lịch thiên nhiên
thuần túy chỉ giới hạn trong khuôn khổ khai thác các điều kiện tự nhiên để tạo ra các
sản phẩm, các hoạt động du lịch phục vụ du khách thì DLST là một khái niệm rộng
lớn hơn, tổng hợp hơn nhằm đạt được các mục tiêu ở tầm vĩ mô trong công tác quản
lý Nhà nước và quản lý khai thác kinh doanh du lịch.
- 6 -
1.2.2. Tiêu chuẩn thang đo hệ thống du lịch sinh thái:
Hình thành hệ thống tiêu chuẩn DLST là một nhu cầu cần thiết cho hoạt
động DLST. Bởi vì những lý do sau:
- Khách có thể chọn được hãng lữ hành và điều hành tour DLST thích hợp.
- Những ngành quản lý có thể kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ những tiêu chuẩn
của các điểm, khu DLST, hoạt động kinh doanh của các đơn vị kinh doanh DLST.
- Du khách và cộng đồng dân cư điều chỉnh hành vi ứng xử phù hợp với
điểm DLST.
- Những nhà điều hành tour tiếp thị, quảng cáo loại sao hoặc biểu tượng
“xanh” của họ.
Hệ thống tiêu chuẩn có thể được thể hiện dưới biểu tượng “xanh” theo mức
phân loại sao tối thiểu. Thang đo hệ thống DLSTcủa Shore gồm các mức sau:
Mức 0: Mức này đòi hỏi các nhà lữ hành nhìn nhận hoặc có nhìn nhận về sự phá hủy
của hệ thống sinh thái. Đây là bước “ngưỡng cửa nhận thức” ở mức thấp
nhất. Loại hình du lịch tự nhiên thông thường đạt tiêu chuẩn ở mức này.
Mức 1: Mức này đòi hỏi sự hỗ trợ tiền tệ tích cực giữa khách DLST và hệ thống sinh
thái mà họ quan tâm.
Mức 2: Mức này đòi hỏi khách DLST tự tham gia hỗ trợ môi trường. Có biểu hiện
cụ thể: một vài du khách đã tham gia trồng cây, tham gia dọn rác …
Mức 3: Mức này đòi hỏi hệ thống (bao gồm hàng không quốc tế, cơ sở lưu trú và
giao thông tại chỗ) của tour du lịch đặc trưng thuận lợi cho môi trường và
nhận thức của khách du lịch có thể trung lập hoặc tích cực.
Mức 4: Mức này đòi hỏi hiệu quả thực của khách du lịch phải là tích cực và môi
trường nơi du lịch sử dụng công nghệ thích hợp, tiêu thụ năng lượng thấp,
có biện pháp thu hoạch bền vững, sử dụng nông nghiệp hữu cơ, tham gia cá
nhân trong việc khôi phục hệ sinh thái để điều tiết các mặt xấu ảnh hưởng
tới môi trường của hệ thống du lịch.
Mức 5: Mức này trong DLST sẽ là một chuyến đi đến những nơi có hệ thống bảo vệ
môi trường “hoàn hảo”. Biểu hiện của tour DLST ở mức này là: không quảng cáo
trên báo chí không tái sinh được, giao thông đã được xử lý không tác hại đối với môi
trường, các cơ sở lưu trú tại chỗ, các hoạt động của khách tham quan, nhân viên phải
- 7 -
không ảnh hưởng đến môi trường, lò sưởi, điều hòa sử dụng bằng năng lượng mặt
trời và ít ảnh hưởng đến môi trường, đồ ăn uống và đồ lưu niệm sẽ được sản xuất
theo cách bền vững. Các sản phẩm đã được sử dụng sẽ được tái sinh.
1.3 Những vấn đề về phát triển DLSTbền vững:
1.3.1 Khái niệm về phát triển bền vững, du lịch bền vững và DLST bền vững:
Theo Hội đồng thế giới về Môi trường và Phát triển (WCED): “Phát triển
bền vững là sự phát triển đáp ứng các nhu cầu của xã hội hiện tại mà không làm tổn
hại tới khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai”. Sự phát triển bền vững
về kinh tế – xã hội cần đạt được 3 mục tiêu cơ bản:
- Bền vững về kinh tế;
- Bền vững về tài nguyên và môi trường;
- Bền vững về văn hóa xã hội.
Từ khái niệm phát triển bền vững trên, ta có thể thấy rằng phát triển du lịch
bền vững cũng là sự phát triển đáp ứng được các nhu cầu du lịch hiện tại mà không
làm tổn hại đến khả năng đáp ứng nhu cầu về du lịch của các thế hệ tương lai.
Sự phát triển du lịch bền vững cũng cần đạt 3 mục tiêu cơ bản :
- Bền vững về kinh tế: là sự phát triển ổn định lâu dài của du lịch, tạo ra
nguồn thu đáng kể, góp phần tích cực vào tăng trưởng kinh tế của xã hội, đem lại lợi
ích cho cộng đồng, đặc biệt là người dân địa phương.
- Bền vững về tài nguyên và môi trường: là việc sử dụng các tài nguyên
không vượt quá khả năng phục hồi của nó, sao cho đáp ứng nhu cầu phát triển hiện
tại song không làm suy yếu khả năng tái tạo trong tương lai để đáp ứng được nhu cầu
của thế hệ mai sau.
- Bền vững về văn hóa xã hội là: việc khai thác đáp ứng nhu cầu phát triển
du lịch hiện tại không làm tổn hại, suy thoái các giá trị văn hóa truyền thống để lại
cho các thế hệ tiếp theo.
Như vậy, khi nói tới DLST người ta muốn nhấn mạnh sự phát triển du lịch
phải gắn với việc bảo tồn, gìn giữ và phát triển tài nguyên – môi trường – Thiên
nhiên và nhân văn thông qua sự phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội của cộng đồng
dân cư địa phương. Vì vậy, nhiều người c