Đề tài Rèn kĩ năng kí hoạ

ĐẶT VẤN ĐỀ Nói tới nghệ thuật là nói tới cái đẹp, con người luôn khám phá và vươn tới cái đẹp, cái hoàn mĩ. Nghệ thuật mang lại cho con người niềm vui, sự say mê, phấn khởi, tin vào cuộc sống. Để cuộc sống luôn trọn ven thì bản thân con người phải phát triển toàn diện về mọi mặt . Đó là đức-trí- thể -mĩ. Đối với sự nghiệp giáo dục thì việc giáo dục toàn diện về mọi mặt được các nhà lãnh đạo nước ta đặt lên nhiệm vụ hàng đầu. Sản phẩm lao động của các nhà giáo là nhân cách của học sinh đồng thời gắn với tương lai của đất nước. Là một bộ phận góp phần phát triển toàn diện bộ mặt giáo dục. Việc giáo dục thẩm mĩ không thể đứng ngoài hoặc tách biệt khỏi quá trình giáo dục toàn diện của ngành giáo dục phổ thông. Giáo dục thẩm mĩ có mục tiêu là phát triển năng lực thẩm mĩ cho mỗi thành viên trong xã hội để góp phần vào việc phát triển con người toàn diện. Sự phát triển năng lực thẩm mĩ sẽ giúp học sinh biết nhận thức và vân động sáng tạo theo qui định về cái đẹp. Giáo dục thẩm mĩ là sự nghiệp của quần chúng, của các thầy cô giáo và của học sinh. Nhưng ở mỗi cấp học lại có chương trình , nội dung và hình thức khác nhau . Ở trường trung học cơ sở việc giáo dục thẩm mĩ chủ yếu là các giờ chính khóa trong nhà trường . Nội dung tất cả các môn học đều có khả năng tạo cho trẻ những ấn tượng tri thức và tính thẩm mĩ. Đặc biệt là âm nhạc, mĩ thuật. Dạy mĩ thuật ở trường phổ thông không phải đơn thuần là dạy vẽ mà là lấy hoạt động mĩ thuật để “dạy và học” để nâng cao hiểu biết của học sinh về nhiều mặt đó là: Đạo đức- Trí tuệ - Thẩm mĩ. Vì vậy dạy mĩ thuật là góp phần vào việc giáo dục thẩm mĩ cho lứa tuổi thiếu niên. Góp phần hình thành và phát triển nhân cách con người mới đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. I. LÍ DO CHON ĐỀ TÀI: Qua 6 năm giảng dạy mĩ thuật ở trường trung học cơ sở Ea Phê, Huyện Krông Pắc tỉnh Dak Lak.Tôi nhận thấy : 1.Ttrong nhà trường phổ thông: Hầu như việc giảng dạy bộ môn mĩ thuật chưa được cọi trọng. (Ai dạy cũng được , chỉ cần dạy đúng số tiết qui định trên mỗi giáo viên) Riêng những năm gần đây ngành giáo dục bắt đầu có sự đầu tư vào môn mĩ thuật như: Tranh, ảnh minh họa cho bài giảng,mẫu vẽ, giá vẽ...và giáo viên được trực tiết đi học các chuyên đề thay sách, chuyên đề đổi mới phương pháp dạy học và đặc biệt học sinh được tiếp cận với việc học mĩ thuật trên máy chiếu đã tạo được sự hưng phấn cho học sinh. 2.Suy nghĩ và việc làm của giáo viên: Là giáo viên giảng dạy mĩ thuật ở trường trung học cơ sở. Xuất phát từ lòng yêu nghề, mến trẻ. Tôi nhiệt tình giảng dạy, tìm tòi, tích lũy kiến thức , tự làm đồ dùng để phục vụ cho công tác giảng dạy nhằm có kết qua cao nhất trong chuyên môn. Trong phạm vi bài viết này tôi đề cập đến đề tài: : Phương pháp đổi mới “Rèn kĩ năng kí họa” cho học sinh trung học cơ sở. 3.Thực tế về đề tài “kí họa” trong trường, lớp: Từ học sinh: Do đặc điểm tâm sinh lí của học sinh lớp7,8,9 đang ở giai đoạn nửa người lớn nửa trẻ em nên vẫn làm theo cảm tính khác với yêu cầu của giáo viên. Một số em khi học tiết kí họa không làm theo hướng dẫn mà chỉ ngồi chép lại trong sách báo,tranh ảnh. Cứ nghĩ ra là vẽ mà quên đi yêu cầu của tiết học. Phía nhà trường: Chưa có phòng học riêng cho môn mĩ thuật. Khuôn viên nhà trường diện tích hạn chế. Mỗi tiết học vẫn bị gò bó về tầm nhìn, tầm quan sát Chưa thấy rõ được sự vai trò, tác dụng của bộ môn mĩ thuật nên chưa có hướng để bộ môn phát huy. Phía phụ huynh: Chưa thấy rõ vai trò của bộ môn trong việc bổ trợ cho các môn học khác Chưa quan tâm cho con em học môn mĩ thuật trong nhà trường. Từ chương trình: Phân môn vẽ trang trí Phân môn vẽ tranh Phân môn vẽ theo mẫu. Phân môn thường thức mĩ thuật. II.NHỮNG VẤN ĐỀ KHI GẶP KÍ HỌA Đã nhiều lần tôi tham gia tập huấn mĩ thuật và dự giờ thăm lớp ,qua các chuyên đề , những buổi trao đổi thảo luận về các bài học trong phân môn cách vẽ theo mẫu tôi thấy có những bất cập: Bài kí họa của lớp 7 có 2 tiết kí họa. Lớp 8 có 4 tiết ( 2 tiếtvẽ chân dung,1 tiết vẽ tỉ lệ cơ thể người, 1 tiết vẽ dáng người.) Lớp 9 có 1 tiết vẽ dáng người Với thời lượng tiết học như trên học sinh chỉ mới làm quen được với kí họa chưa áp dụng được nhiều vào việc vẽ theo mẫu vẽ tranh. Vì vậy kết quả học tập còn nhiều hạn chế. Kết quả cụ thể như sau: Khối  Sĩ số  Giỏi  Khá  Tb  Yếu   7  290  35%  40%  21%  4 %   8  311  35%  38%  22%  5%   9  256  40%  35%  25%  0%   Chính vì kết quả như trên tôi mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm về phương pháp “Rèn kĩ năng kí họa “trong việc dạy mĩ thuật ở trường trung học cơ sở Ea Phê. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: Phạm vi nghiên cứu: Học sinh trường trung học cơ sở Ea Phê. Đối tượng nghiên cứu: Học sinh khối 7,8,9. Phạm vi kiểm tra: Lí thuyết - Thực hành. Quá trình nghiên cứu: 1. Khái niệm: Kí họa là hình thức vẽ nhanh, nhằm ghi lại những nét chính, chủ yếu nhất, đồng thời ghi lại cảm xúc cúa người vẽ về thiên nhiên, cảnh vật, con người. 2. Chất liệu: Bút chì, bút sắt, bút dạ,màu nho, màu nước ( các chất liệu này gọn , nhẹ, dễ sử dụng ở mọi nơi mọi lúc.) 3.Giới thiệu các vật cần kí họa, cách kí họa đơn giản: kí họa cây cỏ, hoa lá, phong cảnh, người.) Đặc điểm chung của vật. Vật chỉ có nét thẳng. Vật chỉ có nét cong. Vật có nét thẳng và nét cong. Vài cách kí họa thông dụng: Quan sát tổng thể mẫu, qui mẫu vào hình khối tương ứng.
Kí họa bằng nét thẳng (nét kỉ hà) Vẽ nhanh các nét chính( tốc họa) 4. Các bước kí họa : Bước 1: Lựa chọn dáng đẹp. Bước 2: Quan sát tìm ra đặc điểm về đường nét, hình dáng của đối tượng. Bước 3: So sánh tỉ lệ. Bước 4: Vẽ nét bao quát,vẽ nét chính. Bước 5: Vẽ chi tiết. 5.Lựa chọn hình ảnh khi kí họa: Đối với học sinh khi kí họa thường không chú tâm đến việc lựa chọn hình ảnh và ngồi góc nào cho bài có bố cục đẹp. Vì vậy giáo viên cần định hướng kĩ lưỡng cho học sinh để đạt hiệu quả về hình ảnh khi kí họa. Ví dụ: Đối với cây cối, phong cảnh. Đối với dáng người. Đối với chân dung. Đối với tĩnh vật 6.Hướng dẫn cụ thể khi kí họa: Trong khi hướng dẫn học sinh kí họa.giáo viên cần quan sát ,hướng dẫn những học sinh còn lúng túng khi kí họa. Hướng dẫn phù hợp với khả năng của từng học sinh. Đối với học sinh trung bình có thể cho học sinh vẽ nhiều lần một tượng mỗi lần kí họa thực hiện một bước và đảm bảo yêu cầu của bài. Hướng dẫn học sinh tỉ mỉ từ các chi tiết nhỏ như cách cầmbút, cách phác nét, vẽ nét đậm nhạt, bắt đầu vẽ từ đâu cho đạt hiệu quả cao. Trong quá trình học sinh kí họa giáo viên cần khuyến các em tính tự giác , độc lập , tự tin vào khả năng của mình, luôn quan sát bám sát vậtkí họa biết sai, biết sửa sse nắm được bài học sâu sắc hơn. Đặc biệt để khuyến khích tinh thần học tập của học sinh. Trong tiết học tôi lựa chọn những bài có hướng kí họa tốt làm gương , động viên cho các bạn học tập,cố gắng hoàn thành bài kí họa của mình. Một số bài tham khảo: Bài học sinh Bài hoạ sĩ: KẾT QUẢ Với cách hướng dẫn như trên tôi thấy tinh thần học tập của học sinh hào hứng trong giờ kí họa ngoài trời cũng như các phân môn khác. Lớp học sôi nổi, các em đã tập trung suy nghĩ vào bài vẽ, kết quả tốt. Thực tế qua 6 năm đảm nhận công tác giảng dạy bộ môn mĩ thuật ở trường trung học cơ sở êa phê. Tôi đã cố gắng đí sâu để tìm ra phương pháp giúp học sinh học tốt các bài vẽ theo mấu, vẽ tranh đó là sử dụng phương pháp kí họa vào bài vẽ. Áp dụng các phương pháp khác nhau tùy vào đối tượng học sinh có năng khiếu mĩ thuật và không có năng khiếu mĩ thuật. Kết quả đưa đến rất khả quan: Khối  Sĩ số  Giỏi  Khá  Tb  Yếu   7  290  43%  43%  14%  0 %   8  311  40%  42%  18%  0%   9  256  45%  35%  20%  0%   Tuy nhiên chỉ có sự nổ lực của học sinh và giáo viên là chưa đủ mà còn nhiều yếu tố khách quan khác ảnh hưởng đến.vì vậy tôi cũng mạnh dạn đưa ra kiến nghị của mình để góp phần nâng cao chất lượng của bộ môn mĩ thuật ở trường trung học cơ sở là: Đối với giáo viên: Cần phải hiểu tâm lí học sinh hiểu sự đam mê của các em để có phương pháp giảng dạy thích hợp. Đối với phụ huynh học sinh:Các bậc phụ huynh còn coi mĩ thuật là môn học phụ, tác dụng của môn học ảnh hưởng tới tâm hồn các em , nên không nhắcnhở các em học tốt, từ đó vô tình đóng cánh cửa rộng lớn để nhìn cảnh vật và thưởng thức cái đẹp của các em trước thiên nhiên và cuộc sống.trí quan sát sẽ hạn chế, đôi mắt kém tinh tường, đôi tay không khéo léo, linh hoạt... Đối với cơ sở vật chất: Phòng học vẽ, bễ nước, ...nhữngphần tưởng chừng rất nhỏ nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng bài vẽ. Bên cạnh đó giáo viên mĩ thuật chúng tôi cần có nhiều tài liệu mĩ thuật để tham khảo đặc biệt là những buổi ngoại khóa thực tế để lấy tài liệu. Vì nếu thiếu thực tế thì các tác phẩm sẽ thiếu đi phần hồn của sự sống. KẾTLUẬN: Qua 6 năm giảng dạy mĩ thuật ở trường trung học cơ sở Ea phê. Đặc biệt ở bài vẽ kí họa tôi đă cải tiến được kết quả học tập của học sinh trong phân môn vẽ theo mẫu, vẽ tranh. “rèn kĩ năng kí họa” cho học sinhtôi đă nâng kết quả môn học mĩ thuật đáng kể. “Vì lới ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người” Ngoài việc nắm được kĩ năng sư phạm, truyền đạt kiến thức sâu cho học sinh, giáo viên mĩ thuật cần quan tâm đến luyện vẽ. Thường xuyên kí họa những gì mình thích thì sẽ tìm được nhưng phương pháp tốt nhất để truyền đạt cho học sinh và tự tin khi đứng trên bục giảng. Tạo cho các em một tâm hồn nhạy cảm yêu thiên nhiên yêu cuộc sống, làm đẹp cho mình, cho xã hội là mong muốn lớn nhất của giáo viên mĩ thuật đồng thời cũng thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diên chohọc sinh trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tôi rất mong sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để bộ môn mĩ thuật ngày càng hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn. Êa Phê, Ngày 04/04/2010 Người viết Trương Thị Mộng Huyền