Đề tài Quy chế pháp lý về Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa và thực tiễn áp dụng ở Việt Nam

Thực hiện đường lối đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ kinh tế đối ngoại, Việt Nam đã và đang dần dần hội nhập vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Chủ động hội nhập, Việt Nam đã trở thành thành viên đầy đủ của ASEAN (1995), thành viên của ASEM (1996) và thành viên của APEC (1998). Quá trình hội nhập đó đòi hỏi việc xây dựng và áp dụng chính sách phải tính đến pháp luật và thực tiễn quốc tế. Đối với lĩnh vực thương mại, các quy chế, các nguyên tắc cơ bản của thương mại quốc tế dang dần dần được nghiên cứu và áp dụng tại Việt Nam trong đó quy chế về Giấy chứng nhận xuất xứ đang là một trong những vấn đề quan trọng mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam quan tâm. Như chúng ta đã biết tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế đã và đang đặt ra cho Việt Nam nhiều thời cơ mới và nhiều thách thức khó khăn. Thách thức không chỉ ở việc Việt Nam đi lên từ xuất phát điểm thấp, năng lực cạnh tranh của cả nền kinh tế nói chung và các doanh nghiệp nói riêng còn yếu, cơ cấu kinh tế, cơ cấu đầu tư còn nhiều bất hợp lý, chưa huy động được hiệu quả mọi nguồn lực phát triển, trình độ quản lý còn nhiều bất cập. mà còn ở chỗ pháp luật thương mại quốc tế với những chế định pháp lý phức tạp còn nhiều mới mẻ đối với Việt Nam. Cùng với những thách thức, Việt Nam cũng có nhiều thời cơ mới. Đó là cơ hội mở rộng thị trường, cơ hội thu hút vốn đầu tư nước ngoài, cơ hội được đảm bảo ổn định trong tiếp cận thị trường, cơ hội được hưởng ưu đãi từ bên ngoài, hay cơ hội tiếp cận công nghệ mới và thu hẹp khoảng cách phát triển Trước những thời cơ mới và thách thức mới, Việt Nam đang phải lựa chọn chiến lược phát triển phù hợp, mà về cơ bản là thực hiện chiến lược công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước với những tiêu thức phù hợp với thời đại. Theo đó, tiến trình đẩy mạnh xuất khẩu, coi xuất khẩu là hướng ưu tiên, là trọng điểm của kinh tế đối ngoại, và tạo thêm các mặt hàng xuất khẩu chủ lực là những mục tiêu Việt Nam đề ra để thực hiện thành công chiến lược trên. Tuy nhiên, để tạo thêm các mặt hàng chủ lực hay nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hóa có xuất xứ Việt Nam trên thị trường quốc tế, Việt Nam cần tranh thủ những ưu đãi từ bên ngoài dành cho hàng hóa có xuất xứ Việt Nam. Và một trong những chứng từ quan trọng mang lại lợi thế cho hàng hóa có xuất xứ Việt Nam là Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Mặc dù ra đời và được sử dụng từ rất lâu, nhưng phải đến khi Nhà nước có chính sách mở cửa nền kinh tế, Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa mới thực sự được quan tâm một cách thỏa đáng. Có thể coi Giấy chứng nhận xuất xứ là một trong những chứng từ quan trọng, một tấm giấy thông hành để đẩy nhanh tiến trình hội nhập của nền kinh tế Việt Nam với nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên, tận dụng được hết những lợi thế của Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa không phải là một vấn đề đơn giản. Hiện nay, trên thế giới, mỗi quốc gia, mỗi hệ thống kinh tế áp dụng một chế độ xuất xứ khác nhau. Mỗi chế độ xuất xứ này lại có những quy định khác nhau về tiêu chuẩn xuất xứ, về bằng chứng, chứng từ. Điều này đòi hỏi các nhà xuất khẩu phải nghiên cứu và tuân thủ đầy đủ, chính xác các quy định về xuất xứ và Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Xuất phát từ thực trạng trên, nhằm giúp các doanh nghiệp Việt Nam có cách nhìn đúng hơn trong việc áp dụng các quy tắc xuất xứ theo một số Hiệp định quốc tế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu và vấn đề sử dụng Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa, em đã chọn đề tài: “Quy chế pháp lý về Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa và thực tiễn áp dụng ở Việt Nam” cho luận văn tốt nghiệp của mình

98 trang | Chia sẻ: vietpd | Lượt xem: 1393 | Lượt tải: 2

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Quy chế pháp lý về Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa và thực tiễn áp dụng ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Lêi më ®Çu Thùc hiÖn ®êng lèi ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ViÖt Nam ®· vµ ®ang dÇn dÇn héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Chñ ®éng héi nhËp, ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn ®Çy ®ñ cña ASEAN (1995), thµnh viªn cña ASEM (1996) vµ thµnh viªn cña APEC (1998). Qu¸ tr×nh héi nhËp ®ã ®ßi hái viÖc x©y dùng vµ ¸p dông chÝnh s¸ch ph¶i tÝnh ®Õn ph¸p luËt vµ thùc tiÔn quèc tÕ. §èi víi lÜnh vùc th¬ng m¹i, c¸c quy chÕ, c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña th¬ng m¹i quèc tÕ dang dÇn dÇn ®îc nghiªn cøu vµ ¸p dông t¹i ViÖt Nam trong ®ã quy chÕ vÒ GiÊy chøng nhËn xuÊt xø ®ang lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mµ nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam quan t©m. Nh chóng ta ®· biÕt tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ ®· vµ ®ang ®Æt ra cho ViÖt Nam nhiÒu thêi c¬ míi vµ nhiÒu th¸ch thøc khã kh¨n. Th¸ch thøc kh«ng chØ ë viÖc ViÖt Nam ®i lªn tõ xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¶ nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng cßn yÕu, c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t cßn nhiÒu bÊt hîp lý, cha huy ®éng ®îc hiÖu qu¶ mäi nguån lùc ph¸t triÓn, tr×nh ®é qu¶n lý cßn nhiÒu bÊt cËp... mµ cßn ë chç ph¸p luËt th¬ng m¹i quèc tÕ víi nh÷ng chÕ ®Þnh ph¸p lý phøc t¹p cßn nhiÒu míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam. Cïng víi nh÷ng th¸ch thøc, ViÖt Nam còng cã nhiÒu thêi c¬ míi. §ã lµ c¬ héi më réng thÞ trêng, c¬ héi thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, c¬ héi ®îc ®¶m b¶o æn ®Þnh trong tiÕp cËn thÞ trêng, c¬ héi ®îc hëng u ®·i tõ bªn ngoµi, hay c¬ héi tiÕp cËn c«ng nghÖ míi vµ thu hÑp kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn…Tríc nh÷ng thêi c¬ míi vµ th¸ch thøc míi, ViÖt Nam ®ang ph¶i lùa chän chiÕn lîc ph¸t triÓn phï hîp, mµ vÒ c¬ b¶n lµ thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc víi nh÷ng tiªu thøc phï hîp víi thêi ®¹i. Theo ®ã, tiÕn tr×nh ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ híng u tiªn, lµ träng ®iÓm cña kinh tÕ ®èi ngo¹i, vµ t¹o thªm c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc lµ nh÷ng môc tiªu ViÖt Nam ®Ò ra ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn lîc trªn. Tuy nhiªn, ®Ó t¹o thªm c¸c mÆt hµng chñ lùc hay n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa cã xuÊt xø ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ, ViÖt Nam cÇn tranh thñ nh÷ng u ®·i tõ bªn ngoµi dµnh cho hµng hãa cã xuÊt xø ViÖt Nam. Vµ mét trong nh÷ng chøng tõ quan träng mang l¹i lîi thÕ cho hµng hãa cã xuÊt xø ViÖt Nam lµ GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa. MÆc dï ra ®êi vµ ®îc sö dông tõ rÊt l©u, nhng ph¶i ®Õn khi Nhµ níc cã chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa míi thùc sù ®îc quan t©m mét c¸ch tháa ®¸ng. Cã thÓ coi GiÊy chøng nhËn xuÊt xø lµ mét trong nh÷ng chøng tõ quan träng, mét tÊm giÊy th«ng hµnh ®Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh héi nhËp cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Tuy nhiªn, tËn dông ®îc hÕt nh÷ng lîi thÕ cña GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò ®¬n gi¶n. HiÖn nay, trªn thÕ giíi, mçi quèc gia, mçi hÖ thèng kinh tÕ ¸p dông mét chÕ ®é xuÊt xø kh¸c nhau. Mçi chÕ ®é xuÊt xø nµy l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ tiªu chuÈn xuÊt xø, vÒ b»ng chøng, chøng tõ... §iÒu nµy ®ßi hái c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i nghiªn cøu vµ tu©n thñ ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c quy ®Þnh vÒ xuÊt xø vµ GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng trªn, nh»m gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¸ch nh×n ®óng h¬n trong viÖc ¸p dông c¸c quy t¾c xuÊt xø theo mét sè HiÖp ®Þnh quèc tÕ ®èi víi hµng hãa xuÊt nhËp khÈu vµ vÊn ®Ò sö dông GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa, em ®· chän ®Ò tµi: “Quy chÕ ph¸p lý vÒ GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa vµ thùc tiÔn ¸p dông ë ViÖt Nam” cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. B»ng ph¬ng ph¸p kh¶o s¸t tõ thùc tÕ, ph¬ng ph¸p tæng hîp vµ ph©n tÝch quy t¾c xuÊt xø cña mét sè HiÖp ®Þnh quèc tÕ cã ¶nh hëng tíi ViÖt Nam, ®Ò tµi nµy còng ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn viÖc cÊp GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa ë ViÖt Nam. Kho¸ luËn gåm lêi nãi ®Çu vµ 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa vµ c¸c ®iÒu íc quèc tÕ x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng hãa . Ch¬ng 2: Thùc tiÔn ¸p dông c¸c quy t¾c xuÊt xø vµ sö dông GiÊy chøng nhËn xuÊt xø ë ViÖt Nam. Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn viÖc sö dông vµ cÊp GiÊy chøng nhËn xuÊt xø ë ViÖt Nam. Ngoµi ra, phÇn cuèi kho¸ luËn cã phÇn phô lôc: C¸c mÉu C/O chñ yÕu vµ c¸ch khai Tuy nhiªn, trong khu«n khæ cña mét kho¸ luËn tèt nghiÖp, em kh«ng thÓ tr×nh bµy ®îc hÕt thùc tr¹ng vµ nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i trong ho¹t ®éng cÊp vµ sö dông GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng hãa cña níc ta trong nh÷ng n¨m võa qua. Thªm vµo n÷a, kho¸ luËn tèt nghiÖp míi chØ dõng l¹i ë kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ph©n tÝch tµi liÖu, cha cã nhiÒu kinh nghiÖm tõ thùc tÕ nªn kh«ng thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó luËn v¨n tèt nghiÖp cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Qua ®©y, em còng xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi c« gi¸o NguyÔn Xu©n N÷ - Bé m«n Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng vµ c¸c c¸n bé trong Bé Th¬ng m¹i t¹i Hµ Néi ®· chØ b¶o vµ híng dÉn nhiÖt t×nh ®Ó em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy. Hµ Néi, ngµy 12/12/2003 Sinh viªn thùc hiÖn Mai Quúnh Ph¬ng Ch¬ng I GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ vµ nh÷ng ®iÒu íc quèc tÕ x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸. GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸. Ý nghÜa cña viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸. XuÊt xø (Origin) cña hµng ho¸ ®îc hiÓu lµ n¬i s¶n xuÊt, khai th¸c, chÕ biÕn ra hµng ho¸ ®ã. ViÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu gi÷ vai trß quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ. Thø nhÊt, xuÊt xø hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®¸nh gi¸ chÊt lîng hµng ho¸, nhÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm th« vµ ®Æc s¶n. XuÊt xø hµng ho¸ gióp chóng ta h×nh dung ®îc nguån gèc, quª h¬ng, n¬i s¶n xuÊt cña hµng ho¸, tõ ®ã chóng ta cã thÓ nh×n nhËn hay ®¸nh gi¸ qua ®îc chÊt lîng cña hµng ho¸ ®ã. §iÒu nµy ®· ®îc chøng thùc ë nhiÒu quèc gia, ch¼ng h¹n nãi ®Õn Ph¸p ngêi ta nghÜ ngay ®Õn ®Êt níc cña rîu vang ®á ®îc chiÕt xuÊt tõ nh÷ng c¸nh ®ång nho b¹t ngµn, hay nãi ®Õn Braxin ngêi ta nghÜ ngay ®Õn quª h¬ng cña cµ phª víi chÊt lîng næi tiÕng thÕ giíi. Nh vËy cã thÓ coi viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng ®¸nh gi¸ chÊt lîng hµng ho¸. Thø hai, xuÊt xø hµng ho¸ cã liªn quan ®Õn viÖc tÝnh thuÕ quan nhËp khÈu, cô thÓ lµ ®Õn viÖc vËn dông møc thuÕ (thuÕ u ®·i, hoÆc thuÕ b×nh thêng hay thuÕ tr¶ ®òa), ®Õn nh÷ng thñ tôc h¶i quan (nÕu hµng tõ níc anh em ®Õn thñ tôc cã thÓ ®¬n gi¶n, nÕu hµng tõ níc thï ®Þch ®Õn cã thÓ bÞ kiÓm tra, kh¸m xÐt kü cµng h¬n). ChÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña c¸c quèc gia vµ tho¶ thuËn th¬ng m¹i khu vùc ®«i khi cã sù ph©n biÖt. ViÖc x¸c ®Þnh ®îc xuÊt xø hµng ho¸ gióp cã thÓ ph©n biÖt ®îc ®©u lµ hµng nhËp khÈu ®îc hëng u ®·i ®Ó ¸p dông chÕ ®é u ®·i theo c¸c tho¶ thuËn th¬ng m¹i ®Æc biÖt vµ ®©u lµ hµng kh«ng ®îc hëng u ®·i. VÝ dô khi nãi tíi mét mÆt hµng cã xuÊt xø tõ níc A nµo ®Êy, níc nhËp khÈu cã thÓ x¸c ®Þnh ngay th¸i ®é cô thÓ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu ®ã, cã thÓ thñ tôc rÊt ®¬n gi¶n hoÆc cã thÓ bÞ kiÓm tra gi¸m s¸t rÊt phøc t¹p. §iÒu nµy còng liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc x¸c ®Þnh thuÕ quan nhËp khÈu vµ viÖc vËn dông c¸c møc thuÕ kh¸c nhau ®èi víi níc xuÊt khÈu ®ã. NÕu níc A ®îc hëng chÕ ®é u ®·i thuÕ quan tõ níc nhËp khÈu ®èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu theo nh÷ng hiÖp ®Þnh u ®·i th× níc nhËp khÈu ph¶i ®¶m b¶o ¸p dông thuÕ suÊt thÊp h¬n hoÆc u ®·i ®èi víi s¶n phÈm cã xuÊt xø tõ níc xuÊt khÈu A. Thø ba, x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸ cßn cã t¸c dông trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña mét níc hay mét khèi níc dµnh cho níc hay khèi níc cô thÓ nµo kh¸c. Ch¼ng h¹n, trªn c¬ së kÕt qu¶ thèng kª vÒ hµng ho¸ cã chøng nhËn xuÊt xø ®îc hëng u ®·i, liªn minh Ch©u ¢u (EU) cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ chung vµ kinh tÕ tõng ngµnh hµng cña c¸c níc u ®·i. Tõ ®ã EU sÏ ¸p dông chÝnh s¸ch níc trëng thµnh vµ hµng trëng thµnh ®èi víi mét sè níc cã tèc ®é ph¸t triÓn kh¸ cao theo quyÕt ®Þnh ®Ò nghÞ cña Uû ban Ch©u ¢u vÒ viÖc söa ®æi chÕ ®é u ®·i thuÕ quan míi ®èi víi mét sè níc ®ang ph¸t triÓn vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 01/01/1995 ®Õn 31/12/1997. Theo quyÕt ®Þnh ®Ò nghÞ nµy, c¸c møc u ®·i sÏ ®îc chuyÓn dÇn tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn giµu cã sang c¸c níc kÐm ph¸t triÓn h¬n. Thùc tÕ lµ c¸c níc Bruney, Hång K«ng, Hµn Quèc, Singapore…tõ 01/01/1997 kh«ng cßn trong danh s¸ch c¸c níc ®îc hëng u ®·i GSP cña EU do møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc nµy ®îc EU xÕp vµo lo¹i t¬ng ®èi cao. Thø t, x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸ lµ yÕu tè cÇn thiÕt cho viÖc thu thËp sè liÖu thèng kª th¬ng m¹i. X¸c ®Þnh xuÊt xø khiÕn cho viÖc biªn so¹n c¸c sè liÖu thèng kª th¬ng m¹i hµng n¨m ®îc tiÕn hµnh dÔ dµng h¬n. Nh vËy, viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸ lµ chØ tiªu quan träng cho viÖc ®¸nh gi¸ chÊt lîng, lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¬ng m¹i trong quan hÖ song ph¬ng vµ ®a ph¬ng cña c¸c quèc gia. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi viÖc gia nhËp c¸c liªn kÕt kinh tÕ - th¬ng m¹i khu vùc vµ thÕ giíi trë thµnh mét xu thÕ, mét nhu cÇu bøc thiÕt nh»m duy tr× vµ ®Èy m¹nh quan hÖ th¬ng m¹i, th× viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø hµng ho¸ cµng cã ý nghÜa quan träng. GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ (Certificate of origin - C/O) 2.1.Kh¸i niÖm GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸. NhiÒu hiÖp ®Þnh quèc tÕ, nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt cña c¸c quèc gia ®· ®a ra kh¸i niÖm vÒ C/O, nhng hiÖn nay vÉn cha thÓ ®i ®Õn mét quy ®Þnh thèng nhÊt vÒ C/O. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lµ do C/O cã nhiÒu mÉu kh¸c nhau, mçi mÉu l¹i cã mét quy ®Þnh riªng. C¬ quan cÊp C/O còng kh«ng thèng nhÊt trªn thÕ giíi. Do ®ã tuú theo mçi lo¹i C/O hay tuú theo quy ®Þnh cña tõng quèc gia mµ sÏ cã kh¸i niÖm cô thÓ kh¸c nhau vÒ C/O vµ ®Ó cã mét kh¸i niÖm chung thèng nhÊt vÒ C/O lµ rÊt khã. ë ViÖt Nam, kh¸i niÖm vÒ C/O ®îc ®a ra tuú vµo tõng lo¹i cô thÓ. Theo ®iÓm 2, môc I, phÇn nh÷ng quy ®Þnh chung cña Th«ng t liªn tÞch cña Bé Th¬ng M¹i vµ Tæng côc H¶i Quan sè 09/2000/TTLT - BTM - TCHQ ngµy 17/04/2000: “GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu (Certificate of origin, díi ®©y gäi t¾t lµ C/O) quy ®Þnh t¹i Th«ng t liªn tÞch nµy lµ chøng tõ do c¬ quan hay tæ chøc cã thÈm quyÒn cÊp x¸c nhËn xuÊt xø cña mét l« hµng xuÊt khÈu hay nhËp khÈu”. Ph¸p luËt ViÖt Nam còng ®a ra mét kh¸i niÖm ®Ó cô thÓ ho¸ C/O mÉu D. Theo ®iÒu 1 Quy chÕ cÊp GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ASEAN cña ViÖt Nam - MÉu D ®Ó ®îc hëng c¸c u ®·i theo “HiÖp ®Þnh vÒ ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT)” (ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 416/TM - §B ngµy 13 th¸ng 5 n¨m 1996 cña Bé trëng Bé Th¬ng M¹i) th× C/O mÉu D ®îc ®Þnh nghÜa lµ: “GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ASEAN cña ViÖt Nam - MÉu D (sau ®©y gäi t¾t lµ giÊy chøng nhËn MÉu D) lµ giÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ do Phßng Qu¶n lý XuÊt nhËp khÈu khu vùc cña Bé Th¬ng m¹i cÊp cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®Ó ®îc hëng c¸c u ®·i theo “HiÖp ®Þnh vÒ ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) ®Ó thµnh lËp khu vùc Th¬ng m¹i tù do ASEAN (AFTA)” (díi ®©y gäi t¾t lµ hiÖp ®Þnh CEPT)””. HiÖp ®Þnh CEPT lµ HiÖp ®Þnh quèc tÕ gi÷a c¸c níc thµnh viªn ASEAN mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt tham gia t¹i B¨ng Cèc - Th¸i Lan ngµy 15 th¸ng 12 n¨m 1995 vµ ®îc thùc hiÖn tõ ngµy 1 th¸ng 1 n¨m 1996. Nh vËy, mÆc dï kh¸i niÖm vÒ C/O ®îc cô thÓ ho¸ theo tõng mÉu nhng tùu chung l¹i ta cã thÓ hiÓu C/O lµ chøng tõ do nhµ s¶n xuÊt hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp ®Ó x¸c nhËn n¬i s¶n xuÊt hoÆc n¬i khai th¸c ra hµng ho¸. Néi dung cña C/O bao gåm tªn vµ ®Þa chØ cña ngêi mua, tªn vµ ®Þa chØ cña ngêi b¸n, tªn hµng, sè lîng, ký m· hiÖu, lêi khai cña chñ hµng vÒ n¬i s¶n xuÊt hoÆc khai th¸c hµng, x¸c nhËn cña c¬ quan cã thÈm quyÒn. Mét bé C/O thêng bao gåm mét b¶n gèc vµ c¸c b¶n sao. B¶n gèc ®îc ph©n lo¹i theo mÇu, theo mÉu, ®îc ®ãng dÊu hay in ch÷ “Original”. C¸c b¶n sao còng ®îc ph©n lo¹i theo c¸ch t¬ng tù, thêng cã mÇu tr¾ng vµ ®îc ph©n biÖt víi b¶n gèc b»ng c¸ch ®ãng dÊu “copy”. Trong mét sè trêng hîp c¸c b¶n sao ®îc ph©n biÖt b»ng c¸ch ®ãng dÊu sè thø tù nh duplicate, triplicate…hoÆc còng cã thÓ cã mÇu kh¸c nhau ®· quy ®Þnh tõ tríc. C¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp C/O cña níc ngêi xuÊt khÈu ph¶i lµ c¬ quan ®îc nhµ níc uû quyÒn cÊp. Tuú thuéc ph¸p luËt tõng níc, tõng chÕ ®é kh¸c nhau mµ c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp C/O ®îc quy ®Þnh kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n c¬ quan cÊp C/O mÉu D cña c¸c níc ASEAN lµ kh«ng gièng nhau. - Bruney: Bé C«ng nghiÖp vµ Tµi nguyªn cÊp C/O mÉu D - Indonesia: Bé Th¬ng m¹i cÊp C/O mÉu D - Malaysia: Bé Ngo¹i th¬ng vµ C«ng nghiÖp cÊp C/O mÉu D - Lµo: Vô Ngo¹i th¬ng, Bé Th¬ng m¹i cÊp C/O mÉu D - Mianma: Vô Th¬ng m¹i, Bé Th¬ng m¹i cÊp C/O mÉu D - Philippine: Côc phèi hîp xuÊt khÈu - Côc H¶i Quan cÊp C/O mÉu D - Singapore: Héi ®ång ph¸t triÓn th¬ng m¹i cÊp C/O mÉu D - Th¸i Lan: Vô u ®·i th¬ng m¹i, Bé Th¬ng m¹i cÊp C/O mÉu D ë ViÖt Nam, C/O mÉu D sang c¸c níc ASEAN vµ C/O mÉu A cÊp cho hµng giÇy dÐp ®i EU do Bé Th¬ng m¹i cÊp. C¸c mÉu kh¸c do Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam cÊp (theo ®iÓm 8, ®iÒu 6, §iÒu lÖ (söa ®æi) Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· ®îc thñ tíng ChÝnh phñ phª chuÈn t¹i Q§ 315/TTg ngµy 12/05/1997). LuËt ®iÒu chØnh vÒ C/O thêng lµ luËt quèc gia cña níc nhËp khÈu. Trong trêng hîp quèc gia ®ã kh«ng cã quy ®Þnh riªng vÒ C/O, nhng cã tham gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ cã HiÖp ®Þnh quèc tÕ quy ®Þnh vÒ C/O th× luËt ®iÒu chØnh lµ c¸c HiÖp ®Þnh quèc tÕ. Cô thÓ, HiÖp ®Þnh vÒ ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT) ®îc ký kÕt gi÷a c¸c quèc gia thuéc ASEAN vµ HÖ thèng u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) lµ nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh. HiÖp ®Þnh CEPT cã quy ®Þnh cô thÓ vÒ C/O ®îc ¸p dông cho c¸c s¶n phÈm ASEAN lµ C/O mÉu D. Do c¸c níc thuéc ASEAN kh«ng cã luËt riªng ®iÒu chØnh vÒ C/O nªn khi tham gia HiÖp ®Þnh CEPT, c¸c níc nµy ph¶i tu©n thñ vµ cô thÓ ho¸ c¸c quy ®Þnh vÒ C/O cña HiÖp ®Þnh nµy ®Ó ¸p dông cho quèc gia m×nh. Hay víi c¸c níc tham gia vµo HÖ thèng u ®·i thuÕ quan phæ cËp GSP th× cã c¸c quy ®Þnh chung vÒ C/O cña c¸c níc cho hëng GSP ®èi víi c¸c níc ®îc hëng GSP. C¸c quèc gia khi tham gia vµo hÖ thèng nµy víi t c¸ch lµ níc ®îc hëng b¾t buéc ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh vÒ C/O do c¸c níc cho hëng ®Ò ra. 2.2. Néi dung c¬ b¶n cña giÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸. Tuú theo quy ®Þnh cña tõng níc kh¸c nhau, tõng hÖ thèng quy chÕ kh¸c nhau mµ C/O cã néi dung kh¸c nhau. Nh×n chung tÊt c¶ c¸c lo¹i C/O ph¶i ®îc khai b»ng tiÕng Anh vµ ®¸nh m¸y. Néi dung cña C/O ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh cña hîp ®ång hay th tÝn dông (L/C) vµ c¸c chøng tõ kh¸c nh vËn ®¬n (B/L), ho¸ ®¬n th¬ng m¹i…Néi dung cña C/O bao gåm c¸c vÊn ®Ò sau: - Tªn giao dÞch cña ®¬n vÞ xuÊt hµng + ®Þa chØ + tªn níc. - Tªn giao dÞch cña ngêi nhËn hµng + ®Þa chØ + tªn níc (Xem quy ®Þnh cña hîp ®ång hay cña L/C. Mét sè trêng hîp L/C quy ®Þnh ®¸nh ch÷: To Order hay to Order of…). - Tªn ph¬ng tiÖn vËn t¶i sö dông ®Ó vËn chuyÓn hµng ho¸. (NÕu göi b»ng m¸y bay ®¸nh ch÷ By Air, nÕu göi b»ng ®êng biÓn th× ®¸nh tªn tÇu + tõ c¶ng nµo? §Õn c¶ng nµo?). - Tªn c¶ng bèc, c¶ng dì hµng. - Tªn hµng, m« t¶ hµng ho¸ theo tªn th¬ng m¹i thêng dïng. Tªn hµng ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh cña hîp ®ång hay L/C. - Sè thø tù hµng ho¸. - Ký m· hiÖu cña hµng ho¸ (m· HS). - Sè lîng, träng lîng hoÆc träng lîng c¶ b× cña hµng ho¸. - Lêi khai cña chñ hµng vÒ tÝnh xuÊt xø cña hµng ho¸ (nguån gèc hoÆc n¬i khai th¸c hµng). - Tiªu chuÈn xuÊt xø cña hµng ho¸. - Thêi h¹n giao hµng. - C¸c th«ng tin kh¸c. - Ch÷ ký vµ dÊu cña nhµ xuÊt khÈu. - X¸c nhËn cña C¬ quan H¶i quan t¹i n¬i xuÊt hµng. - X¸c nhËn cña C¬ quan H¶i quan cã thÈm quyÒn cÊp C/O ë níc xuÊt khÈu. C¸c néi dung trªn sÏ ®îc híng dÉn c¸ch ghi theo thø tù vµo c¸c « cña mçi lo¹i C/O tuú theo mÉu ®îc cÊp phÐp. 2.3. Ph©n lo¹i GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸. Do sù ®a d¹ng phong phó cña c¸c quan hÖ kinh tÕ, c¸c hÖ thèng chÕ ®é, chÝnh s¸ch mµ ngµy nay cã nhiÒu lo¹i C/O kh¸c nhau. Cã thÓ ph©n lo¹i giÊy C/O theo c¸c mÉu in s½n nh sau: - MÉu A cÊp cho hµng ho¸ xuÊt khÈu tõ c¸c níc ®îc hëng u ®·i trong HÖ thèng u ®·i phæ cËp (General System of Preferences - GSP) nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ xuÊt xø cña c¸c níc hëng GSP (trõ Mü kh«ng yªu cÇu ph¶i cã). - MÉu B cÊp cho mäi hµng ho¸ cã xuÊt xø tõ níc m×nh, kh«ng nh»m môc ®Ých u ®·i g× ngoµi viÖc x¸c ®Þnh n¬i s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng ho¸. - MÉu C cÊp cho hµng ho¸ cña mét níc thµnh viªn ASEAN xuÊt khÈu sang mét níc thµnh viªn kh¸c cña ASEAN theo tho¶ thuËn th¬ng m¹i u ®·i (Preferential Trading Arrangement - PTA). - MÉu D cÊp cho hµng ho¸ cã xuÊt xø ASEAN ®Ó hëng c¸c u ®·i theo HiÖp ®Þnh thuÕ quan u ®·i cã hiÖu lùc chung (Commonly Effective Preferential Tariff -CEPT) nh»m tiÕn tíi thµnh lËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA). - MÉu T cÊp cho s¶n phÈm dÖt, may mÆc ®îc s¶n xuÊt t¹i níc m×nh, xuÊt khÈu sang c¸c níc cã ký kÕt hiÖp ®Þnh hµng dÖt may víi níc m×nh. - MÉu giÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng dÖt thñ c«ng lµ mÉu cÊp cho c¸c lo¹i hµng dÖt thñ c«ng cña níc m×nh xuÊt khÈu sang EU theo NghÞ ®Þnh th vÒ hµng dÖt may. - MÉu O cÊp cho cµ phª xuÊt khÈu tõ c¸c níc thµnh viªn cña tæ chøc cµ phª quèc tÕ (International Coffee Organization – ICO) sang c¸c níc kh¸c còng lµ thµnh viªn cña ICO. - MÉu X cÊp cho cµ phª xuÊt khÈu tõ c¸c níc thµnh viªn cña ICO sang c¸c níc kh¸c kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña ICO. Ngoµi ra cßn cã mét sè lo¹i mÉu ®Æc biÖt kh¸c theo quy ®Þnh cña níc nhËp khÈu, vÝ dô: mÉu 39A cña New Zealand, mÉu ®Æc thï cña Mexico… PhÇn lín c¸c mÉu nµy do tæ chøc phi chÝnh phñ, nh Phßng Th¬ng m¹i cÊp, riªng mÉu D ph¶i do mét C¬ quan ChÝnh phñ cÊp. T¸c dông cña GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸. C/O cã vai trß quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt, nhËp khÈu. TÇm quan träng cña C/O cã thÓ ®îc xem xÐt ë nhiÒu khÝa c¹nh: t¸c dông ®èi víi ngêi xuÊt khÈu, víi ngêi nhËp khÈu, víi c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn, thËm chÝ nã cßn ®ãng vai trß quan träng ®èi víi c¶ níc xuÊt khÈu vµ níc nhËp khÈu. 3.1. T¸c dông cña GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ®èi víi chñ hµng. a. T¸c dông cña C/O ®èi víi ngêi xuÊt khÈu. - C/O nãi lªn phÈm chÊt cña hµng ho¸ ®¶m b¶o chÊt lîng hµng khi xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ c¸c hµng thæ s¶n mµ tªn cña nã g¾n liÒn víi tªn ®Þa ph¬ng n¬i s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm næi tiÕng trªn thÕ giíi. Trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, nÕu ®èi tîng mua b¸n ghi trong hîp ®ång ®îc g¾n víi tªn vµ ®Þa danh n¬i s¶n xuÊt ®· cã tiÕng t¨m th× ®· chøng minh ®îc phÈm chÊt cña hµng ho¸ ®ã. - C/O lµ b»ng chøng, chøng tõ ®Ó níc xuÊt khÈu chøng minh xuÊt xø cña hµng ®îc giao lµ phï hîp víi tho¶ thuËn trong hîp ®ång. - C/O lµ c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh th«ng quan hµng ho¸ xuÊt khÈu. Theo quy chÕ cña h¶i quan nÕu cã quy ®Þnh vÒ xuÊt tr×nh C/O cho l« hµng xuÊt khÈu, th× nã lµ mét chøng tõ kh«ng thÓ thiÕu trong bé chøng tõ ®Ó h¶i quan th«ng quan hµng ho¸. - C/O lµ mét chøng tõ thiÕt yÕu trong bé chøng tõ thanh to¸n ®Ó ®îc thanh to¸n tiÒn hµng khi sö dông ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Khi hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng quy ®Þnh ph¬ng thøc thanh to¸n b»ng L/C th× ngêi xuÊt khÈu chØ ®îc nhËn tiÒn thanh to¸n khi C/O ®îc xuÊt tr×nh cïng víi c¸c chøng tõ kh¸c. NÕu thiÕu C/O th× bé chøng tõ coi nh cha ®ñ theo quy ®Þnh cña L/C vµ ng©n hµng sÏ kh«ng chÊp nhËn thanh to¸n. - C/O trong chÕ ®é u ®·i phæ cËp GSP lµ c¬ së ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ vµ ®µm ph¸n t¨ng gi¸ hµng ho¸ hoÆc gi¸ gia c«ng cña nhµ xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ë nh÷ng níc ®îc hëng u ®·i thêng sö dông C/O lµm ph¬ng tiÖn c¹nh tranh víi c¸c níc kh¸c kh«ng ®îc hëng u ®·i cho cïng mét lo¹i mÆt hµng cã phÈm chÊt vµ gi¸ c¶ t¬ng ®¬ng. T¸c dông cña C/O cµng lín h¬n khi mÆt hµng xuÊt khÈu thuéc danh môc hµng ho¸ ®îc miÔn thuÕ hoµn toµn, bëi khi ®ã nhµ xuÊt khÈu cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®µm ph¸n n©ng gi¸ lªn cao h¬n. b. T¸c dông cña C/O ®èi víi ngêi nhËp khÈu. - C/O lµ c¨n cø ®Ó lµm thñ tôc nhËp khÈu. NÕu thiÕu C/O, C¬ quan H¶i quan níc nhËp khÈu sÏ kh«ng lµm thñ tôc nhËp khÈu cho l« hµng hoÆc sÏ tÝnh thuÕ nhËp khÈu ë møc cao nhÊt ®èi víi hµng ho¸ mµ trªn thùc tÕ